იესო კვლავ პერეას გავლით აგრძელებს გზას იერუსალიმისკენ. მასთან ერთი მდიდარი ახალგაზრდა კაცი მიდის და მის ფეხებთან ეცემა. ეს კაცი ერთ-ერთი მმართველია, რომელიც, როგორც ჩანს, სინაგოგის წინამძღოლი ან სინედრიონის წევრია. „კარგო მოძღვარო, — ეკითხება ის იესოს. — რა უნდა გავაკეთო, რომ მარადიული სიცოცხლე დავიმკვიდრო?“ (ლუკა 8:41; 18:18; 24:20).

„რატომ მიწოდებ კარგს? — პასუხობს იესო. — არავინ არის კარგი, გარდა ერთისა, ღვთისა“. როგორც ჩანს, ეს ახალგაზრდა მამაკაცი სიტყვა „კარგს“ წოდებასავით იყენებს, როგორც ეს რაბინებს შორის იყო მიღებული. მართალია, იესო კარგი მასწავლებელია, მაგრამ მას არ სურს, რომ ამ ახალგაზრდამ მას „კარგი“ უწოდოს, რადგან მხოლოდ ღმერთს შეიძლება ეწოდოს „კარგი“.

„თუ სიცოცხლის მიღება გინდა, მცნებები დაიცავი“, — ურჩევს მას იესო. ამაზე ახალგაზრდა კაცი ეკითხება: „რომელი მცნებები?“. იესო ათი მცნებიდან ხუთს მოიხსენიებს, რომელიც მკვლელობას, მრუშობას, ქურდობას, ცრუმოწმეობას და მშობლებისადმი პატივისცემას ეხება. ბოლოს კი უფრო მნიშვნელოვან მცნებას უსვამს ხაზს: „მოყვასი საკუთარი თავივით გიყვარდეს“ (მათე 19:17—19).

„ამ ყველაფერს ვიცავ, — პასუხობს კაცი. — რაღა მაკლია?“ (მათე 19:20). ის შესაძლოა ფიქრობს, რომ რაღაც განსაკუთრებული, საგმირო საქმე უნდა ჩაიდინოს, მარადიული სიცოცხლის მიღების ღირსი რომ გახდეს. მისი გულწრფელად დასმული კითხვის მოსმენის შემდეგ იესო სიყვარულით აღიძვრება მისდამი (მარკოზი 10:21). მაგრამ არსებობს რაღაც, რაც ამ ახალგაზრდას აბრკოლებს.

მას არ ეთმობა თავისი ქონება, ამიტომ იესო ეუბნება: „ერთი რამ გაკლია: წადი, გაყიდე რაც გაქვს, ღარიბებს დაურიგე და გექნება განძი ზეცაში. მერე მოდი და გამომყევი“. დიახ, ამ კაცს შეუძლია თავისი ფული ღარიბებს დაურიგოს, რომლებიც ვერაფერს გაუკეთებენ სანაცვლოდ, და იესოს მოწაფე გახდეს. იესოს, ალბათ, სიბრალულის გრძნობა უჩნდება, როცა ხედავს, რომ კაცი დგება და დამწუხრებული ტოვებს იქაურობას. ამ ახალგაზრდა მმართველს არ ეთმობა თავისი „დიდძალი ქონება“ და ის იმდენად უბრმავებს თვალს, რომ ნამდვილ განძს ვერ ამჩნევს (მარკოზი 10:21, 22). იესო ამბობს: „რა ძნელი იქნება ღვთის სამეფოში შესვლა მათთვის, ვისაც ფული აქვს!“ (ლუკა 18:24).

მოწაფეები გაკვირვებას ვერ მალავენ ამ სიტყვების მოსმენაზე და არანაკლებ აკვირვებთ ისიც, რასაც იესო ამის შემდეგ ამბობს: „აქლემი უფრო ადვილად გაძვრება ნემსის ყუნწში, ვიდრე მდიდარი შევა ღვთის სამეფოში“. ამაზე მოწაფეები კითხულობენ: „ვინღა გადარჩება?“. ნუთუ იმდენად ძნელია გადარჩენა, რომ ამას ვერც ერთი ადამიანი ვერ შეძლებს?! იესო მზერას აპყრობს მათ და პასუხობს: „რაც ადამიანისთვის შეუძლებელია, ღვთისთვის შესაძლებელია“ (ლუკა 18:25—27).

