Ĩyũmbanyʼe Oyu Kwondũ wa Kwĩsa Kũthĩnwʼa

1. Nĩkĩ twaĩle kwĩyũmbanyʼa kwondũ wa kũthĩnwʼa?

ŨTUKŨ wa kũamũkĩa mũthenya ũla Mwĩaĩi Yesũ wooaiwe, nĩwawetie kana onthe ala makatwʼĩka amanyĩwʼa make makamenwa. (Yoa. 17:14) Kũvika o na ũmũnthĩ, Ngũsĩ sya Yeova ndĩkĩĩku nithĩnĩtwʼe nĩ ala maleanaa na ũthaithi wa wʼo. (2 Tim. 3:12) Na o ũndũ mũthya wa nthĩ ĩno ũthengeee, nĩtwĩsĩ kana amaitha maitũ meendeea kũtũvĩnga ĩ ya mũno.—Mt. 24:9.

2-3. (a) Twaĩle kũmanya ũndũ wĩva ĩũlũ wa wia? (b) Twĩneenea kyaũ ĩsomonĩ yĩĩ?

² Tũtonya kwĩyũmbanyʼa ata oyu kwondũ wa kwĩsa kũthĩnwʼa? Ti lasima tũtindĩae kũsũanĩa maũndũ mathũku ala matonya kũtũkwata. Tũkeka ũu twĩka kũemeewa nũndũ wa wia na kwĩmakĩa. O na nĩtũtonya kũkwatwa nĩ wia mwingĩ nginya tũkaeka kũmũthũkũma Yeova mathĩna mataaĩsa kũka. (Nth. 12:25; 17:22) “Mũmaitha” witũ, Ndevili, nũtũmĩaa wia mũno kũtũkita. (1 Vet. 5:8, 9) Kwoou tũtonya kwĩka ata ũmũnthĩ nĩ kana twĩũmĩĩsya yĩla thĩna ũkoka?

³ Ĩsomonĩ yĩĩ nĩtũkwĩmanyĩsya ũndũ tũtonya kũlũlũmĩlya ngwatanĩo yitũ na Yeova, na tũyona nĩkĩ nĩ ũndũ wa vata kwĩka ũu ũmũnthĩ. O na nĩtũkwona nĩ kyaũ tũtonya kwĩka nĩ kana twĩthĩwe na ũkũmbaũ mwingangĩ. Mũthya, nĩtũũneenea kĩla tũtonya kwĩka andũ matũmena.

ŨNDŨ ŨTONYA KŨLŨLŨMĨLYA NGWATANĨO YAKU NA YEOVA

4. Ĩandĩko ya Aevelania 13:5, 6 yĩtwĩĩte ata, na nĩkĩ twaĩle kũĩkĩĩa ũndũ ũsu?

⁴ Ĩthĩwa na mũĩkĩĩo kana Yeova nũkwendete na ndakakũtia nongi. (Soma Aevelania 13:5, 6.) Ĩkaseti ya Mũsyaĩĩsya yaisye ũũ myaka mingĩ mĩvĩtu: “Mũndũ ũla ũmwĩsĩ Ngai nesa vyũ, nĩwe ũmũĩkĩĩa vyũ ĩvindanĩ ya mathĩna.” Ũu nĩ wʼo! Nĩ kana twĩũmĩĩsya mathĩna, no nginya twĩthĩwe tũmwendete Yeova vyũ na tũmũĩkĩĩe vyũ, na tũyĩkala tũte na nzika o na vanini kana nũtwendete.—Mt. 22:36-38; Yak. 5:11.

