თავი მეშვიდე
რას ვსწავლობთ იქიდან, რომ ღმერთმა ბოროტება დაუშვა?
1, 2. ა) როგორ იმოქმედებდა ჩვენზე, თუ იეჰოვა დაუყოვნებლივ გაანადგურებდა აჯანყებულებს ედემში? ბ) რაზე იზრუნა იეჰოვამ სიყვარულით ჩვენს საკეთილდღეოდ?
„მცირეა, მაგრამ ტანჯვით არის სავსე ჩემი ცხოვრების წლები“, — თქვა პატრიარქმა იაკობმა (დაბადება 47:9). იობმაც აღნიშნა, რომ ადამიანი „დღემოკლეა და სავსეა მღელვარებით“ (იობი 14:1). უმეტესობა ჩვენგანი მათ მსგავსად აწყდება სიძნელეებს, უსამართლობას და შეიძლება უბედური შემთხვევების მსხვერპლიც კი ხდება. მაგრამ ღმერთის მხრივ, უსამართლობა არ არის ის, რომ ჩვენ გავჩნდით. მართალია, სრულყოფილი გონება და სხეული არა გვაქვს და არც სამოთხეში ვცხოვრობთ, რომელიც თავდაპირველად ადამისა და ევას საცხოვრებელი ადგილი იყო; მაგრამ რა მოხდებოდა, თუ იეჰოვა დაუმორჩილებლობის გამოვლენისთანავე დაუყოვნებლივ გაანადგურებდა მათ? მაშინ არ იარსებებდა არანაირი დაავადება, მწუხარება, სიკვდილი და არც ადამიანთა მოდგმა; შესაბამისად, არც ჩვენ გავჩნდებოდით. ღმერთმა თავისი გულმოწყალებით დრო მისცა ადამსა და ევას, შვილები ჰყოლოდათ, მიუხედავად იმისა, რომ მათ შთამომავლობას მემკვიდრეობით არასრულყოფილება გადაეცემოდა. იეჰოვამ იზრუნა, რომ ქრისტეს მეშვეობით დაგვბრუნებოდა ის, რაც ადამმა დაკარგა — მარადიული სიცოცხლე დედამიწაზე სამოთხეში (იოანე 10:10; რომაელთა 5:12).
2 რა დამაიმედებელია, რომ ახალ ქვეყნიერებაში, სამოთხეში მოველით მარადიულად ცხოვრებას, სადაც აღარ იარსებებს ავადმყოფობა, მწუხარება, ტკივილი, სიკვდილი და ამავდროულად, აღიგვებიან პირისაგან მიწისა ბოროტი ადამიანები! (იგავნი 2:21, 22; გამოცხადება 21:4, 5). მაგრამ ბიბლიიდან ვგებულობთ, რომ მართალია ჩვენი გადარჩენა ძალიან მნიშვნელოვანია, როგორც ჩვენთვის, ისე იეჰოვასთვის, ამ საკითხთან კიდევ უფრო მნიშვნელოვანი რამ არის დაკავშირებული.
თავისი დიდებული სახელისთვის
3. რასთან არის დაკავშირებული დედამიწისა და კაცობრიობის მიმართ იეჰოვას განზრახვის შესრულება?
3 ღვთის სახელი დედამიწისა და კაცობრიობის მიმართ მისი განზრახვის შესრულებასთან არის დაკავშირებული. სახელი იეჰოვა სიტყვასიტყვით ნიშნავს „აქცევინებს“. ამიტომ მის სახელში აისახება მისი, როგორც უზენაესი ხელისუფლის, თავისი განზრახვების სისრულეში მომყვანისა და ჭეშმარიტი ღვთის რეპუტაცია. რადგანაც იეჰოვა უზენაესი ხელისუფალია, მთელ სამყაროში მშვიდობა და კეთილდღეობა რომ დასადგურდეს, ღვთის სახელს და, ყველაფერს, რაც ამ სახელში აისახება, ღირსეული პატივი უნდა მიეგოს და ყველა უნდა დაემორჩილოს მას.
4. რა შედიოდა იეჰოვას განზრახვაში დედამიწასთან დაკავშირებით?