ამ დროს პეტრე იმაზე მიანიშნებს, რომ მათ ამ ახალგაზრდა მმართველისგან სრულიად განსხვავებული არჩევანი გააკეთეს: „ჩვენ ყველაფერი დავტოვეთ და შენ გამოგყევით. ამისთვის რა გვექნება?“. იესო ხაზს უსვამს იმას, თუ საბოლოოდ რას მიიღებენ სწორი არჩევანის სანაცვლოდ: „ხელახლა შექმნისას, როცა კაცის ძე თავის დიდებულ ტახტზე დაჯდება, თქვენც, ვინც მე გამომყევით, თორმეტ ტახტზე დასხდებით და ისრაელის თორმეტ ტომს გაასამართლებთ“ (მათე 19:27, 28).

იესო საუბრობს მომავალზე, როცა „ხელახლა შექმნისას“ დედამიწაზე კვლავ აღდგება ისეთივე პირობები, როგორიც ედემის ბაღში იყო. პეტრე და სხვა მოწაფეები დაჯილდოვდებიან და იესოსთან ერთად ზეციდან იმმართველებენ ადამიანებზე, რომლებიც დედამიწაზე სამოთხეში იცხოვრებენ. რა თქმა უნდა, ასეთი ჯილდოსთვის ნებისმიერი მსხვერპლის გაღება ღირს!

თუმცა იესოს მიმდევრებს მხოლოდ მომავალში როდი ელით ჯილდო. ისინი ახლაც არიან დაჯილდოებულნი. იესო ეუბნება მათ: „არავინ არის ისეთი, რომ ღვთის სამეფოს გულისთვის დატოვოს სახლი ან ცოლი, ან ძმები, ან მშობლები, ან შვილები და ბევრად მეტი არ მიიღოს ახლა, მომავალში კი — მარადიული სიცოცხლე“ (ლუკა 18:29, 30).

დიახ, სადაც არ უნდა წავიდნენ იესოს მიმდევრები, მათ ყველგან ეგულებათ თანამორწმუნეებისგან შემდგარი მოსიყვარულე საძმო. და-ძმებთან მათ შეუძლიათ უფრო ახლო ურთიერთობა ჰქონდეთ, რაც შესაძლოა ბევრად ღირებულია მათთვის, ვიდრე ოჯახის წევრებთან ურთიერთობა. სამწუხაროდ, ეს მდიდარი ახალგაზრდა მმართველი, როგორც ჩანს, ხელიდან უშვებს შესაძლებლობას, ჰყავდეს ასეთი საძმო და მიიღოს ზეციური ჯილდო.

იესო დასძენს: „ბევრი, ვინც პირველია, ბოლო იქნება, ხოლო ბოლო — პირველი“ (მათე 19:30). რას გულისხმობს იგი?

ეს ახალგაზრდა მდიდარი მმართველი, ერთ-ერთი „პირველია“, რადგან იგი იუდეველი სასულიერო პირია. თუ გავითვალისწინებთ იმას, რომ ეს კაცი ღვთის მცნებებს იცავს, მისგან მეტი მოითხოვება. მაგრამ მის ცხოვრებაში ქონებასა და სიმდიდრეს უმთავრესი ადგილი უკავია. მისგან განსხვავებით, იუდას მიწაზე მცხოვრები უბრალო ხალხი ხედავს, რომ იესო ჭეშმარიტებას ასწავლის და სიცოცხლისკენ მიმავალ გზაზე აყენებს მათ. ისინი, ერთ დროს, ასე ვთქვათ, ბოლოები იყვნენ, მაგრამ ახლა პირველებს შორის იმკვიდრებენ ადგილს. მათ შესაძლებლობა ექნებათ, ზეცაში იესოსთან ერთად ტახტებზე დასხდნენ და იმეფონ მაშინ, როცა დედამიწაზე სამოთხე იქნება.

სულ ცოტა ხნის წინ, პერეაში ყოფნის დროს იესომ თავის მსმენელებს უთხრა: „ბევრი, ვინც პირველია, ბოლო იქნება, ხოლო ბოლო — პირველი“ (მათე 19:30). ამ აზრის ხაზგასასმელად მას მაგალითი მოჰყავს ვენახის მუშებზე:

«ზეციერი სამეფო ჰგავს სახლის პატრონს, რომელიც დილაადრიან გავიდა, რომ თავის ვენახში სამუშაოდ მუშები დაექირავებინა. მუშებს დღეში თითო დინარად მოურიგდა და ვენახში გაუშვა. მესამე საათისთვის კიდევ გავიდა მოედანზე და დაინახა უსაქმოდ მდგომი სხვა მუშები. უთხრა მათ: „თქვენც წადით ჩემს ვენახში და რაც გერგებათ, მოგცემთ“. ისინიც წავიდნენ. მეექვსე საათისთვის და მეცხრე საათისთვის კიდევ გავიდა და მსგავსად მოიქცა. ბოლოს მეთერთმეტე საათისთვის გავიდა და კიდევ სხვები ნახა უსაქმოდ მდგომნი. ჰკითხა მათ: „რატომ დგახართ აქ მთელი დღე უსაქმოდ?“ „არავინ დაგვიქირავა“, — უპასუხეს მათ. მან უთხრა: „თქვენც წადით ჩემს ვენახში“» (მათე 20:1—7).

