Ĩkaa Kwosana Na Mboya Ya Yesũ

1, 2. Elesya maũndũ ala Yesũ weekie ĩla waĩ na amanyĩwʼa make aĩkĩĩku ĩtina wa kũtanĩa Vasaka ya mwaka wa 33.

WAĨ mwaka wa 33 ĩtina wa kũsyawa kwa Klĩsto, matukũ 14 ma mwei wa Nisani masaa ma mawĩoo. Yesũ na amanyĩwʼa make maĩ manamina kũtanĩa mboka ya Vasaka ĩla yamalilikanasya ũndũ Ngai woovoisye aaũmae moo kuma ũkombonĩ Misili. Ĩndĩ wĩoo ũsu amanyĩwʼa make maĩ na wĩkwatyo wa kũkwata “wovosyo wa tene na tene.” Mũthenya ũla waatĩĩe, Mũtongoi woo ũte na naĩ aĩ oawe nĩ amaitha make. Kũawa kwa mũtongoi woo kwaĩ kũtume makwata moathimo. Nthakame ya Yesũ ĩla yetĩkie nĩyo yatumie andũ methĩwa na wĩkwatyo wa kwovowʼa kuma naĩnĩ na kĩkwʼũnĩ.—Aevl. 9:12-14.

² Mũthĩnzĩo ũsu Ngai watũnengie waĩkĩĩthisye nũtwendete na nĩ kana tũikolwe nĩ ũndũ ũsu, Yesũ nĩwambĩĩisye mboka ĩngĩ ya kĩla mwaka ĩla yoosie mwanya wa Vasaka. Ambĩĩisye mboka ĩsu ĩla woosie kĩmũtũ kĩte ĩlawa na akĩtilanga, anenga kĩla ũmwe wa amanyĩwʼa make aĩkĩĩku 11 na ĩndĩ amea: “Kĩĩ nĩkyo mwĩĩ wakwa ũla wanenganiwe nũndũ wenyu: ĩkaai ũu ũndũ wa kũndilikana.” Ĩtina wa ũu, nĩvo ĩndĩ woosie kĩkombe kya mbinyu ndune na amanenga o tondũ wamanengie kĩla kĩmũtũ, na amea: “Kĩkombe kĩĩ nĩ ũtianĩo mweũ nthĩnĩ wa nthakame yakwa, ĩla ĩĩtĩkwa kwondũ wenyu.”—Luka 22:19, 20.

3. (a) Nĩ ũalyũku wĩva mũnene weethĩiwe ĩtina wa Yesũ kũkwʼa? (b) Nĩ makũlyo meva tũũsũngĩa makonetye ĩla mboya ya Yesũ yĩ ĩvukunĩ ya Yoana kĩlungu kya 17?

³ Ũtianĩo wa Mĩao ũla waĩ katĩ wa Ngai na mbaĩ ya Isilaeli waĩ vakuvĩ kũthela. Ũtianĩo ũsu wa Mĩao wathela, vesaa kwĩthĩwa na ũtianĩo mweũ katĩ wa Yeova na aatĩĩi ma Yesũ etĩkĩwʼa mauta. Yesũ ndendaa aatĩĩi make methĩwe mailyĩ ta mbaĩ ya tene ya Isilaeli. Mbaĩ ya Isilaeli ndyaĩ na ngwatanĩo maũndũnĩ onthe o na ũthaithinĩ, na nũndũ wa ũu nĩyavakĩte kĩko ĩsyĩtwa ĩtheu ya Ngai. (Yoa. 7:45-49; Meko 23:6-9) Ĩndĩ kĩvathũkanyʼo na mbaĩ ĩsu, Yesũ endaa amanyĩwʼa make methĩwe na ngwatanĩo ndũmu nĩ kana mathũkũme me mũamba, na nũndũ wa ũu maitaĩa ĩsyĩtwa ya Ngai. Kwoou we Yesũ eekie ata? Nĩwavoyie mboya nzeo mũno. Vai mboya ĩngĩ mbandĩke ĩseũvĩte kũthonoka ĩsu. (Yoa. 17:1-26; sisya visa ũla wĩ ĩthangũnĩ ya 24.) Ekai yu tũsũanĩe vamwe mboya ĩsu na tũyĩkũlya, “We Ngai nĩwasũngĩie mboya ya Yesũ?” O na ĩngĩ, nĩtwaĩle kwĩthiana ithyĩ ene na tũyĩkũlya atĩĩ, “Nyie nĩnĩatĩĩaa kĩla kyawetiwe nĩ Yesũ mboyanĩ yake?”

