KĨLUNGU KYA KWĨMANYĨSYA KYA 23
WATHI 2 Yeova Nĩyo Ĩsyĩtwa Yaku
We Nĩwonaa Ĩsyĩtwa ya Yeova yĩ ya Vata Mũno?
“Inywʼĩ mwĩ ngũsĩ syakwa, easya ũu Yeova.”—ISA. 43:10.
KĨLA KĨNEENEWE
Ĩsomonĩ yĩĩ nĩtũkwona kĩanda kĩla twĩ nakyo nthĩnĩ wa kũtetewa na kũthewʼa kwa ĩsyĩtwa ya Yeova.
1-2. Twĩsĩ ata kana Yesũ onaa ĩsyĩtwa ya Yeova yĩ ya vata mũno?
YESŨ onaa ĩsyĩtwa ya Yeova yĩ ya vata mũno. Vai mũndũ ũngĩ o na ũmwe waamanyĩthanyʼa ĩsyĩtwa ya Yeova kwĩ ũndũ we weekie. Na o tondũ ĩsomo ĩvĩtu yonanĩtye, Yesũ nĩweeyũmbanĩtye kũkwʼa nĩ kana athesye ĩsyĩtwa ya Yeova na ayĩĩkĩĩthya kana nzĩa yake ya kwĩka maũndũ nĩyo yaĩle. (Mko. 14:36; Aevl. 10:7-9) Na ĩtina wa Ũsumbĩ wake wa Myaka Ngili kũthela, akeethĩwa eyũmbanĩtye kũtũngĩa Ĩthe wake Ũsumbĩ nũndũ akeethĩwa ayenda ĩsyĩtwa ya Yeova yĩthewʼe vyũ. (1 Ako. 15:26-28) Kwona ũndũ Yesũ wendete ĩsyĩtwa ya Ngai kwonanasya nesa ũndũ ngwatanĩo yake na Ĩthe wake ĩilye. O na ĩngĩ, kwonanasya nesa vyũ ũndũ wendete ũla wĩtanĩawʼa na ĩsyĩtwa yĩu.
2 Yesũ ookie kũũ ĩũlũ wa nthĩ nũndũ atũmĩtwe nĩ Ĩthe wake. (Yoa. 5:43; 12:13) Na nĩwamanyĩthisye aatĩĩi make ĩsyĩtwa ya Ĩthe wake. (Yoa. 17:6, 26) O na ĩngĩ, maũndũ ala wamanyĩasya na syama ila weekaa nĩsyaĩkĩĩthisye nesa vyũ kana Yeova nĩwe wamũnengete ũĩ na vinya wa kũtethya mawĩa asu. (Yoa. 10:25) Nĩkyo kĩtumi Yesũ wamũkũlilye asũvĩae aatĩĩi make ‘kwondũ wa ĩsyĩtwa yake.’ (Yoa. 17:11) Kwoou ethĩwa Yesũ oonaa ĩsyĩtwa ya Yeova yĩ ya vata mũno wĩana ũu, mũndũ atonya kwasya ata kana we nĩ mũatĩĩi wa Klĩsto na ũyĩthĩa ndesĩ ĩsyĩtwa ya Yeova o na ndayĩtũmĩaa?
3. Twĩneenea kyaũ ĩsomonĩ yĩĩ?
3 Nũndũ twĩ Aklĩsto ma wʼo, nĩtũatĩĩa ngelekanyʼo ya Yesũ kwa kwonanyʼa kana nĩtwendete na nĩtũnengete ndaĩa ĩsyĩtwa ya Yeova. (1 Vet. 2:21) Ĩsomonĩ yĩĩ nĩtũkwona nĩkĩ Yeova ũnengete ala matavanasya “ũvoo . . . mũseo wa Ũsumbĩ” ĩsyĩtwa yake. (Mt. 24:14) O na nĩtũkwona ũndũ kĩla ũmwe witũ ũtonya kwonanyʼa kana nĩwonaa ĩsyĩtwa ya Yeova yĩ ya vata mũno.
“ANDŨ KWONDŨ WA ĨSYĨTWA YAKE”
4. (a) Yesũ atanasyoka ĩtunĩ, anengie amanyĩwʼa make wĩa wĩva? (b) Na kĩu wamatavisye meke kĩtuma twĩkũlya ĩkũlyo yĩva?
