We wĩ ‘Mũthangaau Mawĩanĩ Ala Maseo’?
“Yesũ Klĩsto . . . [nĩwenenganie] mwene kwondũ witũ, nĩ kana etheesye andũ methĩwe make mwene, me na ũthangaau mawĩanĩ ala maseo.”—TITO 2:13, 14.
1, 2. Nĩ wĩa wĩva wa mwanya ũnengetwe Ngũsĩ sya Yeova syĩ syoka, na we wĩ na woni mwaũ ĩũlũ wa wĩa ũsu?
ANDŨ aingĩ monaa yĩ ndaĩa nene mũno kũtuvwa kwondũ wa ũndũ mũna wa vata meanĩsye. Kwa ngelekanyʼo, amwe nĩmanengetwe ndaĩa mũno nũndũ nĩmatetheesye kũtũngĩĩa mũuo katĩ wa nthĩ ilĩ. Ĩndĩ nĩ ndaĩa nene mũno kũtũmwa nĩ Ngai tũtetheesye andũ methĩwe na mũuo vamwe nake!
2 Vaiĩ andũ angĩ manengetwe wĩa ũsu wa mwanya ate o Ngũsĩ sya Yeova. Ngai na Klĩsto nĩmatwĩaĩe twĩsũve andũ ‘mewʼanĩthwʼe na Ngai.’ (2 Ako. 5:20) Yeova atũtũmĩaa tũtetheesye andũ mamũmanye. Nũndũ wa ũu, andũ milioni mbingĩ nthĩnĩ wa nthĩ mbee wa 235 nĩmatetheewʼe makethĩwa na ũnyanya mũseo vamwe na Ngai, na yu me na wĩkwatyo wa kwĩkala tene na tene. (Tito 2:11) Nĩtwĩthĩawa na kĩthito wĩanĩ wa kũthokya ‘ũla ũnũkwenda, ose manzĩ ma thayũ mana.’ (Ũvu. 22:17) Nũndũ nĩtwonaa wĩa ũsu wĩ wa vata mũno na nĩtwĩthĩawa na kĩthito nthĩnĩ wa kũwĩanĩsya, nĩkyo kĩtumi twĩawa twĩ andũ ‘athangaau mawĩanĩ ala maseo.’ (Tito 2:14) Eka yu twone ũndũ kũthangaa mawĩanĩ ala maseo kũtonya kũtuma tũtetheesya andũ mamũmanye Yeova. Nzĩa ĩmwe tũtonya kwĩka ũu nĩ kwĩsĩla kũtavanyʼa.
THANGAA TA YEOVA NA YESŨ
3. “Kĩwĩu kya Yeova” kĩtũĩkĩĩthasya kyaũ?
3 Ĩandĩko ya Isaia 9:7 nĩyĩwetete maũndũ ala ũsumbĩki wa Mwana wa Ngai ũkeanĩsya. Yaĩtye ta ũũ: “Kĩwĩu [kana, ũthangaau] kya Yeova wa nguthu kĩkeanĩsya ũndũ ũũ.” Ndeto isu syĩkindĩlĩĩla ũndũ Ĩthe witũ wa ĩtunĩ wendeeawʼa mũno nĩ kwona andũ maitangĩĩwa. Twaĩlĩte kwĩthĩwa twĩ athangaau mũno wĩanĩ wa kũtavanyʼa o tondũ Yeova Ngai ne mũthangaau. Kwoou ĩkũlyo nĩ, nũndũ twĩ atethya ma wĩa vamwe na Ngai, nĩtũtwʼĩte kwĩka ũndũ tũtonya wĩanĩ wa kũtavanyʼa ũvoo mũseo?—1 Ako. 3:9.
4. Nĩ kwa nzĩa yĩkũ Yesũ watũtiĩe ngelekanyʼo ya kũendeea kũtavanyʼa kwa ũthangaau?
4 O na ĩngĩ, sũanĩa ĩũlũ wa ũthangaau wa Yesũ. Nĩwaendeeie kũthangaa mũno wĩanĩ wa kũtavanyʼa. O na kau andũ mayaamwĩthukĩĩsya na nĩmendaa kũmũaa, aendeeie kwĩthĩwa na kĩthito kingĩ wĩanĩ wa kũtavanyʼa nginya ĩla wakwie. (Yoa. 18:36, 37) Nũndũ nĩweesĩ ĩvinda ya kĩkwʼũ kyake yaĩ ĩthengeeu, athangaaie mũno nthĩnĩ wa kũtetheesya andũ mamũmanye Yeova.
