Ũndũ Ũtonya Kũnengane Ũtao Mũseo

1. Nũũ waĩle kũnengane ũtao? Elesya.

WE WĨWʼAA ata ĩũlũ wa kũnengane ũtao? Andũ amwe nĩmatanĩaa kwĩka ũu. Namo angĩ nĩmakĩaa kana makewʼa mate eanĩe yĩla meũnengane ũtao. Ĩndĩ o na twĩthĩwe twĩwʼaa ata, ithyonthe twĩ na kĩanda kya kũnengane ũtao mavinda kwa mavinda. Nĩkĩ? Nũndũ Yesũ aisye kana kĩla kĩkamanyĩthanyʼa aatĩĩi make ma wʼo nĩ kwĩthĩwa na wendo katĩ woo ene. (Yoa. 13:35) Na ũndũ ũmwe twĩkaa tũkonanyʼa kana nĩtwendete ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ nĩ kũmanenga ũtao yĩla twoona ve vata. Ndeto ya Ngai yaĩtye kana ‘mũyo wa ũnyanya’ wumaa, kana kwa ndeto ingĩ, wĩanawʼa nĩ ‘ũtao wa ngoo.’—Nth. 27:​9, BK.

2. Atumĩa maĩle kwĩthĩwa matonya kwĩka ata, na nĩkĩ? (O na ĩngĩ, sisya ĩsandũkũ “Ũtao Ũla Tũnengawe Ũmbanonĩ wa Katĩkatĩ wa Kyumwa.”)

² Atumĩa nĩmo mũno mũno maĩle kũmanya ũndũ matonya kũnengane ũtao mũseo. Yeova na Yesũ nĩmanengete aũme asu kĩanda kya kũsũvĩa kĩkundi. (1 Vet. 5:​2, 3) Ũndũ ũmwe mekaa makonanyʼa kana nĩmeũsũvĩa kĩkundi nĩ kũnengane ũtao mũseo wumĩte Mbivilianĩ yĩla mekumya maũvoo kĩkundinĩ. O na ĩngĩ, nĩmaĩle kũnenga Mũklĩsto ũmwe ũmwe ũtao, na asu nĩ vamwe na ala melelũkĩte makauma ĩĩthyanĩ. Ĩndĩ ithyonthe tũtonya ata kũnengane ũtao mũseo, twĩthĩwe twĩ atumĩa kana tũi atumĩa?

3. (a) Nĩ kana tũnenge ala angĩ ũtao mũseo, tũtonya kwĩka ata? (Isaia 9:6; O na ĩngĩ, sisya ĩsandũkũ “Atĩĩa Ngelekanyʼo ya Yesũ Yĩla Ũũnengane Ũtao.”) (b) Twĩneenea kyaũ ĩsomonĩ yĩĩ?

³ No twĩmanyĩsye kũnenga ala angĩ ũtao mũseo twasũanĩa ngelekanyʼo sya ala mawetetwe Mbivilianĩ manenganie ũtao. Ũmwe tũtonya kũtetheka nĩ ngelekanyʼo yake nĩ Yesũ. Ĩsyĩtwa yĩmwe ya ũnene ũnengetwe Mbivilianĩ nĩ “Mũtai” wa Ũsengyʼo. (Soma Isaia 9:6.) Ĩsomonĩ yĩĩ, nĩtũkwĩmanyĩsya kĩla tũtonya kwĩka yĩla angĩ matwĩtya ũtao na kĩla tũtonya kwĩka yĩla twalasimĩka kũnengane ũtao o na tũtakũlĩtwʼe twĩke ũu. O na nĩtũũneenea vata wa kũnengane ũtao ĩvindanĩ yĩla yaĩle na kwa nzĩa ĩla yaĩle.

YĨLA ANGĨ MATWĨTYA ŨTAO

4-5. Yĩla mũndũ watwĩtya ũtao, nĩ ĩkũlyo yĩva twaĩle kwamba kwĩkũlya? Nengane ngelekanyʼo.

⁴ Yĩla mũndũ watwĩtya ũtao, nĩ ũndũ wĩva twaĩle kwamba kwĩka? No tũtanĩthwʼe nĩ ũndũ ũsu na tũyĩwʼa tũyenda kũmũtetheesya o vau kwa vau. Ĩndĩ nĩtwaĩle kwamba kwĩkũlya-ĩ, ‘Yo nĩ na ũmanyi wĩanĩtye ũkethĩa no nĩnengane ũtao ũndũnĩ ũũ?’ Mavinda amwe, ũndũ ũla mũseo tũtonya kwĩka tũkamũtetheesya nĩ kũmũmanthĩa mũndũ ũngĩ wĩ na ũmanyi wĩanĩtye na ũtonya kũmũnenga ũtao ĩũlũ wa ũndũ ũsu.