NĨ MAŨNDŨ MEVA YESŨ WOONAA ME MA VATA?

4, 5. (a) Ndeto sya mbee sya Yesũ nthĩnĩ wa mboya yake syĩtũmanyĩsya kyaũ? (b) Ĩla Yesũ wamũvoyie Ngai eanĩsye mavata make, Yeova esie kũmũsũngĩa kwa nzĩa yĩva?

⁴ Mũthenya ũsu wa Nisani 14, Yesũ aeie ngewa na amanyĩwʼa make mũvaka ũtukũ katĩ. Amamanyĩasya maũndũ ma vata ala we wamanyĩĩtwʼe nĩ Ngai. Ĩtina wa ũu, nĩwʼo wangʼeleile ĩtunĩ na avoya akyasya: “Asa, saa nĩ mũviku; taĩa Mwana waku, nĩ kana ũ Mwana akũtaĩe; o ũndũ wamũnengie ũkũmũ wa kwĩaĩa andũ onthe, nĩ kana onthe ala wamũnengie, amanenge thayũ ũtathela. . . . Nĩnĩkũtaĩĩte kũũ nthĩ, nũndũ nĩnĩminĩte kwĩka wĩa ũla wanengie nĩke. Na yu, Asa, ndaĩĩthya vamwe naku, na ũtaĩo ũla naĩ nawʼo vamwe naku nthĩ ĩtanamba ũtwʼĩkĩthwʼa.”—Yoa. 17:1-5.

⁵ Nthĩnĩ wa ndeto isu sya mbee sya mboya ya Yesũ, we nĩwoona nĩ maũndũ meva Yesũ woonaa me ma vata? Ũndũ wa vata vyũ ũla Yesũ wathĩnĩkĩaa mũno waĩ kũtaĩwa kwa ĩsyĩtwa ya Ĩthe wake na ũndũ ũsu wosanĩte na ndeto ii Yesũ wambie kũweta nthĩnĩ wa ĩla mboya ya Mwĩaĩi: “Asa, syĩtwa yaku yĩtaĩwe.” (Luka 11:2) Ũndũ ũla ũngĩ Yesũ wathĩnĩkĩie mũno nĩ mavata ma amanyĩwʼa make. Nthĩnĩ wa mboya ĩsu yake avoyie “amanenge thayũ ũtathela.” Ĩtina wa maũndũ asu onthe, nĩwʼo ĩndĩ Yesũ wavoyie eanĩwʼe mavata make. Aisye: “Asa, ndaĩĩthya vamwe naku, na ũtaĩo ũla naĩ nawʼo vamwe naku nthĩ ĩtanamba ũtwʼĩkĩthwʼa.” Yeova nĩwatuvie Mwana wake na maũndũ maingĩ kũthonoka ala weetisye. Esie kũmũnenga ‘syĩtwa yĩvĩtũkĩte mũno masyĩtwa’ ma alaĩka onthe.—Aevl. 1:4.

‘KŨMŨMANYA NGAI ŨLA WA WʼO WEKA’