5. Nĩ kyaũ kĩtonya kũũtetheesya kũmanya kana Yeova nũkwendete?

⁵ Soma Mbivilia kĩla mũthenya wĩ na kĩeleelo kya kũmũthengeea Yeova mũnango. (Yak. 4:8) Sũanĩa mũno nguma sya Yeova yĩla ũendeee kũsoma. Yĩla ũũsoma ndeto syake na maũndũ ala wĩkaa, tata wone ũndũ ũkwendete mũno wĩana. (Kuma 34:6) Angĩ nĩmatonya kũemwa nĩ kũĩkĩĩa kana Ngai nũmendete nũndũ vai mũndũ waaĩsa kũmenda. Ethĩwa wĩwʼaa ũu, tata ũandĩke kĩla mũthenya maũndũ ala meũkwonyʼa kana Yeova nũkwĩwʼĩaa tei, na nũkwĩkaa nesa. (Sav. 78:38, 39; Alo. 8:32) Wasũanĩa maũndũ ala wĩyoneete vamwe na maũndũ ala ũsomaa Ndetonĩ ya Ngai, nũtonya kũandĩka maũndũ maingĩ ala ũkwĩkĩte. Ethĩwa ũkatũngaa mũvea nũndũ wa maũndũ ala Yeova ũkwĩkaa, ngwatanĩo yaku nake ĩkeethĩawa yĩ ndũmu mũno.—Sav. 116:1, 2.

6. Kwosana na Savuli 94:17-19, kũvoya kuma ngoonĩ kũtonya ũkũetee moathimo meva?

⁶ Voya ũteũtĩĩa. Kwasũanĩa kamwana kakumbatĩwe nĩ ĩthe. Kamwana kau kewʼaa ke keanĩe mũno nginya kakatavya ĩthe maũndũ maseo na mathũku ala konie mũthenya ũsu. O naku no wĩthĩwe na ngwatanĩo nzeo ta ĩsu na Yeova ethĩwa ũkamũvoyaa kuma ngoonĩ kĩla mũthenya. (Soma Savuli 94:17-19.) Yĩla ũũmũvoya Yeova, “onosya ngoo yaku ta kĩwʼũ” mbee wake, na ũimũtavya mawĩmakĩo maku onthe na mathĩna maku, nũndũ nĩwe Ĩthe waku ũkwendete. (Iĩo 2:19) Weeka ũu ũkakwata moathimo meva? Ũkeethĩwa na kĩla Mbivilia yĩtaa “mũuo wa Ngai ũla ũvĩtũkĩte ũmanyi wʼonthe.” (Avi. 4:6, 7) Ethĩwa ũkavoyaa ũu, wĩendeea kũmũthengeea Yeova mũnango.—Alo. 8:38, 39.

7. Nĩkĩ waĩle kũĩkĩĩa vyũ mawatho ala Ngai waĩtye kana Ũsumbĩ wake ũkeanĩsya?

⁷ Ĩthĩwa na mũĩkĩĩo kana moathimo onthe ma Ũsumbĩ wa Ngai makeanĩa. (Mot. 23:19) Ethĩwa ndwĩ na mũĩkĩĩo mũlũmu kana moathimo asu makeanĩa, Satani na andũ make makeethĩwa matonya kũũtelemya. (Nth. 24:10; Aevl. 2:15) Ũtonya kwĩka ata yu ũkethĩwa na mũĩkĩĩo mwingangĩ kana moathimo ma Ũsumbĩ wa Ngai nĩ ma wʼo? Vanga wĩmanyĩsye nesa ĩũlũ wa moathimo ala Ngai wathanĩte makaetwe nĩ Ũsumbĩ wake, na ũimanya nĩkĩ waĩle kwĩthĩwa na mũĩkĩĩo vyũ kana makeanĩa. Kwĩka ũu kũtonya kũũtethya ata? Kwasũanĩa ngelekanyʼo ya Stanley Jones, ũla wooviwe myaka mũonza nũndũ wa mũĩkĩĩo wake.b Nĩ kyaũ kyamũtetheeisye omĩĩsye na aiendeea kwĩkala e mũĩkĩĩku? Aisye: “Nĩneemanyĩĩtye ĩũlũ wa Ũsumbĩ wa Ngai, ngaũĩkĩĩa vyũ, na ngethĩwa nde na nzika o na vanini. Nũndũ wa ũu, ndyaĩ nĩthingithĩka.” Waĩkĩĩa vyũ mawatho ma Ngai, ũkaendeeaa kũmũthengeea, na ndũkesa kũemeewa nĩ wia.—Nth. 3:25, 26.

