KĨLUNGU KYA KWĨMANYĨSYA 15
We Wasisya Mĩũnda Wonaa Ĩilye Ata?
“Ũkĩlyai metho menyu mwone kana mĩũnda nĩ myeũ yeteele kũkethwa.”—YOA. 4:35.
WATHI 64 Tethya Wĩa wa Kũketha wĩ Mũtanu
KWA ŨKUVĨa
1-2. Yesũ atonya kwĩthĩwa oonanasya ata yĩla wawetie ndeto ila syĩ ĩandĩkonĩ ya Yoana 4:35, 36?
VE ĨVINDA Yesũ wesĩile mĩũndanĩ, na mĩũnda ĩsu nĩtonya kwĩthĩwa yavandĩtwe mbaale yaĩ ĩnambĩĩa kũmea. (Yoa. 4:3-6) Mbaale ĩsu yesaa kũkua myei ta ĩna ĩyĩsa kũtwʼĩka nĩkethwa. Ĩndĩ Yesũ nĩwawetie ũndũ wasaanĩisye ethukĩĩsya make yĩla waisye: “Ũkĩlyai metho menyu mwone kana mĩũnda nĩ myeũ yeteele kũkethwa.” (Soma Yoana 4:35, 36.) We oonanasya ata?
2 Yesũ nũtonya kwĩthĩwa aneeneaa wĩa wa kũmbanyʼa andũ, ĩndĩ ti ngetha ya lĩu. Kwasũanĩa ũndũ ũla waĩ ũnamba kwĩkĩka. O na kau Ayuti mayakothaa kũvulana na Asamalia, Yesũ aĩ anatavya mũndũ mũka Mũsamalia ũvoo mũseo na akamwĩthukĩĩsya! Na eka ũu, yĩla Yesũ wawetaa kana mĩũnda yaĩ “myeũ yeteele kũkethwa,” nguthu ya Asamalia, ĩla yaĩ ĩneewʼa ũvoo wa Yesũ kuma kwa ũla mũndũ mũka, yaĩ nzĩanĩ yũkĩte kũmanyĩwʼa maũndũ maingangĩ nĩ Yesũ. (Yoa. 4:9, 39-42) Ĩvuku yĩmwe yĩeleetye Mbivilia yaĩtye ũũ ĩũlũ wa ngewa ĩsu: “Ĩtambya yĩla andũ asu moosie ya kũka vala ve Yesũ na mĩtũkĩ na kũmwĩthukĩĩsya . . . yoonanisye kana mailye ta lĩu weteele kũkethwa.”
Twaĩle kwĩka ata ethĩwa twonaa andũ kĩsionĩ kitũ mailye mĩũnda “myeũ yeteele kũkethwa”? (Sisya kalungu ka 3)
3. Kwona andũ ũndũ Yesũ wamonaa kũtonya kwaĩlya ũtavanyʼa waku ata?
3 Nao nata ĩũlũ wa andũ ala ũtavasya ũvoo mũseo? We ũmonaa ta lĩu weteele kũkethwa? Ethĩwa nũu, ũkeekaa maũndũ atatũ. Mbee, ũkoonaa wĩa wa kũtavanyʼa wĩ wa vata mũno. Nĩkĩ? Nũndũ ĩvinda ya ngetha yĩthĩawa yĩ ĩkuvĩ na vayĩthĩawa saa sya kwananga. Kelĩ, ũkeethĩawa wĩ mũtanu woona andũ mayĩthukĩĩsya ũvoo mũseo. Mbivilia yaĩtye kana andũ ‘nĩmatanaa ngethanĩ.’ (Isa. 9:3) Na katatũ, ũkoonaa kĩla mũndũ atonya kũtwʼĩka mũmanyĩwʼa wa Klĩsto. Kwoou ũkavĩndũaa nzĩa syaku sya kũtavanyʼa nĩ kenda syosane na kĩla kyendeeasya kĩla ũmwe.
4. Ĩsomonĩ yĩĩ twĩĩmanyĩsya maũndũ meva makonetye mũtũmwa Vaulo?
