Kũkw’a na Kũthayũũka kwa Yesũ Kũtonya Kũũtethya ata?

Andũ mayoombĩtwe makusae

“Na Yeova Ngai oosa mũndũ, na amwia mũũndanĩ wa Eteni oseũvasye na kũsũvĩaa. Na Yeova Ngai amwĩaĩa mũndũ, akĩmwĩa, Wa kĩla mũtĩ wa mũũndanĩ nũtonya ũya o ũndũ ũkwenda: ĩndĩ wa mũtĩ wa kũmanyĩthya ũseo na ũthũku, ndũkaye: nĩkwĩthĩwa mũthenya ũla ũkaya waw’o ndũkatĩa ũkw’a.”—Mwambĩlĩlyo 2:15-17.

Ngai amwiie mũndũ wa mbee, Atamu, mũũndanĩ wa Eteni ũla waĩ na nyamũ mbingĩ sya kĩthekanĩ, na mĩtĩ mingĩ mĩseo na ya kwendeesya. Mũũndanĩ ũsu vaĩ mĩtĩ mingĩ ĩla Atamu waĩ atonya kũya matunda mayo o ũndũ ũkwenda. Ĩndĩ o na vailyĩ ũu, Yeova Ngai nĩwamũvatie Atamu kũya matunda ma mũtĩ o ũmwe, na amũkany’a kana aya ndakatĩa kũkw’a.

Atamu nĩwaeleiwe nĩ mwĩao ũsu? Nũndũ nĩwoonaa nyamũ iikw’a, nĩweesĩ kĩkw’ũ nĩ kyaũ. Kethĩwa Atamu oombĩtwe nĩ kana eĩsa kũkw’a, ũkany’o ũla Ngai wamũnengie ndwĩthĩwa waĩ wa vata. Ĩndĩ vandũ va ũu, Atamu nĩwaeleiwe kana amwĩw’a Ngai na alea kũya matunda ma mũtĩ ũla weeĩtwe ndakaye, esaa kwĩkala tene na tene.

Andũ amwe maĩkĩĩaa kana mũtĩ ũsu woonanasya kũmanyana kĩ-mwĩĩ, ĩndĩ ũu ti w’o. Ũw’o nĩ kana Yeova endaa Atamu na mũka wake, Eva, ‘mongeleke na mayingĩva’ na ‘mayusũsya nthĩ na kũmĩkĩlya vinya.’ (Mwambĩlĩlyo 1:28) Atamu na Eva mavatĩtwe mũtĩ wa w’o. Yeova awĩtĩte “mũtĩ wa kũmanyĩthya ũseo na ũthũku” nũndũ woonanasya kana nĩwe waĩle kũtw’ĩĩa andũ ũla ũseo na ũla ũthũku. Kethĩwa Atamu ndaaya matunda ma mũtĩ ũsu ethĩwa oonanisye kana nũkũmwĩw’a Ngai, na kana nũkũtũnga mũvea kwondũ wa Ũla wamũmbie na amũathima mũno.

Atamu akwie nũndũ ndaamwĩw’a Ngai

‘Na Ngai amwĩa Atamu, Nũndũ nĩwaĩe wa mũtĩ, ũla nakwĩaĩe, yuutĩanĩ ya ũthyũ waku ũkaĩsaa lĩu, kũvika yĩla ũkasyoka mũthanganĩ; nũndũ nĩvo waumiw’e: nũndũ wĩ kĩtoo, na nũkasyoka kĩtoonĩ.’—Mwambĩlĩlyo 3:17, 19.

Atamu nĩwaĩe matunda ma mũtĩ ũla wavatĩtwe. Kũlea kũmwĩw’a Ngai waĩ ũndũ mũito mũno. Ũsu waĩ ũlei na kũvũthya na ngũlũ maũndũ onthe maseo ala Yeova wamwĩkĩte. Ĩla Atamu waĩe matunda ma mũtĩ ũsu, nĩwamũleile Yeova na eenyuvĩa kwĩtongoesya. Ũtwi ũsu waĩ ũete mathĩna maingĩ mũno.

Atamu nĩwesie kũkw’a o tondũ Yeova wawetete. Ngai oombĩte Atamu “na kĩtoo kya nthĩ,” na nĩwamũtavĩtye kana ‘akasyoka mũthanganĩ.’ Atamu ndaaendeea kwĩthĩwa e thayũ, kana akathi kwĩkala kũndũ kũngĩ ĩtina wa kũkw’a. Eethĩiwe ate thayũ o ta kĩtoo kĩla woombĩtwe nakyo.—Mwambĩlĩlyo 2:7; Mũtavan’ya 9:5, 10.