8. Kũthi maũmbanonĩ tũteũtĩĩa kwĩthĩawa kũyonanyʼa ata? Elesya.

⁸ Endaa maũmbanonĩ ma Kĩklĩsto ũteũtĩĩa. Maũmbano matũtetheeasya kũmũthengeea Yeova. Ethĩwa nĩtũendaa maũmbanonĩ tũteũtĩĩa, twĩthĩawa tũyonanyʼa kana yĩla mathĩna makesa kũka, tũkeethĩwa tũtonya kũmomĩĩsya. (Aevl. 10:24, 25) Twĩasya ũu nĩkĩ? Ethĩwa twakwatwa nĩ tũmaũndũ tũnini ĩvindanĩ yĩĩ nĩtũkũemwa nĩ kũthi maũmbanonĩ, tũkeeka ata yĩla maũndũ makathũka wĩthĩe kũmbana na ana-a-asa na eĩtu-a-asa kwĩtũlikya mũisyonĩ? Ĩndĩ ethĩwa nĩtũtwʼĩte vyũ kũendaa maũmbanonĩ tũteũtĩĩa, tũiketĩkĩlana na andũ ala meũtũthĩnyʼa yĩla makatũvata kũmbana. Kwoou yĩĩ nĩyo ĩvinda ya kwĩmanyĩsya kwenda maũmbano maitũ. Ethĩwa nĩtwendete maũmbano maitũ, tũkamwĩwʼa Ngai kwĩ kũmewʼa andũ o na yĩla tũkavĩngwa, kana yĩla ũthaithi witũ ũkakũnwa maluvuku nĩ silikalĩ.—Meko 5:29.

9. Nĩkĩ kwĩkĩa maandĩko kĩlĩkonĩ kũtonya kũtetheesya mũndũ eyũmbanĩsye kũthĩnwʼa?

⁹ Ĩkĩa kĩlĩkonĩ maandĩko ala wendete. (Mt. 13:52) Nũtonya kwĩthĩwa ũtalilikanaa maũndũ onthe nesa, ĩndĩ nũndũ veva mũtheu wa Yeova wĩ vinya, no aũtũmĩe kũũlilikanyʼa maandĩko asu. (Yoa. 14:26) Ve mwana-a-asa ũmwe woovewe East Germany na akekĩwa kasũmbanĩ kake e weka. Kwoona ũndũ waisye: “Kũvikĩa vau nĩneesĩ maandĩko mbee wa maana elĩ, na ũndũ ũsu waĩ ũathimo mũnene mũno kwakwa! O na kũtwʼĩka naĩ weka, natũmĩaa ĩvinda yĩu kũsũanĩa maũndũ me kĩvathũkanyʼo Mbivilianĩ.” Maandĩko asu nĩmatetheeisye mwana-a-asa witũ aendeea kwĩthĩwa na ngwatanĩo nzeo na Yeova, na aendeea kũmĩĩsya e mũĩkĩĩku.