4 Yesũ atanasyoka ĩtunĩ, eeie amanyĩwʼa make atĩĩ: “Mũkakwata vinya yĩla veva mũtheu wĩũka ĩũlũ wenyu, na mũkeethĩwa mwĩ ngũsĩ syakwa [Yelusalemu], Yutia yonthe, na Samalia, na kũvika itulu sya nthĩ.” (Meko 1:8) Kwoou maaĩlĩte kũtavanyʼa ũvoo mũseo kĩla vandũ, ĩndĩ ti o Isilaeli ve voka. Ĩtina wa ĩvinda, andũ ma mbaĩ syonthe nĩmesaa kũtwʼĩka aatĩĩi ma Yesũ. (Mt. 28:19, 20) Ĩndĩ Yesũ aĩtye: “Mũkeethĩwa mwĩ Ngũsĩ syakwa.” Kwoou mo amanyĩwʼa asu eũ nĩmaaĩlĩte kũmanyĩwʼa ĩsyĩtwa ya Yeova kana mesaa kwĩthĩwa me o ngũsĩ sya Yesũ tu? Maũndũ ala maeleetwʼe nthĩnĩ wa Meko ma Atũmwa kĩlungu kya 15 nĩmeũtũtetheesya kũsũngĩa ĩkũlyo yĩu.
5. Atũmwa na atumĩa ala maĩ Yelusalemu moonanisye ata vata wa kũmanya ĩsyĩtwa ya Yeova? (O na ĩngĩ, sisya visa.)
5 Mwaka wa 49 ĩtina wa Klĩsto, atũmwa na atumĩa ala maĩ Yelusalemu nĩmoombanie nĩ kana maneenee kĩla andũ ma mbaĩ ingĩ, ala mataĩ aĩke, maaĩlĩte kwĩka nĩ kana matwʼĩke Aklĩsto. Mũthyanĩ wa ũneenanyʼa ũsu, mwana-a-inyia wa Yesũ, ũla weetawa Yakovo, aisye ũũ: “[Vetelo] nĩwaelesya nesa ũndũ kwa ĩvinda ya mbee Ngai wametĩkĩlile andũ ma mbaĩ ingĩ nĩ kana kuma katĩ woo anyuve andũ kwondũ wa ĩsyĩtwa yake.” We Yakovo awetaa ĩsyĩtwa ya ũũ? Aiweta ndeto sya mwathani Amosi, ongelile kwasya: “Nĩ kana andũ ala metiala mamũmanthe Yeova na kĩthito, me na andũ ma mbaĩ syonthe, andũ ala metanĩawʼa na ĩsyĩtwa yakwa, easya ũu Yeova.” (Meko 15:14-18) Amanyĩwʼa asu eũ mayaĩ o memanyĩsye ĩũlũ wa Yeova tu, ĩndĩ maĩ ‘metanĩawʼe na ĩsyĩtwa yake.’ Kĩu kĩonanyʼa kana maĩ matavasye angĩ ĩũlũ wa ĩsyĩtwa ya Ngai na kana andũ ala angĩ mamona nĩmesaa kũmanya kana maũngamĩe ĩsyĩtwa yĩu.
Yĩla nzama ĩla ĩtongoesye ya ĩvinda ya atũmwa yoombanie, aũme asu aĩkĩĩku nĩmamanyie kana Aklĩsto maaĩlĩte kwĩthĩwa andũ kwondũ wa ĩsyĩtwa ya Ngai (Sisya kalungu ka 5)
6-7. (a) Nĩkĩ Yesũ wookie ĩũlũ wa nthĩ? (b) Nĩ ũndũ ũngĩ wĩva wa mwanya mũnango watumie Yesũ oka ĩũlũ wa nthĩ?
6 Ĩsyĩtwa “Yesũ” yonanasya, “Yeova Nĩ Ũtangĩĩo.” Na Yeova nĩwamũtũmĩie kũtangĩĩa andũ onthe ala me na mũĩkĩĩo. Yesũ ookie kũũ nthĩ nĩ kana anengane thayũ wake kwondũ wa andũ. (Mt. 20:28) Na nthembo ya wovosyo ĩla waumisye nĩyatumie andũ methĩwa na wĩkwatyo wa kũtangĩĩwa na maikwata thayũ wa tene na tene.—Yoa. 3:16.
