Nĩkĩ Ngai Nĩ wa Vata Thayũnĩ Witũ?

Andũ ala masomeete maũndũ ma kĩlĩko maasya kana ve vata ũngĩ, eka mavata ma kĩ-mwĩĩ, ũla waĩle kwĩanĩwʼa nĩ kana mũndũ ethĩwe na ũtanu wa wʼo. Kĩu nĩkyo kĩtumi andũ mendaa kwĩyumya meke maũndũ mana ma mwanya. Kwoou amwe nĩmeyumasya kũtũmĩa ĩvinda yoo maũndũnĩ makonetye wũmbi, wini, kũsola kana kũseũvya mavisa, na maũndũ angĩ ta asu. Ĩndĩ o na meeka ũu, aingĩ moo maikwataa ũtanu wa wʼo.

Ala masomaa Mbivilia nĩmesĩ nesa kana andũ masyaawa me na wendi wa kũthaitha. Ilungu sya mbee sya ĩvuku ya Mwambĩlĩlyo syonanĩtye kana Ngai amina kũmba andũ elĩ ma mbee, nĩwaneenaa namo, na ũu watuma methĩwa na ngwatanĩo nake. (Mwambĩlĩlyo 3:8-10) Ngai ndaamomba andũ mekalae mate na mũamba nake. Kwoou andũ nĩmethĩawa na vata wa kũneena na Mũmbi woo, na Mbivilia nĩwetete vata ũsu kaingĩ.

Kwa ngelekanyʼo, Yesũ aisye atĩĩ: “Nĩ aathime ala me na ũkya wa ngoo.” (Mathayo 5:3) Kumana na ndeto isu, nĩtũtonya kwasya kana nĩ kenda mũndũ ethĩwe e mwĩanĩe na e mũtanu, no nginya ethĩwe na ũkya wa ngoo, kana wendi wa kũmũmanya Ngai. Tũtonya kwĩanĩsya wendi ũsu ata? Yesũ nĩwatũsũngĩie ĩla waisye: “Mũndũ ndekalaa thayũ kwondũ wa kĩmũtũ kyoka, ĩndĩ kwondũ wa kĩla ndeto yumaa kanywʼanĩ wa Ngai.” (Mathayo 4:4) Nĩ kwa nzĩa syĩva ndeto ila syumaa kanywʼanĩ wa Ngai (ila nĩ mosũanĩo make na myolooto yake ĩla yĩ Mbivilianĩ), itonya kũtuma twĩthĩwa na ũtanu na kĩeleelo thayũnĩ witũ? Ekai tũsũanĩe nzĩa itatũ sya vata.

Twĩ na Vata wa Kũkwata Ũtao Mũseo

Ũmũnthĩ kwĩ asomi aingĩ mũno ala meyũmbanĩtye kũnengane ũtao ĩũlũ wa ũnyanya, wendo, mwĩkalĩle nthĩnĩ wa mũsyĩ, kũmina ithokoo, kũkwata ũtanu, o na kũelesya nĩkĩ twoombiwe. Ĩndĩ, vai mũndũ ũtonya kũtũnenga ũtao waĩle vyũ ĩũlũ wa maũndũ asu, ate o Mũmbi witũ Yeova Ngai.

Kwa ngelekanyʼo, ĩla wathooa kĩndũ ta kamela kana kombiũta, nĩwendaa ũnewe kavuku kaeleetye ũndũ ũtonya kũtũmĩa kĩndũ kyu nesa na ũitanĩa kwĩthĩwa nakyo. Kavuku kau no kaelekanwʼe na Mbivilia. Mbivilia nĩ ĩvuku yĩkonetye thayũ witũ yĩla Mũmbi witũ watũnengie. Kwoou, nĩtũeleetye nĩkĩ Ngai watũmbie, na ũndũ tũtonya kwĩka nĩ kana tũtanĩe thayũ.

O ta kavuku kaandĩke nesa ka ũkũtetheesya kũmanya ũndũ ũtonya kũtũmĩa kĩndũ kĩla wathooa, Mbivilia nĩkanasya ala mamĩsomaa mevathane na imanyĩo ila itonya kũtuma malika mũisyonĩ. Andũ nĩmatonya kũtũnenga ũtao wĩ kĩvathũkanyʼo na tũtonya kwona wĩ laisi kũatĩĩa. Ĩndĩ, nĩtwaĩle kũmanya kana twaatĩĩa ũtao wa Mũmbi witũ, maũndũ maitũ makaaĩla, na tũkeevathana na mĩisyo.

O na vala Yeova Ngai nũtũnengete ũtao na myolooto, we ndatũlasimĩthasya tũmĩatĩĩe. Ĩndĩ, nũndũ nũtwendete na nĩwendaa kũtũtetheesya, etwĩa atĩĩ: “Ninyie Yeova Ngai waku, ũla ũkũmanyĩasya kwaĩla, ũla ũkũtongoeasya nzĩanĩ ĩla waĩle kũthi nayo. A! kethĩwa wethukĩĩsye mĩao yakwa! nĩvo ĩndĩ mũuo waku wĩthĩwa wailyĩ ta ũsĩ, na ũlũngalu waku ta itulumo sya ũkanga.” (Isaia 48:17, 18) Ndeto isu syĩonanyʼa kana twaatĩĩa ũtao wa Ngai, thayũ witũ ũkeethĩwa wĩ mũseo. Ũu nĩ kwasya kana Ngai nĩ wa vata mũno thayũnĩ witũ ethĩwa nĩtũkwenda kwĩthĩwa na ũtanu.

