1, 2. როგორი მოგზაურობა ელოდა პავლეს და რას შეეძლო დაეფიქრებინა?

ᲞᲐᲕᲚᲔᲡ გონებიდან არ ამოსდიოდა გამგებელი ფესტუსის სიტყვები „კეისართან წახვალ“, რომლებიც მისი მომავლის განმსაზღვრელი აღმოჩნდა. პავლემ ორი წელიწადი გაატარა ერთ ადგილას, საპყრობილეში; რომში ხანგრძლივი მოგზაურობა კი რაღაცას მაინც შეცვლიდა მის ცხოვრებაში (საქ. 25:12). გემით მგზავრობის ხსენებაზე გრილი ნიავისა და გაშლილი ზღვის სივრცის გარდა მას ბევრი რამ შეიძლებოდა გახსენებოდა. მაგრამ კეისართან მიმავალ გზაზე ფიქრი ამჯერად განსაკუთრებულ საფიქრალს უჩენდა.

² პავლე არაერთხელ ყოფილა „განსაცდელში . . . ზღვაზე“, სამჯერ ხომალდის მსხვრევა გადაიტანა, ერთხელ მთელი დღე და ღამე შუა ზღვაში გაატარა (2 კორ. 11:25, 26). ეს მოგზაურობა სულაც არ ჰგავდა მისიონერულ მოგზაურობებს — მაშინ ის თავისუფალი იყო, ახლა კი — პატიმარი, რომელსაც კესარეიდან რომში ჩასასვლელად დიდი გზა, 3 000-ზე მეტი კილომეტრი, უნდა გაევლო. მშვიდობით ჩავიდოდა ის დანიშნულების ადგილას? თუ კი, რა განაჩენს გამოუტანდნენ მას რომში? პავლე ხომ სატანის მაშინდელი ქვეყნიერების ყველაზე ძლევამოსილ ხელისუფლებას უნდა გაესამართლებინა.

3. რისთვის იყო პავლე მზად და რას განვიხილავთ ამ თავში?

³ პავლეს ცხოვრების გათვალისწინებით, როგორ ფიქრობთ, შეეშინდებოდა მომავლის და სასოწარკვეთილებაში ჩავარდებოდა? საეჭვოა! პავლე დარწმუნებული იყო, რომ განსაცდელები ელოდა, მაგრამ არაფერი იცოდა იმის შესახებ, რა ექნებოდა გადასატანი. მაშ, რატომ უნდა მიეცა თავი წუხილისთვის და რატომ უნდა დაეკარგა მსახურების სიხარული მაშინ, როცა მას არაფრის შეცვლა არ შეეძლო?! (მათ. 6:27, 34). პავლემ იცოდა, რას ელოდა იეჰოვა მისგან — იმას, რომ ყველგან და ყველასთვის, მმართველებისთვისაც კი, ღვთის სამეფოს შესახებ სასიხარულო ცნობა ექადაგა (საქ. 9:15). ის მზად იყო, ნებისმიერი სირთულე გადაელახა, ოღონდ ღვთისგან მიღებული დავალება შეესრულებინა. ჩვენი განწყობაც ასეთია? მოდი შევეცადოთ იმის წარმოდგენას, რაც ამ ისტორიული მოგზაურობის დროს თავს გადახდა პავლეს, და დავფიქრდეთ, რა შეგვიძლია ვისწავლოთ მისგან.

„პირქარის გამო“ (საქმეები 27:1—7ა)

4. როგორ გემზე ავიდა პავლე და ვინ ახლდა თან?

⁴ პავლე და ზოგი სხვა პატიმარი რომაელ ასისთავ იულიუსს ჩააბარეს, რომელმაც კესარეაში ჩასული სავაჭრო გემით გადაწყვიტა მგზავრობა. ეს გემი იქ მცირე აზიის დასავლეთ სანაპიროზე მდებარე ადრამიტეიონის პორტიდან ჩავიდა; პორტი კუნძულ ლესბოსზე მდებარე ქალაქ მიტილენეს მოპირდაპირე მხარეს იყო. გემს ჯერ ჩრდილოეთით უნდა გაეცურა და მერე — დასავლეთით, გზადაგზა კი დასაცლელად და დასატვირთავად უნდა გაჩერებულიყო. სატვირთო გემზე მგზავრებისთვის არ იქნებოდა სასურველი პირობები, და მით უმეტეს პატიმრებისთვის (იხილეთ ჩარჩო „ზღვაზე მოგზაურობა და სავაჭრო მარშრუტები“). საბედნიეროდ, პავლე არ იყო ერთადერთი ქრისტიანი, ვისაც ამ გემზე აყვანილ ბოროტმოქმედებთან ერთად უწევდა მგზავრობა; მას, სულ მცირე, ორი თანამორწმუნე ახლდა თან, არისტარქე და ლუკა. სწორედ ლუკას აღწერილია ეს მოვლენები. ჩვენ არ ვიცით, როგორ მოხვდნენ ისინი ამ გემზე; შესაძლოა ამ ორ ერთგულ თანამსახურს მგზავრობის ღირებულება გადაეხადა ან, უბრალოდ, პავლეს მსახურად წარედგინა თავი (საქ. 27:1, 2).

5. რისი შესაძლებლობა მიეცა პავლეს სიდონში და რას ვსწავლობთ?

⁵ ერთ დღეში ჩრდილოეთით 110 კილომეტრი გაცურეს და სირიის სანაპიროზე სიდონის პორტში გაჩერდნენ. როგორც ჩანს, იულიუსი პავლეს ჩვეულებრივი ბოროტმოქმედივით არ ექცეოდა. ალბათ იმის გამო, რომ ის რომის მოქალაქე იყო და თანაც ჯერ კიდევ გაუსამართლებელი (საქ. 22:27, 28; 26:31, 32). იულიუსმა პავლეს გემიდან ჩასვლის ნებაც კი დართო თანაქრისტიანების მოსანახულებლად. იქაური და-ძმები, ალბათ, დიდი სიამოვნებით უმასპინძლებდნენ ხანგრძლივ პატიმრობაში მყოფ მოციქულს. როდის შეგიძლიათ თქვენც გამოავლინოთ მსგავსი სტუმართმოყვარეობა ისე, რომ თვითონაც გამხნევებული დარჩეთ? (საქ. 27:3).

6—8. როგორ იმგზავრა პავლემ სიდონიდან კნიდოსში და რა შესაძლებლობებს იყენებდა საქადაგებლად?

⁶ სიდონიდან გასვლის შემდეგ გემი სანაპიროს გასწვრივ მიცურავდა. მან გვერდი აუარა კილიკიას და პავლეს მშობლიურ ქალაქ ტარსოსთან ახლოს გეზი დასავლეთისკენ აიღო. ლუკა არაფერს ამბობს, სადმე სხვაგანაც გაჩერდნენ თუ არა, მაგრამ ამბობს, რომ პირქარი იყო, რაც კარგს არაფერს მოასწავებდა (საქ. 27:4, 5). შეგვიძლია ვიფიქროთ, რომ უამინდობის მიუხედავად, პავლე ნებისმიერ ხელსაყრელ დროს გამოიყენებდა სასიხარულო ცნობის საქადაგებლად. ის, ალბათ, უქადაგებდა პატიმრებსა და გემზე მყოფ სხვა ხალხს, მათ შორის მეზღვაურებსა და ჯარისკაცებს, და სხვადასხვა პორტში შემხვედრთ. ჩვენ თუ ვიყენებთ საქადაგებლად ნებისმიერ ხელსაყრელ შემთხვევას?

⁷ გემი მცირე აზიის სამხრეთ სანაპიროზე ქალაქ მირაში ჩავიდა. იქ პავლე და სხვები იმ გემზე უნდა გადამსხდარიყვნენ, რომელიც მათ დანიშნულების ადგილას, რომში, მიიყვანდა (საქ. 27:6). იმ დროს რომს ეგვიპტე ამარაგებდა მარცვლეულით; ეგვიპტური მარცვლეულით დატვირთული გემები კი სწორედ მირაში ჩერდებოდა ხოლმე. იულიუსმა ასეთი გემი მოძებნა და ჯარისკაცებსა და პატიმრებს ასვლა უბრძანა. ეს გემი პირველ გემზე უფრო დიდი უნდა ყოფილიყო. მასზე ძვირადღირებული ტვირთის გარდა 276 კაცი — მეზღვაურები, ჯარისკაცები, პატიმრები და რომში მიმავალი სხვა მგზავრები იყვნენ. გემიდან გემზე გადაჯდომასთან ერთად პავლეს სამქადაგებლო უბანიც იზრდებოდა; ის ხელიდან არ გაუშვებდა ქადაგების შესაძლებლობას.

⁸ ამის შემდეგ გემი კნიდოსში გაჩერდა, მცირე აზიის სამხრეთ-დასავლეთ ნაწილში. კარგ ამინდში გემს ერთ დღეში შეეძლო ამ გზის დაფარვა, მაგრამ ლუკა ამბობს: „მრავალდღიანი ნელი ცურვის შემდეგ ძლივს ჩავედით კნიდოსში“ (საქ. 27:7ა). ცურვის შეფერხების მიზეზი ამინდის გაუარესება იყო (იხილეთ ჩარჩო „ხმელთაშუა ზღვის პირქარი“). წარმოიდგინეთ, რა მდგომარეობაში აღმოჩნდებოდნენ იმ გემის მგზავრები, რომელიც ქარიშხალსა და აზვირთებულ ზღვაში ცდილობდა გზის გაკვლევას!

„ქარიშხალი საშინლად გვარყევდა“ (საქმეები 27:7ბ—26)

9, 10. რა სირთულეები შეიქმნა კრეტას მახლობლად?