6. Ala amanyĩwʼa ma Yesũ maaĩle kwĩka ata nĩ kana mekwata thayũ ũtathela? Twĩsĩ ata kana nĩmeanĩisye ũndũ ũsu?

⁶ Nthĩnĩ wa mboya yake, Yesũ nĩwawetie ũndũ ũla ithyĩ eki ma naĩ twaĩle kwĩka nĩ kana tũkwate mũthĩnzĩo wa thayũ ũtathela. (Soma Yoana 17:3.) Aisye kana no nginya tũendee ‘kũmũmanya’ Ngai na Klĩsto. Tũtonya kwĩka ũu ata? Mbee, nĩ kwa kwĩka kyonthe kĩla tũtonya nĩ kana twĩmanyĩsye maũndũ maingĩ ĩũlũ wa Yeova na Mwana wake. Kelĩ, nĩ kwa kũatĩĩa kĩla tweemanyĩsya. Amanyĩwʼa nĩmeekĩte maũndũ asu elĩ, nũndũ Yesũ aendeeie kũvoya akyasya: “Ndeto ila wanengie nĩnĩmanengete; na nĩmasyosie.” (Yoa. 17:8) Ĩndĩ nĩ kana makwate thayũ ũtathela, maaĩle kũendeea kũsũanĩa ĩũlũ wa ndeto sya Ngai na maisiatĩĩaa kĩla mũthenya. Mo amanyĩwʼa asu ma Yesũ nĩmeanĩisye ũndũ ũsu ĩla maĩ thayũ vaa nthĩ? Ĩĩ, nĩmeanĩisye. Tũi na nzika na ũndũ ũsu nũndũ masyĩtwa moo onthe nĩmaandĩkĩtwe ala mavianĩ 12 ma mũsingi wa Yelusaleme Mweũ, na maikavutĩka tene na tene.—Ũvu. 21:14.

7. Nĩ kwa nzĩa yĩva mũndũ ũtonya “kũmũmanya” Ngai, na nĩkĩ ũndũ ũsu nĩ wa vata?

⁷ Kwosana na asomi ma kĩthyomo kya Kĩkiliki, ndeto sya Kĩkiliki ila ialyũlĩtwe “makũmanye we” no ialyũlwe ĩngĩ “maĩle kũendeea kũũmanya.” Ũalyũlo ũsu wa mbee nĩwosanĩte na ũsu wa kelĩ, na wʼonthe nĩ wa vata. Kwoou ĩla Mbivilia ĩkwasya “makũmanye we” yĩthĩawa ĩyonanyʼa kana ũũ nĩ ũndũ wa kũendeea ũtonya kũtuma mũndũ akwata ndaĩa nene ya “kũmũmanya” Ngai. Ĩndĩ kũmanya kĩeleelo kya Ngai na kũmanya we nĩ Ngai wa mũthemba mwaũ kũitoetye. No nginya tũmwende vyũ kuma ngoonĩ na tũyenda Aklĩsto ala angĩ. Mbivilia yaĩtye kana “ũla ũtendanaa ndamwĩsĩ Ngai.” (1 Yoa. 4:8) Nake mũndũ ũla ũmwendete Ngai, nũmwĩwʼaa. (Soma 1 Yoana 2:3-5.) Nĩ ndaĩa nene mũno kwĩthĩwa ũmwĩsĩ Yeova! Ĩndĩ nĩ ũndũ ũtonyeka ũnyanya ũla twĩ nawʼo na Yeova ũkatilĩka, o tondũ kweethĩiwe kwa Yutasi Isikalioti. Kwoou nĩtũtatei ũndũ tũtonya tũlũmye ũnyanya ũsu. Tweeka ũu, tũkeethĩwa tũtonya kwĩsa kũkwata mũthĩnzĩo wa thayũ ũtathela.—Mt. 24:13.

“SYĨTWANĨ YAKU”

8, 9. Nĩ kyaũ Yesũ wathĩnĩkĩaa mũno ĩla waĩ kũũ nthĩ aitavanyʼa? Nĩ kĩthĩo kĩva kya Ayuti kĩla Yesũ waleanile nakyo?

⁸ Ĩtina wa kũsoma mboya ya Yesũ ĩla yĩ ĩandĩkonĩ ya Yoana kĩlungu kya 17, we nũũ ũtonya kwasya kana Yesũ ndeendete amanyĩwʼa ala waĩ namo na ala wesaa kũkwata ĩvinda yũkĩte? (Yoa. 17:20) Ĩndĩ o na vailyĩ ũu, twaĩle kũmanya kana ũndũ ũla mũnene Yesũ wathĩnĩkĩaa mũno ti kũtangĩĩwa kwitũ. Kĩeleelo kyake kĩnene ĩvinda yonthe ĩla waĩ kũũ nthĩ aitavanyʼa kyaĩ kũthesya na kũtaĩa ĩsyĩtwa ya Ĩthe wake. Kwa ngelekanyʼo, ĩla Yesũ watavasya andũ ala maĩ ĩsinakokenĩ ndũanĩ ya Nasaleti ĩũlũ wa wĩa wake, asomie ndeto ii syĩ ĩvukunĩ ya Isaia: “Veva wa Ngai e ĩũlũ wakwa, nũndũ nĩwambĩtĩkĩsye mauta nĩtavye ngya ũvoo mũseo.” Vai nzika kana ĩla Yesũ wasomaa ndeto isu, nĩwatamũkie ĩsyĩtwa ya Ngai nesa vyũ.—Luka 4:16-21.a