იესოს სიტყვებზე, „ზეციერი სამეფო“ და „სახლის პატრონი“, მის მსმენელს, ალბათ, იეჰოვა ახსენდება. წმინდა წერილებში იეჰოვა მოხსენიებულია როგორც ვენახის პატრონი, ვენახის, რომელიც ისრაელ ერს განასახიერებს (ფსალმუნი 80:8, 9; ესაია 5:3, 4). ისინი, ვინც კანონის შეთანხმებას ექვემდებარება, ვენახის მუშებთან არიან შედარებულნი. მაგრამ იესო ამ მაგალითით ძველ დროს კი არ გულისხმობს, არამედ ამჟამინდელ მდგომარეობას აღწერს.

სასულიერო პირები, მაგალითად ის ფარისევლები, რომლებმაც ცოტა ხნის წინ იესოს გამოსაცდელად კითხვა დაუსვეს გაყრის თაობაზე, ვითომდა, განუწყვეტლივ ემსახურებიან ღმერთს. ისინი ჰგვანან იმ მუშებს, რომლებიც სრული განაკვეთით მუშაობენ და რომლებიც სრულ გასამრჯელოს ელიან — ერთ სამუშაო დღეზე ერთ დინარს.

მღვდლები და სხვები, რომლებიც ამ ჯგუფში შედიან, საწყალ იუდეველებს ისე უყურებენ, როგორც ღვთის ვენახში არასრული განაკვეთით მომუშავეებს ანუ თვლიან, რომ ისინი ღვთის მსახურებაში მათზე ნაკლებს აკეთებენ. როგორც იესოს მაგალითშია აღწერილი, ეს ხალხი მათ ჰგავს, ვინც ბატონმა „მესამე საათისთვის“ (დილის 9 საათი) ან მოგვიანებით — მეექვსე, მეცხრე ან კიდევ მეთერთმეტე საათისთვის (საღამოს 5 საათი) დაიქირავა.

იმ კაცებსა და ქალებს, რომლებიც იესოს მიჰყვებიან, ფარისევლები დაწყევლილ ხალხად მიიჩნევენ (იოანე 7:49). იესოს მიმდევრები თითქმის მთელი ცხოვრება მეთევზეობას ან სხვა საქმეს მისდევდნენ. მაგრამ ახ. წ. 29 წლის შემოდგომაზე „ვენახის პატრონმა“ იესო გაგზავნა, რომ ამ უბრალო ხალხისთვის მოეხმო, რათა მისი მოწაფეები გამხდარიყვნენ და ღვთისთვის ეშრომათ. როგორც იესო აღნიშნავს, ისინი „ბოლოები“ არიან, რომლებიც მეთერთმეტე საათისთვის დაიქირავა ვენახის პატრონმა.

ბოლოს იესო თავის მაგალითს იმის აღწერით ასრულებს, თუ რა ხდება სამუშაო დღის მიწურულს: «როცა მოსაღამოვდა, ვენახის პატრონმა თავისი ქონების მეთვალყურეს უთხრა: „დაუძახე მუშებს და გადაუხადე გასამრჯელო, ბოლოს მოსულებით დაიწყე და პირველებით დაამთავრე“. მოვიდნენ ისინი, ვინც მეთერთმეტე საათიდან მუშაობდნენ და თითო დინარი მიიღეს. მოვიდნენ პირველები და იფიქრეს, რომ მეტს მიიღებდნენ, მაგრამ მათაც თითო დინარი მიიღეს. მიიღეს და ბუზღუნი დაუწყეს სახლის პატრონს: „ბოლოს მოსულებმა სულ ერთი საათი წაიმუშავეს, შენ კი ისინი ჩვენ გაგვიტოლე, რომლებმაც დღის სიმძიმე და პაპანაქება გადავიტანეთ!“ მან კი მიუგო ერთ მათგანს: „მეგობარო, არ გექცევი უსამართლოდ. ერთ დინარად არ მომირიგდი? აიღე, რაც გეკუთვნის და წადი. მე კი მინდა, ამ ბოლოს მოსულსაც იმდენივე მივცე, რამდენიც შენ. განა იმის უფლება არა მაქვს, ჩემი ქონება როგორც მინდა, ისე მოვიხმარო? თუ შენს თვალს შურს, რომ კარგი ადამიანი ვარ?“ ასე გახდებიან ბოლოები პირველები და პირველები — ბოლოები» (მათე 20:8—16).