⁹ ხომალდის მეთაური კნიდოსიდან დასავლეთით აპირებდა გაცურვას, მაგრამ ამაოდ; გემზე მყოფი ლუკა წერდა: „პირქარი არ გვიშვებდა“ (საქ. 27:7ბ). ნაპირთან ახლოს, წყლის დინების გამო ადვილი იყო დასავლეთის მიმართულებით ცურვა; რაც უფრო შორდებოდა გემი ნაპირს, მით უფრო რთულდებოდა მისი მართვა. ჩრდილო-დასავლეთის ძლიერი პირქარი სამხრეთისკენ მიაქანებდა გემს, და სავსებით შესაძლებელია, რომ ძალიან სწრაფადაც. როგორც ადრე პირქარის გამო კუნძულ კვიპროსს შემოუარეს, ისე ამჯერად კრეტამ დაიცვა ისინი პირქარისგან. როგორც კი გემი კრეტას აღმოსავლეთ ნაწილში მდებარე სალმონეს კონცხს გასცდა, ცურვა ცოტა გაადვილდა. მიზეზი ის იყო, რომ გემი კუნძულის სამხრეთი სანაპიროს გასწვრივ მიცურავდა, სადაც ძლიერი ქარი არ ქროდა. წარმოიდგინეთ, თავიდან რა შვებით ამოისუნთქავდნენ გემზე მყოფნი! მაგრამ მეზღვაურებს ის აწუხებდათ, როგორმე ზღვაში არ დაზამთრებოდათ.

¹⁰ ლუკა ზუსტად აღწერს: «[კრეტას გასწვრივ ცურვისას] ვაივაგლახით მივადექით „კეთილ ნავსაყუდელს“». მიუხედავად იმისა, რომ კუნძული ძლიერი ქარისგან გარკვეულწილად იცავდა გემს, მისი მართვა მაინც ჭირდა. ბოლოს პატარა ყურეში შეცურეს, ღუზების ჩასაშვებად მოსახერხებელ ადგილას. ვარაუდობენ, რომ ეს ახლოს იყო იმ ადგილთან, სადაც სანაპირო კუთხეს ქმნიდა და ჩრდილოეთით გრძელდებოდა. რამდენ ხანს გაჩერდნენ იქ? ლუკა ამბობს, რომ „კარგა ხანს“, რაც მათ საფრთხეს უქმნიდა, რადგან სექტემბერ-ოქტომბერში ცურვა უფრო სახიფათო ხდებოდა (საქ. 27:8, 9).

11. რა ურჩია პავლემ გემზე მყოფთ, მაგრამ რა გადაწყვეტილება მიიღეს?

¹¹ პავლე პირველად არ იყო ხმელთაშუა ზღვაში, ამიტომ შესაძლოა ზოგ მგზავრს მისთვის რჩევაც კი ეკითხა. მისი აზრით ჯობდა გზა არ განეგრძოთ, თორემ ზიანი არ ასცდებოდათ და „ბევრ რამეს“ დაკარგავდნენ, შესაძლოა მათ სიცოცხლესაც დამუქრებოდა საფრთხე. მაგრამ მესაჭე და გემის მფლობელი არ აპირებდნენ გაჩერებას, ალბათ, იმიტომ, რომ უნდოდათ მალე ეპოვათ უფრო უსაფრთხო ადგილი. მათ იულიუსი დაარწმუნეს, და უმრავლესობაც იმას ფიქრობდა, რომ იმავე სანაპიროს გაყოლებაზე ფენიქსის პორტამდე უნდა მისულიყვნენ, რომელიც შესაძლოა უფრო დიდი და გამოსაზამთრებლად უკეთესი ადგილი ყოფილიყო. ასე რომ, როცა სამხრეთის თბილმა და მაცდუნებელმა ქარმა დაუბერა, გემმა ნავსაყუდელი დატოვა (საქ. 27:10—13).

12. მას შემდეგ, რაც კრეტა უკან მოიტოვეს, რა საფრთხეში აღმოჩნდნენ და როგორ ცდილობდნენ მეზღვაურები გემის გადარჩენას?

¹² მდგომარეობა გაუარესდა, ჩრდილო-აღმოსავლეთის „გრიგალი ამოვარდა“. როცა „კეთილი ნავსაყუდლიდან“ 65 კილომეტრში მდებარე „პატარა კუნძულ კავდას“ მოეფარნენ, საფრთხე ცოტა ხნით შემცირდა. მაგრამ მაინც არსებობდა იმის საშიშროება, რომ ქარს გემი სამხრეთით გაეტაცებინა და აფრიკის სანაპიროსთან ახლოს, სადმე მეჩეჩზე დამჯდარიყო. ეს რომ არ მომხდარიყო, მეზღვაურებმა სასწრაფოდ ამოათრიეს გემზე მიბმული ნავი; თუმცა გაუჭირდათ, რადგან ეს პატარა ნავი, როგორც ჩანს, უკვე წყლით იყო სავსე. გემს ბაგირები შემოარტყეს, რომ არ დაშლილიყო, გემსართავი, ანუ იალქნის თოკები, ჩამოუშვეს და ცდილობდნენ გემი ისე მდგარიყო, რომ ქარს არც გვერდიდან დაებერა და არც ზურგიდან, და როგორმე გაეძლო ქარიშხლისთვის. შეგიძლიათ წარმოიდგინოთ, რა შიშის მომგვრელი იქნებოდა იქ ყოფნა! მიუხედავად იმისა, რომ ყველა ღონე იხმარეს, ვერაფერს გახდნენ, „ქარიშხალი საშინლად“ არყევდა გემს. მესამე დღეს ხომალდის აღჭურვილობა გადაყარეს წყალში, ალბათ, იმიტომ, რომ არ ჩაძირულიყვნენ (საქ. 27:14—19).

13. როგორი მდგომარეობა იყო გემზე ქარიშხლის დროს?

¹³ გემზე, ალბათ, ყველა შიშმა მოიცვა. მაგრამ პავლე და მისი თანამსახურები მხნედ იყვნენ. უფალს ნათქვამი ჰქონდა პავლესთვის, რომ რომში იქადაგებდა, მოგვიანებით კი ანგელოზმა გაუმეორა იგივე (საქ. 19:21; 23:11). არადა საშინელი ქარიშხალი ორი კვირა არ ჩამდგარა, არც დღე და არც ღამე. იმის გამო, რომ წვიმა არ წყდებოდა და სქელი ღრუბელი მზისა და ვარსკვლავების დანახვის შესაძლებლობას არ იძლეოდა, მესაჭე ვერც გემის ადგილმდებარეობას იგებდა და ვერც მიმართულებას. ასეთ პირობებში საჭმლის ჭამაც კი შეუძლებელი იყო; თუმცა რა დროს ჭამა იყო სიცივესა და წვიმაში, როცა ვერც შიშსა და ვერც ზღვის ავადმყოფობას ვერ ერეოდნენ?!

14, 15. ა) რატომ გაახსენა გემზე მყოფთ პავლემ ადრე მიცემული რჩევა? ბ) რას ვსწავლობთ პავლეს დამაიმედებელი სიტყვებიდან?

¹⁴ პავლე ფეხზე წამოდგა და გემზე მყოფთ ის რჩევა გაახსენა, რაც ადრე ჰქონდა მიცემული, მაგრამ არა ნიშნის მოგებით. სინამდვილეში, დატრიალებული მოვლენები იმას ადასტურებდა, რომ მისი რჩევა უნდა გაეთვალისწინებინათ. პავლემ მათ უთხრა: „ნუ გეშინიათ, არცერთი თქვენგანი არ დაიღუპება, მხოლოდ ხომალდი დაიმსხვრევა“ (საქ. 27:21, 22). მისმა სიტყვებმა, ალბათ, ყველა ანუგეშა. პავლე გახარებული იქნებოდა, რომ იეჰოვასგან ასეთი დამაიმედებელი რამ ჰქონდა მათთვის სათქმელი. მნიშვნელოვანია, გვახსოვდეს, რომ იეჰოვასთვის ყველას სიცოცხლე ძვირფასია; ის თითოეულ ადამიანზე ზრუნავს. მოციქულმა პეტრემ დაწერა: „[იეჰოვას] არ სურს, რომ ვინმე დაიღუპოს, არამედ სურს, რომ ყველამ მოინანიოს“ (2 პეტ. 3:9). ამიტომ უაღრესად მნიშვნელოვანია, რაც შეიძლება მეტ ადამიანს გადავცეთ დროულად იეჰოვას დამაიმედებელი ცნობა! მათი სიცოცხლე საფრთხეშია!

¹⁵ პავლე, ალბათ, გემზე ბევრს ესაუბრებოდა „ღვთის მიერ . . . მიცემული დანაპირების“ შესახებ (საქ. 26:6; კოლ. 1:5). ახლა, როცა მათ გემის მსხვრევა ემუქრებოდათ, მას შეეძლო მათი დაიმედება და თანაც საფუძვლიანად: «წუხელ [ღმერთმა] ანგელოზი მომივლინა, რომელმაც მითხრა: „ნუ გეშინია, პავლე! შენ კეისრის წინაშე უნდა წარდგე; შენ გამო ღმერთი ყველა შენს თანამგზავრს გადაარჩენს“». ამიტომ პავლემ მოუწოდა მათ: „ნუ გეშინიათ, ხალხო, რადგან მწამს ღვთისა, რომ ზუსტად ისე მოხდება, როგორც ანგელოზმა მითხრა; რომელიღაც კუნძულზე გავირიყებით“ (საქ. 27:23—26).