4 იეჰოვამ ადამსა და ევას შექმნის შემდეგ დავალება მისცა. მან ცხადყო, რომ მის განზრახვაში მხოლოდ ის კი არ შედიოდა, რომ პირველი წყვილი მთელ დედამიწას დაჰპატრონებოდა და ამგვარად გაეფართოვებინა სამოთხის საზღვრები, არამედ დაესახლებინა კიდეც ის თავიანთი შთამომავლებით (დაბადება 1:28). ნუთუ ვერ განხორციელდებოდა ეს განზრახვა მათი ცოდვის გამო? რა დიდ სირცხვილს მოუტანდა ყოვლისშემძლე იეჰოვას სახელს, თუ ის ვერ განახორციელებდა დედამიწისა და კაცობრიობის მიმართ თავის განზრახვას!
5. ა) თუ პირველი ადამიანები კეთილისა და ბოროტის შეცნობის ხის ნაყოფს შეჭამდნენ, როდის მოკვდებოდნენ? ბ) როგორ შეასრულა იეჰოვამ დაბადების 2:17-ში ჩაწერილი თავისი სიტყვები დედამიწასთან დაკავშირებული განზრახვის მხედველობაში მიღებით?
5 იეჰოვამ გააფრთხილა ადამი და ევა, რომ, თუ დაუმორჩილებლობას გამოავლენდნენ და კეთილისა და ბოროტის შეცნობის ხის ნაყოფს შეჭამდნენ, „იმ დღესვე“ მოკვდებოდნენ (დაბადება 2:17, აქ). თავისი ნათქვამის თანახმად, ზუსტად მათი შეცოდების დღეს შერაცხა იეჰოვამ ისინი ცოდვილებად და სიკვდილი მიუსაჯა. ღვთის თვალში ადამი და ევა იმ დღესვე დაიხოცნენ. მაგრამ დედამიწასთან დაკავშირებული განზრახვის განსახორციელებლად იეჰოვამ მათ სიკვდილამდე შვილების გაჩენის ნება დართო. რადგან ღვთისთვის 1000 წელი ერთ დღეს უდრის, ადამი, რომელმაც 930 წლის ასაკში დაასრულა სიცოცხლე, მართლაც ერთ „დღეში“ მოკვდა (2 პეტრე 3:8; დაბადება 5:3—5). ამგვარად, დამტკიცდა იეჰოვას სიტყვების ჭეშმარიტება, თუ როდის უნდა დასჯილიყვნენ დამნაშავეები და მათ სიკვდილს ხელი არ შეუშლია მისთვის დედამიწასთან დაკავშირებული განზრახვის შესრულებაში. მაგრამ გარკვეული დროის მანძილზე არასრულყოფილ ადამიანებს, მათ შორის ბოროტებს, დედამიწაზე ცხოვრების ნება მიეცათ.
6, 7. ა) გამოსვლის 9:15, 16-ში ჩაწერილი სიტყვების თანახმად, რატომ უშვებს ღმერთი ბოროტების გარკვეული დროის მანძილზე არსებობას? ბ) ფარაონის შემთხვევაში, როგორ გამოავლინა იეჰოვამ თავისი ძლიერება და როგორ გახდა მისი სახელი ცნობილი? გ) რა იქნება დღევანდელი ბოროტი სისტემის განადგურების შედეგი?
6 მოსეს დროს ფარაონის მისამართით ნათქვამი იეჰოვას სიტყვები უფრო ნათლად ცხადყოფს, თუ რატომ დაუშვა ღმერთმა ბოროტება. როდესაც ფარაონმა ისრაელებს ეგვიპტიდან გამოსვლის ნება არ დართო, იეჰოვამ მაშინვე არ გაანადგურა ის. ეგვიპტის ქვეყანაზე დატეხილი ათი სასჯელით სასწაულებრივი სახით გამოჩნდა იეჰოვას ძლიერება. როდესაც მეშვიდე სასჯელის შესახებ აფრთხილებდა, იეჰოვამ ფარაონს უთხრა, რომ მას თავისუფლად შეეძლო ფარაონისა და მისი ხალხის გაცამტვერება. „მაგრამ, — თქვა იეჰოვამ, — მხოლოდ იმისთვის დაგარჩენ, რომ გიჩვენო ჩემი ძალა და ემცნოს ჩემი სახელი მთელს ქვეყანას“ (გამოსვლა 9:15, 16).
