Ĩthĩawa na Wĩnyivyo, o ta Yeova

1. Nĩkĩ tũtonya kwasya kana wĩnyivyo wa Yeova wĩthĩawa wĩ wa mwanya mũno?

YĨLA wasũanĩa ĩũlũ wa andũ ala methĩawa na ũkũmũ ũmũnthĩ, we no wasye nĩmethĩawa na nguma ya wĩnyivyo? Mwa ti laisi. Kĩvathũkanyʼo namo, Yeova, ũla nĩwe Mwene Vinya Wʼonthe, e wĩnyivyo. (Sav. 113:​5-8) Maũndũ onthe ala wĩkaa monanasya kana e wĩnyivyo, na we ndaingwa ngathĩĩo o na vanini. Nĩtũũtetheka twaneenea maũndũ ana mavuanasya nguma sya mwanya sya Yeova na tũyona ũndũ wĩnyivyo wake wonekaa maũndũnĩ asu. O na nĩtũkwona ũndũ Yesũ waĩ na wĩnyivyo ta Ĩthe wake. Kwĩmanyĩsya maũndũ asu nĩkũũtũtetheesya tũmũthengeee Yeova mũnango na tũiatĩĩa ngelekanyʼo yake ya wĩnyivyo nesanga.

YEOVA ENDAA TWĨWʼE TWĨ ATHALĨKU VYŨ YĨLA TŨŨNEENA NAKE

2. Ĩandĩko ya Savuli 62:8 yĩvuanĩtye kyaũ ĩũlũ wa Yeova? (O na ĩngĩ, sisya visa .)

² Ti ũndũ wĩ laisi kũneena na andũ me ngathĩĩo. Ngathĩĩo syoo itumaa andũ ala angĩ makĩa kũneena namo kana mevathana namo vyũ. Ĩndĩ Yeova e kĩvathũkanyʼo vyũ. Nũndũ Ĩthe witũ wa ĩtunĩ e wĩnyivyo, nũtũthoketye tũmũthengeee na tũimũtavya maũndũ ala matũitavĩe ngoonĩ na kĩlĩkonĩ. (Soma Savuli 62:8.) O tondũ mũndũũme wendete syana syake wendaa mũno kũmanya maũndũ ala mekũithĩnyʼa, ũu nowʼo Yeova ũthoketye athaithi make mamũvoye, nake nũmethukĩĩasya. Na nĩkyo kĩtumi waĩkĩĩthisye kana mboya mbingĩ sya athũkũmi make nĩsyaandĩkwa Mbivilianĩ. Kĩu kĩonanyʼa ũndũ wendaa andũ mewʼe me athalĩku maineena nake. (Yos. 10:​12-14; 1 Sam. 1:​10-18) Ĩndĩ nata ethĩwa mavinda amwe nĩtwĩwʼaa twĩ vathei nginya tũkona tũtaĩle kũneena na Yeova nũndũ wa mavĩtyo ala twĩkĩte?

3. Nĩkĩ ũtonya kwĩthĩwa ũte na nzika kana Yeova nĩwendaa ũmũvoye mavinda maingĩ?

³ No tũneene na Yeova mboyanĩ o na ethĩwa twĩĩwʼa tũtaĩle kwendwa nĩwe. Nĩkĩ tũkwasya ũu? Nthĩnĩ wa ĩla ngelekanyʼo Yesũ wanenganie ya ũla mwana waumĩte mũsyĩ, aelekanilye Yeova na mũndũũme ũsu weewʼĩie tei mwana wake, ũla weelilĩte, o na kau ũ mwanae oonaa ataĩle kwĩtĩkĩlwa ĩngĩ mũsyĩ. We mũndũũme ũsu eekie ata oona mwanae asyokete mũsyĩ? Yesũ aisye kana yĩla wamwonie oou, ‘asembie amũkumbatĩa na amũmumunya.’ (Lũka 15:​17-20) Yeova ailye o ta mũndũũme ũsu. Yĩla weewʼa oou mboya sya athũkũmi make ala matũlĩkĩte ngoo nũndũ wa kũandũĩka nĩ mavĩtyo moo kana nũndũ wa kĩũũyũ, wĩnyivyo nũtumaa amethukĩĩsya nesa vyũ. (Iĩo 3:​19, 20) Nũndũ e ĩnee yingĩ, nũsembaa kwa nzĩa ya ngelekanyʼo nĩ kana akiakisye na ayĩĩkĩĩthya andũ ta asu kana nũmewʼĩaa tei na nũmendete. (Isa. 57:15) Yeova asembaa kũla tũĩ ata ũmũnthĩ? Mavinda maingĩ ekaa ũu atũmĩĩte atumĩa, andũ maitũ ma mũsyĩ ala Ngũsĩ, na ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ. (Yak. 5:​14, 15) Yeova atũnengae ũtethyo ũsu nũndũ nĩwendaa tũmũthengeee.