ამ მაგალითის ბოლო ნაწილი, ალბათ, მოწაფეებში განსაკუთრებულ ინტერესს იწვევს. როგორ გახდებიან იუდეველი სასულიერო პირები, რომლებიც საკუთარ თავს პირველებად თვლიან, ბოლოები? და როგორ გახდებიან იესოს მოწაფეები პირველები?

იესოს მოწაფეები, რომლებიც ფარისეველთა აზრით, ბოლოები არიან, პირველები გახდებიან ანუ სრულ გასამრჯელოს მიიღებენ. როცა იესო დაასრულებს დედამიწაზე ცხოვრებას, ღმერთი უარყოფს მიწიერ იერუსალიმს, რის შემდეგაც აირჩევს ახალ ერს, „ღვთის ისრაელს“ (გალატელები 6:16; მათე 23:38). იოანე ნათლისმცემელი სწორედ მათზე მიანიშნებდა, როცა წმინდა სულით ნათლობაზე საუბრობდა, რომელიც მომავალში მოხდებოდა. ისინი, ვინც ერთ დროს ბოლოები იყვნენ, პირველები მოინათლებიან ღვთის წმინდა სულით და პატივი ხვდებათ წილად, „დედამიწის კიდით კიდემდე“ იესოს შესახებ დაამოწმონ (საქმეები 1:5, 8; მათე 3:11). მოწაფეები გარკვეულწილად მიხვდნენ, რომ იესოს სიტყვები ძირეულ ცვლილებებს მოასწავებს, ამიტომ შესაძლოა ისიც განჭვრიტეს, რომ ამას იუდეველი სასულიერო პირებისგან, რომლებიც ბოლოები გახდებიან, მძაფრი რეაგირება მოჰყვება.

იესოს და მის მოწაფეებს სამხრეთით აქვთ გეზი აღებული; ისინი პერეადან იერუსალიმისკენ მიდიან და სადაცაა ჩავლენ დანიშნულების ადგილას. ახლა მდინარე იორდანეს იერიხონის მახლობლად კვეთენ. მათთან ერთად სხვებიც მიდიან, რათა პასექი (ახ. წ. 33 წელი) აღნიშნონ.

იესო წინ მიუძღვის თავის მოწაფეებს; მას სურს, რომ დღესასწაულის აღსანიშნავად ქალაქში დროულად ჩავიდნენ. მაგრამ მოწაფეებს რაღაც აშინებთ. ცოტა ხნით ადრე, როცა ლაზარე მოკვდა და იესო პერეადან იუდეაში წასვლას აპირებდა, თომამ უთხრა სხვა მოწაფეებს: „ჩვენც წავიდეთ, რათა მასთან ერთად დავიხოცოთ“ (იოანე 11:16, 47—53). აშკარაა, რომ იერუსალიმში ჩასვლა საკმაოდ სახიფათოა; ამიტომ გასაგებია, რატომ ეშინიათ მოწაფეებს.

წინასწარ რომ მოამზადოს მოსალოდნელი მოვლენებისთვის, იესო გვერდზე იხმობს მოციქულებს და ეუბნება: „ავდივართ იერუსალიმში და კაცის ძე გადაეცემა უფროს მღვდლებსა და მწიგნობრებს. ისინი სასიკვდილო მსჯავრს დასდებენ მას და გადასცემენ უცხოტომელებს, რომ მასხრად აიგდონ, გაშოლტონ და ბოძზე გააკრან, მესამე დღეს კი აღდგება“ (მათე 20:18, 19).

იესო უკვე მესამედ ეუბნება თავის მოწაფეებს, რომ უნდა მოკვდეს და შემდეგ აღდგეს (მათე 16:21; 17:22, 23). მაგრამ ამჯერად იმასაც ამბობს, რომ ბოძზე გააკრავენ. მართალია, მოწაფეები უსმენენ მას, მაგრამ ვერ სწვდებიან მისი სიტყვების მნიშვნელობას. როგორც ჩანს, ისინი ელიან, რომ დედამიწაზე აღდგება ისრაელის სამეფო და სურთ, რომ დიდება და პატივი მოიხვეჭონ ქრისტესთან ერთად ამ მიწიერ სამეფოში.