7 როდესაც იეჰოვამ ისრაელები გაათავისუფლა, მისი სახელი მართლაც საყოველთაოდ გახდა ცნობილი (იესო ნავეს ძე 2:1, 9—11). დღესაც კი, ამ მოვლენიდან თითქმის 3500 წლის გასვლის შემდეგ, არ არის დავიწყებული ეს შემთხვევა. არა მხოლოდ იეჰოვას სახელი გაცხადდა, არამედ ჭეშმარიტებაც ამ სახელის მატარებლის შესახებ. ამან იეჰოვას ისეთი ღმერთის რეპუტაცია შეუქმნა, რომელიც ყოველთვის ასრულებს აღთქმებს და თავისი მსახურების სასარგებლოდ მოქმედებს (იესო ნავეს ძე 23:14). ყოველივე ამან ცხადყო, რომ ღმერთი ყოვლისშემძლეა და იმდენად დიდ ძალას ფლობს, რომ არაფერი შეუშლის ხელს მისი განზრახვის შესრულებას (ესაია 14:24, 27). ამიტომ შეგვიძლია დარწმუნებული ვიყოთ, რომ ის მალე სატანის მთელი ბოროტი სისტემის განადგურებით თავის ერთგულ მსახურთა სასარგებლოდ იმოქმედებს. ღმერთის ძალის ასეთი გამოვლენა და მისი სახელის ამგვარად განდიდება არასდროს იქნება დავიწყებული და ღვთისგან მარადიულად ვიქნებით კურთხეული (ეზეკიელი 38:23; გამოცხადება 19:1, 2).
ო! ღვთის სიბრძნის სიღრმე!
8. რა ფაქტორებზე გვაფიქრებს პავლე?
8 რომაელთა მიმართ წერილში მოციქული პავლე ასეთ კითხვას სვამს: „ნუთუ უსამართლობაა ღმერთთან?“ ის ხაზგასმით პასუხობს: „არამც და არამც“. შემდეგ ყურადღებას ამახვილებს ღვთის გულმოწყალებაზე და მოიხსენიებს, თუ რა თქვა იეჰოვამ, როდესაც ფარაონს კიდევ ცოტა ხნით ცხოვრების ნება დართო. ამავე დროს, პავლე გვანახვებს, რომ ჩვენ, ადამიანები, თიხას ვგავართ მექოთნის ხელში და აცხადებს: „მაშ რა, თუ ღმერთი, რომელსაც სურს თავისი რისხვის ჩვენება და ძლიერების უწყება, მრავალი სულგრძელობით ითმენს დასაღუპავად გამზადებულ რისხვის ჭურჭლებს, რათა გამოაჩინოს თავისი დიდების სიუხვე წყალობის ჭურჭლებზე, რომლებიც წინასწარ გაამზადა სადიდებლად, ჩვენზე, რომელთაც მოგვიწოდა არა მარტო იუდეველთაგან, არამედ წარმართთაგანაც?“ (რომაელთა 9:14—24).
9. ა) ვინ არიან „დასაღუპავად გამზადებული რისხვის ჭურჭლები“? ბ) რატომ ავლენს იეჰოვა სულგრძელობას თავისი მოწინააღმდეგეების მიმართ და საბოლოოდ რა ელით მის მოყვარულებს?
9 ედემში მომხდარი აჯანყების შემდეგ ნებისმიერი, ვინც ეწინააღმდეგება იეჰოვასა და მის კანონებს, „დასაღუპავად გამზადებული რისხვის ჭურჭლები“ ხდებიან. მთელი ამ დროის განმავლობაში იეჰოვა სულგრძელობას ავლენს. ბოროტები მასხრად იგდებენ მის გზებს და დევნიან მის მსახურთ; მათ მისი ძეც კი მოკლეს. უდიდესი თავშეკავებულობის გამოვლენით იეჰოვამ საკმარისი დრო მისცა ყველა ქმნილებას, რათა სრულიად დარწმუნებულიყვნენ იმაში, რომ ღვთისადმი დაუმორჩილებლობას და მისგან დამოუკიდებლად მართვას დამღუპველი შედეგები მოაქვს. ამავდროულად, იესოს სიკვდილი მორჩილი ადამიანების გათავისუფლებასა და ‘ეშმაკის საქმეების დარღვევას’ მოემსახურა (1 იოანე 3:8; ებრაელთა 2:14, 15).
10. რატომ ავლენს იეჰოვა ბოროტთა მიმართ შემწყნარებლობას ბოლო 1900 წლის განმავლობაში?