Twĩ na Vata wa Kũmanya Kĩla Kĩtumaa Tũthĩna

Andũ amwe monaa Ngai ate wa vata thayũnĩ woo nũndũ nĩmonaa maũndũ maingĩ masaanĩtye na mataĩle kũwetanĩwʼa na Ngai wĩ wendo. Kwa ngelekanyʼo, nĩmatonya ũkũlya: ‘Nĩkĩ andũ aseo mathĩnaa?’ ‘Nĩkĩ syana imwe nini ite na mavĩtyo isyaawa syĩ na iema?’ ‘Nĩkĩ andũ makwatawa nĩ mathĩna maingĩvĩte ũu?’ Asu nĩ makũlyo maito mũno, na kũkwata mosũngĩo maĩle nĩkũtonya kũkiita ngoo sitũ mũno. Kwoou, vandũ va kũsembea kũmũtũla Ngai mũtĩ nũndũ wa mathĩna asu, ekai twone ũndũ Ndeto ya Ngai, Mbivilia, ĩtonya kũtũtetheesya.

Nthĩnĩ wa kĩlungu kya katatũ kya ĩvuku ya Mwambĩlĩlyo, nĩtũsomaa ũndũ Satani watũmĩie nzoka na atuma Atamu na Eva malea kwĩwʼa mwĩao wa Yeova Ngai. Yeova ameĩaĩe maikaye matunda ma mũtĩ wa kũmanyĩthya ũseo na ũthũku. Ĩndĩ Satani amwĩa Eva: “Mũikakwʼa nongi: nũndũ Ngai nĩwĩsĩ kana mũthenya ũla mũkaya wawʼo, nĩvo mũkasalukwʼa metho, nenyu mũkeethĩwa ta Ngai, mũkĩmanya ũseo na ũthũku.”—Mwambĩlĩlyo 2:16, 17; 3:4, 5.

Kwa kũneena ndeto isu, Satani oonanisye kana Ngai nĩ mũkengani, o na nzĩa yake ya kũsumbĩka ti nzeo. O na ĩngĩ, oonanisye kana maũndũ no methĩwe me maseango andũ makamwĩthukĩĩsya. Maũndũ asu Satani waumĩlilye maĩ matonya kwonanwʼa ata kana maĩ ma wʼo kana nĩ ma ũvũngũ? Nĩ kana kĩla mũndũ aelewe ũla waneenaa ũwʼo, Yeova nĩwaekie ĩvinda yĩvĩte. Kwa kwĩka ũu, Ngai nĩwamũnengie Satani na aatĩĩi make mwanya monanyʼe ethĩwa mũndũ nũtonya kwĩthĩwa na ũtanu atatongoewʼe nĩ Ngai.

Wĩ na woni mwaũ ĩũlũ wa maũndũ asu Satani waumĩlilye? Mo andũ nĩmatonya kwĩthĩwa na ũtanu na mayĩsumbĩka nesa matatongoewʼe nĩ Ngai? Maũndũ ta mathĩna, ũsili ũte wa katĩ, mowau, kĩkwʼũ, ũtũli wa mĩao, makaũ, kũawa kwa andũ aingĩ, na maũndũ angĩ mathũku ala makwatĩte andũ myaka mingĩ, meonanyʼa kana mũndũ nũemetwe vyũ nĩ kwĩsumbĩka mwene vate Ngai. Kwoou, vandũ va kũmũtũla Ngai mũtĩ, Mbivilia nĩyonanĩtye kĩla kĩtumaa andũ mathĩna.  Yaĩtye atĩĩ: “Andũ ĩũlũ wa nthĩ nĩmatũmĩaa ũtonyi ũla me nawʼo kũthĩnyʼa andũ ala angĩ.”—Mũtavanʼya 8:9, The Holy Bible in Current Kikamba Language.

Kumana na maũndũ asu, twĩona kana twĩ na vata wa kũmwĩkwatya Ngai asũngĩe makũlyo ĩũlũ wa maũndũ ala mathĩnasya andũ, o na kũmina maũndũ asu. We akeeka ata?

Twĩ na Vata wa Kũtetheewʼa Nĩ Ngai

Kwa ĩvinda yĩasa andũ nĩmethĩĩtwe mayenda kwĩkala mate kũwaa, kũkũa, na kũkwʼa. Kwondũ wa ũu nĩmatũmĩaa ĩvinda yingĩ, vinya, na malĩ yoo nĩ kana maikakwatwe nĩ maũndũ asu. Ĩndĩ maitethekaa mũno. O na angĩ nĩmalikaa mathaũnĩ, makatũmĩa ndawa, na kũlika ũwenĩ nĩ kana matetheke. Ĩndĩ maũndũ asu onthe no mana.