⁹ Myaka mingĩ Yesũ atambĩte kũka kũũ nthĩ, atongoi ma ndĩni ya Ayuti nĩmavataa andũ maitũmĩa ĩsyĩtwa ya Ngai, na meekaa ũu maatĩĩe kĩthĩo kyoo. Nĩtwĩsĩ nesa kana Yesũ ndaaĩtĩkĩlana na kĩthĩo kyu kĩtosanĩte na Maandĩko. Eeie amaitha make atĩĩ: ‘Nũkĩte syĩtwanĩ ya Asa, na mũĩũmbosa: ethĩwa ũngĩ akooka syĩtwanĩ yake mwene, mũkamwosa.’ (Yoa. 5:43) Na ĩndĩ mĩthenya mĩvũthũ atanamba kũkwʼa, Yesũ nĩwawetie ũndũ ũla wathĩnĩkĩaa mũno ĩla wavoyie akyasya: “Asa, taĩa syĩtwa yaku.” (Yoa. 12:28) Kwoou ti ũndũ wa ũsengyʼa kwona Yesũ aithĩnĩkĩa mũno kũtaĩwa kwa ĩsyĩtwa ya Ĩthe wake nthĩnĩ wa mboya yake ĩla yu tũendee kũneenea.

10, 11. (a) Yesũ eekie ata nĩ kana amanyĩthye ĩsyĩtwa ya Ĩthe wake? (b) Kĩeleelo kya amanyĩwʼa ma Yesũ ũmũnthĩ nĩ kĩva?

¹⁰ Yesũ aisye ũũ mboyanĩ yake: “Nĩnamaumĩlĩlye syĩtwa yaku andũ ala wanengie kuma kwa ala ma nthĩ: maĩ maku, naku wanenga mo; na nĩmakwatie ndeto yaku. Na ndi kũũ nthĩ ĩngĩ, ĩndĩ aa me kũũ nthĩ, na nĩngũka kwaku. Asa Mũtheu, masũvĩe syĩtwanĩ yaku yĩla wanengie, nĩ kana methĩwe me ũmwe, o taitũ.”—Yoa. 17:6, 11.

¹¹ Nĩ kana Yesũ ‘aumĩlye,’ kana amanyĩthye amanyĩwʼa make ĩsyĩtwa ya Ĩthe wake, ndeekaa o kũtamũka ĩsyĩtwa Yeova tũ. Ĩndĩ nĩwamatetheeisye kũmanya ũndũ mwene ĩsyĩtwa yĩu ũilyĩ. Amamanyĩisye ũndũ Ngai ũseũvĩte na ũndũ ũtwendete. (Kuma 34:5-7) O na yu Yesũ ũsumbĩkĩte e ĩtunĩ, nũendee kũtetheesya amanyĩwʼa make matetheesye andũ angĩ nthĩ yonthe mamanye ĩsyĩtwa ya Yeova. Kĩeleelo kya wĩa ũsu nĩ kĩva? Kĩeleelo nĩ kana andũ aingĩ matwʼĩkĩthwʼe amanyĩwʼa nthĩ ĩno nthũku ĩtambĩte kwanangwa. Na ĩndĩ ĩla mũminũkĩlyo wĩvika, Yeova akatangĩĩa ala meĩthĩwa me aĩkĩĩku kwake, na kwa nzĩa ĩsu aitaĩthya ĩsyĩtwa yake.—Esek. 36:23.