10. Nĩkĩ twaĩle kwĩkĩa mbathi kĩlĩkonĩ?

¹⁰ Ĩkĩa kĩlĩkonĩ na ũyina mbathi sya kũmũtaĩa Yeova. Yĩla Vaulo na Sila moovewe kĩsionĩ kya Vilivi, nĩmainie mbathi sya kũmũtaĩa Yeova. Mbathi isu masinaa mateũsisya vandũ. (Meko 16:25) Namo ana-a-asa ma nthĩ ĩla tene yeetawa Soviet Union meekie ata nĩ kana maendeee kwĩthĩwa na ngwatanĩo nzeo na Yeova yĩla maumiwʼe kwoo matwawa Siberia? Mwĩĩtu-a-asa Mariya Fedun aĩtye ũũ aililikana ĩvinda yĩu: “Twainie mbathi syonthe ila tweesĩ, ila syaĩ ĩvukunĩ ya mbathi.” Aisye kana mbathi isu nĩsyamathangaaisye na syamatetheesya makewʼaa me na ngwatanĩo nzeo na Yeova. We nĩwĩwʼaa walũlũmĩlwʼa waina mbathi sya kũmũtaĩa Yeova ila wendete? Ethĩwa nĩwĩwʼaa ũu, yĩĩ nĩyo ĩvinda ya kwĩkĩa mbathi isu kĩlĩkonĩ!—Sisya ĩsandũkũ “Nenge Ũkũmbaũ.”

ŨNDŨ ŨTONYA KWĨTHĨWA NA ŨKŨMBAŨ MWINGANGĨ

11-12. (a) Ĩandĩko ya 1 Samueli 17:37, 45-47 yonanĩtye Ndaviti aumisye ũkũmbaũ wake va? (b) Ngewa ya Ndaviti yĩtũmanyĩsya ũndũ wĩva wa vata?

¹¹ Waĩle kwĩthĩwa na ũkũmbaũ nĩ kana ũmĩĩsye yĩla ũũthĩnwʼa. Ethĩwa nĩwĩwʼaa ũte na ũkũmbaũ, ũtonya kwĩka ata? Lilikana kana mũndũ ndeanyʼa ũkũmbaũ ũndũ wĩanyʼa mwĩĩ, kana vinya, kana ũtonyi. Kwasũanĩa yĩla Ndaviti waendie kũkita na Ngoliathu. Aisianĩwʼa na ĩmũndũ yĩu, aĩ o kamwana, na aĩ na mwĩĩ mũnini. Ĩngĩ, ndaĩ na vinya mwingĩ, na ndakuĩte mĩio mĩseo ya kaũ. O na Ndaviti ndaĩ na ũvyũ. Ĩndĩ aĩ na ũkũmbaũ mwingĩ. Asembie ateũkĩa okitane na ĩmũndũ yĩu yaĩ na ngũlũ.

¹² Nĩkĩ Ndaviti waĩ na ũkũmbaũ ta ũsu? Nĩwaĩkĩĩe vyũ kana Yeova aĩ nake. (Soma 1 Samueli 17:37, 45-47.) Ndaatinda asũanĩĩte ũndũ Ngoliathu waĩ mũnene kwĩ we. Vandũ va ũu, asũanĩaa ũndũ Ngoliathu waninĩvĩte aelekanwʼa na Yeova. Ngewa ĩsu yĩtũmanyĩsya kyaũ? Tũkewʼaa twĩ na ũkũmbaũ tweethĩwa na mũĩkĩĩo kana Yeova e naitũ, na tweethĩwa na mũĩkĩĩo kana amaitha maitũ maiana ũndũ maelekanwʼa na Ngai Mwene Vinya Wʼonthe. (2 Mav. 20:15; Sav. 16:8) Tũtonya kwĩka ata oyu twĩthĩwe na ũkũmbaũ mwingangĩ mathĩna matanamba kũka?

13. Tũtonya kwĩthĩwa na ũkũmbaũ mwingangĩ ata? Elesya.

¹³ No twĩthĩwe na ũkũmbaũ mwingangĩ kwa kũtavya andũ ũvoo mũseo wa Ũsumbĩ. Nĩkĩ? Nũndũ kũtavanyʼa kũtũmanyĩasya kũmũĩkĩĩa Yeova, na nĩkũtũtetheeasya tũikakĩe andũ. (Nth. 29:25) Malangũ maitũ mameasya vinya yĩla tweeka masoesi. O ta ũu, tũmeasya ũkũmbaũ mwingangĩ yĩla tũũtavanyʼa nyũmba kwa nyũmba, kũla kwĩ andũ aingĩ, isionĩ sya viasala, na yĩla tũũtavanyʼa twĩ maũndũnĩ maitũ. Tweethĩwa na ũkũmbaũ wa kũtavanyʼa ĩvindanĩ yĩĩ, tũkeethĩwa tũtonya kũendeea kũtavanyʼa o na yĩla ũthaithi witũ ũkakũnwa maluvuku.—1 Ath. 2:1, 2.