იაკობისა და იოანეს დედაც, რომელსაც, სავარაუდოდ, სალომე ჰქვია, მათ შორისაა, ვინც იერუსალიმში მიემგზავრება. იესომ ამ ორ მოციქულს, როგორც ჩანს, მათი ფიცხი ხასიათის გამო „ქუხილის ძეები“ უწოდა (მარკოზი 3:17; ლუკა 9:54). რაღაც პერიოდი მათ ჰქონდათ იმის ამბიცია, რომ ქრისტეს სამეფოში საპატიო ადგილები დაეკავებინათ. ამ მოციქულების დედამაც იცის ამის შესახებ, ამიტომ უახლოვდება იესოს, მდაბლად თაყვანს სცემს და რაღაცას სთხოვს. იესო ეკითხება: „რა გინდა?“. იგი ეუბნება: „სიტყვა თქვი, რომ ჩემი ერთი ვაჟი შენს სამეფოში შენ მარჯვნივ დაჯდეს, მეორე კი — შენ მარცხნივ“ (მათე 20:20, 21).

სინამდვილეში ეს ქალი თავისი შვილების, იაკობისა და იოანეს სურვილს აჟღერებს. იესომ სულ ახლახან ისაუბრა იმაზე, თუ რა სირცხვილი და დამცირება ელოდა წინ, ახლა კი ეუბნება მათ: „არ იცით, რას ითხოვთ. შეგიძლიათ ის სასმისი შესვათ, რომელსაც მე შევსვამ?“. ისინი პასუხობენ: „შეგვიძლია“ (მათე 20:22). როგორც ჩანს, ისინი ჯერ კიდევ ვერ ხვდებიან, რას ნიშნავს მათთვის ეს ყველაფერი.

მაგრამ იესო ეუბნება მათ: „ჩემს სასმისს კი შესვამთ, მაგრამ ჩემ მარჯვნივ ან მარცხნივ დაჯდომა ჩემზე არ არის დამოკიდებული. ეს ადგილები მათთვის არის, ვისაც ჩემმა ზეციერმა მამამ მოუმზადა“ (მათე 20:23).

სხვა ათი მოციქული აღშფოთებას ვერ მალავს, როცა იგებს, რას ითხოვენ იაკობი და იოანე. საინტერესოა, მაშინაც გამოხატეს თუ არა იაკობმა და იოანემ ეს აზრი, როცა მოციქულებს კამათი მოუვიდათ იმაზე, თუ ვინ იყო მათ შორის უდიდესი (ლუკა 9:46—48). ამ ორი მოციქულის თხოვნამ გამოააშკარავა, რომ მოციქულებს არ გაუთვალისწინებიათ იესოს რჩევა, რომელმაც უთხრა, რომ უმცირესივით მოქცეულიყვნენ. ისინი ისევ პირველობისკენ ისწრაფვიან.

იესო ცდილობს, როგორმე ბოლო მოუღოს ამ თემაზე კამათს, რომელიც მოციქულებს შორის განხეთქილებას იწვევს. იგი ერთად კრებს თორმეტივეს და სიყვარულით ურჩევს: „თქვენ იცით, რომ ისინი, ვისაც ხალხთა მმართველებად თვლიან, მათზე ბატონობენ და ხალხი დიდებულთა ძალაუფლებაშია. თქვენ შორის კი ასე არ უნდა იყოს. პირიქით, ვისაც უნდა, რომ თქვენ შორის დიდი იყოს, თქვენი მსახური იყოს, და ვისაც უნდა, რომ თქვენ შორის პირველი იყოს, ის ყველას მონა იყოს“ (მარკოზი 10:42—44).

იესო მათ საკუთარ მაგალითზე უმახვილებს ყურადღებას; მოწაფეები მას უნდა ჰბაძავდნენ: „კაცის ძეც არ მოსულა იმისთვის, რომ მას ემსახურონ, არამედ თვითონ მოემსახუროს და მისცეს თავისი სული მრავალთა გამოსასყიდად“ (მათე 20:28). იესო უკვე დაახლოებით სამი წელია, რაც სხვების საკეთილდღეოდ იღვწის. მალე კი ბევრად მეტს გააკეთებს და საკუთარ სიცოცხლესაც კი გაიღებს კაცობრიობისთვის! ასე რომ, მის მოწაფეებს მსგავსი სულისკვეთება უნდა ჰქონდეთ; იესოს მიმდევრებს ის კი არ უნდა სურდეთ, რომ მათ ემსახურონ, არამედ თვითონ მოემსახურონ სხვებს და პირველობისკენ კი არ ისწრაფონ, არამედ საკუთარი თავი უმცირესად ჩათვალონ.

იესო და ის ხალხი, ვინც მას მიჰყვება, უახლოვდებიან იერიხონს, რომელიც იერუსალიმიდან ერთი დღის სავალზეა. როგორც ვიცით, ძველი და ახალი (რომაული) იერიხონი დაახლოებით კილომეტრ-ნახევრით არის დაშორებული ერთმანეთისგან. იესო ხალხთან ერთად ერთ-ერთ იერიხონს ტოვებს და მეორეს უახლოვდება. ამ გზაზე ორი უსინათლო მათხოვარი ზის, რომელთაც მომავალი ხალხის ხმაური ესმით. ერთ-ერთს ბარტიმეოსი ჰქვია.