Yeova endaa andũ mekale me eanĩe na me atanu. Kyu nĩkyo kyaĩ kĩeleelo kyake kya kũmba andũ na nũkakĩanĩsya. (Mwambĩlĩlyo 1:27, 28; Isaia 45:18) Yeova Ngai nũtũĩkĩĩthĩtye kana akeanĩsya maũndũ onthe ala wathanĩte. (Isaia 55:10, 11) Mbivilia nĩyonanĩtye kana Yeova nĩwathanĩte kũmĩseũvya nthĩ yĩthĩwe yĩ nzeo, o tondũ yailyĩ Atamu na Eva matanavĩtya. Mbivilia yaĩtye ũũ ĩvukunĩ ya Ũvuanʼyo: “[Yeova Ngai] akavyaĩa methoi onthe methonĩ moo; na kĩkwʼũ kĩikethĩwa vo ĩngĩ; o na kũikethĩwa ĩngĩ kũmeta, kana kũĩa, kana woo: maũndũ ma mbee nĩ mavĩtu.” (Ũvuanʼyo 21:4) Ngai akeeka ata nĩ kana eanĩsye watho ũsu, na tũtonya kũtetheka ata kumana nawʼo?

Yesũ Klĩsto, Mwana wa Ngai, amanyĩisye aatĩĩi make mavoyae kwenda kwa Ngai kwĩkwe. Andũ aingĩ nĩmesĩ mboya ĩsu o na nĩmamĩtũngĩlĩĩlaa kaingĩ. Amwe mamĩtaa Mboya ya Mwĩaĩi. Mboya ĩsu ĩandĩkĩtwe ũũ Mbivilianĩ: “Asa waitũ ũla wĩ ĩtunĩ, syĩtwa yaku yĩtaĩwe. Ũsumbĩ waku wũke. Kwenda kwaku kwĩke kũũ nthĩ o ta kũya ĩtunĩ.” (Mathayo 6:9, 10) Yeova Ngai akatũmĩa Ũsumbĩ wake kũveta mathĩna onthe ala mosumbĩ ma andũ maetete, na ĩndĩ kwosana na watho wake ayĩete nthĩ nzaũ yĩ ũlũngalu.a (Ndanieli 2:44; 2 Vetelo 3:13) Twaĩle kwĩka ata nĩ kana tũtetheke kumana na watho ũsu wa Ngai?

Yesũ Klĩsto nĩwawetie ĩtambya yĩ laisi yĩla twaĩle kwosa. Aisye atĩĩ: “Na thayũ ũtathela nĩwʼo ũũ, nĩ kana makũmanye we Ngai ũla wa wʼo weka, na ũla wamũtũmie, nake nĩ Yesũ Klĩsto.” (Yoana 17:3) Kwa ũtethyo wa Ngai, nĩ ũndũ ũtonyeka kũkwata thayũ ũtathela nthĩnĩ wa nthĩ nzaũ ĩla wathanĩte. Ũsu nĩ ũndũ ũngĩ ũũtũĩkĩĩthya kana Ngai nĩ wa vata thayũnĩ witũ.

Yĩĩ Nĩyo Ĩvinda ya Kũmũmantha Ngai

Myaka ngili ilĩ mĩvĩtu, mũtũmwa Vaulo e Aleovako, ĩla yĩ Athene, amatavisye andũ ma Athene ũũ ĩũlũ wa Ngai: “Nĩwe ũnengae onthe thayũ, na mĩthũmũ, na syĩndũ syonthe; nũndũ twĩ thayũ, na nĩtũũthi na twĩ na mwĩkalĩle witũ nthĩnĩ wake; o tondũ atili amwe menyu ma mbathi maisye, Nũndũ ithyĩ naitũ twĩ ũsyao wake.”—Meko ma Atũmwa 17:25, 28.

Maũndũ ala Vaulo watavisye andũ ma Athene nĩ ma wʼo. Mũmbi witũ nĩwe ũtũnengae nzeve ĩla tũvevaa, lĩu ũla tũĩsaa, na kĩwʼũ kĩla tũnyusaa. Tũitonya kwĩkala thayũ tũte na syĩndũ isu nzeo Yeova ũtũnengete. Ĩndĩ, nĩkĩ Yeova ũnengae andũ syĩndũ isu syonthe, methĩwe nĩmamwĩsĩ kana maimwĩsĩ? Vaulo aisye ekaa ũu nĩ kana andũ “mamũmanthe Ngai, o na ethĩwa nĩmatonya ũmũmantha maimũvavata mamwone, o na kau nde kũasa na kĩla ũmwe waitũ.”—Meko ma Atũmwa 17:27.

We no wende kũmũmanya Ngai nesa? Ĩĩ, kũmanya ieleelo syake na motao ala ũtũnengae nĩ kana twĩkale thayũ mũseo yu, na tene na tene? Ethĩwa nũkwenda, kũlya mũndũ ũla ũkũnengie ĩkaseti yĩĩ, kana ũandĩkĩe ala mayĩtumbĩthĩtye na makatana ũkũtetheesya.