7 Ĩndĩ yo-ĩ, nĩkĩ andũ maĩ na vata wa nthembo ya wovosyo? Nũndũ wa kĩla kyeekĩkie mũũndanĩ wa Eteni. O tondũ ĩsomo ĩvĩtu yonanĩtye, asyai maitũ ma mbee, Atamu na Awa, nĩmaleile kũmwĩwʼa Yeova, na kĩu nĩkyatumie masya mwanya wa kwĩkala thayũ tene na tene. (Mwa. 3:6, 24) Ĩndĩ Yesũ ookie kũũ ĩũlũ wa nthĩ nĩ kana ovosye nzyawa sya Atamu na Awa. Na ti ũu wʼoka, ve ũndũ ũngĩ wa mwanya mũnango watumie oka ĩũlũ wa nthĩ. Lilikana kana mũũndanĩ wa Eteni, Satani nĩwaneenete ndeto sya ũvũngũ sya kwanangĩa Yeova ĩsyĩtwa. (Mwa. 3:4, 5) Nũndũ wa ũu, vaĩ na vata mũnene wa kũthesya ĩsyĩtwa ya Yeova. Na Yesũ nĩweesĩ kana yĩla ĩsyĩtwa yĩu yĩkathewʼa, andũ makeethĩwa moovowʼa vyũ. Twĩasya ũu nũndũ maũndũ asu elĩ nĩmakonanĩtye. Kwoou Yesũ nĩwe e weka waĩ atonya kũtetea ĩsyĩtwa ya Yeova nesa vyũ nũndũ atũmĩtwe nĩ Yeova na nĩweekie kyonthe kĩla Yeova wendaa eke.
Mũndũ atonya kwasya ata kana we nĩ mũatĩĩi wa Klĩsto na ũyĩthĩa ndesĩ ĩsyĩtwa ya Yeova o na ndayĩtũmĩaa?
8. Yaĩ no nginya aatĩĩi onthe ma Yesũ metĩkĩle kyaũ?
8 Yaĩ no nginya aatĩĩi onthe ma Yesũ, methĩwe nĩ Ayuti kana nĩ andũ ma mbai ingĩ, metĩkĩle kana Ĩthe wake, Yeova Ngai, nĩwe waĩ Mwambĩlĩĩlya wa ũtangĩĩo woo. (Yoa. 17:3) Kwongela ũu, o ta Yesũ, maaĩlĩte kwĩtanĩawʼa na ĩsyĩtwa ya Yeova. O na ĩngĩ, nĩmaaĩlĩte kũmanya vata wa kũthesya ĩsyĩtwa yĩu. Twĩasya ũu nũndũ kĩu nokyo kyesaa kũtuma matangĩĩwa. (Meko 2:21, 22) Kwoou aatĩĩi onthe aĩkĩĩku ma Yesũ nĩmaaĩlĩte kwĩmanyĩsya ĩũlũ wake na ĩũlũ wa Yeova. Nĩkyo kĩtumi Yesũ waminĩĩie mboya yake ila yĩ nthĩnĩ wa Yoana kĩlungu kya 17 na ndeto ii: “Nĩnĩmamanyĩthĩtye ĩsyĩtwa yaku na ngaendeea kũtuma yĩmanyĩka, nĩ kana wendo ũla ũmbendete nawʼo wĩthĩwe nthĩnĩ woo nakwa nĩthĩwe na ngwatanĩo vamwe namo.”—Yoa. 17:26.
“INYWʼĨ MWĨ NGŨSĨ SYAKWA”
9. Ethĩwa nĩtũkwenda kũmũatĩĩa Yesũ, nĩ ũndũ wĩva twaĩle kwĩka?
9 Maũndũ ala tweemanyĩsya kũvika vau meonanyʼa kana ethĩwa nĩtũkwenda kũmũatĩĩa Yesũ, no nginya tũthesye ĩsyĩtwa ya Yeova. (Mt. 6:9, 10) No nginya twonae ĩsyĩtwa yĩu neyo ya vata vyũ. Ĩndĩ yo-ĩ, tũtonya kwĩka ata tũthesye ĩsyĩtwa ya Yeova na tũyonanyʼa kana kĩla Satani wawetie ĩũlũ wake ti kya wʼo? No kwĩsĩla meko maitũ.
10. Nĩ ĩkoani yĩva ya ngelekanyʼo yĩwetetwe nthĩnĩ wa Isaia kĩlungu kya 42 nginya kya 44? (Isaia 43:9; 44:7-9) (O na ĩngĩ, sisya visa.)