„ნაპირზე ყველა უვნებელი გავიდა“ (საქმეები 27:27—44)

16, 17. ა) რა დროს ილოცა პავლემ და რა იყო შედეგი? ბ) როგორ შესრულდა პავლეს სიტყვები?

¹⁶ მას შემდეგ, რაც ქარმა ეს ორი საშინელი კვირა გემი 870 კილომეტრი ატარა, მეზღვაურებმა რაღაც შენიშნეს, შესაძლოა ნაპირზე ტალღების მიხეთქების ხმა მოესმათ. მათ კიჩოდან ღუზები ჩაუშვეს, გემი დინებას რომ არ წაეღო, და ნაპირისკენ აიღეს გეზი იმ იმედით, რომ იქამდე მიაღწევდნენ. ამ დროს გემიდან გაქცევას შეეცადნენ, მაგრამ ჯარისკაცებმა არ გაუშვეს. პავლემ ასისთავსა და ჯარისკაცებს უთხრა: „თუ ეს კაცები ხომალდზე არ დარჩებიან, ვერ გადარჩებით“. ახლა, როცა გემი ნაკლებად ირყეოდა, პავლემ ყველას სთხოვა, ეჭამა და დაარწმუნა, რომ გადარჩებოდნენ; მერე კი „ღმერთს ყველას თვალწინ მადლობა შესწირა“ (საქ. 27:31, 35). ამ სამადლობელი ლოცვის თქმით მან კარგი მაგალითი მისცა ლუკას, არისტარქესა და დღევანდელ ქრისტიანებს. ამხნევებს და ანუგეშებს მსმენელებს სხვების გასაგონად წარმოთქმული თქვენი ლოცვები?

¹⁷ პავლეს ლოცვის შემდეგ „ყველას დაუბრუნდა მხნეობა და ჭამა დაიწყეს“ (საქ. 27:36). მერე გემის შესამსუბუქებლად ხორბალი წყალში გადაყარეს, გემმა მაღლა აიწია, რისი წყალობითაც უფრო ადვილად მიუახლოვდებოდა ნაპირს. როცა გათენდა, ღუზები გადაჭრეს და ზღვაში ჩაყარეს, საჭის თოკები ახსნეს და ნაპირისკენ წასასვლელად პატარა წინა იალქანი აუშვეს. უცებ ნაპირისკენ მიმავალი გემი ცხვირით მეჩეჩზე დაჯდა, გამძვინვარებული ტალღები კიჩოს ამსხვრევდა. ჯარისკაცებმა პატიმრების დახოცვა მოინდომეს, რათა არავინ გაქცეულიყო, მაგრამ იულიუსმა არ დაუშვა ეს. მან ყველას უბრძანა ნაპირისკენ გაეცურა ან დამოუკიდებლად ან გემის ნამსხვრევებით. პავლეს წინასწარმეტყველებისამებრ 276-ვე კაცი გადარჩა. „ნაპირზე ყველა უვნებელი გავიდა“. მაგრამ სად აღმოჩნდნენ ისინი? (საქ. 27:44).

„დიდი კაცთმოყვარეობა“ (საქმეები 28:1—10)

18—20. როგორ გამოიჩინეს მალტელებმა „დიდი კაცთმოყვარეობა“ და რა სასწაული მოახდინა პავლემ ღვთის ძალით?

¹⁸ ისინი თურმე სიცილიის სამხრეთით კუნძულ მალტაზე აღმოჩნდნენ (იხილეთ ჩარჩო „სად მდებარეობს მალტა?“). კუნძულის უცხოენოვანმა ხალხმა „დიდი კაცთმოყვარეობა“ გამოიჩინა (საქ. 28:2). ამ სველ და შეციებულ ხალხს ცეცხლი დაუნთეს და, სიცივისა და წვიმის მიუხედავად, გაათბეს ისინი. ცეცხლის დანთებას ერთი სასწაულიც მოჰყვა.

¹⁹ პავლეს უნდოდა იქაურებს დახმარებოდა და ცეცხლისთვის ფიჩხის მოგროვება დაიწყო. ამ დროს გველგესლა გამოძვრა, პავლეს ხელზე შემოეხვია და უკბინა. მალტელებს ეგონათ, რომ ეს ღვთის რისხვა იყო.a

²⁰ ვინც დაინახა, როგორ შემოეხვია პავლეს გველი, იფიქრა, რომ ის დასივდებოდა. როგორც ერთ ნაშრომშია აღნიშნული, დედანში ამ ადგილას სამედიცინო ტერმინია გამოყენებული. გასაკვირი არ არის, რომ ექიმ ლუკას ადვილად გახსენებოდა ეს ტერმინი (საქ. 28:6; კოლ. 4:14). როგორც ბიბლია მოგვითხრობს, პავლემ ხელი დაიქნია და შხამიანი გველი ცეცხლში ჩააგდო, ისე რომ თვითონ არაფერი ვნებია.

21. ა) მოიყვანეთ მაგალითები, რაშიც ლუკას ჩანაწერის სიზუსტე ჩანს. ბ) რა სასწაულები მოახდინა პავლემ და როგორი იყო მალტელების რეაქცია?

²¹ იქვე ახლოს მდიდარი მემამულე პუბლიუსი ცხოვრობდა. ის შესაძლოა მალტაზე რომის წარმომადგენელი, ყველაზე მაღალი თანამდებობის პირი ყოფილიყო. ლუკა მას „კუნძულის თავკაცს“ უწოდებს. ის სწორედ იმ სიტყვას იყენებს, რომლითაც იქაური მმართველი მოიხსენიებოდა; იგივე ტიტული გვხვდება ორ მალტურ წარწერაშიც. პუბლიუსმა სამ დღეს სტუმართმოყვარულად უმასპინძლა პავლესა და მის თანამსახურებს. ამ დროს პუბლიუსის მამა ავად იყო. ლუკა ამჯერადაც ზუსტად აღწერს მდგომარეობას: „ციებ-ცხელება და დიზენტერია ჰქონდა და იწვა“. პავლემ ილოცა, ხელები დაადო და კაციც განიკურნა. ამ სასწაულით აღფრთოვანებულმა მალტელებმა პავლეს სხვა ავადმყოფებიც მიუყვანეს და მას და მის თანამსახურებს ყველაფერი მისცეს, რაც სჭირდებოდათ (საქ. 28:7—10).

22. ა) როგორ უქებდა ლუკას მონათხრობს ერთი პროფესორი? ბ) რას განვიხილავთ მომდევნო თავში?

²² პავლეს მოგზაურობის ამ მონაკვეთის განხილვამ დაგვანახვა, რომ ყველაფერი, რაც წერია, ზუსტია და მართალი. ერთი პროფესორი ამბობს: „ლუკას აღწერილი მოვლენები . . . ბიბლიაში ერთ-ერთი ყველაზე ცოცხლად აღწერილი მოვლენებია. ის იმდენად ზუსტად აღწერს პირველი საუკუნის მეზღვაურების საქმეს და აღმოსავლეთ ხმელთაშუა ზღვისთვის დამახასიათებელ პირობებს“, რომ მისი ჩანაწერები დღიურს უნდა ეყრდნობოდეს. შესაძლოა ლუკა ასეთ ჩანაწერებს მოციქულთან ერთად მოგზაურობისას აკეთებდა. თუ ასე იყო, ამ მოგზაურობის გაგრძელებისას მას ბევრი რამ ექნებოდა ჩასაწერი. რა ელოდა პავლეს რომში ჩასვლის შემდეგ? მოდი ვნახოთ.

1, 2. როგორი მოგზაურობა ელოდა პავლეს და რას შეეძლო დაეფიქრებინა?

ᲞᲐᲕᲚᲔᲡ გონებიდან არ ამოსდიოდა გამგებელი ფესტუსის სიტყვები „კეისართან წახვალ“, რომლებიც მისი მომავლის განმსაზღვრელი აღმოჩნდა. პავლემ ორი წელიწადი გაატარა ერთ ადგილას, საპყრობილეში; რომში ხანგრძლივი მოგზაურობა კი რაღაცას მაინც შეცვლიდა მის ცხოვრებაში (საქ. 25:12). გემით მგზავრობის ხსენებაზე გრილი ნიავისა და გაშლილი ზღვის სივრცის გარდა მას ბევრი რამ შეიძლებოდა გახსენებოდა. მაგრამ კეისართან მიმავალ გზაზე ფიქრი ამჯერად განსაკუთრებულ საფიქრალს უჩენდა.

² პავლე არაერთხელ ყოფილა „განსაცდელში . . . ზღვაზე“, სამჯერ ხომალდის მსხვრევა გადაიტანა, ერთხელ მთელი დღე და ღამე შუა ზღვაში გაატარა (2 კორ. 11:25, 26). ეს მოგზაურობა სულაც არ ჰგავდა მისიონერულ მოგზაურობებს — მაშინ ის თავისუფალი იყო, ახლა კი — პატიმარი, რომელსაც კესარეიდან რომში ჩასასვლელად დიდი გზა, 3 000-ზე მეტი კილომეტრი, უნდა გაევლო. მშვიდობით ჩავიდოდა ის დანიშნულების ადგილას? თუ კი, რა განაჩენს გამოუტანდნენ მას რომში? პავლე ხომ სატანის მაშინდელი ქვეყნიერების ყველაზე ძლევამოსილ ხელისუფლებას უნდა გაესამართლებინა.

3. რისთვის იყო პავლე მზად და რას განვიხილავთ ამ თავში?