4 Yesũ ndoonaa Asamalia ta andũ matesa kũtwʼĩka amanyĩwʼa make, o tondũ aatĩĩi make amwe matonya kwĩthĩwa meekaa. Vandũ va ũu, amasisya amatalaa ta amwe matonya kwĩsa kũtwʼĩka amanyĩwʼa make. Ũu nowʼo twaĩle kwona andũ ala me kĩsionĩ kitũ. Na mũtũmwa Vaulo nĩ ngelekanyʼo nzeo mũno ũndũnĩ ũsu. Ngewa yake yĩtũmanyĩsya kyaũ? Ĩsomonĩ yĩĩ nĩtũũneenea ũndũ Vaulo watataa (1) kũmanya kĩla ala ũkũtavya ũvoo mũseo methĩwa maĩkĩĩaa, (2) kũsũanĩa maũndũ ala mekũmendeesya, na (3) kũmona ta andũ matonya kũtwʼĩka amanyĩwʼa ma Yesũ.
MAĨKĨĨAA KYAŨ?
5. Nĩ kyaũ kyatumaa Vaulo aelewa andũ ala waneenaa namo ĩsinakokenĩ?
5 Vaulo nĩwakothaa kũtavanyʼa masinakokenĩ ma Ayuti. Kwa ngelekanyʼo, “kwa ĩvinda ya savato itatũ nĩwasũanĩie [na Ayuti] aitũmĩa Maandĩko” ĩsinakokenĩ yĩla yaĩ Thesalonika. (Meko 17:1, 2) Nĩvatonyeka akethĩwa eewʼaa e mwĩanĩe e ĩsinakokenĩ. Na kĩtumi nũndũ aĩ Mũyuti. (Meko 26:4, 5) Vaulo nĩweesĩ Ayuti nesa, na kwoou aĩ atonya kũneena namo e na ũkũmbaũ.—Avi. 3:4, 5.
6. Andũ ala Vaulo waneenaa namo sokonĩ wa Athene maĩ kĩvathũkanyʼo kyaũ na ala waneenie namo ĩsinakokenĩ?
6 Andũ ala mathĩnasya Vaulo nĩmamũkũie Thesalonika na masyoka mamũkũa Velia, na kwoou athi Athene. Avika kũu, “nĩwambĩĩie kũsũanĩa na Ayuti ĩsinakokenĩ vamwe na andũ angĩ ala mamũthaithaa Ngai.” (Meko 17:17) Ĩndĩ yĩla wambĩĩe kũtavanyʼa sokonĩ, eethĩie ethukĩĩsya make me kĩvathũkanyʼo na ala maĩ ĩsinakokenĩ. Amwe ma ala mamwĩthukĩĩsye maĩ asomi na Andũ-ma-mbaĩ-ingĩ ala moonaa ũvoo wake wĩ ‘ũmanyĩsyo mweũ.’ Mamwĩie: “Wĩtũtavya maũndũ tũtaamewʼa.”—Meko 17:18-20.