10 Ĩandĩko ya Isaia kĩlungu kya 42 nginya kya 44 nĩyonanĩtye kĩanda kĩla twĩ nakyo nthĩnĩ wa kũthewʼa kwa ĩsyĩtwa ya Yeova. Ilungu isu ieleetye ĩkoani ya ngelekanyʼo yĩkonetye ngai ũla waĩle kũthaithwa. Vau, Yeova akũlĩtye onthe ala meyĩtaa ngai maĩkĩĩthye kana kwa wʼo mo nĩ ngai. O na nũkũlĩtye ethĩwa ve ngũsĩ itonya kwĩyumĩlya syĩĩkĩĩthye kana vate nzika ngai isu nĩ sya wʼo, o tondũ kotinĩ vethĩawa vailye. Ĩndĩ ũwʼo nĩ kana ngai ta isu iyingwa ngũsĩ o na ĩmwe!—Soma Isaia 43:9; 44:7-9.
Nũndũ twĩ Ngũsĩ sya Yeova, meko na ndeto sitũ syaĩlĩte kwonanyʼa kana we nĩwe Ngai ũla wa wʼo (Sisya kalungu ka 10-11
11. Nĩ kyaũ Yeova ũtavĩtye andũ make nthĩnĩ wa Isaia 43:10-12?
11 Soma Isaia 43:10-12. Yeova atavĩtye andũ make atĩĩ: “Inywʼĩ mwĩ ngũsĩ syakwa, . . . na ninyie Ngai.” O na amakũlĩtye masũngĩe ĩkũlyo yĩĩ: “Ve Ngai ate nyie?” (Isa. 44:8) Kwoou twĩ na kĩanda kya kũsũngĩa ĩkũlyo yĩu. Twonanasya kwĩsĩla ndeto sitũ na meko maitũ kana Yeova nĩwe Ngai wa wʼo e weka. Ĩsyĩtwa yake yĩi maela. Kwoou o na ethĩwa Satani etũetea matatwa maingĩvĩte ata, mwĩkalĩle witũ ũkoonanasya kana kwa wʼo nĩtũmwendete Yeova na kana nĩtũlũmanĩtye nake. Na nũndũ wa ũu, twĩ na mwanya wa kũthesya ĩsyĩtwa yake.
12. Wathani ũla wĩ Isaia 40:3, 5 weanĩie ata?
12 Ekai twone wathani wĩ Mbivilianĩ wonanĩtye ũndũ Yesũ waĩ ngũsĩ ya Yeova na ũndũ watheisye ĩsyĩtwa yake. Isaia nĩwathanie kana ve mũndũ waĩ ‘aseũvye nzĩa ya Yeova.’ (Isa. 40:3) Wathani ũsu weanĩie ata? Yoana Mũvatisi nĩwe waseũvĩisye Yesũ nzĩa nũndũ ũ Yesũ ookie ĩsyĩtwanĩ ya Yeova na aneenaa kwondũ wake. (Mt. 3:3; Mko. 1:2-4; Luka 3:3-6) Wathani ũsu wasyokete ũkasya: ‘Ũtheu mũtisu wa Yeova ũkavuanwʼa.’ (Isa. 40:5) Ũu weekĩkie ata? Yĩla Yesũ waĩ ĩũlũ wa nthĩ, aatĩĩie ngelekanyʼo ya Yeova nesa vyũ weethĩa no ta ũ Yeova waĩ vaa ĩũlũ wa nthĩ. (Yoa. 12:45) Nũndũ wa ũu, nĩwoonanisye kwĩsĩla ndeto na meko make kana aĩ ngũsĩ ya Ĩthe wake na nĩwatheisye ĩsyĩtwa yake.
13. Tũtonya kũatĩĩa ngelekanyʼo ya Yesũ ata?
13 O ta Yesũ, ithyĩ twĩ Ngũsĩ sya Yeova. Nĩtwĩtanĩawʼa na ĩsyĩtwa ya Yeova na nĩtũtavasya andũ onthe ĩũlũ wa maũndũ ma kũsengyʼa ala wĩkĩte. Ĩndĩ nĩ kana twĩanĩsye kĩanda kĩu nesa vyũ, no nginya tũtavye andũ ĩũlũ wa kĩanda kya mwanya kĩla Yesũ wĩ nakyo nthĩnĩ wa kũthewʼa kwa ĩsyĩtwa ya Yeova. (Meko 1:8) Vai mũndũ ũngĩ, eka Yesũ, waaumya ũkũsĩ ĩũlũ wa Yeova, na nĩtũatĩĩaa ngelekanyʼo yake. (Ũvu. 1:5) Ĩndĩ nĩ ũndũ ũngĩ wĩva tũtonya kwĩka tũkonanyʼa kana nĩtwonaa ĩsyĩtwa ya Yeova nĩ ya vata mũno?
