Sũanĩa Mũno Ũndũ Waĩle Kwĩthĩwa Ũilyĩ

1, 2. Nĩ kana Ngai atwĩtĩkĩle, ‘twaĩle kwĩthĩwa tũilyĩ ata’?

KĨLA ũmwe witũ nĩwendaa kũmanya ũndũ andũ ala angĩ mamwonaa. Ĩndĩ ta twĩ Aklĩsto, twaĩle kũthĩnĩkĩa mũno ũndũ Yeova ũtwonaa. Twaĩle kwĩka ũu nũndũ nĩwe Mũndũ ũla mũnene vyũ nthĩ yonthe, na nĩwe wĩ na “mbuluti ya thayũ.”—Sav. 36:9.

² Mũtũmwa Vetelo aeleisye kana nĩ kenda twĩtĩkĩlwe nĩ Yeova, twaĩle kwĩthĩwa na ‘mwĩkalĩle mũtheu wa thayũ na kũmũkĩa Ngai.’ (Soma 2 Vetelo 3:11.) No nginya ‘mwĩkalĩle’ witũ wĩthĩwe wĩ mũtheu maũndũnĩ onthe. Maũndũ asu nĩ ta, kĩla tũsũanĩaa, maũndũ ala twĩkaa, na ũndũ tũmũthaithaa Ngai. O na ĩngĩ, twaĩle “kũmũkĩa Ngai” nũndũ nĩtũmwendete vyũ na nĩtũmũnengete ndaĩa mũno. Kwoou nĩ kana atwĩtĩkĩle, twaĩle kũsũvĩa mũno mwĩkalĩle witũ na ngoo sitũ. Nũndũ Yeova nĩwe ‘ũtataa ngoo,’ nĩwĩthĩawa esĩ nesa ethĩwa twĩ na mwĩkalĩle mũtheu kana tũi nawʼo, na ethĩwa nĩtwĩyumĩtye kũmũthũkũma na ngoo yonthe kana tũyĩyumĩtye.—1 Mav. 29:17.

3. Twaĩle kwĩkũlya makũlyo meva makonetye ũnyanya witũ vamwe na Ngai?

³ Satani ũla nĩwe Ndevili, ndendaa tũyĩthĩwa anyanyae ma Ngai. Atataa ũndũ ũtonya nĩ kana anange ũnyanya witũ vamwe na Yeova. Satani atũmĩaa ũvũngũ na ũseleke nĩ kana atume tũeka kũmũthaitha Ngai. (Yoa. 8:44; 2 Ako. 11:13-15) Kwoou nũseo twĩkũlye atĩĩ: ‘We Satani atũmĩaa nzĩa syĩva kũkenga andũ? Ndonya kwĩka ata nĩ kana nĩsũvĩe ũnyanya wakwa na Yeova?’

SATANI ATŨMĨAA NZĨA SYĨVA KŨKENGA ANDŨ?

4. Satani ethĩawa asyĩmanĩte na kyaũ nĩ kana anange ũnyanya witũ vamwe na Ngai, na nĩkĩ?

⁴ Mũmanyĩwʼa Yakovo aandĩkie ũũ: “Kĩla mũndũ atatawa akĩkuswʼa na kũkengwa nĩ ĩtomo yake mwene. Na ĩndĩ ĩtomo yaya ĩvu, yĩsyaaa naĩ: na ĩla naĩ yeana, ĩsyaaa kĩkwʼũ.” (Yak. 1:14, 15) Nĩ kana Satani anange ũnyanya witũ vamwe na Yeova, asyĩmanaa na ngoo sitũ asyanange nũndũ nĩvo mawendi maitũ maumaa.

5, 6. (a) Satani atũsyĩmaa na kyaũ? (b) Satani atũmĩaa nzĩa syĩva nĩ kana alikye mawendi mathũku ngoonĩ sitũ, na e na ũmanyi wĩana ata wa kũtũmĩa nzĩa isu?

⁵ Satani atũmĩaa kyaũ kũsyĩmana na ngoo sitũ? Mbivilia yaĩtye kana “nthĩ yonthe ĩtwĩe nthĩnĩ wa ũla mũthũku.” (1 Yoa. 5:19) Satani atũmĩaa “syĩndũ sya nthĩ” nĩ kana atwanange. (Soma 1 Yoana 2:15, 16.) Kwa myaka mingĩ mũno, Ndevili avangĩte maũndũ kũũ nthĩ ũkethĩa nĩ laisi andũ kũkengeka. Na nũndũ tũtwĩe ĩ nthĩ, no nginya twĩsũvĩane na maũĩ make.—Yoa. 17:15.