4. Nĩkĩ andũ meewʼaa me athalĩku maineena na Yesũ?

⁴ Yesũ nũatĩĩaa ngelekanyʼo ya Ĩthe wake. We e wĩnyivyo, o ta Ĩthe wake. Nũndũ wa ũu, yĩla waĩ vaa ĩũlũ wa nthĩ, andũ nĩmeewʼaa me athalĩku maineena nake. O na mayakĩaa kũmũkũlya makũlyo. (Mlko. 4:​10, 11) Na yĩla wamakũlya woni woo ĩũlũ wa ũndũ mũna, mamũtavasya kĩla kyaĩ ngoonĩ syoo mate kũvithanyʼa kĩndũ. (Mt. 16:​13-16) Eka ũu, yĩla meeka mavĩtyo, mayakĩaa mayona Yesũ ta ũkũmathatĩa nũndũ nĩmeesĩ kana we nĩweekaa andũ nesa, nĩwamewʼĩaa tei, na nĩwamomĩĩasya. (Mt. 17:​24-27) Nũndũ aatĩĩaa ngelekanyʼo ya Ĩthe wake nesa vyũ, aatĩĩi make nĩmamũmanyie Yeova nesanga. (Yoa. 14:9) Nĩmamanyie kana e wĩnyivyo na nĩ laisi kũneena nake, kĩvathũkanyʼo vyũ na atongoi ma ndĩni ma ĩvinda yĩu ala maĩ akalĩ, maĩ ngathĩĩo, na matathĩnĩkĩaa andũ ala angĩ.

5. Nĩkĩ angĩ matonya kwĩwʼa me athalĩku maineena naitũ ethĩwa twĩ wĩnyivyo?

⁵ Tũtonya ata kũatĩĩa ngelekanyʼo ya Yeova? Tweethĩwa na wĩnyivyo, ala angĩ makeewʼaa me athalĩku mũnango maineena naitũ. Wĩnyivyo ũkatumaa twĩvathana na mĩtuo mĩthũku ĩla ĩtumaa ala angĩ mevathana naitũ, ta kwĩwʼĩa angĩ woo, kwĩwʼa twĩ ma vata kwĩ mo, na kũlea kũmaekea. Na vandũ va ũu, tũkeekaa angĩ nesa, tũkamomĩĩasya, na tũkamaekeaa. Nguma isu itumaa ala angĩ mewʼa ve laisi kũneena naitũ. (Aks. 3:​12-14) Atumĩa nĩmo mũno mũno maĩle kwĩkĩa kĩthito matume ala angĩ mewʼa me athalĩku maineena namo. Nĩ kana meke ũu, maĩle kwĩthĩwa matũmĩaa ĩvinda yingĩ na ana-a-asa na eĩtu-a-asa moo. Ũu nĩ kwasya kana maĩle kwĩkĩa kĩthito maendae Nyũmbanĩ ya Ũsumbĩ kwondũ wa maũmbano vandũ va kũtũmĩa vulongulamu ila itetheeasya andũ kũneena menene, ethĩwa mai na kĩtumi kĩseo. Na ethĩwa maũndũ moo nĩmeũmetĩkĩlya, nĩmaĩle kũtata matavanyʼe nyũmba kwa nyũmba na ana-a-asa na eĩtu-a-asa moo. O ũndũ ana-a-asa na eĩtu-a-asa mamanyĩana namo, makewʼaa me athalĩku maimaelesya maũndũ moo.

YEOVA NDAKWATĨĨAA MŨNO WONI WAKE

6-7. Nengane ngelekanyʼo ikwonanyʼa mavinda Yeova ũtaakwatĩĩa woni wake yĩla athũkũmi make mamũvoyie.