როგორც კი იგებენ, იესო მოდისო, ორივე ყვირილს იწყებს: „შეგვიწყალე, უფალო, დავითის ძეო!“ (მათე 20:30). ზოგიერთი მკაცრად ეუბნება, რომ გაჩუმდნენ, მაგრამ ისინი კიდევ უფრო ხმამაღლა იწყებენ ყვირილს. ამ აურზაურის დანახვაზე იესო ჩერდება და მასთან მყოფთ ეკითხება, ვინ ყვირისო. ისინი მათხოვრებთან მიდიან და ერთ-ერთ მათგანს ეუბნებიან: „გამაგრდი და წამოდექი, გეძახის“ (მარკოზი 10:49). მოულოდნელად უსინათლო მამაკაცი მოსასხამს გვერდზე აგდებს, სწრაფად დგება ფეხზე და იესოსკენ მიდის.

„რა გინდათ, რა გაგიკეთოთ?“ — ეკითხება იესო. ისინი სთხოვენ: „თვალი აგვიხილე, უფალო“ (მათე 20:32, 33). სიბრალულით აღძრული იესო თვალებზე ეხება და ერთ-ერთს ეუბნება: „წადი, შენმა რწმენამ გამოგაჯანმრთელა“ (მარკოზი 10:52). ორივე მამაკაცს თვალისჩინი უბრუნდება, რის შემდეგაც, ეჭვგარეშეა, ღვთის განდიდებას იწყებენ. მომხდარის დანახვაზე ღმერთს ხალხიც ასხამს ხოტბას. აწ უკვე თვალხილული მამაკაცები იესოს მიჰყვებიან.

იესოს, რომელიც იერიხონის გავლით მიდის, უამრავი ხალხი მიჰყვება. ყველას სურს, დაინახოს ის, ვინც ბრმებს თვალი აუხილა. ხალხი იესოს ყველა მხრიდან აწყდება. ზოგი იმასაც კი ვერ ახერხებს, რომ თვალი მოჰკრას მას; მათ შორისაა ზაქე, რომელიც გადასახადების ამკრეფთა უფროსია იერიხონსა და მის შემოგარენში. ის ტანდაბალია, რის გამოც ვერ ხედავს, რა ხდება. ამიტომ გარბის და სიკომოროს ხეზე ადის, რომელიც იმ გზაზეა, სადაც იესომ უნდა გაიაროს. ხიდან ყველაფერი ხელისგულივით მოჩანს. როდესაც იესო ხეს უახლოვდება, ხედავს მასზე ასულ ზაქეს და ეუბნება: „ზაქე, სწრაფად ჩამოდი, დღეს შენს სახლში უნდა დავრჩე“ (ლუკა 19:5). ზაქე ხიდან ჩამოდის და საპატიო სტუმრის მისაღებად სახლისკენ მიიჩქარის.

ამის დანახვაზე ხალხი დრტვინვას იწყებს. მათი აზრით, არასწორია, იესო ისეთ ადამიანს ესტუმროს, ვისაც ცოდვილად თვლიან. ზაქე ხომ იმის ხარჯზე გამდიდრდა, რომ გადასახადების აკრეფის დროს სხვებს ფულს სძალავდა?!

როცა იესო ზაქეს სახლს უახლოვდება, ხალხი უკმაყოფილებას გამოთქვამს, ცოდვილ კაცთან შედის ღამის გასათევადო. მაგრამ იესო ხედავს, რომ ზაქე მონანიების გზას ადგას. ეს მართლაც ასეა; იესოს მოლოდინი მართლდება — ზაქე ფეხზე დგება და ამბობს: „აი, უფალო, ჩემი ქონების ნახევარს ღარიბებს ვაძლევ და რაც კი ვინმესთვის ცრუ ბრალდებით გამომიძალავს, ოთხმაგად ვუბრუნებ“ (ლუკა 19:7, 8).

მისი ეს სიტყვები ნამდვილად იმაზე მეტყველებს, რომ ის გულწრფელად ინანიებს. მას, როგორც ჩანს, თავისი ჩანაწერებიდან შეუძლია დაითვალოს, ვისგან რამდენი თანხა აქვს აღებული და დადებული პირობისამებრ, ამ იუდეველებს ოთხმაგად აუნაზღაუროს, რაც იმაზე მეტია, ვიდრე ღვთის კანონით მოითხოვება (გამოსვლა 22:1; ლევიანები 6:2—5). ზაქემ ისიც კი აღუთქვა იესოს, რომ თავისი ქონების ნახევარს ღარიბებს დაურიგებდა.