⁶ Kĩeleelo kya nzĩa ila Satani ũtũmĩaa nĩ kwĩkĩa mawendi mathũku ngoonĩ sitũ. Mũtũmwa Yoana nũwetete nzĩa itatũ ila Satani ũtũmĩaa: (1) “wendi wa mwĩĩ,” (2) “wendi wa metho,” na (3) “wĩyĩanʼyo wa thayũ.” Satani nĩwatũmĩie nzĩa isu ĩla watataa Yesũ weũnĩ. Nĩkwĩthĩwa Satani nũtũmĩĩte nzĩa isu kwa myaka mingĩ, ũmũnthĩ nũitũmĩaa kũkwatya andũ, na nĩwĩthĩawa esĩ nĩ nzĩa yĩva ĩtonya kũkwatya nesa kĩla ũmwe witũ. Tũtanamba kũneenea kĩla twaĩlĩte kwĩka nĩ kana twĩsũvĩe, ekai twone ũndũ Satani watũmĩie maũndũ amwe kũmwasya Eva, ĩndĩ aemwa nĩ kũmwasya Mwana wa Ngai atũmĩĩte o maũndũ asu.

“WENDI WA MWĨĨ”

7. Satani atũmĩie ata “wendi wa mwĩĩ” kũmũtata Eva?

⁷ Vai mũndũ wĩsa kwĩkala ataĩte. Nĩkyo kĩtumi Ngai woombie nthĩ yĩ na ũtonyi wa kũsyaa lĩu mwingĩ mũno. Satani nũtonya kũtũmĩa wendi ũsu twoombiwe nawʼo wa kũya nĩ kana atwelelũkye tũeke kwĩka kwenda kwa Ngai. Kwasũanĩa ũndũ watũmĩie wendi ũsu kũmũtata Eva. (Soma Mwambĩlĩlyo 3:1-6.) Satani eeie Eva no aye ũsyao wa “mũtĩ wa kũmanyĩthya ũseo na ũthũku” ateũkwʼa, na kana mũthenya ũla ũkaũya akekala ta Ngai. (Mwa. 2:9) Kwoou Ndevili no ta weeaa Eva kana ti lasima amwĩwʼe Ngai nĩ kana ekale thayũ. Ũsu waĩ ũvũngũ mũthei vyũ! Ĩla yĩsilya yĩu yaminie kũlika kĩlĩkonĩ kya Eva, aaĩle kũtwʼa sila katĩ wa maũndũ elĩ: Aĩ atonya kũleana na yĩsilya yĩu, kana akaendeea kũsũanĩa ĩũlũ wa kĩla watavwʼa na ũu ũituma wendi wa kũya ũsyao wa mũti ũsu wongeleka. O na kau Eva aĩ atonya kũya mosyao ma mĩtĩ ĩla ĩngĩ yonthe yaĩ mũũndanĩ, atwie kũendeea kũsũanĩa kĩla Satani wamũtavĩtye ĩũlũ wa mũtĩ ũla waĩ mũũndanĩ katĩ, na nũndũ wa ũu “atwʼa ũsyao wawʼo, aya.” Kwa nzĩa ĩsu Satani alikilye ngoonĩ ya Eva wendi wa kũya kĩndũ kĩla Mũmbi wake wamũvatĩte.