ŨNDŨ TWONANASYA KANA NĨTWONAA ĨSYĨTWA YA YEOVA YĨ YA VATA MŨNO
14. O tondũ ĩandĩko ya Savuli 105:3 yonanĩtye, twĩwʼaa ata ĩũlũ wa ĩsyĩtwa ya Yeova?
14 Tũyĩwʼĩaa nthoni ĩsyĩtwa ya Yeova. (Soma Savuli 105:3.) Yeova nũtanaa mũno oona tũyĩkathĩĩa ĩsyĩtwanĩ yake. (Yel. 9:23, 24; 1 Ako. 1:31; 2 Ako. 10:17) ‘Kwĩkathĩĩa nthĩnĩ wa Yeova’ kwonanasya kana nĩtũtanaa mũno nũndũ Yeova nĩwe Ngai witũ. Twonaa kĩ kĩanda kya mwanya kũtavya angĩ ĩũlũ wa ĩsyĩtwa yake na kũyĩtetea. Tũyaĩlĩte kwĩwʼa nthoni ũkethĩa tũyĩsa kũtavya ala tũthũkũmaa ĩmwe, tũsomaa ĩmwe, atũi maitũ, na andũ angĩ kana ithyĩ twĩ Ngũsĩ sya Yeova. Ndevili endaa tũeke kũtavya ala angĩ ĩũlũ wa ĩsyĩtwa ya Yeova. (Yel. 11:21; Ũvu. 12:17) Ũwʼo nĩ kana Satani na ala manyaĩĩkasya ũvũngũ wake mendaa andũ molwe nĩ ĩsyĩtwa yĩu. (Yel. 23:26, 27) Ĩndĩ nũndũ ithyĩ nĩtwendete ĩsyĩtwa ya Yeova, nĩtũendeeaa kũtana ĩsyĩtwanĩ yĩu “mũthenya wʼonthe.”—Sav. 5:11; 89:16.
15. Kwʼo kwĩkaĩla ĩsyĩtwa ya Yeova nĩ kwĩka ata?
15 Nĩtũendeeaa kwĩkaĩla ĩsyĩtwa ya Yeova. (Yoe. 2:32; Alo. 10:13, 14) Kwĩkaĩla ĩsyĩtwa ya Yeova kũyonanasya o kũmanya ĩsyĩtwa yake na kũyĩtũmĩa. Ĩndĩ kwonanasya kũmũmanya nesa vyũ, kũmũĩkĩĩa, na kũmwĩkwatya atũtetheesye na aitũtongoesya. (Sav. 20:7; 99:6; 116:4; 145:18) O na ĩngĩ, twĩkaĩlaa ĩsyĩtwa yake yĩla twatavya andũ ala angĩ ĩũlũ wa ĩsyĩtwa yake na nguma syake sya mwanya. Eka ũu, nĩtũmathuthasya melile na maialyũla mwĩkalile woo nĩ kana methĩwe matonya kwĩtĩkĩlwa nĩwe.—Isa. 12:4; Meko 2:21, 38.
16. Tũtonya kũĩkĩĩthya ata kana Satani nĩ mũkengani?
16 Nĩtwĩyũmbanĩtye kũthĩna nũndũ wa ĩsyĩtwa ya Yeova. (Yak. 5:10, 11) Yĩla twaendeea kũlũmanyʼa na Yeova o na twakwatwa nĩ mathĩna, nĩtũĩkĩĩthasya kana Satani nĩ mũkengani. Ĩvindanĩ ya Yovu, Satani aisye ũũ ĩũlũ wa ala mamũthũkũmaa Yeova: “Kyonthe kĩla mũndũ wĩ nakyo nũnenganae kwondũ wa thayũ wake.” (Yovu 2:4) Satani aisye kana andũ mamũthũkũmaa Yeova o mavindanĩ ala maseo, na kana makwatwa nĩ mathĩna no mamũtie. Ĩndĩ Yovu nĩwaĩkĩĩthisye kana kĩu Satani wawetie ti kya wʼo. O naitũ twĩ na mwanya wa kũĩkĩĩthya kana o na Satani atuma tũkwatwa nĩ maũndũ meva, tũikamũtia Yeova. Kwoou no twĩkale tũte na nzika kana Yeova akaendeeaa kũtũsũvĩa kwondũ wa ĩsyĩtwa yake.—Yoa. 17:11.