10 იესოს მკვდრეთით აღდგომიდან 1900 წელზე მეტი ხნის განმავლობაში ღმერთი განაგრძობს „რისხვის ჭურჭლების“ მიმართ შემწყნარებლობის გამოვლენას იმით, რომ არ ჩქარობს მათ განადგურებას. რატომ? უპირველესად იმიტომ, რომ ის ამზადებდა მათ, ვინც იესო ქრისტესთან ერთად უნდა იმეფოს ზეციერ სამეფოში. ისინი მოციქულ პავლეს მიერ მოხსენიებული „წყალობის ჭურჭლები“ არიან, რომელთა რიცხვიც 144000-ია. პირველად ამ ზეციერ კლასში იუდეველებიდან მოწვეული ადამიანები გაერთიანდნენ. მოგვიანებით ღმერთმა არაიუდეველებიდანაც მოიწვია ადამიანები. იეჰოვა არც ერთ მათგანს არ აიძულებს მისთვის მსახურებას. მათ შორის, ვინც მადლიერებას ავლენს იმ ყოველივესთვის, რასაც იეჰოვა სიყვარულით გვიკეთებს, ზოგს ძვირფასი შესაძლებლობა ეძლევა, გახდეს მისი ძის თანამმართველი ზეციერ სამეფოში. ამჟამად, ამ ზეციერი კლასის მომზადება თითქმის დასრულებულია (ლუკა 22:29; გამოცხადება 14:1—4, სსგ).
11. ა) ადამიანთა რომელი ჯგუფი სარგებლობს ამჟამად იეჰოვას სულგრძელობით? ბ) რის შესაძლებლობა მიეცემათ მიცვალებულებს?
11 მაგრამ დედამიწაზე ვინ უნდა იცხოვროს? იეჰოვას სულგრძელობის წყალობით აგრეთვე შესაძლებელი ხდება ყველა ერიდან „უამრავი ხალხის“ შეკრება. დღესდღეობით მათი რიცხვი მილიონებს აღწევს. იეჰოვას დანაპირების თანახმად, ეს მიწიერი კლასი გადარჩება ამ სისტემის აღსასრულისას და დედამიწაზე სამოთხეში მარადიულად ცხოვრების პერსპექტივა ექნება (გამოცხადება 7:9, 10; ფსალმუნი 36:29; იოანე 10:16). ღვთის მიერ დანიშნულ დროს უამრავი მიცვალებული აღდგება და ზეციერი სამეფოს მიწიერ ქვეშევრდომებად გახდომის შესაძლებლობა მიეცემათ. ღვთის სიტყვაში, საქმეების 24:15-ში, ნაწინასწარმეტყველებია: „იქნება მკვდრეთით აღდგომა როგორც მართალთა, ისე უკეთურთა“ (იოანე 5:28, 29).
12. ა) რას ვიგებთ იეჰოვას შესახებ იმ ფაქტის მხედველობაში მიღებით, რომ ის ითმენს ბოროტებას? ბ) რას იტყოდი იმ საშუალებაზე, რომელსაც იეჰოვა საკამათო საკითხების გადასაჭრელად იყენებს?
12 ვხედავთ ამაში რაიმე უსამართლობას? არა, რადგან ბოროტი ადამიანების ანუ „რისხვის ჭურჭლების“ განადგურების დაყოვნებით, ღმერთი თავისი განზრახვის შესაბამისად, თანაგრძნობას ავლენს სხვების მიმართ. ეს ცხადყოფს, თუ როგორი გულმოწყალე და მოსიყვარულეა იგი. გარდა ამისა, როდესაც საკმარისი დრო გვაქვს, თვალყური ვადევნოთ იმას, თუ როგორ სრულდება იეჰოვას განზრახვა, უფრო მეტს ვიგებთ მის შესახებ. ჩვენ გვაოცებს ღვთის პიროვნებისთვის დამახასიათებელი სხვადასხვა თვისება, რომლებსაც აშკარად ვხედავთ: მისი სამართლიანობა, გულმოწყალება, სულგრძელობა, მრავალმხრივი სიბრძნე. იეჰოვას მიერ უზენაეს ხელისუფლებასთან — მისი მმართველობის უფლებასთან — დაკავშირებული საკამათო საკითხის გონივრულად გადაჭრა, ყოველთვის იმის დამადასტურებელი იქნება, რომ მისი მმართველობა ყველაზე საუკეთესოა. ჩვენ ვუერთდებით მოციქულ პავლეს სიტყვებს: „ო! ღვთის სიმდიდრეთა და სიბრძნისა და შემეცნების სიღრმე! როგორი ჩაუწვდომელნი არიან მისი სამართალნი და მიუკვლეველნი მისი გზები!“ (რომაელთა 11:33).
ერთგულების გამოვლენა
13. როდესაც პირადად ვიტანჯებით, რის შესაძლებლობა გვეძლევა და რა დაგვეხმარება, რომ გონივრულად მოვიქცეთ?
13 ღვთის ბევრი მსახური მტანჯველ ვითარებებში იმყოფება. ისინი დღესდღეობით იმიტომ იტანჯებიან, რომ ღმერთს ჯერ არ მოუსპია ბოროტება და ჯერ არ დამდგარა ნაწინასწარმეტყველები კაცობრიობის აღორძინების პერიოდი. უნდა გაგვიტყდეს გული ამის გამო? თუ ასეთ ვითარებებში იმის შესაძლებლობა გვეძლევა, რომ დავამტკიცოთ ეშმაკის სიცრუე? ჩვენ გავძლიერდებით ამის გასაკეთებლად, თუ გონებაში ჩავიბეჭდავთ შემდეგ თხოვნას: „შვილო, იყავი ბრძენი, გული გამიხარე; და მეც პასუხს გავცემ ჩემს მაგინებელს“ (იგავნი 27:11). სატანა შეურაცხყოფს იეჰოვას იმის მტკიცებით, რომ, თუ ადამიანები გაღარიბდებიან ან ფიზიკურად დასნეულდებიან, ღმერთს დაადანაშაულებენ ამაში და აუგსაც კი იტყვიან მასზე (იობი 1:9—11; 2:4, 5). ჩვენ გულს ვუხარებთ იეჰოვას, როდესაც გასაჭირში ყოფნისას ერთგულებას ვავლენთ მის მიმართ და ამით ვაჩვენებთ, რომ ჩვენ შემთხვევაში სატანის ბრალდება არ შეესაბამება სიმართლეს.
14. თუ განსაცდელების დროს იეჰოვას მივენდობით, რა მხრივ იქნება ეს ჩვენთვის სასიკეთო?
14 თუ განსაცდელების დროს მივენდობით იეჰოვას, ძვირფასი თვისებების გამომუშავებას შევძლებთ. მაგალითად, იესომ ტანჯვის შედეგად, მისთვის სრულიად უცნობი სახით „ისწავლა მორჩილება“. ჩვენც შეგვიძლია განსაცდელების დროს რაღაცის სწავლა — სულგრძელობისა და მოთმინების უკეთ გამოვლენა და იეჰოვას სამართლიანი გზების უფრო მეტად შეცნობა და დაფასება (ებრაელთა 5:8, 9; 12:11; იაკობი 1:2—4).
15. როდესაც მოთმინებით ვუძლებთ გაჭირვებას, რა დადებით გავლენას ახდენს ეს სხვებზე?
15 აღსანიშნავია ისიც, რომ სხვები აკვირდებიან ჩვენს მოქმედებას. თუ სამართლიანობის სიყვარულის გამო განსაცდელების გადატანა გვიწევს, ზოგი დამკვირვებელი შეიძლება ერთხელაც მიხვდეს, თუ ვინ არის დღესდღეობით ჭეშმარიტი ქრისტიანი. ჩვენთან ერთად თაყვანისმცემლობაში გაერთიანებით მათ მარადიული სიცოცხლისა და სხვა კურთხევების მიღება შეუძლიათ (მათე 25:34—36, 40, 46). იეჰოვასა და მის ძეს სურთ, რომ ადამიანებს ჰქონდეთ ამის შესაძლებლობა.
16. როგორ უკავშირდება პირადი პრობლემებისადმი ჩვენი დამოკიდებულება ერთიანობის საკითხს?
16 ნამდვილად საქებარია, თუ რთულ სიტუაციებსაც კი იეჰოვასადმი ჩვენი ერთგულების გამოვლენისა და მისი ნების შესრულების შესაძლებლობად მივიჩნევთ! ამგვარი მოქმედებით ცხადვყოფთ, რომ ნამდვილად ვუერთდებით იეჰოვა ღმერთსა და იესო ქრისტეს. იესომ ლოცვაში ყველა ჭეშმარიტი ქრისტიანისთვის სთხოვა იეჰოვას: „მე მხოლოდ ამათზე [მასთან ახლო ურთიერთობაში მყოფ მოწაფეებზე] არ გევედრები, არამედ იმათზეც, ვინც ჩემი მოწამენი იქნებიან თავიანთი სიტყვით. რათა ყველა ერთი იყოს, როგორც შენ ჩემში, მამაო, მე კი — შენში, რათა ისინიც იყვნენ ჩვენში“ (იოანე 17:20, 21).