8. Satani atũmĩie “wendi wa mwĩĩ” ata ĩla wamũtataa Yesũ, na nĩkĩ waemiwe nĩ kũmũkwatya?

⁸ Satani atũmĩie o nzĩa ĩsu ĩla watataa Yesũ weũnĩ. Ĩtina wa Yesũ kũtĩĩa kũya kwa mĩthenya 40, mũthenya na ũtukũ, Satani nĩwatatie kũtũmĩa wendi wake wa kũya. Amwĩie, “Ethĩwa nue Mwana wa Ngai, ĩaĩe ĩvia yĩĩ yĩtwʼĩke kĩmũtũ.” (Luka 4:1-3) Yesũ aaĩle kũnyuva ũndũ ũmwe katĩ wa maũndũ aa elĩ: Aĩ atonya kũlea kũtũmĩa vinya wake wa kwĩka syama nĩ kana eanĩsye wendi wake wa kũya, kana akatwʼa kũtũmĩa vinya ũsu nĩ kana eanĩsye wendi wake. Yesũ nĩweesĩ ndaĩle kũtũmĩa vinya ũsu waĩ nawʼo nĩ kana eanĩsye mawendi make. O na kau nĩweewʼaa nzaa, ũndũ ũla waĩ wa vata kwake waĩ ũnyanya wake na Yeova, ĩndĩ ti kũvũna. Yesũ asũngĩie Satani amwĩa, “Nĩkũandĩkĩtwe, Mũndũ ndekalaa thayũ kwondũ wa kĩmũtũ kyoka, ĩndĩ kwondũ wa kĩla ndeto yumaa kanywʼanĩ wa Ngai.”—Mt. 4:4; Luka 4:4.

“WENDI WA METHO”

9. Ndeto “wendi wa metho” syonanasya ata, na Satani atũmĩie wendi ũsu ata kũmũtata Eva?

⁹ Nzĩa ĩngĩ Satani ũtũmĩaa na yawetiwe nĩ mũtũmwa Yoana nĩ “wendi wa metho.” Ndeto isu syonanasya kana mũndũ no ambĩĩe kwendeewʼa nĩ kĩndũ kwa kũkĩsisya. Satani atũmĩie wendi ũsu kũmũtata Eva ĩla wamwĩie atĩĩ: “Mũkasalukwʼa metho.” O ũndũ Eva waendeeie kũsisya ũsyao wa mũtĩ ũsu mavatĩtwe, nowʼo waendeeie kwona wĩ mũseo. Eva oonie kana “mũtĩ [ũsu] nĩ mũseo wa ũya, na nĩ wa kwendeesya methonĩ.”

10. Satani atũmĩie ata “wendi wa metho” kũmũtata Yesũ, na Yesũ eekie ata?

¹⁰ Nao nata ĩla Satani wamũtataa Yesũ? Satani ‘amwonisye [Yesũ] mosumbĩ onthe ma nthĩ kwa kavenyʼa. Na Ndevili amwĩa atĩĩ, Nĩngũũnenga ũkũmũ ũũ wʼonthe, na ndaĩa syamo.’ (Luka 4:5, 6) Yesũ ndaĩ atonya kwona mosumbĩ onthe kwa kavenyʼa, ĩndĩ no nginya Satani ethĩwe eesĩ kana yaĩ laisi kũmũkwatya kwa kũmwonyʼa ndaĩa sya mosumbĩ asu woninĩ. Satani amwĩie ũũ o na atekwĩwʼa nthoni: “Ethĩwa nũũnthaitha, ũũ wʼonthe ũkeethĩwa waku.” (Luka 4:7) Yesũ ndaasũanĩa o na vanini kwĩka ũndũ ũla Satani wendaa eke. O na ndaaĩsilya kelĩ. Amwĩie atĩĩ: “Nĩkũandĩkĩtwe, Mũthaithae Mwĩaĩi Ngai waku, na mũthũkũmae we, e weka.”—Luka 4:8.

“WĨYĨANʼYO WA THAYŨ”

11. Eva akengangiwe ata nĩ Satani?

¹¹ Ũndũ wa mũthya ũla Mũtũmwa Yoana wawetie aielesya ĩũlũ wa syĩndũ sya nthĩ nĩ “wĩyĩanʼyo wa thayũ,” kana mĩyono nũndũ wa kwĩthĩwa na ũthwii. Ĩla Atamu na Eva maĩ oka kũũ nthĩ, mayaĩ matonya kwĩyonea andũ angĩ nũndũ wa syĩndũ ila maĩ nasyo. Ĩndĩ maĩ o na mĩtũlyo. Ĩla Satani watataa Eva, endaa kũmwonethya kana Ngai nĩ ta wamũvatĩte kĩndũ kyaĩ kĩseo mũno. Amwĩie kana mũthenya ũla ũkaya “wa mũtĩ wa kũmanyĩthya ũseo na ũthũku,” nĩwʼo ‘ũkethĩwa ta Ngai, akĩmanya ũseo na ũthũku.’ (Mwa. 2:17; 3:5) Kwoou Satani no ta wamwonethasya Eva kana ndyaĩ lasima asumbĩkwe nĩ Yeova. Mĩtũlyo nĩyo yatumie etĩkĩla ũvũngũ ũsu. Aĩe ũsyao wa mũtĩ ũsu mavatĩtwe ayona ta ũtakakwʼa. Ĩndĩ eesĩ atesĩ!