7. Kwosana na Meko ma Atũmwa 17:22, 23, Vaulo avĩndũie nzĩa yake ya kũtavanyʼa ata?
7 Soma Meko ma Atũmwa 17:22, 23. Nzĩa ĩla Vaulo watũmĩie kũtavya Andũ-ma-mbaĩ-ingĩ ũvoo mũseo e Athene tiyo watũmĩie yĩla waneenaa na Ayuti ĩsinakokenĩ. Nĩvatonyeka akethĩwa eekũlilye atĩĩ, ‘Mo andũ aa ma Athene maĩkĩĩaa kyaũ?’ Nĩwasyaisye nesa na asũanĩa maũndũ ala mamũthyũlũlũkĩte, vamwe na syĩthĩo syoo sya ũthaithi. Ĩtina wa ũu, yĩla Vaulo watwie kũmatavya ũwʼo ũla wĩ Maandĩkonĩ, amanthie ũndũ maĩ matonya kwĩtĩkĩlana asũanĩĩte maũndũ asu. Mũndũ ũmwe ũeleasya maũndũ ma Mbivilia aĩtye ũũ ĩũlũ wa Vaulo: “Nũndũ aĩ Mũklĩsto Mũyuti, nĩwaeleiwe kana Akiliki ala matesĩ Ngai mayathaithaa Ngai wa ‘wʼo’ ũla wathaithawa nĩ Ayuti na Aklĩsto, ĩndĩ nĩwatatie kwonanyʼa kana Ngai ũla waneenaa ĩũlũ wake ndaĩ mũeni kwa andũ ma Athene.” Kwoou Vaulo nĩweeyũmbanĩtye kũvĩndũa nzĩa yake ya kũtavanyʼa. Eeie Aathene kana ũvoo ũla wamatavasya waumĩte kwa “Ngai Ũtesĩkĩe,” ũla matataa kũmũthaitha. O na kau Andũ-ma-mbaĩ-ingĩ mayeesĩ Maandĩko, Vaulo ndaasũanĩa kana mayĩsa kũtwʼĩka Aklĩsto. Vandũ va ũu, amonaa ta lĩu weteele kũkethwa, na nũndũ wa ũu avĩndũa nzĩa yake ya kũtavanyʼa ũvoo mũseo.
Atĩĩa ngelekanyʼo ya mũtũmwa Vaulo kwa kũsiasya maũndũ ala maũthyũlũlũkĩte, kũvĩndũaa ũtavanyʼa waku, na kwonaa andũ matonya kũtwʼĩka amanyĩwʼa ma Klĩsto (Sisya kalungu ka 8, 12, 18)c
8. (a) Ũtonya kũmanya ata kĩla andũ maĩkĩĩaa kĩsionĩ kyenyu? (b) Mũndũ asya e ndĩni yake, ũtonya kũmwĩa ata?
8 O ta Vaulo, siasya nesa maũndũ ala maũthyũlũlũkĩte. Sũanĩa ũndũ maũndũ ala ũkwona matonya kũũtetheesya kũelewa kĩla andũ kĩsionĩ kyenyu maĩkĩĩaa. Kwa ngelekanyʼo, ũla ũkwenda kũneena nake atũmĩĩte kyaũ kwanakavya mũsyĩ wake kana ngalĩ yake? Yo ĩsyĩtwa yake, mwĩkĩĩle wake, ũndũ wĩyanakavĩtye, kana ndeto ila ũkũneena no iũtavye nĩ wa ndĩni yĩva? O na nĩvatonyeka akaũtavya ũtheini kana we e ndĩni yake. Vainia ũmwe wa mwanya wĩtawa Flutura eethĩana na mũndũ na ayasya ũu amwĩaa atĩĩ, “Nyie ndinoka kũũthingʼĩĩsya wambĩĩe kũĩkĩĩa maũndũ ala nĩĩkĩĩaa, ĩndĩ nooka kũneena naku ĩũlũ wa ũndũ ũũ . . . ”
9. Nĩ maũndũ meva ũtonya kwĩtĩkĩlana na mũndũ wa ndĩni?
9 Nĩ maũndũ meva ũtonya kũneenea na mũndũ wa ndĩni? Mantha maũndũ ala mũtonya kwĩtĩkĩlana. No ethĩwe athaithaa Ngai o ũmwe, akethĩwa esĩ kana Yesũ nĩ Mũtangĩĩi wa andũ, kana akethĩwa aĩkĩĩaa kana twĩkalĩte ĩvinda yathe, yĩla yĩkilyĩ kũthela o mĩtũkĩ. Wasũanĩa maũndũ ala inywʼelĩ mũkwĩtĩkĩlana, neenea ũvoo ũla wĩ Mbivilianĩ kwa nzĩa ĩtonya kũmwendeesya.
