პირველი მნიშვნელოვანი გზა, რომელსაც ჩვენ ალბათ უფრო მაგისტრალს ვუწოდებდით, იყო ვია პუბლიკა, იგივე ვია აპია ანუ აპიუსის გზა. გზების დედოფლად ცნობილი ეს გზა რომს აკავშირებდა საპორტო ქალაქ ბრუნდიზიუმთან (ამჟამად ბრინდიზი), რომელიც გზას უხსნიდა მათ, ვისაც აღმოსავლეთისკენ ჰქონდა გეზი აღებული. ეს გზა ატარებს ცენზორის, აპიუს კლავდიუს ცეკუსის, სახელს, რომელმაც მისი მშენებლობა ძვ. წ. დაახლოებით 312 წელს დაიწყო.

აპიუსის გზის გაყვანიდან დაახლოებით 900 წლის შემდეგ ბიზანტიელმა ისტორიკოსმა პროკოპიმ მას „საოცარი“ უწოდა. ის წერდა ქვის ფილებზე, რომლითაც მოკირწყლული იყო გზები: „ამ გზამ საუკუნეებს გაუძლო; მასზე გავლილი ურიცხვი ეტლისა და ურმის მიუხედავად მისი რელიეფი არანაირად არ შეცვლილა და არც სიგლუვე დაუკარგავს“.

პავლე აპიუსის გზით მიდიოდა რომში და რომის სამხრეთ-აღმოსავლეთით 74 კილომეტრში, აპიუსის ხალხმრავალ მოედანზე, შეხვდა თანამორწმუნეებს. სხვები კი რომიდან 14 კილომეტრში, სამ ფუნდუკად წოდებულ, მგზავრთა დასვენებისთვის განკუთვნილ ადგილას ელოდებოდნენ პავლეს (საქმეები 28:13—15).

[სურათი 15 გვერდზე]

აპიუსის გზა (რომის გარეუბანი).

[სურათი 16 გვერდზე]

ძველი სამარხები აპიუსის გზაზე რომიდან მოშორებით.

[სურათი 17 გვერდზე]

პავლე თანამორწმუნეებს აპიუსის ხალხმრავალ მოედანზე შეხვდა.