იესო და ის ხალხი, ვინც მას მიჰყვება, უახლოვდებიან იერიხონს, რომელიც იერუსალიმიდან ერთი დღის სავალზეა. როგორც ვიცით, ძველი და ახალი (რომაული) იერიხონი დაახლოებით კილომეტრ-ნახევრით არის დაშორებული ერთმანეთისგან. იესო ხალხთან ერთად ერთ-ერთ იერიხონს ტოვებს და მეორეს უახლოვდება. ამ გზაზე ორი უსინათლო მათხოვარი ზის, რომელთაც მომავალი ხალხის ხმაური ესმით. ერთ-ერთს ბარტიმეოსი ჰქვია.

როგორც კი იგებენ, იესო მოდისო, ორივე ყვირილს იწყებს: „შეგვიწყალე, უფალო, დავითის ძეო!“ (მათე 20:30). ზოგიერთი მკაცრად ეუბნება, რომ გაჩუმდნენ, მაგრამ ისინი კიდევ უფრო ხმამაღლა იწყებენ ყვირილს. ამ აურზაურის დანახვაზე იესო ჩერდება და მასთან მყოფთ ეკითხება, ვინ ყვირისო. ისინი მათხოვრებთან მიდიან და ერთ-ერთ მათგანს ეუბნებიან: „გამაგრდი და წამოდექი, გეძახის“ (მარკოზი 10:49). მოულოდნელად უსინათლო მამაკაცი მოსასხამს გვერდზე აგდებს, სწრაფად დგება ფეხზე და იესოსკენ მიდის.

„რა გინდათ, რა გაგიკეთოთ?“ — ეკითხება იესო. ისინი სთხოვენ: „თვალი აგვიხილე, უფალო“ (მათე 20:32, 33). სიბრალულით აღძრული იესო თვალებზე ეხება და ერთ-ერთს ეუბნება: „წადი, შენმა რწმენამ გამოგაჯანმრთელა“ (მარკოზი 10:52). ორივე მამაკაცს თვალისჩინი უბრუნდება, რის შემდეგაც, ეჭვგარეშეა, ღვთის განდიდებას იწყებენ. მომხდარის დანახვაზე ღმერთს ხალხიც ასხამს ხოტბას. აწ უკვე თვალხილული მამაკაცები იესოს მიჰყვებიან.

იესოს, რომელიც იერიხონის გავლით მიდის, უამრავი ხალხი მიჰყვება. ყველას სურს, დაინახოს ის, ვინც ბრმებს თვალი აუხილა. ხალხი იესოს ყველა მხრიდან აწყდება. ზოგი იმასაც კი ვერ ახერხებს, რომ თვალი მოჰკრას მას; მათ შორისაა ზაქე, რომელიც გადასახადების ამკრეფთა უფროსია იერიხონსა და მის შემოგარენში. ის ტანდაბალია, რის გამოც ვერ ხედავს, რა ხდება. ამიტომ გარბის და სიკომოროს ხეზე ადის, რომელიც იმ გზაზეა, სადაც იესომ უნდა გაიაროს. ხიდან ყველაფერი ხელისგულივით მოჩანს. როდესაც იესო ხეს უახლოვდება, ხედავს მასზე ასულ ზაქეს და ეუბნება: „ზაქე, სწრაფად ჩამოდი, დღეს შენს სახლში უნდა დავრჩე“ (ლუკა 19:5). ზაქე ხიდან ჩამოდის და საპატიო სტუმრის მისაღებად სახლისკენ მიიჩქარის.

ამის დანახვაზე ხალხი დრტვინვას იწყებს. მათი აზრით, არასწორია, იესო ისეთ ადამიანს ესტუმროს, ვისაც ცოდვილად თვლიან. ზაქე ხომ იმის ხარჯზე გამდიდრდა, რომ გადასახადების აკრეფის დროს სხვებს ფულს სძალავდა?!

როცა იესო ზაქეს სახლს უახლოვდება, ხალხი უკმაყოფილებას გამოთქვამს, ცოდვილ კაცთან შედის ღამის გასათევადო. მაგრამ იესო ხედავს, რომ ზაქე მონანიების გზას ადგას. ეს მართლაც ასეა; იესოს მოლოდინი მართლდება — ზაქე ფეხზე დგება და ამბობს: „აი, უფალო, ჩემი ქონების ნახევარს ღარიბებს ვაძლევ და რაც კი ვინმესთვის ცრუ ბრალდებით გამომიძალავს, ოთხმაგად ვუბრუნებ“ (ლუკა 19:7, 8).