5. Yesũ eekie ata kwosana na ngelekanyʼo ĩla wanenganie ya mũkũyũ?
5 Mwakanĩ wa 32, Yesũ anenganie ngelekanyʼo ya mũĩmi waĩ na mũũnda wa mĩsavivũ, na mũũndanĩ ũsu vaĩ mũkũyũ ũtasyaĩte kwa myaka ĩtatũ. Ĩla mũĩmi ũsu weeiwe aũteme, akũlilye awĩkĩe vũũ vandũ va kũũtema. (Soma Luka 13:6-9.) Kũvikĩĩa mwaka ũsu, no andũ anini maĩ manatwʼĩka ũsyao wa Yesũ, kana amanyĩwʼa make. Ĩndĩ o ũndũ ngelekanyʼo ĩsu yonanĩtye, Yesũ atũmĩie kavinda kakuvĩ ka vakuvĩ myei thanthatũ kala katiele kũtavanyʼa kwa kĩthito ndũanĩ ya Yutia na Velea. Mĩthenya mĩvũthũ atanakwʼa, nĩwaĩĩe andũ nũndũ “mewʼaa na vinya.”—Mt. 13:15; Luka 19:41.
6. Nĩkĩ twaĩlĩte kũthangaa mũno wĩanĩ witũ wa kũtavanyʼa?
6 Twasũanĩa ũndũ mũminũkĩlyo ũthengee, tyo twaĩle kwĩkĩa kĩthito kingĩ ũtavanyʼanĩ? (Soma Ndanieli 2:41-45.) Nĩ ndaĩa nene mũno kwĩthĩwa twĩ Ngũsĩ sya Yeova! Vaiĩ andũ angĩ ĩũlũ wa nthĩ ate o Ngũsĩ sya Yeova manengae andũ wĩkwatyo wa kũvetangĩwa mathĩna. O mĩtũkĩ, ve mũandĩki ũmwe wa makaseti ma maũvoo ũnaisye kana vaitonyeka kũmanya ũsũngĩo wa ĩkũlyo yĩĩ: “Nĩkĩ andũ aseo makwatawa nĩ maũndũ mathũku?” Ĩndĩ, nĩ kĩanda kitũ twĩ Aklĩsto tũtavye ala mekwenda kũkwata ũsũngĩo wa makũlyo ta asu ũndũ Mbivilia yaĩtye. Kwoou, nĩtwaĩle kwĩthĩwa ‘tũvyũvĩte mavevanĩ maitũ’ ĩla tũendeee kwĩanĩsya wĩa wa Yeova. (Alo. 12:11) Twaendeea kwĩthĩwa na kĩthito ũtavanyʼanĩ, Ngai akaathima wĩa witũ na tũkatetheesya andũ mamũmanye na kũmwenda.
ĨLA TWEEYUMYA NĨTŨMŨTAĨAA YEOVA
7, 8. Nĩ kwa nzĩa yĩva tũmũtaĩaa Yeova ĩla tweeyumya?
7 O ta mũtũmwa Vaulo, ũthũkũmi witũ nũtonya kũtuma ‘tũsyaĩĩsya,’ kana tũlea kũkoma, vamwe na “kũtĩĩa kũya.” (2 Ako. 6:5) Ndeto isu syĩ ĩandĩkonĩ yĩu syĩtũlilikanyʼa nesa vyũ ũndũ mavainia meyumĩtye ũthũkũminĩ woo, o na kau nomo mathĩnĩkĩaa mavata moo ma kĩ-mwĩĩ. O na ĩngĩ, kwasũanĩa ĩũlũ wa amisonalĩ maitũ ala ‘metulũlaa [ta] nthembo’ kwa kwĩyumya matetheesye andũ nthĩnĩ wa nthĩ sya ũeninĩ. (Avi. 2:17) Nao nata ĩũlũ wa atumĩa ma kĩkundi ala mathĩnĩkĩaa malondu ma Yeova mateũnoa, o na nginya makakosa kũya lĩu? O na ve ana-a-asa na eĩtu-a-asa akũũ, na angĩ methĩawa na mathĩna ma mwĩĩ, ĩndĩ matataa ũndũ matonya mathi ũtavanyʼa na maũmbanonĩ ma Kĩklĩsto. Nĩtũtanaa mũno ĩla twalilikana ana-a-asa na eĩtu-a-asa asu onthe meyumĩtye mamũthũkũme Ngai. O namo andũ ala mate Ngũsĩ nĩmonaa ũndũ ũthũkũmi witũ ne wa vata kwitũ.