⁶ Andũ aingĩ me ngathĩĩo nĩmakwatĩĩaa mũno woni woo. Ĩndĩ nũndũ Yeova e wĩnyivyo, we ndakwatĩĩaa mũno woni wake o na kũtwʼĩka mavinda onthe nĩwe wĩthĩawa esĩ kĩla kyaĩle vyũ. Kwasũanĩa ũndũ wathĩnĩkĩie Miliamu, ũla waĩ mwĩĩtu-a-inyia wa Mose. We na Alũni nĩmanyungunyĩisye Mose, ũla wanyuvĩtwe nĩ Yeova. Yĩla Miliamu weekie ũu, oonanisye kana ndamũnengete Yeova ndaĩa. Nũndũ wa ũu, Yeova nĩwamũthatĩie mũno na amũkũna na ũwau wa mangũ. Ĩndĩ yĩla Alũni wakũlilye Mose amũekee, nake Mose amwĩsũva Yeova amũvosye, we Yeova eekie ata? Ta keka e ngathĩĩo, ethĩwa alũmanilye na ũsilĩlo ũsu wamũeteete. Ĩndĩ nũndũ e wĩnyivyo, ndaakwatĩĩa woni wake, na nũndũ wa ũu, nĩwamũvoisye.—Mot. 12:​1-15.

⁷ O na ĩngĩ, Yeova nĩwoonanisye kana e wĩnyivyo yĩla weethukĩĩisye Mũsumbĩ Esekia. Yeova atũmĩie mwathani wake kũtavya mũsumbĩ ũsu kana akilyĩ kũkwʼa. Nũndũ wa ũu, Esekia nĩwamũvoyie Yeova aĩĩte na amwĩsũva amũvosye. Nake Yeova nĩwamwĩwʼĩie tei na amwongela myaka 15. (2 Asu. 20:​1, 5, 6) Vate nzika, wĩnyivyo nũtumaa Yeova ethĩwa na ĩnee na nũmũtetheeasya ndakakwatĩĩe mũno woni wake.

8. Nĩ ngelekanyʼo syĩva ikwonanyʼa kana Yesũ ndakwatĩĩaa mũno woni wake? (Maliko 3:​1-6)

⁸ Yesũ nũatĩĩaa ngelekanyʼo ya Ĩthe wake. Yĩla waĩ vaa ĩũlũ wa nthĩ, nĩweekaa angĩ maũndũ maseo yĩla vatonyeka. Kwa ngelekanyʼo, nĩwavoasya andũ mũthenya wa Savato o na kau avĩnganĩsya make, ala maĩ na ngoo mbũmũ, mayendeeawʼa nĩ ũndũ ũsu. (Soma Maliko 3:​1-6.) O na ũmũnthĩ, ndakwatĩĩaa mũno woni wake e mũtwe wa kĩkundi kya Kĩklĩsto. Kwa ngelekanyʼo, yĩla ũmwe kĩkundinĩ weeka naĩ ngito, we nũmũmĩĩasya na akamũnenga ĩvinda yĩtoetye ya kũalyũla mwĩkalĩle wake.—Ũvu. 2:​2-5.

9. Tũtonya kwĩka ata twĩthĩwe twĩ andũ matakwatĩĩaa mũno woni woo? (O na ĩngĩ, sisya visa.)

⁹ Tũtonya ata kũatĩĩa ngelekanyʼo ya Yeova? No nginya twĩnyivye na tũyĩkĩa kĩthito tũatĩĩe nzĩa ya Yeova ya kũsũanĩa na kwĩka maũndũ. (Yak. 3:17) Kwa ngelekanyʼo, o na kũtwʼĩka asyai ala matakwatĩĩaa mũno woni woo mainanasya syana syoo, mayendaa syĩke maũndũ maingĩ kwĩ ũndũ itonya. Ngelekanyʼo nzeo ya ũndũ ũsu nĩ Yakovo, o tondũ vonanĩtwʼe nthĩnĩ wa Mwambĩlĩĩlyo 33:​12-14. O na ĩngĩ, asyai me wĩnyivyo na matakwatĩĩaa mũno woni woo nĩmatataa maikaelekanyʼe kana kamwe na kala kangĩ. O namo atumĩa ma kĩkundi nĩmaĩle kwĩthĩwa me andũ matakwatĩĩaa mũno woni woo. Ũndũ ũmwe matonya kwĩka makonanyʼa kana maikwatĩĩaa mũno woni woo nĩ kũkwata mbau ũtwi ũla weekwa nĩ atumĩa ala aingĩ nzamanĩ ya atumĩa, ethĩwa kwĩka ũu kũiũtũla myolooto ya Mbivilia. (1 Tim. 3:​2, 3) Na ithyonthe nĩtwaĩle kũtata tũelewe woni wa angĩ o na ethĩwa twĩona maũndũ kwa nzĩa yĩ kĩvathũkanyʼo. (Alo. 14:1) Kwa wʼo, kĩla ũmwe kĩkundinĩ nĩwaĩle kwĩkĩa kĩthito ethĩwe e mũndũ “ũtakwatĩĩaa mũno woni wake.”—1 Tim. 3:3.