⁵ Kwasũanĩa ngelekanyʼo ĩno. Twasye mũndũ mwĩ ndũũ mũno nĩwawaa ũwau mũthũku. Na ĩndĩ aikũtavya kana nĩwambĩĩe kwĩka ũkunĩkĩli ĩũlũ wa ũiiti ũla ũtonya kũkwata, na aiũkũlya ũmũtavye woni waku ĩũlũ wa ũiiti ũla we mwene ũkwona wĩ mũseo. O na kau no wĩthĩwe ũyendeewʼa mũno nĩ mũthemba mũna wa ũiiti, ndwĩ ndakĩtalĩ o na ndũmanyĩĩtwʼe ũndũ ũtonya kũiita ũwau ta ũsu. Yĩla vathi ũu, ũndũ ũla mũseo ũtonya kwĩka ũtetheesye mũnyanyau nĩ kũmũmanthĩa mũndũ ũngĩ wĩ na ũtũĩka maũndũnĩ ma ũiiti.

6. Nĩkĩ twaĩle kũtwʼa kweteela tũtananengane ũtao?

⁶ O na ethĩwa twĩĩwʼa twĩ na ũmanyi wĩanĩtye kũnengane ũtao ũndũnĩ mũna, no tũtwʼe kwamba kweteela ĩvinda ĩkuvĩ yĩvĩte tũtanamba kũsũngĩa ũla eĩtũkũlĩtye tũmũnenge ũtao. Nĩkĩ? Nũndũ ĩandĩko ya Nthimo 15:28 yaĩtye kana ‘ũla mũlũngalu nũsũanĩaa atanasũngĩa.’ (BK) Nata ethĩwa twĩsũanĩa nĩtwĩsĩ ũsũngĩo wa kĩla ũtũkũlĩtye? O na ethĩwa ũu nĩ wʼo, no twose ĩvinda tũkamba kwĩka ũkunĩkĩli, tũkavoya, na tũivindĩĩsya ũndũ ũsu. Ĩtina wa ũu, no twĩthĩwe tũte na nzika kana ũsũngĩo witũ nĩwosanĩte na woni wa Yeova ĩũlũ wa ũndũ ũsu. Kwoona ngelekanyʼo ya mwathani Nathani.

7. Ngelekanyʼo ya mwathani Nathani yĩũmanyĩsya kyaũ?

⁷ Ĩvinda yĩmwe Mũsumbĩ Ndaviti aineena na mwathani Nathani nĩwamũtavisye kana eendaa kwakĩa Yeova ĩkalũ. Nathani amũtavisye o vau kwa vau kana no eke ũu. Ĩndĩ aaĩle kwamba kwosa ĩvinda amanye woni wa Yeova ĩũlũ wa ũndũ ũsu. Nĩkĩ? Nũndũ Yeova ndendaa Ndaviti aimwakĩa ĩkalũ. (1 Mav. 17:​1-4) O tondũ ngewa ĩsu yonanĩtye, yĩla mũndũ watwĩtya ũtao, nũseo twĩthĩwe “[tũte] na mĩtũkĩ ya kũneena.”—Yak. 1:19.

8. Nĩ ũndũ ũngĩ wĩva waĩle kũtuma twĩthĩwa twĩ metho yĩla tũũnengane ũtao?

⁸ Kwasũanĩa ũndũ ũngĩ waĩle kũtuma twĩthĩwa twĩ metho yĩla tũũnenga mũndũ ũngĩ ũtao. Ethĩwa ũtao witũ nĩwatuma mũndũ eka ũtwi ũũmũlikya thĩnanĩ, no twĩthĩwe twaĩle kũtũlwa mũtĩ. Vate nzika, nĩ ũndũ wa vata mũno twambae kũsũanĩa nesa tũtananengane ũtao.

YĨLA TŨŨNENGANE ŨTAO TŨTAKŨLĨTWʼE TWĨKE ŨU

9. Atumĩa maĩle kũĩkĩĩthya ũndũ wĩva matanamba kũnengane ũtao? (Akalatia 6:1)

⁹ Mavinda kwa mavinda, wĩthĩaa no nginya atumĩa mose ĩtambya ya kũnenga ũtao mwana-a-asa kana mwĩĩtu-a-asa wosete “ĩtambya yĩtaĩle.” (Soma Akalatia 6:1.) Mũndũ no ethĩwe aendeee kwĩka motwi mathũku ala ĩtina matonya kwĩsa kũtuma eka naĩ ngito. Kwoou kĩeleelo kya atumĩa kĩthĩawa ne kũtetheesya mũndũ ta ũsu aendeee kũkinyĩla ĩla nzĩanĩ ĩelete thayũnĩ. (Yak. 5:​19, 20) Ĩndĩ nĩ kana ũtao woo ũtethye mũndũ ũsu, nĩmaĩle kwamba kũĩkĩĩthya kana kwa wʼo nĩwosete ĩtambya yĩtaĩle. Twĩasya ũu nũndũ Yeova nũnengete kĩla ũmwe witũ ũthasyo wa kwĩyĩkĩa motwi atũmĩĩte wasya wake wa ngoo. (Alo. 14:​1-4) Ĩndĩ nata ethĩwa kwa wʼo mwana-a-asa mũna nĩwosete ĩtambya yĩtaĩle na atumĩa nĩmatwʼa kana no nginya mamũnenge ũtao? Mo maĩle kwĩka ũu ata?