8 Mũndũ ũmwe ũte Ngũsĩ aandĩkĩie akũnĩthya ma ĩkaseti yĩmwe ya maũvoo ya United Kingdom ũũ: “Andũ nĩmaekete kũĩkĩĩa ndĩni . . . Nĩ kyaũ atongoi ma makanisa methĩawa mayĩka mũthenya wʼonthe? Vai ĩvinda mesaa kũthokea andũ tondũ Klĩsto weekaa . . . Vai ndĩni ĩngĩ ĩthĩnĩkĩaa andũ ate o Ngũsĩ sya Yeova, nũndũ nĩmaumaalaa makakomana na andũ na mayĩthĩawa na ũseleke ĩla meũtavanyʼa ĩũlũ wa ũla wʼo.” Ĩla tweeyumya nthĩnĩ wa nthĩ ĩno yusĩe andũ meyendete, nĩtũmũtaĩaa Yeova Ngai mũno.—Alo. 12:1.
Ĩla andũ moona ũitavanyʼa, nĩmakwataa ũkũsĩ mwĩanĩu
9. Nĩ kyaũ kĩtonya kũtũtetheesya tũendee kũthangaa mawĩanĩ ala maseo ũthũkũminĩ witũ?
9 Ĩndĩ, twaĩle kwĩka ata twoona ũthangaau witũ ũtavanyʼanĩ ũioleka? Nũseo tũkasũanĩa maũndũ ala Yeova ũendee kwĩanĩsya kwĩsĩla wĩa wa kũtavanyʼa. (Soma Alomi 10:13-15.) Yeova akatangĩĩa ala mamũĩkĩĩaa na kwĩkaĩla ĩsyĩtwa yake, namo mayĩsa kwĩka ũu mate atavye ũvoo mũseo. Kũmanya ũu kwaĩle kũtwĩkĩa vinya tũendee kũthangaa mawĩanĩ ala maseo, na kwĩkĩa kĩthito nthĩnĩ wa kũtavanyʼa ũvoo mũseo wa Ũsumbĩ.
MWĨKALĨLE MŨSEO NŨTUMAA ANDŨ MENDA KŨMŨMANYA NGAI
Andũ maiemaa kwona ũĩkĩĩku na kĩthito kyaku
10. Nĩkĩ tũtonya kwasya kana tweethĩwa na mwĩkalĩle mũseo nĩtũtumaa andũ menda kũmũmanya Yeova?
10 O na kũtwʼĩka kĩthito nĩ kya vata ũtavanyʼanĩ, ũu wʼoka ndũtuma andũ menda kũmũmanya Ngai. Ũndũ wa kelĩ ũla wonanasya kana twĩ athangaau mawĩanĩ maseo na ũtumaa andũ menda kũmũmanya Ngai nĩ kwĩthĩwa na mwĩkalĩle wa Kĩklĩsto. Vaulo nĩwawetie nĩkĩ mwĩkalĩle witũ ne wa vata ĩla waisye: “Mũteũete ũndũ o na wĩva wa ũlulutĩkya, nĩ kana ũthũkũmi ũũ witũ ndũkawetwe naĩ.” (2 Ako. 6:3) Ĩla twaea ngewa mbaĩlu na tweethĩwa na mwĩkalĩle mũseo, ũu nĩwanakavasya ũmanyĩsyo wa Ngai, na ũituma angĩ mendeewʼa nĩ kũmũthaitha. (Tito 2:10) Ũu nĩ wʼo nũndũ ti vinya kwĩwʼa andũ metĩkĩlile ũla wʼo nĩkwĩthĩwa nĩmonete tũatĩĩe ngelekanyʼo ya Klĩsto.