“NĨ KANA NTHĨ YĨTĨKĨLE”

12. Nĩ maũndũ meva atatũ ma vata twaĩle kũatĩĩa nĩ kana tũthũkũme nesa wĩa ũla Yesũ watũtiĩe?

¹² Ĩla Yesũ waĩ kũũ nthĩ, nĩwatetheeisye mũno amanyĩwʼa make makĩlye vinya mawonzu moo. Ũsu waĩ ũndũ wa vata mũno nĩ kana meanĩsye wĩa ũla Yesũ waĩ anambĩĩsya. Yesũ avoyie akyasya: “Tondũ wandũmie kũũ nthĩ, o ta ũu nakwa nĩnamatũmie kũũ nthĩ.” Nĩ kana meanĩsye wĩa ũsu wa vata ũla ũtangĩĩaa mathayũ, Yesũ akindĩlĩĩile maũndũ atatũ ma vata. Mbee, nthĩnĩ wa mboya yake avoyie amanyĩwʼa make maikethĩwe me mũamba na nthĩ ĩno mbuku ya Satani. Kelĩ, avoyie mavathwe, kana mekale me atheu, kwa kũatĩĩa ũwʼo ũla meemanyĩĩtye Ndetonĩ ya Ngai. Katatũ, Yesũ atũngĩlĩĩile mboyanĩ yake aivoya kana amanyĩwʼa make mendane o tondũ we na Ĩthe wake mendene. Kwondũ wa ũu, kĩla ũmwe witũ aĩlĩte kwĩkũlya-ĩ, ‘Nyie nĩnĩatĩĩaa maũndũ asu atatũ Yesũ wavoyie?’ Yesũ aĩ na mũĩkĩĩo kana amanyĩwʼa make maatĩĩa maũndũ asu atatũ, ‘nthĩ ĩkeetĩkĩla kana [Asa] nĩwamũtũmie.’—Soma Yoana 17:15-21.

13. Mboya ya Yesũ yeanĩiwʼe ata ĩvindanĩ ya Aklĩsto ma mbee?

¹³ Nĩtũmanyaa kana mboya ya Yesũ nĩyasũngĩiwe ĩla twasoma ĩvuku ya Meko ma Atũmwa. Kwa ngelekanyʼo, yaĩ laisi mũno kwa Aklĩsto ma mbee kwĩthĩwa na mũaanĩko nĩkwĩthĩwa mavulanĩte Ayuti na Andũ-ma-mbaĩ-ingĩ, athwii na ngya, ngombo na mavwana masyo. Ĩndĩ, asu onthe maĩ na ngwatanĩo ndũmu na nĩkyo kĩtumi maelekanilwʼe na mamutha ma mwĩĩ wa mũndũ, Yesũ e mũtwe woo. (Aev. 4:15, 16) Ũsu waĩ ũndũ wa ũsengyʼo mũno nũndũ nthĩ ĩno ya Satani ndĩ ngwatanĩo o na vanini. Ĩndĩ ndaĩa syaĩle kũmũendea Yeova nĩkwĩthĩwa ũndũ ũsu weanĩiwʼe kwa vinya wa veva wake mũtheu.—1 Ako. 3:5-7.

14. Mboya ya Yesũ ĩsũngĩĩtwe ata ũmũnthĩ?

¹⁴ Ũndũ wa kũmakya nĩ kana ngwatanĩo ĩsu nĩyathelile ĩla atũmwa onthe makwie. O tondũ kwathanĩtwe, nĩkwaumĩlile andũ aingĩ ala makaĩie ũla mũĩkĩĩo, na kwondũ wa ũu kweethĩwa na ndĩni mbingĩ ila syĩyĩtaa sya Kĩklĩsto. (Meko 20:29, 30) Ĩndĩ mwakanĩ wa 1919, Yesũ nĩwoovoisye aatĩĩi make etĩkĩwʼa mauta kuma ũkombonĩ wa ndĩni sya ũvũngũ na amombanyʼa vamwe nthĩnĩ wa “wovano wa wĩanĩu.” (Ako. 3:14) Kĩthito kya aatĩĩi asu etĩkĩwʼa mauta kya kũtavanyʼa kyumĩlĩtye mosyao meva? “Malondu angĩ” mbee wa milioni mũonza nĩmombanĩtwʼe kuma “andũnĩ ma kĩla mũthemba na mbaĩ na ngo na ithyomo,” na makavulanwʼa na Aklĩsto etĩkĩwʼa mauta na onthe makethĩwa ĩĩthya yĩmwe. (Yoa. 10:16; Ũvu. 7:9) Ũndũ ũsu wĩonanyʼa nesa vyũ kana mboya ĩĩ ya Yesũ nĩsũngĩĩtwe: “Nĩ kana nthĩ ĩmanye, aĩ, [we Yeova] nĩwandũmie, na nĩwamendie o ũndũ wambendie”!—Yoa. 17:23.