10-12. Atumĩa maĩle kwĩka ata yĩla meũtaa mũndũ ũtakũlĩtye anengwe ũtao? Nengane ngelekanyʼo. (O na ĩngĩ, sisya visa.)

¹⁰ Ndwĩthĩawa wĩ ũndũ wĩ laisi kwa atumĩa kũtaa mũndũ ũtakũlĩtye anengwe ũtao. Nĩkĩ tũkwasya ũu? Nũndũ mũtũmwa Vaũlo aisye kana mũndũ no ethĩwe atesĩ kana nĩwosete ĩtambya yĩtaĩle. Kwoou atumĩa matanamba kũnenga mũndũ ta ũsu ũtao, ve maũndũ methĩawa maĩle kwĩka nĩ kana mamũtetheesye etĩkĩle ũtao ũla meũmũnenga.

¹¹ No tũelekanyʼe kũtaa mũndũ ũtakũlĩtye anengwe ũtao na kũvanda kĩndũ mũthanganĩ mũmũ. Wĩthĩaa no nginya mũĩmi ambe kũsimba mũthanga ũsu atanamba kũvanda mbeũ. Kwĩka ũu nĩkũtumaa mũthanga wololoa. Na ĩndĩ ĩtina wa ũu, ethĩawa atonya kũvanda mbeũ ĩsu. Mũthya, nũngʼithasya mbeũ ĩsu nĩ kana ĩmee. O ta ũu, mũtumĩa atanamba kũtaa mũndũ ũtamwĩtĩtye ũtao, wĩthĩaa nũseo akamba kũsimba mũthanga kwa nzĩa ya ngelekanyʼo, na ũu nĩ kwasya, aĩle kwamba kwĩkĩa mũsingi mũseo. Kwa ngelekanyʼo, no eteele ĩvinda yĩla yaĩlĩte na ĩndĩ aiĩkĩĩthya mwana-a-asa ũsu kana emwendea ũseo na kana ve ũndũ mũna ũkwenda maũneenee. Ethĩwa ũla ũkũnengane ũtao nĩwĩsĩkĩe ta mũndũ wendete ala angĩ na ũmekaa nesa, nĩ laisi maketĩkĩla ũtao wake.

¹² Yĩla maendeee kũea ngewa, mũtumĩa ũsu no ololosye mũthanga, kana kwa ndeto ingĩ, no atume vethĩwa ve laisi kwa mũndũ ũsu kwĩtĩkĩla ũtao wake amũlilikanyʼa kana kĩla mũndũ nũvĩtasya na kana mavinda kwa mavinda nĩtwendaa kũnengwa ũtao. (Alo. 3:23) Na ĩndĩ no atũmĩe Maandĩko kũmwonyʼa vala ũvĩtanĩsye matambya e mũuu na e na ndaĩa. Mwana-a-asa ũsu amina kwĩtĩkĩla kana nũvĩtĩtye, mũtumĩa ũsu no avande mbeũ kwa nzĩa ya ngelekanyʼo kwa kũmũelesya sanzũ kĩla waĩle kwĩka nĩ kana alũnge maũndũ. Mũthya, mũtumĩa ũsu no angʼithye mbeũ kwa nzĩa ya ngelekanyʼo kwa kũmũkatha kuma ngoonĩ na kũvoya vamwe nake.—Yak. 5:15.

13. Atumĩa matonya kũĩkĩĩthya ata kana ũla meũtaa nĩwaelewa ũtao ũla mamũnenga?

¹³ Mavinda amwe, kĩla ũla ũkũnengane ũtao ũkũweta na kĩla ũla ũkũnengwa ũtao ũkwĩwʼa kĩthĩawa kĩ kĩvathũkanyʼo. Atumĩa matonya kwĩka ata nĩ kana kĩu kĩikethĩwe? No maumĩlye maũndũ ala manene o nesa kwa kũkũlya makũlyo kwa ũĩ na me na ndaĩa. (Mũta. 12:11) Mosũngĩo ma makũlyo asu no matetheesye ũla ũkũnengane ũtao kũĩkĩĩthya kana mũndũ ũsu ũkũnenga ũtao nĩwaũelewa.