მისი ეს სიტყვები ნამდვილად იმაზე მეტყველებს, რომ ის გულწრფელად ინანიებს. მას, როგორც ჩანს, თავისი ჩანაწერებიდან შეუძლია დაითვალოს, ვისგან რამდენი თანხა აქვს აღებული და დადებული პირობისამებრ, ამ იუდეველებს ოთხმაგად აუნაზღაუროს, რაც იმაზე მეტია, ვიდრე ღვთის კანონით მოითხოვება (გამოსვლა 22:1; ლევიანები 6:2—5). ზაქემ ისიც კი აღუთქვა იესოს, რომ თავისი ქონების ნახევარს ღარიბებს დაურიგებდა.

იესოს უხარია იმის დანახვა, რომ ზაქე ინანიებს, და ეუბნება: „ხსნის დღე დაუდგა ამ სახლს, ვინაიდან ეს კაციც აბრაამის ძეა. კაცის ძე დაკარგულის მოსაძებნად და სახსნელად მოვიდა“ (ლუკა 19:9, 10).

ცოტა ხნის წინ იესომ დაკარგულთა მდგომარეობის აღსაწერად იგავი მოიყვანა გზასაცდენილ შვილზე (ლუკა 15:11—24). ახლა კი იმის ცოცხალ მაგალითს ვხედავთ, თუ როგორ იპოვა იესომ ის, ვინც დაკარგული იყო. როგორც ჩანს, რელიგიური წინამძღოლები და მათი მიმდევრები დრტვინავენ და იესოს კრიტიკის ქარცეცხლში ატარებენ იმის გამო, რომ იგი ზაქესნაირ ადამიანებს აქცევს ყურადღებას. მაგრამ იესო კვლავ აგრძელებს აბრაამის დაკარგული ძეების ძებნას მათივე სახსნელად.

მართალია, იესო იერუსალიმში აპირებს ჩასვლას, მაგრამ ის, როგორც ჩანს, მოწაფეებთან ერთად ჯერ კიდევ ზაქეს სახლში იმყოფება. მოწაფეები ფიქრობენ, რომ ღვთის სამეფო, რომლის მეფეც იესო იქნება, მალე დამყარდება (ლუკა 19:11). მათ ისევე უჭირთ ამ საკითხის გაგება, როგორც იმის, რომ იესო უნდა მოკვდეს. იესოს მათთვის მაგალითი მოჰყავს იმის დასანახვებლად, რომ სამეფოს დამყარებამდე დიდი დრო უნდა გავიდეს.

ის ამბობს: „ერთი დიდგვაროვანი შორეულ ქვეყანაში წავიდა, რომ სამეფო ძალაუფლება მიეღო და უკან დაბრუნებულიყო“ (ლუკა 19:12). ფაქტია, რომ ასეთი მოგზაურობა გარკვეულ დროს წაიღებდა. ამიტომ ლოგიკურია, რომ ამ მაგალითში „დიდგვაროვანი“ იესოს განასახიერებს, რომელიც „შორეულ ქვეყანაში“ ანუ ზეცაში მიდის, სადაც მამა მას სამეფო ძალაუფლებას გადასცემს.

იესო ჰყვება, რომ დიდგვაროვანი გამგზავრებამდე ათ მონას უხმობს, თითოეულს ერთ ვერცხლის მინას აძლევს და ეუბნება, „ბრუნვაში გაუშვით ჩემს დაბრუნებამდეო“ (ლუკა 19:13). ერთი ვერცხლის მინა საკმაოდ სოლიდურ თანხას უტოლდება და მიწათმოქმედის დაახლოებით სამი თვის გასამრჯელოს უდრის.

მოწაფეები შესაძლოა ხვდებიან, რომ ამ ათ მონას ჰგვანან, რადგან იესომ ერთხელ უკვე შეადარა ისინი სამკლის მუშებს (მათე 9:35—38). რა თქმა უნდა, მას არ უთხოვია მათთვის, რომ მისთვის პირდაპირი გაგებით მარცვლეული მიეტანათ. სინამდვილეში სამკალში იგულისხმებიან ის ადამიანები, რომლებიც მოწაფეებს შეუერთდებიან და რომლებსაც შესაძლებლობა ექნებათ, ღვთის სამეფოში დაიმკვიდრონ ადგილი. მოწაფეებმა ყველაფერი უნდა გაიღონ იმისთვის, რომ უფრო მეტი ადამიანი გახდეს სამეფოს მემკვიდრე.

კიდევ რის თქმა უნდოდა იესოს ამ მაგალითით? მან თქვა, რომ დიდგვაროვანი სძულდათ მის თანამოქალაქეებს; მათ „უკან ელჩები დაადევნეს [დიდგვაროვანს] და დააბარეს, არ გვინდა, ჩვენზე იმეფოსო“ (ლუკა 19:14). მოწაფეებმა იციან, რომ იუდეველები არ იღებენ იესოს და ზოგს მისი მოკვლაც კი სურს. იესოს სიკვდილისა და ზეცაში აღდგომის შემდეგ, ფაქტობრივად, ყველა იუდეველი კვლავ ამავე განწყობას ავლენდა, რაც იქიდან გამოჩნდა, რომ მოწაფეებს დევნიდნენ. მათ აშკარად გამოხატეს, რომ არ სურდათ, იესო მათი მეფე ყოფილიყო (იოანე 19:15, 16; საქმეები 4:13—18; 5:40).