³ პავლეს ცხოვრების გათვალისწინებით, როგორ ფიქრობთ, შეეშინდებოდა მომავლის და სასოწარკვეთილებაში ჩავარდებოდა? საეჭვოა! პავლე დარწმუნებული იყო, რომ განსაცდელები ელოდა, მაგრამ არაფერი იცოდა იმის შესახებ, რა ექნებოდა გადასატანი. მაშ, რატომ უნდა მიეცა თავი წუხილისთვის და რატომ უნდა დაეკარგა მსახურების სიხარული მაშინ, როცა მას არაფრის შეცვლა არ შეეძლო?! (მათ. 6:27, 34). პავლემ იცოდა, რას ელოდა იეჰოვა მისგან — იმას, რომ ყველგან და ყველასთვის, მმართველებისთვისაც კი, ღვთის სამეფოს შესახებ სასიხარულო ცნობა ექადაგა (საქ. 9:15). ის მზად იყო, ნებისმიერი სირთულე გადაელახა, ოღონდ ღვთისგან მიღებული დავალება შეესრულებინა. ჩვენი განწყობაც ასეთია? მოდი შევეცადოთ იმის წარმოდგენას, რაც ამ ისტორიული მოგზაურობის დროს თავს გადახდა პავლეს, და დავფიქრდეთ, რა შეგვიძლია ვისწავლოთ მისგან.

„პირქარის გამო“ (საქმეები 27:1—7ა)

4. როგორ გემზე ავიდა პავლე და ვინ ახლდა თან?

⁴ პავლე და ზოგი სხვა პატიმარი რომაელ ასისთავ იულიუსს ჩააბარეს, რომელმაც კესარეაში ჩასული სავაჭრო გემით გადაწყვიტა მგზავრობა. ეს გემი იქ მცირე აზიის დასავლეთ სანაპიროზე მდებარე ადრამიტეიონის პორტიდან ჩავიდა; პორტი კუნძულ ლესბოსზე მდებარე ქალაქ მიტილენეს მოპირდაპირე მხარეს იყო. გემს ჯერ ჩრდილოეთით უნდა გაეცურა და მერე — დასავლეთით, გზადაგზა კი დასაცლელად და დასატვირთავად უნდა გაჩერებულიყო. სატვირთო გემზე მგზავრებისთვის არ იქნებოდა სასურველი პირობები, და მით უმეტეს პატიმრებისთვის (იხილეთ ჩარჩო „ზღვაზე მოგზაურობა და სავაჭრო მარშრუტები“). საბედნიეროდ, პავლე არ იყო ერთადერთი ქრისტიანი, ვისაც ამ გემზე აყვანილ ბოროტმოქმედებთან ერთად უწევდა მგზავრობა; მას, სულ მცირე, ორი თანამორწმუნე ახლდა თან, არისტარქე და ლუკა. სწორედ ლუკას აღწერილია ეს მოვლენები. ჩვენ არ ვიცით, როგორ მოხვდნენ ისინი ამ გემზე; შესაძლოა ამ ორ ერთგულ თანამსახურს მგზავრობის ღირებულება გადაეხადა ან, უბრალოდ, პავლეს მსახურად წარედგინა თავი (საქ. 27:1, 2).

5. რისი შესაძლებლობა მიეცა პავლეს სიდონში და რას ვსწავლობთ?

⁵ ერთ დღეში ჩრდილოეთით 110 კილომეტრი გაცურეს და სირიის სანაპიროზე სიდონის პორტში გაჩერდნენ. როგორც ჩანს, იულიუსი პავლეს ჩვეულებრივი ბოროტმოქმედივით არ ექცეოდა. ალბათ იმის გამო, რომ ის რომის მოქალაქე იყო და თანაც ჯერ კიდევ გაუსამართლებელი (საქ. 22:27, 28; 26:31, 32). იულიუსმა პავლეს გემიდან ჩასვლის ნებაც კი დართო თანაქრისტიანების მოსანახულებლად. იქაური და-ძმები, ალბათ, დიდი სიამოვნებით უმასპინძლებდნენ ხანგრძლივ პატიმრობაში მყოფ მოციქულს. როდის შეგიძლიათ თქვენც გამოავლინოთ მსგავსი სტუმართმოყვარეობა ისე, რომ თვითონაც გამხნევებული დარჩეთ? (საქ. 27:3).

6—8. როგორ იმგზავრა პავლემ სიდონიდან კნიდოსში და რა შესაძლებლობებს იყენებდა საქადაგებლად?

⁶ სიდონიდან გასვლის შემდეგ გემი სანაპიროს გასწვრივ მიცურავდა. მან გვერდი აუარა კილიკიას და პავლეს მშობლიურ ქალაქ ტარსოსთან ახლოს გეზი დასავლეთისკენ აიღო. ლუკა არაფერს ამბობს, სადმე სხვაგანაც გაჩერდნენ თუ არა, მაგრამ ამბობს, რომ პირქარი იყო, რაც კარგს არაფერს მოასწავებდა (საქ. 27:4, 5). შეგვიძლია ვიფიქროთ, რომ უამინდობის მიუხედავად, პავლე ნებისმიერ ხელსაყრელ დროს გამოიყენებდა სასიხარულო ცნობის საქადაგებლად. ის, ალბათ, უქადაგებდა პატიმრებსა და გემზე მყოფ სხვა ხალხს, მათ შორის მეზღვაურებსა და ჯარისკაცებს, და სხვადასხვა პორტში შემხვედრთ. ჩვენ თუ ვიყენებთ საქადაგებლად ნებისმიერ ხელსაყრელ შემთხვევას?

⁷ გემი მცირე აზიის სამხრეთ სანაპიროზე ქალაქ მირაში ჩავიდა. იქ პავლე და სხვები იმ გემზე უნდა გადამსხდარიყვნენ, რომელიც მათ დანიშნულების ადგილას, რომში, მიიყვანდა (საქ. 27:6). იმ დროს რომს ეგვიპტე ამარაგებდა მარცვლეულით; ეგვიპტური მარცვლეულით დატვირთული გემები კი სწორედ მირაში ჩერდებოდა ხოლმე. იულიუსმა ასეთი გემი მოძებნა და ჯარისკაცებსა და პატიმრებს ასვლა უბრძანა. ეს გემი პირველ გემზე უფრო დიდი უნდა ყოფილიყო. მასზე ძვირადღირებული ტვირთის გარდა 276 კაცი — მეზღვაურები, ჯარისკაცები, პატიმრები და რომში მიმავალი სხვა მგზავრები იყვნენ. გემიდან გემზე გადაჯდომასთან ერთად პავლეს სამქადაგებლო უბანიც იზრდებოდა; ის ხელიდან არ გაუშვებდა ქადაგების შესაძლებლობას.

⁸ ამის შემდეგ გემი კნიდოსში გაჩერდა, მცირე აზიის სამხრეთ-დასავლეთ ნაწილში. კარგ ამინდში გემს ერთ დღეში შეეძლო ამ გზის დაფარვა, მაგრამ ლუკა ამბობს: „მრავალდღიანი ნელი ცურვის შემდეგ ძლივს ჩავედით კნიდოსში“ (საქ. 27:7ა). ცურვის შეფერხების მიზეზი ამინდის გაუარესება იყო (იხილეთ ჩარჩო „ხმელთაშუა ზღვის პირქარი“). წარმოიდგინეთ, რა მდგომარეობაში აღმოჩნდებოდნენ იმ გემის მგზავრები, რომელიც ქარიშხალსა და აზვირთებულ ზღვაში ცდილობდა გზის გაკვლევას!

„ქარიშხალი საშინლად გვარყევდა“ (საქმეები 27:7ბ—26)

9, 10. რა სირთულეები შეიქმნა კრეტას მახლობლად?

⁹ ხომალდის მეთაური კნიდოსიდან დასავლეთით აპირებდა გაცურვას, მაგრამ ამაოდ; გემზე მყოფი ლუკა წერდა: „პირქარი არ გვიშვებდა“ (საქ. 27:7ბ). ნაპირთან ახლოს, წყლის დინების გამო ადვილი იყო დასავლეთის მიმართულებით ცურვა; რაც უფრო შორდებოდა გემი ნაპირს, მით უფრო რთულდებოდა მისი მართვა. ჩრდილო-დასავლეთის ძლიერი პირქარი სამხრეთისკენ მიაქანებდა გემს, და სავსებით შესაძლებელია, რომ ძალიან სწრაფადაც. როგორც ადრე პირქარის გამო კუნძულ კვიპროსს შემოუარეს, ისე ამჯერად კრეტამ დაიცვა ისინი პირქარისგან. როგორც კი გემი კრეტას აღმოსავლეთ ნაწილში მდებარე სალმონეს კონცხს გასცდა, ცურვა ცოტა გაადვილდა. მიზეზი ის იყო, რომ გემი კუნძულის სამხრეთი სანაპიროს გასწვრივ მიცურავდა, სადაც ძლიერი ქარი არ ქროდა. წარმოიდგინეთ, თავიდან რა შვებით ამოისუნთქავდნენ გემზე მყოფნი! მაგრამ მეზღვაურებს ის აწუხებდათ, როგორმე ზღვაში არ დაზამთრებოდათ.

¹⁰ ლუკა ზუსტად აღწერს: «[კრეტას გასწვრივ ცურვისას] ვაივაგლახით მივადექით „კეთილ ნავსაყუდელს“». მიუხედავად იმისა, რომ კუნძული ძლიერი ქარისგან გარკვეულწილად იცავდა გემს, მისი მართვა მაინც ჭირდა. ბოლოს პატარა ყურეში შეცურეს, ღუზების ჩასაშვებად მოსახერხებელ ადგილას. ვარაუდობენ, რომ ეს ახლოს იყო იმ ადგილთან, სადაც სანაპირო კუთხეს ქმნიდა და ჩრდილოეთით გრძელდებოდა. რამდენ ხანს გაჩერდნენ იქ? ლუკა ამბობს, რომ „კარგა ხანს“, რაც მათ საფრთხეს უქმნიდა, რადგან სექტემბერ-ოქტომბერში ცურვა უფრო სახიფათო ხდებოდა (საქ. 27:8, 9).