12. Satani amũtatie Yesũ ata, na Yesũ eekie ata?

¹² Kĩvathũkanyʼo na Eva, Yesũ nĩwatũtiĩe ngelekanyʼo nzeo mũno ya kwĩthĩwa na wĩnyivyo. Ĩvinda yĩla Satani wamũtatie Yesũ eke ũndũ mũna wa kwĩyonanyʼa, Yesũ nĩwaleile vyũ kwĩka ũndũ ta ũsu wa kũmũtata Ngai. Takethĩwa nĩweekie ũndũ ta ũsu, ethĩwa oonanisye e na mĩtũlyo. Vandũ va kwĩka ũu, Yesũ amũtavisye Satani sanzũ atĩĩ: “Nĩkũneenetwe, Ndũkamũtate Mwĩaĩi Ngai waku.”—Soma Luka 4:9-12.

TŨTONYA KŨSŨVĨA ŨNYANYA WITŨ NA YEOVA ATA?

13, 14. Satani atũmĩaa nzĩa syĩva kũtũkenga ũmũnthĩ?

¹³ Ũmũnthĩ Satani atũmĩaa nzĩa o ila watũmĩie kũtata Eva na Yesũ. Atũmĩaa “wendi wa mwĩĩ” kũtata andũ methĩwe na mwĩkalĩle mũthũku kana methĩwe na ĩtomo ya kũya na kũnywʼa. Nũtũmĩaa “wendi wa metho” kũtata andũ masisye visa sya ngomanyʼo Indanetinĩ. O na ĩngĩ andũ ala methĩawa na mĩtũlyo na “wĩyĩanʼyo wa thayũ,” kana mĩyono nũndũ wa kwĩthĩwa na ũthwii, methĩawa ne laisi mũno kwoo kũlika kĩteinĩ kya kwenda monene, nguma, na malĩ.

¹⁴ “Syĩndũ sya nthĩ” no ta ũndũ ũmwe na tũsamũ tũla atei ma makũyũ mekĩaa ndoanonĩ maitea makũyũ. Ĩkũyũ yonaa kasamũ kau ke kaseo mũno, ĩndĩ yĩyĩthĩawa yĩsĩ kana katonyeewʼe mũkunzunĩ. O ta ũu, nĩ kana Satani atume andũ meka ũndũ ũtosanĩte na mĩao ya Ngai, atũmĩaa maũndũ o ala mekawa kĩla mũthenya na monekaa me ma vata. Amatũmĩaa nĩ kana alikye mawendi mathũku ngoonĩ sitũ. Endaa tũsũanĩe kana kũthĩnĩkĩa mavata maitũ na kwĩkala nesa nĩmo maũndũ ala ma vata vyũ kwĩ kwĩka kwenda kwa Ngai. We nũkwĩtĩkĩla Satani aũkenge?

15. Tũtonya kwĩyĩelekanyʼa na Yesũ ata nĩ kana tũikakengwe nĩ Satani?

¹⁵ O na kau Eva nĩwakengiwe nĩ Satani, Yesũ ndaakengeka. Kĩla ĩvinda Yesũ watatwa nĩ Satani, atũmĩaa Maandĩko kũmũsũngĩa akyasya, “Nĩkũandĩkĩtwe” kana, “Nĩkũneenetwe.” Ethĩwa nĩtwĩthĩawa na kĩthito kya kwĩmanyĩsya Mbivilia, tũkeethĩawa twĩsĩ Maandĩko nesa na ũkethĩaa nĩ laisi kũlilikana mĩsoa ĩla ĩtonya kũtũtetheesya twakwatwa nĩ matatwa. (Sav. 1:1, 2) Kũlilikana athũkũmi ma Ngai ala maĩ aĩkĩĩku na mawetetwe Mbivilianĩ kũkatũtetheesya twĩyĩelekanyʼe namo. (Alo. 15:4) Tũkeethĩawa twĩ asũvĩĩku ethĩwa tũkamũnenga Yeova ndaĩa vyũ, na tũyenda maũndũ ala wendete na kũmena maũndũ ala ũmenete.—Sav. 97:10.

16, 17. Ilĩko sitũ itonya kũtuma twĩthĩwa twĩ andũ ma mũthemba mwaũ?