მაგრამ როგორ იქცევა ათი მონა, რომელთაც დიდგვაროვანმა მინები ჩააბარა იმ დრომდე, სანამ „სამეფო ძალაუფლებას“ მიიღებს და უკან დაბრუნდება? იესო განაგრძობს: «როცა სამეფო ძალაუფლება მიიღო და უკან დაბრუნდა, ბრძანა, დაებარებინათ მასთან ის მონები, რომლებსაც ვერცხლის ფული მისცა, რომ გაეგო, რა მოიგეს, ფული რომ ბრუნვაში გაუშვეს. მივიდა პირველი მონა და მოახსენა: „ბატონო, შენმა მინამ ათი მინა მოიგო“. მან მიუგო: „ყოჩაღ, კარგი მონა ხარ! რადგან მცირედში ერთგული იყავი, ათ ქალაქზე გქონდეს ძალაუფლება“. მივიდა მეორე და უთხრა: „ბატონო, შენმა მინამ ხუთი მინა მოიგო“. იმასაც უთხრა, ხუთ ქალაქზე დაგაყენებო» (ლუკა 19:15—19).

თუ მოწაფეები ამ მონების მსგავსნი იქნებიან და არაფერს დაიშურებენ იმისთვის, რომ ხალხი მოწაფეებად მოამზადონ, შეუძლიათ დარწმუნებულნი იყვნენ, რომ იესოს გულს გაუხარებენ. მათ ეჭვი არ უნდა შეეპაროთ, რომ ასეთი გულმოდგინებისთვის აუცილებლად დაჯილდოვდებიან. რა თქმა უნდა, ყველა იესოს მოწაფეს არა აქვს ერთნაირი მდგომარეობა, შესაძლებლობები თუ უნარი. როგორც არ უნდა იყოს, იესო, რომელიც „სამეფო ძალაუფლებით“ მოვა, აღიარებს და აკურთხებს მათ ერთგულებისა და იმ ძალისხმევისთვის, რომელიც მოწაფეების მომზადებას მოახმარეს (მათე 28:19, 20).

თუმცა არც ის უნდა გამოგვრჩეს მხედველობიდან, თუ როგორ ამთავრებს იესო თავის მაგალითს: «მივიდა სხვა მონა და უთხრა: „ბატონო, აჰა, შენი მინა, ნაჭერში გამოკრულს ვინახავდი. მეშინოდა შენი, რადგან სასტიკი კაცი ხარ. იღებ, რაც არ ჩაგიდია, და იმკი, რაც არ დაგითესავს“. მან უთხრა: „შენივე პირით გაგასამართლებ, ბოროტო მონავ. ხომ იცოდი, რომ სასტიკი კაცი ვარ. ვიღებ, რაც არ ჩამიდია, და ვიმკი, რაც არ დამითესავს? მაშ, რატომ არ ჩადე საქმეში ჩემი ვერცხლის ფული? როცა დავბრუნდებოდი, მას მოგებასთან ერთად მივიღებდი“. მაშინ მან იქ მდგომებს უთხრა: „წაართვით მას ეგ ერთი მინა და მიეცით ათი მინის მქონეს“» (ლუკა 19:20—24).

ამ მონამ არაფერი გააკეთა იმისთვის, რომ თავისი ბატონისთვის მეტი მოგება მოეტანა, რის გამოც ბევრი დაკარგა. მოციქულებს ერთი სული აქვთ, იესო ღვთის სამეფოს მეფე გახდეს. ამიტომ ის, რასაც იესო ბოლო მონასთან დაკავშირებით ამბობს, მათ ალბათ მიახვედრებს, რომ თუ გულმოდგინეები არ იქნებიან, ვერ დაიმკვიდრებენ ადგილს ღვთის სამეფოში.

ასე რომ, იესოს სიტყვებმა უნდა უბიძგოს ერთგულ მოწაფეებს, მეტი გააკეთონ. თავის სათქმელს ის ასე ასრულებს: „გეუბნებით: ვისაც აქვს, მეტი მიეცემა, ხოლო ვისაც არა აქვს, ისიც წაერთმევა, რაც აქვს“. იგი დასძენს, რომ მისი მტრები, რომლებსაც არ სურთ, იესო მათი მეფე გახდეს, სასჯელს დაიტეხენ თავს. ამის შემდეგ იესო კვლავ იერუსალიმისკენ მიმავალ გზას ადგება (ლუკა 19:26—28).