11. რა ურჩია პავლემ გემზე მყოფთ, მაგრამ რა გადაწყვეტილება მიიღეს?

¹¹ პავლე პირველად არ იყო ხმელთაშუა ზღვაში, ამიტომ შესაძლოა ზოგ მგზავრს მისთვის რჩევაც კი ეკითხა. მისი აზრით ჯობდა გზა არ განეგრძოთ, თორემ ზიანი არ ასცდებოდათ და „ბევრ რამეს“ დაკარგავდნენ, შესაძლოა მათ სიცოცხლესაც დამუქრებოდა საფრთხე. მაგრამ მესაჭე და გემის მფლობელი არ აპირებდნენ გაჩერებას, ალბათ, იმიტომ, რომ უნდოდათ მალე ეპოვათ უფრო უსაფრთხო ადგილი. მათ იულიუსი დაარწმუნეს, და უმრავლესობაც იმას ფიქრობდა, რომ იმავე სანაპიროს გაყოლებაზე ფენიქსის პორტამდე უნდა მისულიყვნენ, რომელიც შესაძლოა უფრო დიდი და გამოსაზამთრებლად უკეთესი ადგილი ყოფილიყო. ასე რომ, როცა სამხრეთის თბილმა და მაცდუნებელმა ქარმა დაუბერა, გემმა ნავსაყუდელი დატოვა (საქ. 27:10—13).

12. მას შემდეგ, რაც კრეტა უკან მოიტოვეს, რა საფრთხეში აღმოჩნდნენ და როგორ ცდილობდნენ მეზღვაურები გემის გადარჩენას?

¹² მდგომარეობა გაუარესდა, ჩრდილო-აღმოსავლეთის „გრიგალი ამოვარდა“. როცა „კეთილი ნავსაყუდლიდან“ 65 კილომეტრში მდებარე „პატარა კუნძულ კავდას“ მოეფარნენ, საფრთხე ცოტა ხნით შემცირდა. მაგრამ მაინც არსებობდა იმის საშიშროება, რომ ქარს გემი სამხრეთით გაეტაცებინა და აფრიკის სანაპიროსთან ახლოს, სადმე მეჩეჩზე დამჯდარიყო. ეს რომ არ მომხდარიყო, მეზღვაურებმა სასწრაფოდ ამოათრიეს გემზე მიბმული ნავი; თუმცა გაუჭირდათ, რადგან ეს პატარა ნავი, როგორც ჩანს, უკვე წყლით იყო სავსე. გემს ბაგირები შემოარტყეს, რომ არ დაშლილიყო, გემსართავი, ანუ იალქნის თოკები, ჩამოუშვეს და ცდილობდნენ გემი ისე მდგარიყო, რომ ქარს არც გვერდიდან დაებერა და არც ზურგიდან, და როგორმე გაეძლო ქარიშხლისთვის. შეგიძლიათ წარმოიდგინოთ, რა შიშის მომგვრელი იქნებოდა იქ ყოფნა! მიუხედავად იმისა, რომ ყველა ღონე იხმარეს, ვერაფერს გახდნენ, „ქარიშხალი საშინლად“ არყევდა გემს. მესამე დღეს ხომალდის აღჭურვილობა გადაყარეს წყალში, ალბათ, იმიტომ, რომ არ ჩაძირულიყვნენ (საქ. 27:14—19).

13. როგორი მდგომარეობა იყო გემზე ქარიშხლის დროს?

¹³ გემზე, ალბათ, ყველა შიშმა მოიცვა. მაგრამ პავლე და მისი თანამსახურები მხნედ იყვნენ. უფალს ნათქვამი ჰქონდა პავლესთვის, რომ რომში იქადაგებდა, მოგვიანებით კი ანგელოზმა გაუმეორა იგივე (საქ. 19:21; 23:11). არადა საშინელი ქარიშხალი ორი კვირა არ ჩამდგარა, არც დღე და არც ღამე. იმის გამო, რომ წვიმა არ წყდებოდა და სქელი ღრუბელი მზისა და ვარსკვლავების დანახვის შესაძლებლობას არ იძლეოდა, მესაჭე ვერც გემის ადგილმდებარეობას იგებდა და ვერც მიმართულებას. ასეთ პირობებში საჭმლის ჭამაც კი შეუძლებელი იყო; თუმცა რა დროს ჭამა იყო სიცივესა და წვიმაში, როცა ვერც შიშსა და ვერც ზღვის ავადმყოფობას ვერ ერეოდნენ?!

14, 15. ა) რატომ გაახსენა გემზე მყოფთ პავლემ ადრე მიცემული რჩევა? ბ) რას ვსწავლობთ პავლეს დამაიმედებელი სიტყვებიდან?

¹⁴ პავლე ფეხზე წამოდგა და გემზე მყოფთ ის რჩევა გაახსენა, რაც ადრე ჰქონდა მიცემული, მაგრამ არა ნიშნის მოგებით. სინამდვილეში, დატრიალებული მოვლენები იმას ადასტურებდა, რომ მისი რჩევა უნდა გაეთვალისწინებინათ. პავლემ მათ უთხრა: „ნუ გეშინიათ, არცერთი თქვენგანი არ დაიღუპება, მხოლოდ ხომალდი დაიმსხვრევა“ (საქ. 27:21, 22). მისმა სიტყვებმა, ალბათ, ყველა ანუგეშა. პავლე გახარებული იქნებოდა, რომ იეჰოვასგან ასეთი დამაიმედებელი რამ ჰქონდა მათთვის სათქმელი. მნიშვნელოვანია, გვახსოვდეს, რომ იეჰოვასთვის ყველას სიცოცხლე ძვირფასია; ის თითოეულ ადამიანზე ზრუნავს. მოციქულმა პეტრემ დაწერა: „[იეჰოვას] არ სურს, რომ ვინმე დაიღუპოს, არამედ სურს, რომ ყველამ მოინანიოს“ (2 პეტ. 3:9). ამიტომ უაღრესად მნიშვნელოვანია, რაც შეიძლება მეტ ადამიანს გადავცეთ დროულად იეჰოვას დამაიმედებელი ცნობა! მათი სიცოცხლე საფრთხეშია!

¹⁵ პავლე, ალბათ, გემზე ბევრს ესაუბრებოდა „ღვთის მიერ . . . მიცემული დანაპირების“ შესახებ (საქ. 26:6; კოლ. 1:5). ახლა, როცა მათ გემის მსხვრევა ემუქრებოდათ, მას შეეძლო მათი დაიმედება და თანაც საფუძვლიანად: «წუხელ [ღმერთმა] ანგელოზი მომივლინა, რომელმაც მითხრა: „ნუ გეშინია, პავლე! შენ კეისრის წინაშე უნდა წარდგე; შენ გამო ღმერთი ყველა შენს თანამგზავრს გადაარჩენს“». ამიტომ პავლემ მოუწოდა მათ: „ნუ გეშინიათ, ხალხო, რადგან მწამს ღვთისა, რომ ზუსტად ისე მოხდება, როგორც ანგელოზმა მითხრა; რომელიღაც კუნძულზე გავირიყებით“ (საქ. 27:23—26).

„ნაპირზე ყველა უვნებელი გავიდა“ (საქმეები 27:27—44)

16, 17. ა) რა დროს ილოცა პავლემ და რა იყო შედეგი? ბ) როგორ შესრულდა პავლეს სიტყვები?

¹⁶ მას შემდეგ, რაც ქარმა ეს ორი საშინელი კვირა გემი 870 კილომეტრი ატარა, მეზღვაურებმა რაღაც შენიშნეს, შესაძლოა ნაპირზე ტალღების მიხეთქების ხმა მოესმათ. მათ კიჩოდან ღუზები ჩაუშვეს, გემი დინებას რომ არ წაეღო, და ნაპირისკენ აიღეს გეზი იმ იმედით, რომ იქამდე მიაღწევდნენ. ამ დროს გემიდან გაქცევას შეეცადნენ, მაგრამ ჯარისკაცებმა არ გაუშვეს. პავლემ ასისთავსა და ჯარისკაცებს უთხრა: „თუ ეს კაცები ხომალდზე არ დარჩებიან, ვერ გადარჩებით“. ახლა, როცა გემი ნაკლებად ირყეოდა, პავლემ ყველას სთხოვა, ეჭამა და დაარწმუნა, რომ გადარჩებოდნენ; მერე კი „ღმერთს ყველას თვალწინ მადლობა შესწირა“ (საქ. 27:31, 35). ამ სამადლობელი ლოცვის თქმით მან კარგი მაგალითი მისცა ლუკას, არისტარქესა და დღევანდელ ქრისტიანებს. ამხნევებს და ანუგეშებს მსმენელებს სხვების გასაგონად წარმოთქმული თქვენი ლოცვები?