10. Nĩ kyaũ waĩle kũtata kwĩka, na nĩkĩ?
10 Ĩkala wĩsĩ kana ti maũndũ onthe mamanyĩawʼa ndĩninĩ andũ mamaĩkĩĩaa. Kwondũ wa ũu, wamina kũmanya mũndũ nĩ wa ndĩni yĩva, tata ũmanye aĩkĩĩaa kyaũ. Vainia wa mwanya wĩtawa David kuma Australia aĩtye, “Aingĩ malikanasya momanyĩsyo ma ndĩni na ala mamanyĩawʼa nĩ asomi.” Nake Donalta kuma Albania aĩtye, “Andũ amwe tũkomanaa namo maasya me ndĩni ĩla mathaithaa, ĩndĩ ĩtina mayĩsa kũtũtavya kana mo maiĩkĩĩaa kwĩ Ngai.” Na ve mwana-a-asa ũmwe misonalĩ kuma nthĩ ya Argentina ũwetete kana andũ amwe maasya nĩmaĩkĩĩaa Ũtatũ, ĩndĩ no methĩwe mataĩkĩĩaa kana Asa, Mwana, na veva mũtheu nĩ Ngai ũmwe. Mwana-a-asa ũsu easya, “Kũmanya ũu kũtumaa wĩthĩwa wĩ ũndũ wĩ laisi kũmantha ũndũ ũla tũkwĩtĩkĩlana.” Kwoou tata ũmanye nesa kĩla andũ maĩkĩĩaa. Na ĩndĩ, o ta Vaulo, ũkeethĩawa ũtonya kwasya: “Nĩtwʼĩkĩte maũndũ onthe kwa andũ ma mĩthemba yonthe.”—1 Ako. 9:19-23.
MENDEEAWʼA NĨ KYAŨ?
11. O tondũ vonanĩtwʼe ĩandĩkonĩ ya Meko ma Atũmwa 14:14-17, Vaulo atũmĩie ata ndeto ikwendeesya ala watavasya ũvoo mũseo Lisitela?
11 Soma Meko ma Atũmwa 14:14-17. Vaulo nĩwaeleiwe kĩla kyendeeasya andũ ala mamwĩthukĩĩisye, na kwoou avĩndũa nzĩa yake ya kũtavanyʼa. Kwa ngelekanyʼo, andũ ala waneenaa namo e Lisitela nĩmatonya kwĩthĩwa mateesĩ maũndũ maingĩ Maandĩkonĩ, kana makethĩwa matamesĩ o na vanini. Nũndũ wa ũu, Vaulo aneenie namo kwa nzĩa maĩ matonya kũelewa. Aneeneie ngetha na ũndũ mũndũ ũtonya kũtanĩa thayũ. Atũmĩie ndeto na ngelekanyʼo syaĩ laisi kwa ethukĩĩsya make kũelewa.
12. Ũtonya kũmanya ata kĩla kĩkwendeesya mũndũ nĩ kana ũvĩndũe nzĩa yaku ya kũtavanyʼa?
12 Tũmĩa ũĩ nĩ kana ũmanye kĩla kyendeeasya andũ kĩsionĩ kyenyu, na ĩndĩ ũivĩndũa nzĩa yaku ya kũtavanyʼa. Ũtonya kũmanya ata kĩla kyendeeasya mũndũ yĩla wamũthengeea kana wathengeea mũsyĩ kwake? O tondũ twĩĩ tũnaweta, ĩthĩwa wĩ metho. Nĩvatonyeka akethĩwa aiseũvya kamũlũnda kake, aisoma ĩvuku, aiseũvya ngalĩ, kana ayĩka o ũndũ ũngĩ. Ethĩwa nĩvatonyeka, tũmĩa kĩndũ kĩla ũkwĩka wambĩĩsye ũneenanyʼa. (Yoa. 4:7) O na ngũa sya mũndũ no iũtavye ũndũ mũna ĩũlũ wake. No iũtetheesye kũmanya we nĩ wa nthĩ yĩva, athũkũmaa wĩa mwaũ, kana endete timũ yĩva ya mũvĩla. Mwana-a-asa wĩtawa Gustavo aĩtye: “Nambĩĩe ũneenanyʼa na mwanake wa myaka 19 weekĩĩte ngũa ĩsoletwe mwini ũmwe wĩ nguma. Namũkũlilye nĩkĩ weekĩĩte ngũa yĩ na visa wa mwini ũsu, na angelesya nĩkĩ ũmwendete. Ngewa ĩsu yatumie twambĩĩa kwĩmanyĩsya Mbivilia nake, na yu nĩ mwana-a-asa witũ.”