11. Nĩkĩ twaĩle kũsũanĩa mũno na kũvoya ĩũlũ wa ũndũ mwĩkalĩle witũ ũtonya kũtuma andũ matwona?
11 O tondũ kwĩthĩwa na mwĩkalĩle mũseo kũtonya kũtuma andũ menda kũmanya ũla wʼo, nowʼo kwĩthĩwa na mwĩkalĩle mũthũku kũtonya kũtuma andũ matenda kũmũmanya Yeova o na vanini. Kwoou, twĩthĩwe twĩ wĩanĩ, twĩ mũsyĩ, kana twĩ sukulu, tũyaĩle kwĩka ũndũ ũtuma mũndũ o na wĩva atũtũla mũtĩ kana aneenea ũtavanyʼa witũ naĩ. Tũkethĩwa na kĩmanyĩo kya kwĩkaa naĩ na ngũlũ, twananga ũnyanya witũ na Yeova tene na tene. (Aevl. 10:26, 27) Kũmanya ũu kwaĩle kũtuma tũsũanĩa mũno na tũivoya ĩũlũ wa mwĩkalĩle witũ na ũndũ ũtumaa angĩ matwona. O na kau mĩkalĩle ya andũ nthĩnĩ wa nthĩ ĩno yĩendeea kũthũka, ala me na ngoo nzeo nĩmaĩle kwĩthĩwa matonya kũendeea “kũvathũkanʼya katĩ wa . . . ũla ũthũkũmaa Ngai na ũla ũtamũthũkũmaa.” (Mal. 3:18) Ĩĩ, vai nzika kana kwĩthĩwa na mwĩkalĩle mũseo wa Kĩklĩsto nĩ kwa vata mũno nthĩnĩ wa kwĩwʼanĩthya andũ na Ngai.
12-14. Andũ angĩ matonya kwĩka ata ĩla moona tũyũmĩĩsya matatwa? Nengane ngelekanyʼo.
12 Ĩvinda yĩla Vaulo waandĩkĩaa Akolintho, nĩwamaweteie kana nĩwakwatĩtwe nĩ mathĩna, monyamao, akakũnwa, na akovwa kolokolonĩ. (Soma 2 Akolintho 6:4, 5.) Ĩla twakomana na matatwa na twoomĩĩsya, ũndũ ũsu nũtonya kũtuma ala matũsyaĩĩsye metĩkĩla ũla wʼo. Kwa ngelekanyʼo, myaka mĩvũthũ mĩvĩtu, ve andũ amwe nthĩ ya Angola mendaa kũmina Ngũsĩ sya Yeova kĩsionĩ kyoo. Andũ asu nĩmavithũkĩie Ngũsĩ ilĩ na andũ angĩ 30 mendeeawʼa nĩ ũla wʼo ala maĩ ũmbanonĩ, na mamatandĩka mũno nginya ikonde syoo syatembũkanga na syaua. O na nĩmatandĩkie iveti na syana. Nũndũ kĩeleelo kyoo kyaĩ matume andũ makĩa kwĩthukĩĩsya Ngũsĩ sya Yeova, nĩmamalasimĩthisye andũ kĩsionĩ kyu mameloele maimatandĩka. Ĩndĩ ĩtina wa ũu, andũ aingĩ kĩsionĩ kyu nĩmakũlilye Ngũsĩ imamanyĩsye Mbivilia! Nũndũ wa ũu, wĩa wa kũtavanyʼa nĩwaendeeie, andũ aingĩ meetĩkĩla ũla wʼo, na ana-a-asa nĩmaathimĩkĩte mũno.
13 Ngelekanyʼo ĩsu yĩonanyʼa kana tweethĩwa twĩ alũmu ĩla twakomana na matatwa, andũ aingĩ nĩmatonya kwendeewʼa nĩ kũmanya ũla wʼo. Ũkũmbaũ wa Vetelo na atũmwa ala angĩ nũtonya kwĩthĩwa watetheeisye andũ angĩ makethĩwa na ngwatanĩo nzeo vamwe na Ngai. (Meko 5:17-29) O ta ũu ũmũnthĩ, ala tũsomaa namo, tũthũkũmaa namo, kana o na andũ ma mũsyĩ nĩmatonya kwendeewʼa nĩ ũla wʼo moona twĩ na ũkũmbaũ wa kwĩka ũla waĩle.