YEOVA E WŨMĨĨSYO

10. Yeova onanĩtye kana e wũmĩĩsyo maũndũnĩ meva?

¹⁰ Nũtonya kwĩthĩwa wonete kana andũ ala me ngathĩĩo mayendete kũselewʼa. Ngathĩĩo syoo itumaa matethĩwa na wũmĩĩsyo. Ĩndĩ mwa Yeova e kĩvathũkanyʼo vyũ, nũndũ nĩwe wĩ wũmĩĩsyo ũla mwingĩ vyũ. Kwa ngelekanyʼo, ĩvindanĩ ya Noa, aisye kana aketeela myaka 120 atanamba kwananga ala athũku. (Mwa. 6:3) Nũndũ wa ũu, Noa aĩ na ĩvinda ya kũea syana syake na kwaka ngalawa atetheewʼe nĩ mũsyĩ wake. Ĩtina wa ĩvinda, mũlaĩka wa Yeova nĩweethukĩĩisye Avalaamu nesa yĩla wakũlĩĩlasya ĩũlũ wa kwanangwa kwa Sotomo na Ngomola. Mũndũ wĩ ngathĩĩo ethĩwa amũkũlilye, ‘Nue ũũ ũngũlye makũlyo asu?’ Ĩndĩ nũndũ mũlaĩka ũsu aĩ na wĩnyivyo, o ta Yeova, nĩwamũmĩĩisye.—Mwa. 18:​20-33.

11. O tondũ ĩandĩko ya 2 Vetelo 3:9 yonanĩtye, nĩkĩ Yeova wĩthĩĩtwe na wũmĩĩsyo ĩvindanĩ yĩĩ yitũ?

¹¹ O na ĩvindanĩ yĩĩ yitũ, Yeova nĩwĩthĩĩtwe na wũmĩĩsyo. Nĩweteele ĩvinda yĩla ũtwʼĩte yĩvike nĩ kana aete mũthya. Nĩkĩ wĩthĩĩtwe na wũmĩĩsyo? “Nũndũ ndendaa [mũndũ o na wĩva] anangwe, ĩndĩ endaa onthe mavikĩe kwĩlila.” (Soma 2 Vetelo 3:9.) Wʼo wũmĩĩsyo wake nĩ wa mana? Aiee! Andũ milioni mbingĩ me na ngoo nzeo nĩmatwʼĩte kũmũthengeea. Na twĩĩkwatya angĩ milioni mbingĩ nĩmekũendeea kwĩka ũu. Ĩndĩ o na vailye ũu, wũmĩĩsyo wa Yeova wĩ mĩvaka. O na kũtwʼĩka we nĩwendete andũ, ndamananasya. Ndeĩtĩkĩlya ũthũku ũendeee tene na tene.—Ava. 2:3.

12. Yesũ ethĩĩtwe aiatĩĩa ngelekanyʼo ya Yeova ya wũmĩĩsyo maũndũnĩ ta meva?

¹² Yesũ nũatĩĩaa ngelekanyʼo ya Ĩthe wake. Kwa myaka ngili mbingĩ, Yesũ nĩwĩthĩĩtwe na wũmĩĩsyo ta Yeova. Nĩwĩyoneete Satani aineena ndeto sya ũvũngũ sya kũmwanangĩa Yeova ĩsyĩtwa o vamwe na athũkũmi make aĩkĩĩku. (Mwa. 3:​4, 5; Yovu 1:11; Ũvu. 12:10) O na ĩngĩ, nĩwĩyoneete mathĩna ala methĩawa vo ĩũlũ wa nthĩ. Yu kwasũanĩa ũndũ Yesũ wĩthĩawa na mea maingĩvĩte ma ‘kwananga mawĩa ma Ndevili.’ (1 Yoa. 3:8) Nĩ kyaũ kĩtumĩte eteela na wũmĩĩsyo nginya Yeova amũtavye kana ĩvinda nĩyavika ya kwananga mawĩa ma Ndevili? Ũndũ ũmwe ũmũtetheesye nĩ kana e wĩnyivyo. Kĩu nĩkyo kĩtumaa aeka maũndũ mokonĩ ma Yeova nũndũ nĩwe wĩsĩ ĩvinda yĩla ĩseo vyũ ya kũete mũthya.—Meko 1:7.