13. Ũtonya ata kũelesya mũndũ mũvango wa kwĩmanyĩsya Mbivilia kwa nzĩa ĩtonya kũmwendeesya?
13 Yĩla ũkwenda kwambĩĩa kũmanyĩsya mũndũ Mbivilia, mũelesye mũvango ũsu kwa nzĩa ĩkũmwendeesya na ũimwonyʼa ũndũ kwĩmanyĩsya Mbivilia kũtonya kũmũtethya. (Yoa. 4:13-15) Kwa ngelekanyʼo, mũndũ mũka ũmwe wendeeawʼa nĩwathokisye mwĩĩtu-a-asa wĩtawa Poppy alike nyũmba. Yĩla Poppy woonie valũa ũkũtanĩ wonanĩtye kana mũndũ mũka ũsu aĩ vulovesa weemanyĩĩtye maũndũ ma kĩsomo, akindĩlĩĩile kana o naitũ nĩtũmanyĩasya andũ tũitũmĩa Mbivilia na maũmbano maitũ. Mũndũ mũka ũsu nĩweetĩkĩlile kwĩmanyĩsya Mbivilia, athi ũmbanonĩ mũthenya ũla waatĩĩe, na ĩvinda ĩkuvĩ ĩtina wa vau athi ũmbanonĩ wa mũthyũlũlũko. Mwaka ũmwe ũithela, nĩwavatisiwe. Kwekũlye-ĩ, ‘Andũ ala ngũsyokea mendeeawʼa nĩ kyaũ? No nĩmaelesye mũvango ũla twĩthĩawa nawʼo wa kũmanyĩsya andũ Mbivilia kwa nzĩa ĩtonya kũtuma mendeewʼa nĩ kwĩmanyĩsya?’
14. Ũtonya kwĩka ata nĩ kana ũmanyĩsye kĩla mũmanyĩwʼa nesa?
14 Wambĩĩa kwĩmanyĩsya Mbivilia na mũndũ, ĩyũmbanasye kwondũ wa kĩla ĩsomo ũsũanĩĩte vala umĩte, kĩsomo kyake, maũndũ ala mamũkwatĩte, na kĩla kĩmwendeeasya. Ũyĩyũmbanyʼa, sũanĩa nĩ maandĩko meva ũũsoma, wĩmwonyʼa vitio syĩva, na wĩtũmĩa ngelekanyʼo syĩva kũmũelesya ũwʼo wa Mbivilia. Ĩkũlye atĩĩ: ‘Kyo nĩ kyaũ kĩtonya kwendeesya mũmanyĩwʼa ũũ na kĩikiita ngoo yake?’ (Nth. 16:23) Mũndũ mũka ũmwe wa Albania weemanyĩasya na vainia wĩtawa Flora aisye ũũ ateũvũa ngũĩ, “Nyie ndyĩsa kũĩkĩĩa ũmanyĩsyo wa ũthayũũkyo.” Flora ndaamũlasimĩthya. Aĩtye: “Nasũanĩie kana kĩla waĩle kwamba kũmanya nĩ Ngai ũla wathanĩte ũthayũũkyo.” Kuma mũthenya ũsu, Flora nĩwatataa kĩla ĩvinda mayĩmanyĩsya atetheesye mũmanyĩwʼa ũsu one ũndũ Yeova ũtwendete, na ũndũ wĩanyʼa ũĩ na vinya. Ĩtina mũmanyĩwʼa wake nĩwesie kũĩkĩĩa ũthayũũkyo o na ate kũingĩĩwʼa. Ũmũnthĩ mũmanyĩwʼa ũsu nĩ Ngũsĩ ya Yeova yĩ kĩthito.
MONAE TA ANDŨ MATONYA KŨTWʼĨKA AMANYĨWʼA MA KLĨSTO
15. Kwosana na ĩandĩko ya Meko ma Atũmwa 17:16-18, Akiliki ma tene maĩ na mĩkalĩle yĩva yathĩnasya Vaulo, na nĩkĩ ũtaalea kũtavya andũ ma Athene ũvoo mũseo?