KŨNENGANE ŨTAO ĨVINDA YĨLA YAĨLE NA KWA NZĨA ĨLA YAĨLE

14. Nĩtwaĩle kũnengane ũtao yĩla tũthatĩte? Elesya.

¹⁴ Ithyonthe twĩ ene naĩ, na kwoou mavinda amwe no twĩke kana tũkaneena maũndũ matonya kũthatya angĩ. (Ako 3:13) O nayo Ndeto ya Ngai yaĩtye kana mavinda amwe no tũtume ala angĩ mathata. (Avs. 4:26) Ĩndĩ no nginya twĩsũvĩe tũikanenge angĩ ũtao yĩla tũthatĩte. Nĩkĩ? Nũndũ Mbivilia yaĩtye kana “ũthatu wa mũndũ ndũetae ũlũngalu wa Ngai.” (Yak. 1:20) Yĩla twanengane ũtao tũthatĩte, maũndũ no meke kũthũkĩĩa. Ĩndĩ ũu ti kwonanyʼa kana tũyaĩle o na vanini kũtavya ũla watũthatya kĩla tũũsũanĩa na ũndũ tũkwĩwʼa. Vandũ va ũu, no twĩke ũu nesanga tweteela twambe kũusya. Kwoona ngelekanyʼo nzeo ya Eliu, ũla wanengie Yovu ũtao mũseo.

15. Ngelekanyʼo ya Eliu yĩtũmanyĩsya kyaũ? (O na ĩngĩ, sisya visa.)

¹⁵ Eliu nĩwekalile mĩthenya yĩana ũna ethukĩĩsye Yovu ayĩtetea nũndũ wa maũndũ ala wailĩĩlĩtwe nĩ ala akiakisya ma ũvũngũ. Eliu nĩwamwĩwʼĩie Yovu ĩnee. Ĩndĩ nĩwathatie mũno nũndũ yĩla Yovu weeteteaa, nĩwaneenie maũndũ mate ma wʼo ĩũlũ wa Yeova ala moonanisye kana eesũanĩaa o we mwene. O na ũu wĩ o vo, nĩweeteelile nginya ĩvinda yake ya kũneena yavika na ĩndĩ aneena o auĩtye na e na ndaĩa yĩla wanengae Yovu ũtao. (Yovu 32:2; 33:​1-7) Ve ũndũ wa vata ngelekanyʼo ya Eliu ĩkũtũmanyĩsya. Ĩvinda yĩla ĩseo ya kũnengane ũtao nĩ yĩla tũuĩtye na twaĩle kwĩka ũu twĩ na wendo na ndaĩa.—Mũta. 3:​1, 7.

ENDEEA KŨNENGANE NA KWĨTĨKĨLA ŨTAO

16. Ĩandĩko ya Savuli 32:8 yĩtũmanyĩsya kyaũ?

¹⁶ Ĩandĩko ya mũsingi ya ĩsomo yĩĩ yaĩtye kana ‘Yeova atũtaaa itho yake yĩtũketeee.’ (Soma Savuli 32:​8, BK.) Kĩu kĩonanyʼa kana ndaekaa kũtũtetheesya. Na we ndekaa o kũtũnenga ũtao tu, ĩndĩ nũtũtetheeasya tũũatĩĩe. Mwa ĩsu nĩ ngelekanyʼo nzeo ta kĩ kwitũ! Yĩla twakwata kĩanda kya kũnenga angĩ ũtao, ekai tũatĩĩae ngelekanyʼo ya Yeova kwa kũendeea kũmekĩa vinya na kũmatetheesya maatĩĩe ũtao ũla twamanenga.

17. Yĩla atumĩa matũnenga ũtao wa ĩmwe kwa ĩmwe na wumĩte Mbivilianĩ, maĩkĩĩthasya ũndũ wĩva? Elesya. (Isaia 32:​1, 2)

¹⁷ Oyu tũĩ, twĩ na vata wa kũnengwa na kũnengane ũtao mũseo kwĩ ĩvinda yĩngĩ o na yĩva. (2 Tim. 3:1) Atumĩa ala manenganae ũtao wa ĩmwe kwa ĩmwe wumĩte Mbivilianĩ methĩawa mailye “ta tũlũsĩ twa manzĩ vandũ vomũ.” (Soma Isaia 32:​1, 2, BK.) Namo anyanya ala methĩawa mesĩ kĩla tũkwenda matũtavye ĩndĩ maitũtavya kĩla twaĩle kwĩwʼa methĩawa matũnenga mũthĩnzĩo wa vata ta “mosyao ma mũevo ma thaavu kĩkavũnĩ kya vetha.” (Nth. 25:​11, BK) Ekai ithyonthe tũendeee kwĩmanyĩsya ũndũ tũtonya kũnengane ũtao mũseo na kwĩtĩkĩla kũtawa.