¹⁶ Mũtũmwa Vaulo etũthangaasya tũtũmĩe ilĩko sitũ kwa nzĩa ĩtonya kũtuma tũsũanĩa ũndũ Yeova ũsũanĩaa, ĩndĩ ti ũndũ nthĩ ĩsũanĩaa. (Alo. 12:1, 2) O na aisye ũũ aĩtũlilikanyʼa kana nĩtwaĩle kwĩsũvĩa mũno ĩũlũ wa maũndũ ala tũsũanĩaa: “Tũkĩomboa malilikano, na kĩla kĩndũ kĩtũlu kĩtũlĩtye kĩlee ũmanyi wa Ngai, na tũkĩete kĩla kĩsũanĩo ũkombonĩ wa kũmwĩwʼa Klĩsto.” (2 Ako. 10:5) Nũndũ mosũanĩo maitũ no matume tũseũva kana tũkanangĩka, twaĩlĩte ‘kũlilikanaa’ maũndũ ala ma kwaka.—Avi. 4:8.

¹⁷ Tũyĩsa kwĩthĩwa twĩ atheu ethĩwa twĩthĩawa na mosũanĩo mathũku na mawendi mathũku. No nginya tũmwende Yeova na ‘ngoo ntheu.’ (1 Tim. 1:5) Ĩndĩ ngoo nĩ ngengani, na nũndũ wa ũu nĩvatonyeka mavinda amwe ũkethĩa ti ta tũũmanya kana “syĩndũ sya nthĩ” nĩsyĩendee kũtwananga. (Yel. 17:9) Kwoou, nĩ ũndũ wa vata vyũ tũendee ‘kwĩthima ithyĩ ene kana twĩ ũla mũĩkĩĩonĩ, na kwĩyĩosya ithyĩ ene’ kwa kwĩkuũwa nesa tũtũmĩĩte maũndũ ala tweemanyĩsya Mbivilianĩ.—2 Ako. 13:5.

18, 19. Nĩkĩ twaĩle kũtwʼa kwĩthĩwa tũilyĩ ũndũ Yeova wendaa?

¹⁸ Ũndũ ũngĩ ũtũtetheeasya kũleana na “syĩndũ sya nthĩ” nĩ ũla ũwetetwe ndetonĩ ii Yoana waveveewe kũandĩka: “Nthĩ nĩnĩũvĩta, na wendi wayo: ĩndĩ ũla wĩkaa kwenda kwa Ngai ekalaa tene na tene.” (1 Yoa. 2:17) Nthĩ ĩno ya Satani yonekaa ta ĩtakathela. Ĩndĩ mũthenya ũmwe ndĩkethĩwa vo. Vai kĩndũ o na kĩmwe kĩ nthĩnĩ wa nthĩ ĩno ya Satani kĩkatũa tene na tene. Kũmanya ũu kũkatũtetheeasya tũikaakengwe nĩwe.

¹⁹ Mũtũmwa Vetelo etwĩkĩa vinya twĩthĩwe tũilyĩ ta andũ ala Ngai wĩtĩkĩlĩte, kavindanĩ kaa ‘tweteelete na kwenda mũno kũka kwa mũthenya wa Ngai, na kwondũ wakwʼo matu makanyaĩĩkwʼa nĩ kwakana mwaki, na syĩndũ sya ĩtunĩ ikatheũka nĩ mwaki mwai’! (2 Vet. 3:12) Mũthenya ũsu ũkilyĩ ũnavika ĩla Yeova wĩananga nthĩ yonthe ya Satani. Ĩndĩ mũthenya ũsu ũtambĩte ũvika, Satani eendeea kũtũmĩa “syĩndũ sya nthĩ” kũtũtata o tondũ watatie Eva na Yesũ. Tũikekale ta Eva ũla wendie kwĩanĩsya mawendi make. Tũkesa kũtwʼĩka nĩtwaatĩĩa ngelekanyʼo ya Eva, twĩthĩwa tũimũtwʼĩkĩthya Satani ngai yitũ. Twaĩle kwĩthĩwa tũilyĩ ta Yesũ, na tũileana na maũndũ asu Satani ũtũmĩaa kũtũtata twĩanĩsye mawendi maitũ o na ethĩwa meoneka maseũvĩte ata. Ekai ĩndĩ kĩla ũmwe witũ atwʼe kwĩthĩwa ailyĩ ũndũ Yeova wendaa twĩthĩwe tũilyĩ.