ჩვენ ყველანი, როგორც მომხმარებლები, მარკეტინგის მსხვერპლი ვხდებით. რა მიზანი ამოძრავებთ მარკეტოლოგებს? მოგანდომონ ის, რაც არ გჭირდებათ. მარკეტოლოგებმა მშვენივრად იციან, რომ მომხმარებლები ადვილად ჰყვებიან ემოციებს. ამიტომ რეკლამები და მაღაზიებში შექმნილი სასიამოვნო გარემო იმაზეა გათვლილი, რომ ადამიანში ძლიერი ემოციები გამოიწვიოს.

წიგნში „რატომ ყიდულობენ იმას, რაც არ სჭირდებათ“ ნათქვამია: „როცა ადამიანი რაიმეს ყიდვას გეგმავს, ის ხშირად წარმოიდგენს ხოლმე თუ, როგორ ეძებს სასურველ ნივთს და ბოლოს როგორ ყიდულობს მას“. სპეციალისტების აზრით, ყიდვის პროცესში ადამიანი იმხელა სიამოვნებას განიცდის, რომ ამ დროს მის ორგანიზმში შესაძლოა ჭარბად გამოიყოს ადრენალინი. „თუ გამყიდველმა მყიდველში ეს ემოციები შენიშნა, ის ამას თავის სასარგებლოდ გამოიყენებს და ეცდება, კიდევ უფრო მეტად დაახვიოს თავბრუ“, — შენიშნავს ექსპერტი მარკეტინგის დარგში ჯიმ პულერი.

როგორ უნდა მოიქცეთ, რომ ჭკვიანმა მარკეტოლოგებმა მახეში არ გაგაბან? ემოციები გვერდზე გადადეთ და ეცადეთ, დაპირება და რეალობა ერთმანეთისგან გაარჩიოთ.

დაპირება: „შენ გაიუმჯობესებ ცხოვრებას!“

კარგი ცხოვრება ყველას გვსურს. რეკლამის მწარმოებლები გვპირდებიან, რომ თუ სწორ არჩევანს გავაკეთებთ და მათ მიერ შემოთავაზებულ საქონელს ვიყიდით, დაკმაყოფილებული იქნება ყველა ჩვენი სურვილი — მოგვეხსნება სტრესი, გვექნება უკეთესი ჯანმრთელობა, უსაფრთხო ცხოვრება და კარგი ურთიერთობები.

რეალობა:

რაც მეტ ნივთს ვყიდულობთ, მით მეტია იმის ალბათობა, რომ ცხოვრებას გავირთულებთ. ბევრი ნივთის მოვლას მეტი დრო და ფული სჭირდება. ვალების გამო გვემატება სტრესი და დრო აღარ გვრჩება ოჯახის წევრებისა და მეგობრებისთვის.

პრინციპი: „ადამიანს უხვადაც რომ ჰქონდეს ყველაფერი, მისი სიცოცხლე მის ქონებაზე არ არის დამოკიდებული“ (ლუკა 12:15).

დაპირება: „შენ წარმატებული გახდები!“

ძალიან ცოტა თუ აღიარებს იმ ფაქტს, რომ ნივთებს სხვებზე შთაბეჭდილების მოხდენის მიზნით ყიდულობს. მაგრამ ჯიმ პულერი აღნიშნავს: „მომხმარებლები ხშირად ყიდულობენ ნივთებს მეგობრების, მეზობლების, თანამშრომლებისა და ნათესავების ჯიბრით“. ამიტომ ხშირად რეკლამებში რთავენ მდიდარ და წარმატებულ ადამიანებს, რომლებიც მათი პროდუქციით კმაყოფილები არიან. ასეთი რეკლამები მყიდველს ეუბნება: „შენც შეგიძლია იყო მდიდარი და წარმატებული!“.

რეალობა:

საკუთარი თავის სხვებთან შედარება იწვევს გაუთავებელ უკმაყოფილების გრძნობას. საკმარისია დავიკმაყოფილოთ ერთი სურვილი და მაშინვე სხვა სურვილი გვიჩნდება.

პრინციპი: „ვერცხლის მოყვარული ვერცხლით ვერ გაძღება“ (ეკლესიასტე 5:10).

დაპირება: „შენ დაანახვებ სხვებს, ვინ ხარ!“

ერთ წიგნში ნათქვამია: „ერთ-ერთი გავრცელებული საშუალება, რომ სხვებს ვაჩვენოთ, ვინ ვართ, (ან როგორები გვინდა, ვიყოთ), ჩვენი ქონების დემონსტრირებაა“ (Shiny Objects). მარკეტოლოგებმა ეს კარგად იციან, ამიტომ მუშაობენ იმაზე, რომ სხვადასხვა ბრენდის პროდუქცია, განსაკუთრებით კი ძვირადღირებული ბრენდები, შეუსაბამონ კონკრეტული ცხოვრების სტილსა და ფასეულობებს.

რას ფიქრობთ საკუთარ თავზე, როგორი ხართ — მოდური? ათლეტური? სხვებსაც მსგავსი წარმოდგენა გინდათ, შეუქმნათ თქვენზე? როგორი იმიჯის შექმნაც არ უნდა გინდოდეთ, მარკეტოლოგები გპირდებიან, რომ თუ სწორად შეარჩევთ ბრენდს, თქვენ გახდებით ის, ვინც გინდათ, რომ იყოთ.

