იუდეველთა სისტემის დასასრული

3. რა მსგავსებაა იერუსალიმის დაცემასა და პომპეისა და ჰერკულანეუმის განადგურებას შორის?

³ რამდენად შემაძრწუნებლიც უნდა ყოფილიყო პომპეისა და ჰერკულანეუმის ბოლო, ცხრა წლით ადრე იერუსალიმის განადგურება ბევრად უფრო ტრაგიკული იყო, თუმცა ეს განადგურება ადამიანების ხელით მოხდა. ამ შემთხვევას „ისტორიაში ერთ-ერთი ყველაზე საშინელი ალყა“ ეწოდა და, ცნობების თანახმად, მან მილიონზე მეტი იუდეველის სიცოცხლე შეიწირა. მაგრამ, ისევე როგორც პომპეისა და ჰერკულანეუმის შემთხვევაში, იერუსალიმის განადგურება სრულიად მოულოდნელი არ ყოფილა.

4. ამ სისტემის აღსასრულის მოახლოების რა ნიშნები იწინასწარმეტყველა იესომ და როგორ შესრულდა ეს წინასწარმეტყველება პირველ საუკუნეში?

⁴ იესო ქრისტემ იწინასწარმეტყველა იერუსალიმის განადგურება და აღწერა შემაძრწუნებელი მოვლენები, რომლებიც წინ უსწრებდა მას — ომები, საკვების უკმარისობა, მიწისძვრები და უკანონობა. იმ დროს უნდა გამოჩენილიყო მრავალი ცრუ წინასწარმეტყველი, მაგრამ ჯერ სამეფოს შესახებ სასიხარულო ცნობა მთელ მსოფლიოში უნდა ყოფილიყო ნაქადაგები (მათე 24:4—7, 11—14). თუმცა იესოს სიტყვები დიდი მასშტაბით ჩვენს დღეებში სრულდება, მცირე მასშტაბით ის პირველ საუკუნეშიც შესრულდა. ისტორიის თანახმად, იუდეაში საშინელი შიმშილობა დაიწყო (საქმეები 11:28). იუდეველი ისტორიკოსი, იოსებ ფლავიუსი იუწყება იერუსალიმის დაცემამდე არც თუ ისე დიდი ხნით ადრე მომხდარი მიწისძვრის შესახებ. რაც უფრო ახლოვდებოდა განადგურება, მით უფრო მეტი აჯანყება ხდებოდა. ერთმანეთს ებრძოდა სხვადასხვა იუდაური პოლიტიკური დაჯგუფება და უმოწყალო ხოცვა-ჟლეტა იმართებოდა ქალაქებში, სადაც იუდეველებთან ერთად არაიუდეველებიც ცხოვრობდნენ. მიუხედავად ამისა, სასიხარულო ცნობა სამეფოს შესახებ ექადაგა „ყოველ ქმნილებას ცისქვეშეთში“ (კოლასელთა 1:23).

5, 6. ა) იესოს რომელი წინასწარმეტყველური სიტყვები შესრულდა ახ. წ. 66 წელს? ბ) რატომ იყო დაღუპულთა რიცხვი ასე დიდი, როდესაც იერუსალიმი საბოლოოდ დაეცა ახ. წ. 70 წელს?

⁵ ბოლოს კი, ახ. წ. 66 წელს იუდეველები რომის წინააღმდეგ აჯანყდნენ. როდესაც ცესტიუს გალუსის არმიამ ალყა შემოარტყა იერუსალიმს, ქრისტიანებს გაახსენდათ იესოს სიტყვები: „როცა იხილავთ იერუსალიმს ლაშქრით გარშემორტყმულს, მაშინ იცოდეთ, რომ მოახლოვდა მისი აოხრება. მაშინ იუდეაში მყოფნი მთებში გაიხიზნონ; ვინც იერუსალიმშია, გარეთ გავიდეს; ვინც სოფლად არის, ნუღარ შევა მასში“ (ლუკა 21:20, 21). დადგა იერუსალიმის დატოვების დრო. მაგრამ როგორ? გალუსმა მოულოდნელად მოხსნა ალყა. ამით მან იუდეასა და იერუსალიმში მცხოვრებ ქრისტიანებს საშუალება მისცა, დამორჩილებოდნენ იესოს მითითებას და მთებში გაქცეულიყვნენ (მათე 24:15, 16).

⁶ ოთხი წლის შემდეგ, დაახლოებით პასექის დროს, რომაელი ჯარისკაცები კვლავ დაბრუნდნენ, ამჯერად გენერალ ტიტუსის ხელმძღვანელობით. ტიტუსს იუდეველთა აჯანყების ჩახშობა ჰქონდა გადაწყვეტილი. მათ ალყა შემოარტყეს იერუსალიმს და აღმართეს „ზვინული“, რამაც შეუძლებელი გახადა გაქცევა (ლუკა 19:43, 44). ომის საშიშროების მიუხედავად, იერუსალიმში პასექის დღესასწაულზე დასასწრებად იუდევლები მთელი რომის იმპერიიდან მოგროვდნენ. ისინი ხაფანგში აღმოჩნდნენ. იოსებ ფლავიუსის თანახმად, რომაელთა ალყის დროს დაღუპულთა უმრავლესობა ეს სტუმრები იყვნენa. იერუსალიმის საბოლოო დაცემისას რომის იმპერიაში მცხოვრები იუდეველების ერთი მეშვიდედი განადგურდა. იერუსალიმისა და მისი ტაძრის განადგურება იუდეველთა სახელმწიფოსა და მოსეს რჯულზე დაფუძნებული რელიგიური სისტემის დასასრულს ნიშნავდაb (მარკოზი 13:1, 2).

7. რატომ გადაურჩნენ იერუსალიმის განადგურებას ერთგული ქრისტიანები?

⁷ ახ. წ. 70 წელს იერუსალიმში მოკლულთა ან ტყვეთა შორის შეიძლება იუდეველი ქრისტიანებიც კი ყოფილიყვნენ. მაგრამ, როგორც ისტორია გვიჩვენებს, მათ ყურად იღეს იესოს მიერ 37 წლის წინათ წარმოთქმული გაფრთხილება. მათ დატოვეს ქალაქი და უკან აღარ დაბრუნებულან.