14-15. Ngewa ya Nancy Yuen na ya Valentina Garnovskaya syĩtũmanyĩsya ũndũ wĩva?

¹⁴ Ve eĩtu-a-asa elĩ maĩ na ũkũmbaũ mwingĩ mũno, na nĩmatonya kũtũmanyĩsya maũndũ ma vata. Ũmwe woo eetawa Nancy Yuen. O na kau aĩ na ũasa o wa vuti itano (mita 1.5), ndatelemangaa oou.c Ndaaĩtĩkĩla kũeka kũtavanyʼa ũvoo mũseo wa Ũsumbĩ wa Ngai. Nũndũ wa ũu, ooviwe myaka mbee wa 20 nĩ silikalĩ ya communist, ĩla yasumbĩkĩte nthĩ ya China. Kwosana na anene ala mamũkũlasya makũlyo, ‘vayaĩ mũndũ wĩ ngũlũ take’ nthĩ ĩsu!

¹⁵ Ũla ũngĩ nĩ Valentina Garnovskaya, ũla woovewe nthĩ ĩla tene yeetawa Soviet Union. Ooviwe mavinda atatũ, na myaka ĩla wooviwe yongelanwʼa, nĩ ta 21.d Nĩkĩ wooviwe? Nũndũ atwʼĩte vyũ kũtavanyʼa, nginya anene mamwĩta “kĩngʼendilĩ kĩthũku mũno.” Nĩ kyaũ kyatumie aka asu aĩkĩĩku methĩwa na ũkũmbaũ wingĩvĩte ũu? Maĩ na mũĩkĩĩo vyũ kana Yeova aĩ vamwe namo.

16. Twaĩle kwĩka ata nĩ kana twĩthĩwe na ũkũmbaũ mwingĩ?

¹⁶ O tondũ twoona, nĩ kana twĩthĩwe na ũkũmbaũ, tũyaĩle kwĩkwatya vinya witũ ene na ũtonyi witũ. Vandũ va ũu, nĩtwaĩle kũĩkĩĩa kana Yeova e naitũ, na kana nĩwe ũtũkitĩaa. (Kũt. 1:29, 30; Nzek. 4:6) Ũu nĩwʼo twaĩle kwĩka nĩ kana twĩthĩwe na ũkũmbaũ mwingĩ.

KĨLA ŨTONYA KWĨKA ANDŨ MAŨMENA

17-18. Nĩ ũndũ wĩva wĩ ĩandĩkonĩ ya Yoana 15:18-21 Yesũ waisye ũkatũkwata? Elesya.

¹⁷ Nĩtwendete kũnengwa ndaĩa nĩ andũ angĩ, ĩndĩ tũyaĩle kwĩsa kũsũanĩa kana tũi ma vata ethĩwa andũ maitwendete. Yesũ aisye: “Tanai inywʼĩ yĩla andũ meũmũmena na yĩla meũmũvatha na kũmũumanga na kwonanyʼa kana ĩsyĩtwa yenyu nĩ ĩthũku kwondũ wa Mwana wa mũndũ.” (Luka 6:22) Yesũ aasya ata?