15 Soma Meko ma Atũmwa 17:16-18. Vaulo ndaalea kũtetheesya Aathene o na kau ndũa yoo yausũĩte ũthaithi wa mĩvwʼanano, ũlaalai, na momanyĩsyo ma andũ matamwĩsĩ Ngai. O na ndaaeka ndeto syoo nthũku imũtũle ngoo. Na kĩtumi nũndũ we mwene nĩweesĩ aĩ “mũumi wa Ngai na mũthĩnyʼa wa andũ make na [mũndũ] mũngʼendu,” ĩndĩ nĩwesie kũvĩndũka atwʼĩka Mũklĩsto. (1 Tim. 1:13) O tondũ Yesũ woonie Vaulo atonya kũvĩndũka akatwʼĩka mũmanyĩwʼa wake, nowʼo Vaulo woonaa andũ ma Athene. Namo mayaamũsonokya.—Meko 9:13-15; 17:34.
16-17. Nĩ kyaũ kĩkwonanyʼa kana andũ ma mĩthemba yonthe no matwʼĩke amanyĩwʼa ma Klĩsto? Nengane ngelekanyʼo.
16 Ĩvindanĩ ya atũmwa, andũ ma mĩthemba yonthe nĩmatwʼĩkie amanyĩwʼa ma Yesũ. Kwa ngelekanyʼo, yĩla Vaulo waandĩkĩie Aklĩsto ala mekalaa ndũanĩ ĩmwe ya Ũkiliki yeetawa Kolintho, awetie kana ĩvindanĩ yĩmwe amwe kĩkundinĩ kĩu maĩ ingʼendilĩ kana maĩ na mwĩkalĩle mũvuku mũno. Na ĩndĩ ongeleela kwasya: “Amwe menyu tene mailye ũu. Ĩndĩ nĩmwathambiwʼe.” (1 Ako. 6:9-11) Ta keka waĩ kwʼo ĩvindanĩ yĩu, nĩwĩthĩwa woonaa andũ asu ta maalyũka makatwʼĩka amanyĩwʼa ma Klĩsto?
17 Ũmũnthĩ andũ aingĩ me na wendi wa kũalyũka na kũtwʼĩka amanyĩwʼa ma Yesũ. Kwa ngelekanyʼo, vainia ũmwe wa mwanya wĩtawa Yukina kuma Australia nĩweemanyĩisye kana andũ ma mĩthemba yonthe no mendeewʼe nĩ ũvoo wa Mbivilia. Mũthenya ũmwe mwĩĩtu-a-asa ũsu e vandũ ovisinĩ nĩwoonie mũndũ mũka wa mũika wĩsolangĩte syĩndũ na akekĩanyʼa ngũa imũlekanĩtye oou naĩ. Yukina aĩtye: “Nambie kũkĩa kũneena nake, ĩndĩ ĩtina nĩnamũtumũisye. Neethĩie nĩwendeeawʼa nĩ Mbivilia mũno nũndũ mĩsolo ĩmwe yaĩ mĩsoa yĩ ĩvukunĩ ya Savuli!” Mũndũ mũka ũsu nĩwambĩĩe kwĩmanyĩsya Mbivilia na kũthi maũmbanonĩ.b