17. O tondũ ĩandĩko ya 1 Vetelo 2:12 yonanĩtye, tũtonya kũkumya ĩsyĩtwa ya Yeova ũndũnĩ ũngĩ wĩva?
17 Nĩtũnengae ĩsyĩtwa ya Yeova ndaĩa. (Nth. 30:9; Yel. 7:8-11) Nũndũ twĩsĩkĩe ta Ngũsĩ sya Yeova, kĩla twĩkaa no kĩkumye ĩsyĩtwa yake kana kĩkayĩvaka kĩko. (Soma 1 Vetelo 2:12.) Kwoou twendaa kwĩka kyonthe kĩla tũtonya nĩ kana ũneeni witũ na mwĩkalĩle witũ ũmũtaĩe Yeova. Tweeka ũu, o na kũtwʼĩka tũi eanĩu, tũkeethĩawa tũikumya ĩsyĩtwa ya Yeova.
18. Nĩ ũndũnĩ ũngĩ wĩva tũtonya kũĩkĩĩthya kana nĩtwonaa ĩsyĩtwa ya Yeova yĩ ya vata mũno? (O na ĩngĩ, sisya maelesyo ma kwongeleela.)
18 Twonaa ĩsyĩtwa ya Yeova yĩ ya vata mũno kwĩ yĩla yitũ. (Sav. 138:2) Nĩkĩ ũsu nĩ ũndũ wa vata mũno? Nũndũ yĩla tweeka maũndũ ala mamwendeeasya Yeova, kaingĩ kĩu no kĩtume andũ matũmena na mayambĩĩa kũtũneenea maũndũ mate maseo.a Yesũ nĩweeyũmbanĩtye kũkwʼa kĩkwʼũ kĩ nthoni ta mũtũli wa mĩao nĩ kana akumye ĩsyĩtwa ya Yeova. ‘Nĩwavũthisye nthoni’ na ũu nĩ kwasya, ndaaĩmakĩa mũno kana akatũnga kĩlĩko maũndũnĩ ala andũ angĩ meũsũanĩa ĩũlũ wake. (Aevl. 12:2-4) Kĩeleelo kyake kyaĩ kwĩka kwenda kwa Ngai.—Mt. 26:39.
19. Wĩwʼaa ata ĩũlũ wa ĩsyĩtwa ya Yeova, na nĩkĩ?
19 Nĩtũtanĩaa mũno kũmũthũkũma Yeova na twonaa yĩ ndaĩa nene kwĩtwa Ngũsĩ syake. Nũndũ wa ũu, nĩtwĩthĩawa twĩyũmbanĩtye kũmĩĩsya o na yĩla angĩ matũvũthya. Ĩsyĩtwa ya Yeova yĩthĩawa yĩ ya vata mũno kwitũ o na kwĩ ũndũ andũ meũsũanĩa ĩũlũ witũ. Kwoou ekai tũtwʼei vyũ kũendeea kũtaĩa ĩsyĩtwa ya Yeova o na Satani eeka ata atũtũle ngoo. Tweeka ũu, tũkaĩkĩĩthasya kana nĩtwonaa ĩsyĩtwa ya Yeova yĩ ya vata mũno, o tondũ Yesũ weekie.
WATHI 10 Mũtaĩe Yeova, Ngai Waitũ!
a O na kau Yovu aĩ mũĩkĩĩku, yĩla ala aũme atatũ meetusaa anyanyae mambĩĩie kwasya kana no nginya vethĩwe ve ũndũ mũthũku weekĩte, kĩu nĩkyatumie athĩnĩka asũanĩa ũndũ angĩ meũmwona. Mbeenĩ, yĩla wakwʼĩĩwe nĩ syana syake na aasya malĩ yake yonthe, ‘we ndaavĩtya, kana akailĩĩla Ngai na ũtumanu.’ (Yovu 1:22; 2:10) Ĩndĩ yĩla Yovu weeiwe kana no nginya vethĩwe ve ũndũ mũthũku weekĩte, ambĩĩie kwĩtetea na ‘kũvulũka ndeto.’ Oonaa kũtetea ĩsyĩtwa yake nekwʼo ũndũ ũla wa vata kwĩ kũthesya ĩsyĩtwa ya Ngai.—Yovu 6:3; 13:4, 5; 32:2; 34:5.