¹⁸ Yesũ ndaasya Aklĩsto makatanĩaa kũmenwa. We eekaa kũweta kĩndũ wĩsĩ no nginya kĩkĩke. Ithyĩ tũi kĩlungu kya nthĩ ĩno. Tũatĩĩaa momanyĩsyo ma Yesũ, na tũmanyĩasya ũvoo ũla wamanyĩasya. Kĩu nĩkyo kĩtumaa tũmenwa nĩ nthĩ. (Soma Yoana 15:18-21.) Twendaa kũmwendeesya Yeova. Andũ matũmena atĩ nũndũ nĩtũmwendete Asa witũ, ũsu nĩ thĩna woo, ti witũ.

19. Tũtonya kũatĩĩa ngelekanyʼo ya atũmwa ata?

¹⁹ Ndũkaaĩtĩkĩlye kĩndũ kĩũneenwa nĩ mũndũ kana kĩkwĩkwa nĩ mũndũ kĩtume wĩwʼa nthoni nũndũ wa kwĩthĩwa wĩ Ngũsĩ ya Yeova. (Mika 4:5) No twĩmanyĩsye ũndũ tũtonya kũeka kũkĩa andũ twasũanĩa ũndũ atũmwa me Yelusaleme meekie ĩtina wa Yesũ kũawa. Nĩmeesĩ kana atongoi ma ndĩni ya Kĩyuti nĩmamamenete mũno. (Meko 5:17, 18, 27, 28) Ĩndĩ kĩla mũthenya nĩmaendaa ĩkalũnĩ, na mayavithanasya kana mo nĩ amanyĩwʼa ma Yesũ. (Meko 5:42) Mayaaĩtĩkĩla wia ũtume maeka wĩa woo. O naitũ no tũeke kũkĩa andũ ethĩwa kĩla ĩvinda tũkamanyĩthasya andũ kana twĩ Ngũsĩ sya Yeova wĩanĩ, sukulu, kana ũtũinĩ.—Meko 4:29; Alo. 1:16.

20. Nĩkĩ atũmwa mekalaa me atanu o na kũtwʼĩka nĩmamenetwe?

²⁰ Nĩkĩ atũmwa mekalaa me atanu? Nĩmeesĩ kana nĩmamenetwe, ĩndĩ moonaa ne ndaĩa kũkuwa naĩ nũndũ wa kwĩka kwenda kwa Yeova. (Luka 6:23; Meko 5:41) Mũtũmwa Vetelo esie kũandĩka ũũ: “Ethĩwa mũkathĩnwʼa kwondũ wa ũlũngalu, mwĩ na ũtanu.” (1 Vet. 2:19-21; 3:14) Twaelewa kana tũmenawa nũndũ wa kwĩka ũla waĩle, vai ĩvinda tũkesa kwĩtĩkĩla kĩmena kya andũ kĩtume tũeka kũmũthũkũma Yeova.

WEEYŨMBANYʼA ŨKATETHEKA

21-22. (a) Watwʼa kwĩka ata nĩ kana wĩyũmbanĩsye kwĩsa kũthĩnwʼa? (b) Twĩneenea kyaũ ĩsomonĩ yĩla yĩatĩĩe?

²¹ Tũyĩsĩ nĩ ĩndĩĩ tũkambĩĩa kũthĩnwʼa, kana nĩ ĩndĩĩ ũthaithi witũ ũkakũnwa maluvuku. Ĩndĩ kĩla twĩsĩ nĩ kana no twĩyũmbanyʼe oyu kwa kũlũlũmĩlya ngwatanĩo yitũ na Yeova, kwa kwongelanga ũkũmbaũ witũ, na kwa kwĩmanyĩsya kũeka kũkĩa andũ. Kwĩyũmbanyʼa oyu kwĩtũtetheesya tũikaaeke kũmũthũkũma Yeova.

²² Ĩndĩ nata ũthaithi witũ ũkesa kũkũnwa maluvuku? Ĩsomonĩ yĩla yĩatĩĩe nĩtũũneenea myolooto ĩtonya kũtũtetheesya tũendeee kũmũthũkũma Yeova o na kwĩ maluvuku.