18. Nĩkĩ tũtaĩlĩte kũsilĩla andũ?
18 We Yesũ oonaa andũ mailye mĩũnda yeteele kũkethwa aĩ nũndũ eekwatĩtye kana andũ aingĩ nĩmeũtwʼĩka aatĩĩi make? Ti wʼo o na vanini. Maandĩko mathanĩte kana no andũ anini makamũĩkĩĩa. (Yoa. 12:37, 38) Eka ũu, Yesũ aĩ atonya kũsoma ngoo syoo. (Mt. 9:4) O na vailye ũu, Yesũ nĩwatũmĩie ĩvinda yingĩ vamwe na andũ anini ala mamũĩkĩĩie, ĩndĩ atekũlwa nĩ kũtavya andũ onthe ũvoo mũseo na kĩthito. Nũndũ ithyĩ tũitonya kũsoma ngoo sya andũ, tyo nginya twĩkĩe kĩthito kingangĩ kya kwĩvathana na mũtuo wa kũsilĩla kĩsio kĩna kana mũndũ mũna? Vandũ va kũmasilĩla, monae ta andũ matonya kũtwʼĩka amanyĩwʼa ma Klĩsto. Misonalĩ wĩtawa Marc kuma nthĩ ya Burkina Faso aĩtye ũũ ĩũlũ wa ũndũ ũsu: “Andũ ala nonaa ta matonya kwĩka maendeeo, mavinda maingĩ nĩmo makolaa kwĩmanyĩsya. Ĩndĩ ala nonaa matatonya kwĩka maendeeo, asu nĩmo mekaa maendeeo na mĩtũkĩ. Kwoou nĩmanyĩĩtye kana nũseo tũkaekaa veva wa Yeova ũtũtongoesye.”
19. Twaĩle kũmona ata andũ kĩsionĩ kitũ?
19 Twasisya andũ kĩsionĩ kitũ ya mbee, no twone aingĩ moo matailye lĩu weteele kũkethwa. Ĩndĩ lilikana kĩla Yesũ watavisye amanyĩwʼa make. Aisye mĩũnda nĩ myeũ, na ũu nĩ kwasya, yeteele kũkethwa. Andũ no maalyũke makatwʼĩka amanyĩwʼa ma Klĩsto. Yeova onaa andũ ma mũthemba ũsu ta andũ ‘mendetwe.’ (Akai 2:7) Twoonaa andũ kĩsionĩ kitũ o ũndũ Yeova na Yesũ mamonaa, ũu ũkatumaa twenda kũmamanya mũnango na tũimanya maũndũ ala mendete. Tũikamonaa o ta andũ twaĩle kũtavya ũvoo, ĩndĩ tũkamonaa ta andũ matonya kwĩsa kũtwʼĩka ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ.
WATHI 57 Tavya Mbaĩ Syonthe
a Woni witũ ĩũlũ wa andũ ala me kĩsionĩ kitũ kya ũtavanyʼa ũtonya kũtũtetheesya ata wĩanĩ wa kũtavanyʼa na kũmanyĩsya? Ĩsomo yĩĩ nĩyĩkwonanyʼa ũndũ Yesũ na mũtũmwa Vaulo moonaa ethukĩĩsya moo, na ũndũ tũtonya kũatĩĩa ngelekanyʼo yoo kwa kũsũanĩa mĩĩkĩĩo ya ethukĩĩsya maitũ, maũndũ ala mamendeeasya, na kũmanya kana o namo no matwʼĩke amanyĩwʼa ma Yesũ.
b Kĩlungu kĩ na kyongo, “Mbivilia Nĩalyũlaa Andũ,” nĩkĩnenganĩte ngelekanyʼo mbingangĩ sya andũ mavĩndũkie. Kĩlungu kĩu kyeethĩawa ĩkasetinĩ ya Mũsyaĩĩsya kũvika mwaka wa 2017. Ĩndĩ yu kĩthĩawa kĩsesenĩ kya jw.org®. Sisya ungu wa ĨŨLŨ WITŨ > NGEWA IELEETWʼE NĨ NGŨSĨ SYA YEOVA.
c MAELESYO MA VISA: Mwana-a-asa na mũka maendeee kũtavanyʼa nyũmba kwa nyũmba moona (1) nyũmba ĩsũvĩĩtwe nesa na ĩkanakavwʼa na malaa; (2) mũsyĩ wĩ na andũ me na syana nini; (3) nyũmba nthokoanu na ĩtasũvĩĩtwe nthĩnĩ na nza; na (4) nyũmba ya andũ ma ndĩni. Wĩona nĩ nyũmba yĩva ũtonya kwĩthĩa mũndũ ũtonya kũtwʼĩka mũmanyĩwʼa wa Klĩsto?