NDETO SYA MŨTHYA

15. Nĩ ũndũ wĩva Yesũ wavoyeie aatĩĩi make etĩkĩwʼa mauta?

¹⁵ Wĩoo wa mũthenya wa Nisani 14, Yesũ nĩwakumisye atũmwa make kwa kũtianĩa namo ũtianĩo wa kwĩsa kũsumbĩka nake Ũsumbĩnĩ wake. (Luka 22:28-30; Yoa. 17:22) Kwondũ wa ũu, Yesũ avoyeie ũũ aatĩĩi make onthe etĩkĩwʼa mauta: “Asa, nĩngwenda asu ala wanengie methĩwe vamwe nakwa vala nĩĩ, kana monae ũtheu mũtisu wakwa, ũla wanengie: nũndũ nĩwambendie mbee wa nthĩ ĩtanambĩlĩlwʼa.” (Yoa. 17:24) Malondu ala angĩ ma Yesũ mayĩwʼĩaa kĩwĩu Aklĩsto etĩkĩwʼa mauta, ĩndĩ matanaa vamwe namo. Ũsu nĩ ũndũ ũngĩ ũĩkĩĩthasya kana Aklĩsto onthe ma wʼo ũmũnthĩ me ngwatanĩo.

16, 17. (a) Yesũ aiminĩĩa mboya yake, aisye akaendeeaa kwĩka ũndũ wĩva? (b) Nĩ maũndũ meva twaĩle kũtwʼa kũmeanĩsya?

¹⁶ Andũ aingĩ ũmũnthĩ nĩmakengawa mũno nĩ atongoi moo ma ndĩni, na kwondũ wa ũu mayonaa Yeova ta wĩthĩwa na andũ me ngwatanĩo na mamwĩsĩ nesa. O na andũ ma ĩvinda ya Yesũ mailyĩ oou. Nĩkyo kĩtumi Yesũ waminĩie mboya yake na ndeto ii nzeo: “Asa mũlũngalu, nthĩ ndĩaakũmanya, ĩndĩ nĩnakũmanyie; na aa nĩmamanyie kana natũmiwe nue; na nĩnĩmanyĩthĩtye syĩtwa yaku, na ngatũma yĩmanyĩka; nĩ kana wendo ũla ũmbendete nawʼo wĩthĩwe nthĩnĩ woo, nakwa nĩthĩwe nĩ nthĩnĩ woo.”—Yoa. 17:25, 26.

¹⁷ Nũũ ũtonya kũkaĩa kana Yesũ ndaaĩanĩsya kĩla wawetie mboyanĩ yake? Nĩkwĩthĩwa nĩwe Mũtwe wa kĩkundi, nũendeeaa kũtũtetheesya nĩ kana tũmanyĩthye andũ ĩsyĩtwa ya Ĩthe wake na ieleelo syake. Ekai yu tũtwʼe kana nĩtũkũendeea kũmwĩnyivĩsya kwa kwĩthĩwa na kĩthito nthĩnĩ wa kwĩanĩsya mwĩao wake wa kũtavanyʼa na kũtwʼĩkĩthya andũ amanyĩwʼa. (Mt. 28:19, 20; Meko 10:42) O na ĩngĩ, nĩtũtatei ũndũ tũtonya tũikaanange ngwatanĩo ĩla twĩ nayo. Tweanĩsya maũndũ asu, tũkethĩwa tũyĩka kwosana na mboya ya Yesũ. Kwa nzĩa ĩsu, ĩsyĩtwa ya Yeova yĩkataĩwa na tũkakwata ũtanu ũtakathela.