Tũkusaa nũndũ twĩ ũsyao wa Atamu

“Nũndũ wa mũndũ ũmwe naĩ yalikile kũũ nthĩ, na kĩkw’ũ kwondũ wa naĩ; na kwa ũu kĩkw’ũ kyavikĩa andũ onthe, nĩkwĩthĩwa onthe nĩmeekie naĩ.”​—Alomi 5:12.

Naĩ ya Atamu nĩyatumie kwĩthĩwa mathĩna maingĩ mũno. Ĩla Atamu weekie naĩ, aaisye thayũ ũtathela, ĩndĩ ti o myaka 70 kana 80 ĩla andũ ũmũnthĩ mekalaa. O na ĩngĩ, ĩla Atamu wavĩtisye, nĩweethĩiwe e mwene naĩ na atiĩa ũsyao wake w’onthe naĩ ĩsu.

Ithyonthe twĩ ũsyao wa Atamu. O na kau Atamu nĩwe wavĩtisye, nĩwatũtiĩe mwĩĩ wĩ na naĩ na ĩtina wĩsaa ũkw’a. Vaulo nĩwaeleisye mathĩna ala matũkwataa. Aandĩkie ũũ: “Nyie nĩ wa mwĩĩ, nĩ mũthoosye naĩnĩ. Mũndũ mũthĩni ninyie! Nũũ ũla ũtonya kũndangĩĩa kuma mwĩĩnĩ wa kĩkw’ũ kĩĩ?” Vaulo nĩwasũngĩie ĩkũlyo yĩu ĩla waisye ũũ: “Nĩmũtũngĩa Ngai mũvea nĩ ũndũ wa Yesũ Klĩsto Mwĩaĩi waitũ.”—Alomi 7:14, 24, 25.

Yesũ akwie nĩ kana twĩĩthĩwa tũtonya kwĩkala tene na tene

“Asa nĩwatũmie Mwana ethĩwe Mũtangĩĩi wa nthĩ.”—1 Yoana 4:14.

Yeova Ngai nĩweekie mũvango wa kũtũtangĩĩa kuma naĩnĩ, na aitũthasya kumana na kĩkw’ũ kya tene na tene. Eekie ũu ata? Atũmie Mwana wake mwendwa kuma ĩtunĩ oke kũũ nthĩ na aisyawa e mũndũ ũte na naĩ o ta Atamu. Ĩndĩ kĩvathũkany’o na Atamu, Yesũ ‘ndaaĩka naĩ.’ (1 Vetelo 2:22) Nũndũ Yesũ ndaĩ na naĩ, ndaĩ atonya kũkw’a, ũu nĩ kwasya aĩ atonya kwĩkala tene na tene e mũndũ ũte na naĩ.

O na ũu wĩ o vo, Yeova nĩweetĩkĩlile Yesũ oawe nĩ amaitha make. Ĩtina wa mĩthenya ĩtatũ, Yeova nĩwamũthayũũkisye e na mwĩĩ wa veva nĩ kana ĩvinda yĩla yaĩle yavika eambata ĩtunĩ. E ĩtunĩ, Yesũ nĩwamũnengie Ngai thayũ wake ũte na naĩ wĩthĩwe nthembo. Eekie ũu nĩ kana ũsyao wa Atamu ũtangĩĩwe kuma ũkombonĩ wa naĩ na kĩkw’ũ. Yeova nĩweetĩkĩlile nthembo ĩla Yesũ waumisye, na ũu wavingũa nzĩa kwa ala mamũĩkĩĩaa Yesũ nĩ kana mekwata thayũ ũtathela.—Alomi 3:23, 24; 1 Yoana 2:2.

Kwa kwĩka ũu Yesũ nĩwatũngĩĩie kĩla Atamu waaisye. Akwie nĩ kana wĩthĩe no tũkwate thayũ ũtathela. Mbivilia yaasya: ‘Yesũ akwie nĩ kana kwondũ wa mumo wa Ngai asame kĩkw’ũ vandũ va kĩla mũndũ.’—Aevelania 2:9.

Ũndũ ũsu ũtũmanyĩasya maũndũ maingĩ ĩũlũ wa Yeova. Nũndũ kