მეფე აღფრთოვანდა

ეს შემთხვევა 1936 წლის აგვისტოში სვაზილენდის სამეფო დასახლებაში მოხდა. რობერტ და ჯორჯ ნიზბეტებმა ხმის გამაძლიერებლებით აღჭურვილი ავტომანქანის მეშვეობით ხალხს მუსიკალური ჩანაწერების შემდეგ ძმა რუტერფორდის მოხსენებები მოასმენინეს. ამან მეფე სობჰუზა II ძალზე აღაფრთოვანა. ჯორჯი იხსენებს: „უხერხულ მდგომარეობაში ჩავვარდით, როცა მეფე სობჰუზამ ჩვენი ფირსაკრავის, ჩანაწერების და ხმის გამაძლიერებლის შეძენა მოისურვა“.

რობერტმა მოუბოდიშა მეფეს და უთხრა, რომ ეს ნივთები არ იყიდებოდა. „რატომ?“, — იკითხა მეფემ. რობერტმა უპასუხა, რომ ისინი სხვისი საკუთრება იყო. მეფე დაინტერესდა, თუ ვის ეკუთვნოდა ეს ნივთები.

რობერტმა უთხრა, რომ ისინი სხვა მეფის საკუთრება იყო. სობჰუზამ ამ მეფის ვინაობის გაგება მოისურვა. რობერტმა უთხრა: „ეს მეფე ღვთის სამეფოს მეფე, იესო ქრისტეა“.

„ქრისტე ნამდვილად დიდებული მეფეა! — დიდი პატივისცემითა და მოკრძალებით წარმოთქვა მან. — ნამდვილად არ მინდა, მისი ქონებიდან რაიმე ავიღო“.

რობერტი მოგვითხრობს: „ძალიან გავოცდი უმაღლესი ხელისუფლის, მეფე სობჰუზას ბუნებით; უბრალო და გულახდილი ადამიანი იყო. იმანაც გამაკვირვა, რომ საკმაოდ გამართულად საუბრობდა ინგლისურად. მე და მეფე სობჰუზამ 45 წუთი ვისაუბრეთ. ამ დროს კი ჯორჯს გარეთ მუსიკალური ჩანაწერები ჰქონდა ჩართული.

ამის შემდეგ სვაზის ეროვნულ სკოლას ვეწვიეთ, სადაც ყველაზე საინტერესო რამ მოხდა. ვუქადაგეთ სკოლის დირექტორს და მან სიამოვნებით მოგვისმინა. სიხარულით დაგვთანხმდა იმაზეც, რომ ფირსაკრავის მეშვეობით მთელ სკოლას მოასმენინებდა ჩანაწერებს. დირექტორმა ასამდე მოსწავლეს მოუყარა თავი, გარეთ გამოიყვანა და მინდორზე დასხა. ბიჭებს ამ სკოლაში ასწავლიდნენ მიწათმოქმედებას, მებაღეობას, დურგლობას, მშენებლობას, ინგლისურსა და არითმეტიკას; გოგონებს კი — საექთნო, საოჯახო და სხვა საჭირო საქმეებს. ეს სკოლა უმაღლესი ხელისუფლის, მეფე სობჰუზას ბებიის დაარსებული იყო“.