13. Yesũ oonanisye ata kana nĩwoomĩĩasya atũmwa make na nĩkĩ?

¹³ Yĩla Yesũ waĩ ĩũlũ wa nthĩ, nĩwoomĩĩasya atũmwa make. Kwa ngelekanyʼo, yĩla matindĩaa kũkananĩa ĩũlũ wa nũũ ũla waĩ mũnene katĩ woo, we ndaamekĩsya ngoo na akona ta matatetheka. Vandũ va ũu, nĩwaendeeie kũmomĩĩsya. (Lũka 9:46; 22:​24-27) Nĩweesĩ kana ĩtina wa ĩvinda nĩmekwĩka moalyũku ala mendekaa. Nĩwĩthĩwa ũtindĩaa kwĩka ĩvĩtyo o yĩla yĩla? Ethĩwa ũu nĩ wʼo vailye, tyo ũtanaa kwĩthĩwa na Mũsumbĩ wĩ wũmĩĩsyo na wĩnyivyo wingĩvĩte ũu?

14. Tũtonya kwĩka ata twĩthĩwe na wũmĩĩsyo?

¹⁴ Tũtonya ata kũatĩĩa ngelekanyʼo ya Yeova? Yĩla tweekĩa kĩthito twĩthĩwe na “kĩlĩko kya Klĩsto,” kĩu nĩkĩtũtetheeasya tũsũanĩe na tũyĩka maũndũ, o ta Yeova. (1 Ako. 2:16) Nĩ kyaũ kĩtonya kũtũtetheesya tũelewe kĩlĩko kya Klĩsto? Vai nzĩa ya mũkato. No nginya tũsome ala Mavuku ma Ũvoo Mũseo. Na ĩndĩ nĩtwaĩle kwosa ĩvinda tũvindĩĩsye ũndũ maũndũ ala tweemanyĩsya mekwonanyʼa woni ũla Yesũ weethĩawa nawʼo ĩũlũ wa maũndũ mana. Na vate nzika, no nginya tũmũvoye Yeova nĩ kana atũtetheesye twĩthĩwe na wĩnyivyo, o ta Yesũ. O ũndũ tweekĩa kĩthito twĩthĩwe na kĩlĩko kya Klĩsto, ũu nowʼo tũkonaa ve laisi kũatĩĩa ngelekanyʼo ya Yeova kwa kũmĩĩsya angĩ na kwĩyũmĩĩsya ithyĩ ene.—Mt. 18:​26-30, 35.

YEOVA NĨWONAA ALA ME WĨNYIVYO ME MA VATA

15. Yeova eanĩĩtye ata ndeto ĩla syĩ nthĩnĩ wa Savuli 138:6?

¹⁵ Soma Savuli 138:6. Mwa nĩ ũndũ wa mwanya ta kĩ kwa ala me wĩnyivyo kũmanyĩka nĩ Mũsumbĩ Ũla Mũnene wa Nthĩ Yonthe! Kwasũanĩa ngelekanyʼo o mbũthũ sya andũ ma kĩlasi kya nthĩ, ala kwa ĩvinda ya myaka mingĩ Yeova wamonaa me ma vata. Amwe moo nĩmatonya kwĩthĩwa matokaa kĩlĩkonĩ na mĩtũkĩ, ĩndĩ Yeova nĩwaĩkĩĩthisye kana nĩmaandĩkwa Ndetonĩ yake. Kwa ngelekanyʼo, Yeova nĩwaveveee Mose aandĩka ĩsyĩtwa ya mũei weetawa Ndevola. Kwa ĩvinda ya myaka ta 125, nĩwathũkũmie mũsyĩ wa Isaka na wa Yakovo e mũĩkĩĩku. O na kũtwʼĩka tũyĩsĩ maũndũ maingĩ ĩũlũ wake, Yeova nĩwaĩkĩĩthisye kana Mose nĩwaandĩka ũndũ ũkwonanyʼa kana nĩwendetwe mũno. (Mwa. 24:59; 35:8) Myaka maana maingĩ ĩtina wa vau, Yeova nĩwamũnyuvie Ndaviti, ũla waĩ o mũĩthi, na amũtwʼĩkĩthya Mũsumbĩ wa Isilaeli. (2 Sam. 22:​1, 36) Na ĩvinda ĩkuvĩ ĩtina wa Yesũ kũsyawa, Ngai nĩwatũmie mũlaĩka kwa kĩkundi kya aĩthi na amanenga kĩanda kya kwĩthĩwa me ma mbee kũmanya kana Masia aĩ anasyawa ndũanĩ ya Mbetheleemu, ĩla yai vakuvĩ na vau. (Lũka 2:​8-11) Eka ũu, yĩla Yosevu na Meli maetie Yesũ ĩkalũnĩ, Yeova nĩwanengie andũ elĩ akũũ, ala nĩ Simeoni na Ana, kĩanda kya kwona Mwana wake. (Lũka 2:​25-30, 36-38) Vate nzika, ‘o na kau Yeova e ĩũlũ, no wonaa ala menyivasya’!