¹⁷ პავლეს ლოცვის შემდეგ „ყველას დაუბრუნდა მხნეობა და ჭამა დაიწყეს“ (საქ. 27:36). მერე გემის შესამსუბუქებლად ხორბალი წყალში გადაყარეს, გემმა მაღლა აიწია, რისი წყალობითაც უფრო ადვილად მიუახლოვდებოდა ნაპირს. როცა გათენდა, ღუზები გადაჭრეს და ზღვაში ჩაყარეს, საჭის თოკები ახსნეს და ნაპირისკენ წასასვლელად პატარა წინა იალქანი აუშვეს. უცებ ნაპირისკენ მიმავალი გემი ცხვირით მეჩეჩზე დაჯდა, გამძვინვარებული ტალღები კიჩოს ამსხვრევდა. ჯარისკაცებმა პატიმრების დახოცვა მოინდომეს, რათა არავინ გაქცეულიყო, მაგრამ იულიუსმა არ დაუშვა ეს. მან ყველას უბრძანა ნაპირისკენ გაეცურა ან დამოუკიდებლად ან გემის ნამსხვრევებით. პავლეს წინასწარმეტყველებისამებრ 276-ვე კაცი გადარჩა. „ნაპირზე ყველა უვნებელი გავიდა“. მაგრამ სად აღმოჩნდნენ ისინი? (საქ. 27:44).

„დიდი კაცთმოყვარეობა“ (საქმეები 28:1—10)

18—20. როგორ გამოიჩინეს მალტელებმა „დიდი კაცთმოყვარეობა“ და რა სასწაული მოახდინა პავლემ ღვთის ძალით?

¹⁸ ისინი თურმე სიცილიის სამხრეთით კუნძულ მალტაზე აღმოჩნდნენ (იხილეთ ჩარჩო „სად მდებარეობს მალტა?“). კუნძულის უცხოენოვანმა ხალხმა „დიდი კაცთმოყვარეობა“ გამოიჩინა (საქ. 28:2). ამ სველ და შეციებულ ხალხს ცეცხლი დაუნთეს და, სიცივისა და წვიმის მიუხედავად, გაათბეს ისინი. ცეცხლის დანთებას ერთი სასწაულიც მოჰყვა.

¹⁹ პავლეს უნდოდა იქაურებს დახმარებოდა და ცეცხლისთვის ფიჩხის მოგროვება დაიწყო. ამ დროს გველგესლა გამოძვრა, პავლეს ხელზე შემოეხვია და უკბინა. მალტელებს ეგონათ, რომ ეს ღვთის რისხვა იყო.a

²⁰ ვინც დაინახა, როგორ შემოეხვია პავლეს გველი, იფიქრა, რომ ის დასივდებოდა. როგორც ერთ ნაშრომშია აღნიშნული, დედანში ამ ადგილას სამედიცინო ტერმინია გამოყენებული. გასაკვირი არ არის, რომ ექიმ ლუკას ადვილად გახსენებოდა ეს ტერმინი (საქ. 28:6; კოლ. 4:14). როგორც ბიბლია მოგვითხრობს, პავლემ ხელი დაიქნია და შხამიანი გველი ცეცხლში ჩააგდო, ისე რომ თვითონ არაფერი ვნებია.

21. ა) მოიყვანეთ მაგალითები, რაშიც ლუკას ჩანაწერის სიზუსტე ჩანს. ბ) რა სასწაულები მოახდინა პავლემ და როგორი იყო მალტელების რეაქცია?

²¹ იქვე ახლოს მდიდარი მემამულე პუბლიუსი ცხოვრობდა. ის შესაძლოა მალტაზე რომის წარმომადგენელი, ყველაზე მაღალი თანამდებობის პირი ყოფილიყო. ლუკა მას „კუნძულის თავკაცს“ უწოდებს. ის სწორედ იმ სიტყვას იყენებს, რომლითაც იქაური მმართველი მოიხსენიებოდა; იგივე ტიტული გვხვდება ორ მალტურ წარწერაშიც. პუბლიუსმა სამ დღეს სტუმართმოყვარულად უმასპინძლა პავლესა და მის თანამსახურებს. ამ დროს პუბლიუსის მამა ავად იყო. ლუკა ამჯერადაც ზუსტად აღწერს მდგომარეობას: „ციებ-ცხელება და დიზენტერია ჰქონდა და იწვა“. პავლემ ილოცა, ხელები დაადო და კაციც განიკურნა. ამ სასწაულით აღფრთოვანებულმა მალტელებმა პავლეს სხვა ავადმყოფებიც მიუყვანეს და მას და მის თანამსახურებს ყველაფერი მისცეს, რაც სჭირდებოდათ (საქ. 28:7—10).

22. ა) როგორ უქებდა ლუკას მონათხრობს ერთი პროფესორი? ბ) რას განვიხილავთ მომდევნო თავში?

²² პავლეს მოგზაურობის ამ მონაკვეთის განხილვამ დაგვანახვა, რომ ყველაფერი, რაც წერია, ზუსტია და მართალი. ერთი პროფესორი ამბობს: „ლუკას აღწერილი მოვლენები . . . ბიბლიაში ერთ-ერთი ყველაზე ცოცხლად აღწერილი მოვლენებია. ის იმდენად ზუსტად აღწერს პირველი საუკუნის მეზღვაურების საქმეს და აღმოსავლეთ ხმელთაშუა ზღვისთვის დამახასიათებელ პირობებს“, რომ მისი ჩანაწერები დღიურს უნდა ეყრდნობოდეს. შესაძლოა ლუკა ასეთ ჩანაწერებს მოციქულთან ერთად მოგზაურობისას აკეთებდა. თუ ასე იყო, ამ მოგზაურობის გაგრძელებისას მას ბევრი რამ ექნებოდა ჩასაწერი. რა ელოდა პავლეს რომში ჩასვლის შემდეგ? მოდი ვნახოთ.

1. რაში არ შეპარვიათ ეჭვი პავლესა და მის თანამსახურებს?

ᲐᲮ. Წ. დაახლოებით 59 წელია. მეთვალყურეობის ქვეშ მყოფი პატიმარი პავლე, თანაქრისტიანებთან, ლუკასა და არისტარქესთან, ერთად გემზეა, რომელსაც ქიმზე „ზევსის ვაჟების“ ნიშანი აქვს (საქ. 27:2). როგორც ჩანს, ეს საკმაოდ დიდი გემია, რომელსაც ხმელთაშუა ზღვის კუნძულ მალტიდან იტალიაში მარცვლეული გადააქვს. მეზღვაურებისგან განსხვავებით ეს მქადაგებლები ბერძნული ღვთაების ზევსის ვაჟების, ტყუპი ძმების, კასტორისა და პოლუქსის, იმედად არ არიან (საქ. 28:11). ისინი იეჰოვას ემსახურებიან — მას, ვინც პავლეს გაუცხადა, რომ ჭეშმარიტებას რომში იქადაგებდა და კეისრის წინაშე წარდგებოდა (საქ. 23:11; 27:24).

2, 3. რა მიმართულებით გაცურა გემმა და ვის თანადგომას გრძნობდა მთელი გზა?

² გემი სამ დღეს დარჩა სირაკუსეში, სიცილიის მშვენიერ ქალაქში, რომელიც თითქმის არაფრით ჩამოუვარდებოდა არც ათენსა და არც რომს. იქიდან იტალიის სამხრეთ ნაწილში მდებარე რეგიუმში გაცურეს. სამხრეთის ქარის წყალობით გემმა წარმოუდგენლად სწრაფად გაიარა 320 კილომეტრი და მეორე დღეს იტალიის საპორტო ქალაქ პუტეოლში (დღევანდელ ნეაპოლთან ახლოს) ჩავიდა (საქ. 28:12, 13).

³ მალე ჩავიდოდა პავლე რომში, სადაც იმპერატორი ნერონის წინაშე წარდგებოდა. მთელი გზა „ყოველმხრივ ნუგეშისმცემელი ღმერთი“ იყო მასთან (2 კორ. 1:3). დავინახავთ, რომ პავლეს არც ამის შემდეგ დაჰკლებია ღვთის დახმარება და არც მისიონერული მსახურების ხალისი დაუკარგავს.

„პავლემ ღმერთს მადლობა შესწირა და გამხნევდა“ (საქმეები 28:14, 15)

4, 5. ა) როგორ უმასპინძლეს პუტეოლში პავლესა და მის თანამსახურებს და რატომ შეეძლოთ ასე თავისუფლად პავლეს გაშვება? ბ) როგორ შეიძლება დაფასდეს ქრისტიანის კარგი საქციელი, თუნდაც პატიმრობისას?

⁴ ლუკა წერს: „[პუტეოლში] ძმებს შევხვდით, რომლებიც შეგვეხვეწნენ, შვიდი დღე დავრჩენილიყავით მათთან“ (საქ. 28:14). ეს ნამდვილი ქრისტიანული სტუმართმოყვარეობის გამოვლენა იყო. პავლესა და მისი თანამსახურების მასპინძლობა თვითონ მასპინძლებს არანაკლებ გაამხნევებდა. რატომ გაუშვეს ასე თავისუფლად სტუმრად მეთვალყურეობის ქვეშ მყოფი პავლე? შესაძლოა მას თავისი რომაელი ზედამხედველების ნდობა ჰქონდა მოპოვებული.

⁵ ციხეებსა და საკონცენტრაციო ბანაკებში ქრისტიანული საქციელის გამო იეჰოვას მსახურებზე ჩვენს დროშიც დაუშვიათ გამონაკლისები. მაგალითად, რუმინეთში ერთმა კაცმა, რომელსაც ყაჩაღობისთვის 75 წელი ჰქონდა მისჯილი, პატიმრობისას ღვთის სიტყვის შესწავლა დაიწყო და რადიკალურად შეიცვალა. მისი შემყურე ციხის ზედამხედველები მას მეთვალყურის გარეშე უშვებდნენ ციხიდან საჭირო ათასი წვრილმანის საყიდლად. რაც მთავარია, ჩვენი კარგი საქციელი იეჰოვას განადიდებს (1 პეტ. 2:12).