რეალობა:

ნივთების შეძენა არ შეგვცვლის და არ შეგვძენს ისეთ სასურველ თვისებებს, როგორიცაა პატიოსნება და ერთგულება.

პრინციპი: „თქვენი სილამაზე ნუ იქნება ... ოქროს სამკაულებსა თუ ჩაცმულობაში, არამედ იყოს შინაგან ადამიანში“ (1 პეტრე 3:3, 4).

მარკეტოლოგების შემოტევების გარდა ხშირად ჩვენივე ემოციებისა და ჩვევების გამოც ხდება, რომ ზედმეტ ფულს ვხარჯავთ. ქვემოთ მოცემული ექვსი რჩევა დაგეხმარებათ, თავი აარიდოთ ფულის ზედმეტ ხარჯვას.

1. ნაჩქარევად ნუ იყიდით. გსიამოვნებთ საყიდლებზე სიარული ან ის, როცა ძვირადღირებულ საქონელს ფასდაკლებით წააწყდებით? თუ ასეა, ალბათ გჩვევიათ კიდეც ნაჩქარევად ყიდვა. ცდუნებას რომ გაუძლოთ, დაფიქრდით, რეალურად რა შედეგებამდე შეიძლება მიგიყვანოთ ამ ნივთის შეძენამ და მისმა შენახვამ. გაიხსენეთ, ბოლოს რა იყიდეთ ნაჩქარევად, რაზეც მოგვიანებით ინანეთ. საბოლოო გადაწყვეტილების მიღებამდე კარგად იფიქრეთ.

2. ნუ იყიდით მხოლოდ იმიტომ, რომ განწყობა აიმაღლოთ. ახალი ნივთების შეძენამ შეიძლება დროებით კარგ ხასიათზე დაგაყენოთ. მაგრამ მერე, როცა უარყოფითი ფიქრები ისევ მოგეძალებათ, უფრო ძლიერი სურვილი გაგიჩნდებათ იმისა, რომ შვება ფულის ხარჯვაში ჰპოვოთ. იმის ნაცვლად, რომ გუნება-განწყობის ასამაღლებლად საყიდლებზე წახვიდეთ, კარგი იქნება, თუ დროს მეგობრებთან გაატარებთ ან თავს ფიზიკურად დაიტვირთავთ, თუნდაც ფეხით გაისეირნებთ.

3. ნუ წახვალთ საყიდლებზე გართობის მიზნით. ზოგი სავაჭრო ცენტრი გასართობი ცენტრის როლსაც ითავსებს. შეიძლება ასეთ ადგილებს გართობის მიზნით სტუმრობთ, თუმცა თითქმის ყველაფერი, რასაც იქ ხედავთ, იმაზეა გათვლილი, რომ ყიდვის სურვილი გაგიჩნდეთ. მსგავსი რამ ხდება მაშინაც, როცა ინტერნეტით ერთობით. მხოლოდ მაშინ იყიდეთ, როცა ზუსტად იცით, რა გინდათ.

4. ყურადღებით შეარჩიეთ სამეგობრო წრე. მეგობრების ცხოვრების სტილი და საუბრები დიდ გავლენას ახდენს ჩვენს სურვილებზე. თუ ფულს იმიტომ ხარჯავთ, რომ მეგობრებს არ ჩამორჩეთ, მაშინ მათთან იმეგობრეთ, ვინც ნაკლებ მნიშვნელობას ანიჭებს ფულსა და მატერიალურ ნივთებს.

5. გონივრულად გამოიყენეთ საკრედიტო ბარათები. საკრედიტო ბარათებით საქონლის შეძენა ძალიან ადვილია, მაგრამ ამ დროს, სამწუხაროდ, შედეგებზე არ ვფიქრობთ. ეცადეთ, ყოველთვიურად სრულად დაფაროთ საკრედიტო ნაშთი. წინასწარ კარგად გაეცანით საკრედიტო ბარათებით მომსახურების პირობებს და აირჩიეთ თქვენთვის სასურველი ბარათი. ნუ ისარგებლებთ პრემიუმ ბარათებით, რომლებიც მაღალ საპროცენტო განაკვეთს გაჭრით და ისეთ მომსახურებას გთავაზობთ, რომელიც სინამდვილეში არ გჭირდებათ. როცა რაიმე სერიოზულის ყიდვას გეგმავთ, კრედიტით ყიდვის ნაცვლად, ჯობია ფული დააგროვოთ და ნაღდი ანგარიშით შეიძინოთ.

6. უნდა იცოდეთ თქვენი ფინანსური მდგომარეობა. ადამიანი ფულს უფრო ადვილად და თავისუფლად ხარჯავს, როცა ზუსტად არ იცის თავისი ფინანსური მდგომარეობა. აწარმოეთ ჩანაწერები შემოსავლისა და გასავლის შესახებ, რათა იცოდეთ თქვენი ფინანსური მდგომარეობა. შემოსავლისა და გასული თვეების ხარჯების გათვალისწინებით შეადგინეთ გეგმა, თუ რამდენის დახარჯვას აპირებთ ამ თვეში. აკონტროლეთ, რამდენს ხარჯავთ და შეადარეთ გეგმას. სთხოვეთ სანდო მეგობარს, დაგეხმაროთ ისეთი ფინანსური საკითხების გარკვევაში, რომლებიც კარგად არ გესმით.