იესოს უხარია იმის დანახვა, რომ ზაქე ინანიებს, და ეუბნება: „ხსნის დღე დაუდგა ამ სახლს, ვინაიდან ეს კაციც აბრაამის ძეა. კაცის ძე დაკარგულის მოსაძებნად და სახსნელად მოვიდა“ (ლუკა 19:9, 10).

ცოტა ხნის წინ იესომ დაკარგულთა მდგომარეობის აღსაწერად იგავი მოიყვანა გზასაცდენილ შვილზე (ლუკა 15:11—24). ახლა კი იმის ცოცხალ მაგალითს ვხედავთ, თუ როგორ იპოვა იესომ ის, ვინც დაკარგული იყო. როგორც ჩანს, რელიგიური წინამძღოლები და მათი მიმდევრები დრტვინავენ და იესოს კრიტიკის ქარცეცხლში ატარებენ იმის გამო, რომ იგი ზაქესნაირ ადამიანებს აქცევს ყურადღებას. მაგრამ იესო კვლავ აგრძელებს აბრაამის დაკარგული ძეების ძებნას მათივე სახსნელად.

მართალია, იესო იერუსალიმში აპირებს ჩასვლას, მაგრამ ის, როგორც ჩანს, მოწაფეებთან ერთად ჯერ კიდევ ზაქეს სახლში იმყოფება. მოწაფეები ფიქრობენ, რომ ღვთის სამეფო, რომლის მეფეც იესო იქნება, მალე დამყარდება (ლუკა 19:11). მათ ისევე უჭირთ ამ საკითხის გაგება, როგორც იმის, რომ იესო უნდა მოკვდეს. იესოს მათთვის მაგალითი მოჰყავს იმის დასანახვებლად, რომ სამეფოს დამყარებამდე დიდი დრო უნდა გავიდეს.

ის ამბობს: „ერთი დიდგვაროვანი შორეულ ქვეყანაში წავიდა, რომ სამეფო ძალაუფლება მიეღო და უკან დაბრუნებულიყო“ (ლუკა 19:12). ფაქტია, რომ ასეთი მოგზაურობა გარკვეულ დროს წაიღებდა. ამიტომ ლოგიკურია, რომ ამ მაგალითში „დიდგვაროვანი“ იესოს განასახიერებს, რომელიც „შორეულ ქვეყანაში“ ანუ ზეცაში მიდის, სადაც მამა მას სამეფო ძალაუფლებას გადასცემს.

იესო ჰყვება, რომ დიდგვაროვანი გამგზავრებამდე ათ მონას უხმობს, თითოეულს ერთ ვერცხლის მინას აძლევს და ეუბნება, „ბრუნვაში გაუშვით ჩემს დაბრუნებამდეო“ (ლუკა 19:13). ერთი ვერცხლის მინა საკმაოდ სოლიდურ თანხას უტოლდება და მიწათმოქმედის დაახლოებით სამი თვის გასამრჯელოს უდრის.

მოწაფეები შესაძლოა ხვდებიან, რომ ამ ათ მონას ჰგვანან, რადგან იესომ ერთხელ უკვე შეადარა ისინი სამკლის მუშებს (მათე 9:35—38). რა თქმა უნდა, მას არ უთხოვია მათთვის, რომ მისთვის პირდაპირი გაგებით მარცვლეული მიეტანათ. სინამდვილეში სამკალში იგულისხმებიან ის ადამიანები, რომლებიც მოწაფეებს შეუერთდებიან და რომლებსაც შესაძლებლობა ექნებათ, ღვთის სამეფოში დაიმკვიდრონ ადგილი. მოწაფეებმა ყველაფერი უნდა გაიღონ იმისთვის, რომ უფრო მეტი ადამიანი გახდეს სამეფოს მემკვიდრე.

კიდევ რის თქმა უნდოდა იესოს ამ მაგალითით? მან თქვა, რომ დიდგვაროვანი სძულდათ მის თანამოქალაქეებს; მათ „უკან ელჩები დაადევნეს [დიდგვაროვანს] და დააბარეს, არ გვინდა, ჩვენზე იმეფოსო“ (ლუკა 19:14). მოწაფეებმა იციან, რომ იუდეველები არ იღებენ იესოს და ზოგს მისი მოკვლაც კი სურს. იესოს სიკვდილისა და ზეცაში აღდგომის შემდეგ, ფაქტობრივად, ყველა იუდეველი კვლავ ამავე განწყობას ავლენდა, რაც იქიდან გამოჩნდა, რომ მოწაფეებს დევნიდნენ. მათ აშკარად გამოხატეს, რომ არ სურდათ, იესო მათი მეფე ყოფილიყო (იოანე 19:15, 16; საქმეები 4:13—18; 5:40).