6, 7. როგორ გამოავლინეს რომაელმა ძმებმა სიყვარული?

⁶ პუტეოლიდან პავლემ და მისმა თანამსახურებმა რომში მიმავალი აპიუსის გზით დაახლოებით 50 კილომეტრი, როგორც ჩანს, ფეხით გაიარეს ქალაქ კაპუამდე. გაქვავებული ლავის დიდი ფილებით მოკირწყლულ გზის გაყოლებაზე კაცის თვალწინ იტალიური დაბისთვის ჩვეული მშვენიერი პეიზაჟი იშლებოდა, ადგილ-ადგილ ხმელთაშუა ზღვაც მოჩანდა. გზა ჭაობიან ადგილას (Agro Pontino) გადიოდა, რომიდან დაახლოებით 60 კილომეტრში, სადაც აპიუსის მოედანი იყო. ლუკა წერს, რომ როგორც კი მათი „ამბავი გაიგეს“, რომაელი ძმები მოედანზე დახვდნენ, ზოგი კი რომიდან 50 კილომეტრში დასასვენებელ ადგილთან, „სამ ფუნდუკთან“ ელოდებოდა მათ. ეს სიყვარულის არაჩვეულებრივი გამოვლენა იყო (საქ. 28:15).

⁷ აპიუსის მოედანი გზით დაქანცული მგზავრების დასასვენებლად საუკეთესო ადგილი არ ყოფილა. რომაელი პოეტი და სატირიკოსი ჰორაციუსი წერდა, რომ მოედანი „სავსე იყო მეზღვაურებითა და სასტუმროების უჟმური მეპატრონეებით“, და „წყალი უსაზიზღრესი იყო“. ჰორაციუსი იქ სადილობაზეც კი უარს ამბობდა. არასასიამოვნო გარემოს მიუხედავად, რომიდან ჩასული ძმები დიდი სიხარულით ელოდნენ პავლესა და მის თანამსახურებს, რათა ერთად გაევლოთ გზის ბოლო მონაკვეთი.

8. რატომ შესწირა პავლემ მადლობა ღმერთს ძმების დანახვაზე?

⁸ ლუკა წერს, რომ ძმების „დანახვაზე პავლემ ღმერთს მადლობა შესწირა და გამხნევდა“ (საქ. 28:15). საყვარელი ძმების დანახვამ გააძლიერა და გაამხნევა მოციქული; ზოგ მათგანს შესაძლოა პირადად იცნობდა. რატომ გადაუხადა პავლემ მადლობა ღმერთს? მან იცოდა, რომ ძმების გამოვლენილი უანგარო სიყვარული ღვთის სულის ნაყოფი იყო (გალ. 5:22). დღესაც წმინდა სული ქრისტიანებს აღძრავს, სხვების ინტერესები საკუთარ კეთილდღეობაზე წინ დააყენონ და მათთვის გამხნევების წყარო იყვნენ (1 თეს. 5:11, 14).

9. როგორ შეგვიძლია მივბაძოთ რომაელ ძმებს?

⁹ მაგალითად, წმინდა სული აღძრავს სტუმართმოყვარე და-ძმებს, გაუმასპინძლდნენ სარაიონო ზედამხედველებს, მისიონერებსა და სხვა სრული დროით მსახურებს, რომელთაგან ბევრმა დიდი მსხვერპლი გაიღო იეჰოვას მსახურებაში უფრო მეტის გასაკეთებლად. ჰკითხეთ საკუთარ თავს: შემიძლია უფრო მეტი გავაკეთო სარაიონო ზედამხედველის მონახულების დროს, მაგალითად, ის და მისი მეუღლე შინ მივიპატიჟო? შემიძლია დავგეგმო მათთან ერთად მსახურება? ამგვარ მოქმედებას კურთხევის გარეშე არ დატოვებს ღმერთი. წარმოიდგინეთ, რა დიდ სიხარულს განიცდიდნენ რომაელი ძმები, როცა პავლესა და მის თანამსახურთა მონათხრობ გამამხნევებელ შემთხვევებს ისმენდნენ (საქ. 15:3, 4).

„ყველგან ამ სექტის წინააღმდეგ ლაპარაკობენ“ (საქმეები 28:16—22)

10. რა პირობებში ცხოვრობდა პავლე რომში და რა გააკეთა იქ ჩასვლიდან მალევე?

¹⁰ ბოლოს, როცა რომში ჩავიდნენ, „პავლეს ნება დართეს, ცალკე ეცხოვრა ჯარისკაცის მეთვალყურეობის ქვეშ“ (საქ. 28:16). ასეთ შინაპატიმრობაში მყოფი რომ არ გაქცეულიყო, მეთვალყურეს მიაბამდნენ ხოლმე ჯაჭვით. მაგრამ არც ჯაჭვს შეუშლია პავლესთვის ხელი ქადაგებაში. ხანგრძლივი მგზავრობის შემდეგ მოციქულს სამ დღეზე მეტი არ დაუსვენია; მერე რომში მცხოვრები გავლენიანი იუდეველები მიიწვია, რათა მათთვის თავი წარედგინა და ექადაგა.

11, 12. როგორ ცდილობდა პავლე, იუდეველებისთვის დამოკიდებულება შეეცვლევინებინა?

¹¹ პავლემ უთხრა მათ: „ძმებო, მე ჩვენი ხალხისა და ჩვენი მამა-პაპის ჩვეულებების საწინააღმდეგო არაფერი ჩამიდენია, თუმცა დამაპატიმრეს იერუსალიმში და რომაელებს გადამცეს. დაკითხვის შემდეგ ჩემი გათავისუფლება მოინდომეს, რადგან ჩემი სიკვდილით დასჯის მიზეზი არ ჰქონდათ. მაგრამ, რაკი იუდეველებმა თავისი არ დაიშალეს, იძულებული გავხდი, კეისართან გამესაჩივრებინა, თუმცა არა იმიტომ, რომ ჩემი ხალხი რამეში დამედანაშაულებინა“ (საქ. 28:17—19).

¹² იმით, რომ იუდეველ მსმენელებს ძმები უწოდა, პავლე შეეცადა, ისინი მოსასმენად განეწყო და მათი დამოკიდებულება შეეცვალა, ვისაც ქრისტიანები ათვალწუნებული ჰყავდა (1 კორ. 9:20). მან აგრეთვე გასაგებად უთხრა, რომ იქ იუდეველების დასადანაშაულებლად კი არ იყო ჩასული, არამედ კეისართან გასასაჩივრებლად. მაგრამ იქაურმა იუდეველებმა პავლეს საჩივარზე არაფერი იცოდნენ (საქ. 28:21). რატომ არაფერი ჰქონდათ გაგონილი იუდეაში მცხოვრები იუდეველებისგან? ერთ წიგნში ნათქვამია: „როგორც ჩანს, ზამთრის პაუზის შემდეგ პავლეს გემი ერთ-ერთი პირველი იყო, რომელიც იტალიაში ჩავიდა. მანამდე ვერც იერუსალიმში მცხოვრები გავლენიანი იუდეველების წარმომადგენლები ჩავიდოდნენ იქ და ვერც [პავლეზე დაწერილ] წერილს ჩაიტანდა ვინმე“.

13, 14. როგორ დაიწყო პავლემ სამეფოს შესახებ ქადაგება და როგორ შეგვიძლია მივბაძოთ მას?

¹³ პავლემ სამეფოს შესახებ ქადაგება ისეთი სიტყვებით დაიწყო, რომ შეუძლებელი იყო, იუდეველი სტუმრებისთვის ცნობისმოყვარეობა არ აღეძრა: „გთხოვეთ, რომ შემხვედროდით და მელაპარაკა, რადგან ამ ჯაჭვით იმ იმედის გამო ვარ შეკრული, რომელიც ისრაელსაც აქვს“ (საქ. 28:20). ცხადია, ეს იმედი არაფერი იყო მესიისა და მისი სამეფოს გარეშე, რომლებზეც ქრისტიანული კრება ქადაგებდა. იუდეველმა უხუცესებმა მიუგეს: „ჩვენი აზრით, კარგი იქნება, შენგან გავიგოთ შენი შეხედულებები, რადგან ვიცით, რომ ყველგან ამ სექტის წინააღმდეგ ლაპარაკობენ“ (საქ. 28:22).

¹⁴ სასიხარულო ცნობის ქადაგების დაწყებისას ჩვენც შეგვიძლია საინტერესო რამ ვუთხრათ მსმენელს ან ინტერესის აღმძვრელი კითხვები დავუსვათ. შეგიძლიათ შესანიშნავი რჩევები ნახოთ პუბლიკაციებში „მსჯელობა წმინდა წერილების საფუძველზე“, „მიიღე განათლება თეოკრატიული მსახურების სკოლაში“ და „გაიუმჯობესე კითხვისა და სწავლების უნარი“. ყოველთვის იყენებთ ამ სახელმძღვანელოებს?

პავლე „საგულდაგულოდ უქადაგებდა“ ხალხს, რაც მაგალითია ჩვენთვის (საქმეები 28:23—29)

15. რა ოთხი რამ გამოიკვეთა პავლეს ქადაგებაში?