14 Kĩla ĩvinda wĩthĩaa ve o kũndũ ana-a-asa maitũ meũnyamawʼa. Kwa ngelekanyʼo, nthĩ ya Armenia ve ana-a-asa ta 40 movetwe nũndũ wa kũlea kũlika itanĩ sya kaũ, na nĩvatonyeka ĩvinda yũkĩte angĩ aingĩ makovwa. O na nthĩ ya Eritrea, athũkũmi ma Yeova 55 nĩmovetwe na amwe moo me na ũkũũ wa myaka mbee wa 60. Nayo nthĩ ya South Korea yĩ na Ngũsĩ ta 700 syovetwe nũndũ wa mũĩkĩĩo wasyo. Kwĩthĩĩtwe kũilyĩ ũu South Korea vandũ va ĩvinda ya myaka 60. Ekai tũendee kũvoya nĩ kana ũĩkĩĩku wa ana-a-asa maitũ ala methĩĩtwe maithĩnwʼa nthĩ syĩ kĩvathũkanyʼo ũtume Ngai ataĩwa, na ũituma ala mendete ũlũngalu metĩkĩla ũla wʼo.—Sav. 76:8-10.
15. Nengane ngelekanyʼo ĩkwonanyʼa ũndũ tweethĩwa twĩ aĩkĩĩku tũtonya kũtuma andũ menda kũmanya ũla wʼo.
15 Kwĩthĩwa twĩ aĩkĩĩku nĩkũtonya kũtuma andũ menda ũla wʼo. (Soma 2 Akolintho 6:4, 7.) Kwa ngelekanyʼo, ve mwĩĩtu-a-asa ũmwe walikile matatũ na ĩla wathengeeie vala waendete, nĩweeyũmbanisye aĩve tikiti ĩndĩ mũnyanyae amwĩa kana vai vata wa kũĩva nũndũ akuwa o vanini. Ĩndĩ mwĩĩtu-a-asa ũsu amwĩa kana no nginya aĩve o na ethĩwa akuwa vandũ vakuĩvĩte ata. Ĩtina wa ũu, mũnyanyae nĩwaumie matatũnĩ. Nĩvo ĩndĩ ndeleva wamũkũlilye mwĩĩtu-a-asa ũsu, “We ko wĩ Ngũsĩ ya Yeova?” Mwĩĩtu-a-asa ũsu amũsũngĩa, “Ĩĩ, wakũlya ũu nĩkĩ?” Nake ndeleva amwĩa, “Nĩnĩĩthukĩĩsye ĩla mũũneenaa ĩũlũ wa kũĩva tikiti, na nĩnĩsĩ kana Ngũsĩ sya Yeova nimwe katĩ wa andũ avũthũ ala maĩvaa tikiti na methĩawa me aĩkĩĩku maũndũnĩ onthe.” Ĩtina wa myei mĩvũthũ, mwĩĩtu-a-asa ũsu e ũmbanonĩ nĩwoonie mũndũũme mũna okĩte kũmũtumũsya. Mũndũũme ũsu nĩwamwĩie, “We nũmbĩsĩ? Ninyie ũla ndeleva waneenaa naku ĩũlũ wa kũĩva tikiti. Nũndũ wa kwona ũndũ weekie, nĩnĩtwʼĩte kwĩmanyĩsya Mbivilia na Ngũsĩ sya Yeova.” Ĩla andũ moona ũĩkĩĩku witũ, mayĩthĩawa na nzika ĩũlũ wa ũvoo ũla tũũmatavya.
ĨKAA MAŨNDŨ MATONYA KŨMŨTAĨA NGAI
16. Nĩkĩ ndaĩa imwe ta wũmĩĩsyo, wendo, na ũseo itonya kũkiita ngoo sya andũ? Nengane ngelekanyʼo ya ũndũ atongoi ma ndĩni mekaa.