16. Yesũ aatĩĩie ngelekanyʼo ya Ĩthe wake ata?

¹⁶ Yesũ nũatĩĩaa ngelekanyʼo ya Ĩthe wake. O ta Ĩthe wake, we nĩwoonaa andũ ala me wĩnyivyo me ma vata. Kwa ngelekanyʼo, nĩwamanyĩisye “andũ mate asomu na mate nguma” ũwʼo ĩũlũ wa Ũsumbĩ wa Ngai. (Meko 4:13; Mt. 11:25) O na ĩngĩ, yĩla wavoasya ala awau, amakuaa nesa nginya makatiwa mayĩwa mendetwe na manengetwe ndaĩa. (Lũka 5:13) Na ũtukũ wa mũthya atanamba kũawa, nĩwathambisye nyaaĩ sya amanyĩwʼa make, o na kũtwʼĩka wĩa ũsu wakothaa kũtethwʼa nĩ athũkũmi ma kĩlasi kya nthĩ. (Yoa. 13:5) Na atanamba kũsyoka ĩtunĩ, nĩwoonanisye kana nĩwanengete aatĩĩi make onthe ndaĩa kwa kũmanenga wĩa ũla wa vata vyũ mũndũ o na wĩva ũtonya kũtethya, nawʼo nĩ kũtetheesya andũ makwate thayũ wa tene na tene.—Mt. 28:​19, 20.

17. Tũtonya kwonanyʼa ata kana nĩtwonaa ala angĩ me ma vata? (O na ĩngĩ, sisya visa.)

¹⁷ Tũtonya ata kũatĩĩa ngelekanyʼo ya Yeova? Twonanasya kana nĩtwonaa andũ me ma vata yĩla twamatavya ũvoo mũseo, o na methĩwe maumĩte va, langi wa kĩkonde kyoo nĩ wĩva, kana masomete makavika va. Na nĩtwonanasya kana nĩtwendete na nĩtũnengete ndaĩa ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ yĩla twamona me ma vata kwĩ ithyĩ, o na ethĩwa twĩ na inengo kana ianda syĩva. (Avi. 2:3) Yeova nũtanaa yĩla woona ‘tũtongoetye’ nthĩnĩ wa kũnenga angĩ ndaĩa maũndũnĩ asu na angĩ.—Alo. 12:10; Nzev. 3:12.

18. Nĩkĩ ũkwenda kwĩthĩwa na wĩnyivyo, o ta Yeova?

¹⁸ O ũndũ twaendeea kwĩkĩa kĩthito twĩthĩwe na wĩnyivyo ta Ĩthe witũ wa ĩtunĩ, nowʼo tũkatumaa ala angĩ mewʼa ve laisi kũneena naitũ, na nowʼo tũkethĩawa twĩ andũ matakwatĩĩaa mũno woni woo na me wũmĩĩsyo mwingangĩ. O na tũkonaa ala angĩ me ma vata, o ũndũ Yeova ũmonaa. Lilikana kana yĩla tweekĩa kĩthito twĩthĩwe na wĩnyivyo ta Ngai witũ, kĩu kĩkatũmaa twĩthĩwa twĩ ma vata mũnango methonĩ make!—Isa. 43:4.