მაგრამ როგორ იქცევა ათი მონა, რომელთაც დიდგვაროვანმა მინები ჩააბარა იმ დრომდე, სანამ „სამეფო ძალაუფლებას“ მიიღებს და უკან დაბრუნდება? იესო განაგრძობს: «როცა სამეფო ძალაუფლება მიიღო და უკან დაბრუნდა, ბრძანა, დაებარებინათ მასთან ის მონები, რომლებსაც ვერცხლის ფული მისცა, რომ გაეგო, რა მოიგეს, ფული რომ ბრუნვაში გაუშვეს. მივიდა პირველი მონა და მოახსენა: „ბატონო, შენმა მინამ ათი მინა მოიგო“. მან მიუგო: „ყოჩაღ, კარგი მონა ხარ! რადგან მცირედში ერთგული იყავი, ათ ქალაქზე გქონდეს ძალაუფლება“. მივიდა მეორე და უთხრა: „ბატონო, შენმა მინამ ხუთი მინა მოიგო“. იმასაც უთხრა, ხუთ ქალაქზე დაგაყენებო» (ლუკა 19:15—19).

თუ მოწაფეები ამ მონების მსგავსნი იქნებიან და არაფერს დაიშურებენ იმისთვის, რომ ხალხი მოწაფეებად მოამზადონ, შეუძლიათ დარწმუნებულნი იყვნენ, რომ იესოს გულს გაუხარებენ. მათ ეჭვი არ უნდა შეეპაროთ, რომ ასეთი გულმოდგინებისთვის აუცილებლად დაჯილდოვდებიან. რა თქმა უნდა, ყველა იესოს მოწაფეს არა აქვს ერთნაირი მდგომარეობა, შესაძლებლობები თუ უნარი. როგორც არ უნდა იყოს, იესო, რომელიც „სამეფო ძალაუფლებით“ მოვა, აღიარებს და აკურთხებს მათ ერთგულებისა და იმ ძალისხმევისთვის, რომელიც მოწაფეების მომზადებას მოახმარეს (მათე 28:19, 20).

თუმცა არც ის უნდა გამოგვრჩეს მხედველობიდან, თუ როგორ ამთავრებს იესო თავის მაგალითს: «მივიდა სხვა მონა და უთხრა: „ბატონო, აჰა, შენი მინა, ნაჭერში გამოკრულს ვინახავდი. მეშინოდა შენი, რადგან სასტიკი კაცი ხარ. იღებ, რაც არ ჩაგიდია, და იმკი, რაც არ დაგითესავს“. მან უთხრა: „შენივე პირით გაგასამართლებ, ბოროტო მონავ. ხომ იცოდი, რომ სასტიკი კაცი ვარ. ვიღებ, რაც არ ჩამიდია, და ვიმკი, რაც არ დამითესავს? მაშ, რატომ არ ჩადე საქმეში ჩემი ვერცხლის ფული? როცა დავბრუნდებოდი, მას მოგებასთან ერთად მივიღებდი“. მაშინ მან იქ მდგომებს უთხრა: „წაართვით მას ეგ ერთი მინა და მიეცით ათი მინის მქონეს“» (ლუკა 19:20—24).

ამ მონამ არაფერი გააკეთა იმისთვის, რომ თავისი ბატონისთვის მეტი მოგება მოეტანა, რის გამოც ბევრი დაკარგა. მოციქულებს ერთი სული აქვთ, იესო ღვთის სამეფოს მეფე გახდეს. ამიტომ ის, რასაც იესო ბოლო მონასთან დაკავშირებით ამბობს, მათ ალბათ მიახვედრებს, რომ თუ გულმოდგინეები არ იქნებიან, ვერ დაიმკვიდრებენ ადგილს ღვთის სამეფოში.

ასე რომ, იესოს სიტყვებმა უნდა უბიძგოს ერთგულ მოწაფეებს, მეტი გააკეთონ. თავის სათქმელს ის ასე ასრულებს: „გეუბნებით: ვისაც აქვს, მეტი მიეცემა, ხოლო ვისაც არა აქვს, ისიც წაერთმევა, რაც აქვს“. იგი დასძენს, რომ მისი მტრები, რომლებსაც არ სურთ, იესო მათი მეფე გახდეს, სასჯელს დაიტეხენ თავს. ამის შემდეგ იესო კვლავ იერუსალიმისკენ მიმავალ გზას ადგება (ლუკა 19:26—28).