16 Tweethĩwa na ndaĩa nzeo ta wũmĩĩsyo, wendo, na ũseo nĩtũtonya kũtuma angĩ menda kwĩmanyĩsya ĩũlũ wa Yeova, ieleelo syake, na andũ make. Mawoni na mwĩkalĩle wa Aklĩsto ma wʼo nũmũtaĩaa Ngai, kĩvathũkanyʼo vyũ na atongoi ma ndĩni ala metwʼĩkĩthasya me na kĩkĩo kya Ngai ũthaithinĩ woo namo methĩawa maimakenga aatĩĩi moo nĩ kana mamavene mbesa. Atongoi amwe ma ndĩni nĩmathuĩte nũndũ wa kũvena aatĩĩi moo mbesa na makaitũmĩa kũthooa nyũmba nzeo na ngalĩ. O na ve ũmwe waakĩie ngitĩ yake nyũmba nzeo yĩ na masinĩ ya kũvyũvya na kũthithya nzeve! Vai nzika kana atongoi ta asu maiatĩĩaa mwĩao wa Klĩsto wa ‘kũnengane mana.’ (Mt. 10:8) Vandũ va ũu, mekaa ta athembi athũku ma Isilaeli ya tene ala “mamanyĩasya nũndũ wa kũtuvwa,” na kĩla atongoi asu mamanyĩasya kĩyosanaa na Maandĩko. (Mika 3:11) Wanganganyʼa ta ũsu ndũtonya kũtuma andũ methĩwa na ngwatanĩo nzeo na Ngai.
17, 18. (a) Tũtonya kũmũtaĩa Yeova ata tweethĩwa na ndaĩa ta syake? (b) Nĩ kyaũ kĩtumĩte ũtwʼa kũendeea kũthangaa mawĩanĩ maseo?
17 Kĩla kĩtumaa andũ menda kũmũmanya Ngai nĩ momanyĩsyo maitũ ma wʼo na meko maitũ maseo kwelekela atũi maitũ. Kwa ngelekanyʼo, vainia ũmwe aitavanyʼa nyũmba na nyũmba nĩweethĩie kĩveti ndiwa na kĩkũũ kĩla kyamwĩie kĩikwendeewʼa. Nĩkyamũtavisye kana ĩla ũkũkũnaa ngengele ya mũomonĩ, kĩĩ ngasinĩ ikonĩ kĩitata kũsenzya ngilovu. Nake vainia ũsu akĩa atĩĩ: “Ti ũseo kwĩka ũu wĩ weka.” Nĩvo ĩndĩ vainia ũsu wasenzisye ĩla ngilovu na akwata nzĩa athi. Ĩla mwanake wa kĩveti kyu ndiwa wamanyie kĩla kĩendeeie, nĩweewie mũyo mũno nginya amanthana na mwana-a-asa ũsu nĩ kana amũtũngĩe mũvea. Mwanake ũsu nĩwesie kwĩtĩkĩla kũmanyĩwʼa Mbivilia.
18 Nĩkĩ we ũtwʼĩte kũendeea kũthangaa mawĩanĩ ala maseo? No kwĩthĩwa ũtwʼĩte ũu nũndũ nĩwĩsĩ kana twaendeea kwĩthĩwa twĩ athangaau ũtavanyʼanĩ na kwĩkaa maũndũ ũndũ Ngai wendete, ũu ũkatuma Yeova ataĩwa na nĩvatonyeka ũkatuma angĩ mesa kũtangĩĩwa. (Soma 1 Akolintho 10:31-33.) Kũmwenda Yeova mũno na kwenda andũ ala angĩ nĩkwʼo kũtumaa twĩthĩwa twĩ athangaau nthĩnĩ wa kũtavanyʼa ũvoo mũseo na kwĩthĩwa na mwĩkalĩle mũseo. (Mt. 22:37-39) Tũkeethĩwa na ũtanu mwingĩ mũno na tũyĩwʼa twĩ eanĩe twaendeea kwĩthĩwa twĩ athangaau mawĩanĩ maseo. O na ĩngĩ, no twĩthĩwe na wĩkwatyo kana ĩvinda yũkĩte andũ onthe makathangaa kwondũ wa ũthaithi wa wʼo, na ũu ũimũtaĩa Mũmbi witũ, Yeova.