17. რაში შეგვიძლია ვიყოთ დარწმუნებული, თუ იეჰოვასადმი ერთგულებას ვავლენთ?
17 თუ იეჰოვასადმი ერთგულებას ვავლენთ, ის უხვად დაგვაჯილდოებს. მის სიტყვაში ნათქვამია: „იყავით მტკიცენი და შეურყეველნი, მუდამ იუხვეთ უფლის საქმეში, რადგან იცით, რომ ფუჭი არაა თქვენი შრომა უფლის წინაშე“ (1 კორინთელთა 15:58). მასში აგრეთვე აღნიშნულია: „ღმერთი არაა უსამართლო, რომ დაივიწყოს თქვენი საქმე და სიყვარულის შრომა, რომელიც გამოიჩინეთ მისი სახელისათვის“ (ებრაელთა 6:10). იაკობის 5:11-ში ნათქვამია: „აჰა, ჩვენ შევნატრით იმ მომთმენთ. იობის მოთმინება გაგიგონიათ და უფლისმიერი ბოლო გინახავთ, რადგან მრავალმოწყალე და შემწყალებელია უფალი“. რით დაჯილდოვდა იობის მოთმინება? „უკურთხა უფალმა იობს დარჩენილი დღეები წინანდელზე უფრო მეტად“ (იობი 42:10—16). დიახ, იეჰოვა „თავის მაძიებელს სანაცვლოს მიაგებს“ (ებრაელთა 11:6). მართლაც, რა დიდი ჯილდო მოგველის — მარადიული სიცოცხლე სამოთხეში დედამიწაზე!
18. რა დაემართება საბოლოოდ მტკივნეულ მოგონებებს, რომლებიც შესაძლოა გვაქვს?
18 ღვთის სამეფოს მმართველობის წყალობით ადამიანებს წარსულში, ათასობით წლის მანძილზე, მიყენებული ყველანაირი ზარალი აუნაზღაურდებათ. იმ დროს ისეთი სიხარული გამეფდება, რომ ნებისმიერ ტკივილს გადაფარავს, რომელსაც ამჟამად ვგრძნობთ. ჩვენ აღარასდროს მოგვგვრის სევდას მტკივნეული მოგონებები. ახალ ქვეყნიერებაში აღმშენებლობითი აზრები და საქმეები ადამიანთა ყოველდღიური ცხოვრების ნაწილი გახდება, რაც მათი გონებიდან თანდათანობით ამოშლის მტკივნეულ მოგონებებს. იეჰოვა აცხადებს: „აჰა, შევქმნი ახალ ცას [ახალ ზეციერ სამეფოს, რომელიც იმმართველებს კაცობრიობაზე] და ახალ მიწას [სამართლიან ადამიანთა საზოგადოებას], აღარ გაიხსენება წინანდელნი და ფიქრადაც არავის მოუვა. მხოლოდ იხარებთ და იმხიარულებთ სულმუდამ ჩემს შექმნილზე“. დიახ, იეჰოვას ახალ ქვეყნიერებაში მართლებს შემდეგი სიტყვების თქმა შეეძლებათ: „დაისვენა, დამყუდროვდა მთელი ქვეყანა, მხიარულად ყიჟინობს“ (ესაია 14:7; 65:17, 18).
გამეორება
• როგორ მიაგო იეჰოვამ თავის სახელს საკადრისი პატივი მიუხედავად იმისა, რომ ბოროტების არსებობა დაუშვა?
• როგორ გამოავლინა ღმერთმა ჩვენ მიმართ გულმოწყალება „რისხვის ჭურჭლების“ დანდობით?
• რის დანახვას უნდა ვეცადოთ, როდესაც მტანჯველ მდგომარეობაში ვიმყოფებით?
[სურათები 67 გვერდზე]
იეჰოვამ „უკურთხა... იობს დარჩენილი დღეები წინანდელზე უფრო მეტად“.