¹⁵ დათქმულ დღეს უამრავი ადგილობრივი იუდეველი მივიდა პავლესთან სახლში. „ის დილიდან საღამომდე უხსნიდა მათ ყველაფერს, საგულდაგულოდ უქადაგებდა ღვთის სამეფოზე და დამაჯერებლად ელაპარაკებოდა იესოზე მოსეს კანონიდან და წინასწარმეტყველთა წიგნებიდან“ (საქ. 28:23). პავლეს ამ ქადაგებაში ოთხი რამ გამოიკვეთა. პირველი, ის სამეფოზე ამახვილებდა ყურადღებას; მეორე, „დამაჯერებლად ელაპარაკებოდა“ ისე, რომ მსმენელისთვის ადვილი დასაჯერებელი ყოფილიყო მისი სიტყვა; მესამე, წმინდა წერილების საფუძველზე მსჯელობდა; და მეოთხე, „ის დილიდან საღამომდე“ ქადაგებდა, რითაც თავგანწირვის სულისკვეთებას ავლენდა. ის მართლაც მისაბაძი მაგალითია ჩვენთვის! რა მოჰყვა შედეგად საგულდაგულოდ ქადაგებას? „ზოგმა ირწმუნა, . . ზოგმა — არა“. იუდეველებს შორის უთანხმოება ჩამოვარდა და, როგორც ლუკა ამბობს, „წასვლა დააპირეს“ (საქ. 28:24, 25ა).

16—18. ა) რატომ არ გაჰკვირვებია პავლეს, რომ იუდეველებმა არ მოუსმინეს? ბ) რა რეაქცია უნდა გვქონდეს, როცა ხალხს არ უნდა ჩვენი მოსმენა?

¹⁶ პავლესთვის უცხო არ ყოფილა მათი რეაქცია, ამიტომაც არაფერი გაჰკვირვებია; თანაც ამის შესახებ ნაწინასწარმეტყველები იყო (საქ. 13:42—47; 18:5, 6; 19:8, 9). პავლემ სტუმრებს, რომლებმაც მოსმენა არ ისურვეს და წასვლა დააპირეს, უთხრა: «წმინდა სულმა სწორად უთხრა თქვენს მამა-პაპას ესაია წინასწარმეტყველის პირით: „წადი ამ ხალხთან და უთხარი: მოისმენთ, მაგრამ ვერ გაიგებთ; შეხედავთ, მაგრამ ვერ დაინახავთ. უგრძნობი გაუხდა ამ ხალხს გული“» (საქ. 28:25—27). სიტყვა, რომელიც „უგრძნობად“ ითარგმნა, დედნისეულ ენაზე გაქონილ, გასქელებულ გულს ნიშნავს, რის გამოც სამეფოს ცნობა ვერ შეაღწევდა მასში. ამაზე უარესი რა შეიძლება ყოფილიყო?!

¹⁷ პავლემ ბოლოს თქვა, რომ თავისი იუდეველი მსმენელებისგან განსხვავებით უცხოტომელები „ნამდვილად მოისმენდნენ“ (საქ. 28:28; ფსალმ. 67:2; ეს. 11:10). მოციქულს, მართლაც, დამაჯერებლად შეეძლო ამის თქმა, რადგან თვითონ იყო იმის მოწმე, თუ ბევრმა უცხოტომელმა როგორ მიიღო სამეფოს ცნობა (საქ. 13:48; 14:27).

¹⁸ პავლეს მსგავსად, არც ჩვენ უნდა გაგვიტყდეს გული, როცა ხალხი უარს ამბობს სასიხარულო ცნობის მოსმენაზე. ხომ ვიცით, რომ მხოლოდ ცოტანი პოვებენ სიცოცხლის გზას (მათ. 7:13, 14). იმით უნდა გავიხაროთ, რომ სიმართლისმოყვარეები ჭეშმარიტ თაყვანისმცემლობაში გვიერთდებიან, და გულისკარი უნდა გავუღოთ მათ (ლუკ. 15:7).

„უქადაგებდა მათ ღვთის სამეფოზე“ (საქმეები 28:30, 31)

19. შინაპატიმრობისას როგორ იყენებდა პავლე თავის შესაძლებლობას?

¹⁹ ლუკა თხრობას დადებით სულში ამთავრებს: „პავლე ორი წელი ნაქირავებ სახლში ცხოვრობდა და ყველას გულთბილად იღებდა; უქადაგებდა მათ ღვთის სამეფოზე და გაბედულად და დაუბრკოლებლად ასწავლიდა უფალ იესო ქრისტეზე“ (საქ. 28:30, 31). პავლე სტუმართმოყვარეობის, რწმენისა და გულმოდგინების არაჩვეულებრივი მაგალითია!

20, 21. ვისთვის აღმოჩნდა კურთხევა პავლეს რომში მსახურება?

²⁰ ერთ-ერთი, ვინც პავლემ გულთბილად მიიღო, კოლოსედან გაქცეული მონა ონისიმე იყო. პავლეს ქადაგების წყალობით ონისიმე ქრისტიანი გახდა, მოგვიანებით კი მოციქულმა ის „ერთგულ და საყვარელ ძმად“ და თავის შვილად მოიხსენია (კოლ. 4:9; ფლმ. 10—12). პავლესთვის გამამხნევებელი იქნებოდა ონისიმესთან ურთიერთობა.a

²¹ პავლეს მაგალითი სხვებისთვისაც გამამხნევებელი აღმოჩნდა. ფილიპელებს მან მისწერა: „ყველაფერი, რაც თავს გადამხდა, სასიხარულო ცნობის გავრცელებას მოემსახურა; ქრისტეს გამო ჩემი დაპატიმრების შესახებ მთელმა პრეტორიულმა გვარდიამ გაიგო, და არა მარტო მათ. ძმების უმრავლესობას ჩემმა ბორკილებმა გაბედულება შემატა და უშიშრად და უფრო მეტი შემართებით აუწყებენ ღვთის სიტყვას“ (ფილ. 1:12—14).

22. რა გააკეთა პავლემ პატიმრობისას?

²² პავლემ პატიმრობისას არაერთი წერილი დაწერა, რომლებიც დღეს „ქრისტიანულ-ბერძნული წერილების“ ნაწილია.b მართალია, მოციქულმა ეს წერილები პირველი საუკუნის ქრისტიანებს მისწერა, მაგრამ მასში მოცემული რჩევები დღესაც ისევე პრაქტიკული და გამოსადეგია, როგორც მაშინ (2 ტიმ. 3:16, 17).

23, 24. პავლეს მსგავსად, რას არ კარგავენ დღევანდელი ქრისტიანები და რის კეთებას განაგრძობენ?

²³ „საქმეების“ წიგნში არაფერი წერია პავლეს გათავისუფლების შესახებ, თუმცა ის ვიცით, რომ გათავისუფლებამდე მან დაახლოებით ოთხი წელი გაატარა პატიმრობაში — ორი კესარეაში და ორი რომში (საქ. 23:35; 24:27).c მიუხედავად ამისა, პავლეს სიხარული არ დაუკარგავს და შეძლებისდაგვარად ყველაფერს აკეთებდა ღვთის მსახურებისთვის. დღესაც ბევრი იეჰოვას მსახური, პატიმრობის მიუხედავად, არ კარგავს სიხარულს და არ წყვეტს ქადაგებას. მაგალითად, ესპანელი ადოლფო ქრისტიანული ნეიტრალიტეტის გამო დააპატიმრეს. ერთმა ციხის თანამშრომელმა უთხრა მას: „გაოცებას ვერ ვმალავთ. ჩვენ ცხოვრებას გირთულებთ, შენი სახიდან კი ღიმილი არ ქრება და არასდროს გენანება ჩვენთვის ტკბილი სიტყვა“.

²⁴ დროთა განმავლობაში ადოლფომ ისეთი ნდობა დაიმსახურა, რომ საკნის კარსაც კი აღარ უკეტავდნენ. მცველები ბიბლიით ინტერესდებოდნენ. ერთი მცველი ადოლფოს საკანში კითხულობდა ხოლმე ბიბლიას, ადოლფო კი ამ დროს მის მოვალეობას ასრულებდა; ფაქტობრივად, პატიმარი „მეთვალყურეობდა“ მცველს. ასეთი ერთგული მოწმეების მაგალითმა უნდა აღგვძრას, რთული პირობების მიუხედავად, გაბედულად და უშიშრად ვილაპარაკოთ ღვთის სიტყვა.

25, 26. რა საოცარი წინასწარმეტყველების შესრულება იხილა პავლემ დაახლოებით 30 წელიწადში და როგორ სრულდება ეს წინასწარმეტყველება ჩვენს დროში?

²⁵ შინაპატიმრობაში მყოფი მოციქული „უქადაგებდა . . . ღვთის სამეფოზე“ ყველას, ვინც მას სტუმრობდა. როგორ გამამხნევებლად მთავრდება „საქმეების“ წიგნი! პირველ თავში წავიკითხეთ დავალება, რომელიც იესომ თავის მიმდევრებს მისცა: „როცა თქვენზე წმინდა სული გადმოვა, ძალას მიიღებთ და იქნებით ჩემი მოწმეები იერუსალიმში, მთელ იუდეაში, სამარიაში და დედამიწის კიდით კიდემდე“ (საქ. 1:8). ამ სიტყვების თქმიდან 30 წელი არც კი იყო გასული, როცა „ყველა ხალხს ცისქვეშეთში“ ნაქადაგები ჰქონდა სამეფოს ცნობა (კოლ. 1:23).d ეს ღვთის სულის ძლიერების საუკეთესო მაჩვენებელი იყო! (ზაქ. 4:6).

²⁶ დღეს იმავე სულის ძალით ჯერ კიდევ დედამიწაზე მყოფი ქრისტეს ძმები და მათი თანამსახურები, „სხვა ცხვარი“, 240 ტერიტორიაზე განაგრძობენ სამეფოს შესახებ საგულდაგულოდ ქადაგებას (იოან. 10:16; საქ. 28:23). შეძლებისდაგვარად მაქსიმალურად მონაწილეობთ ამ საქმეში?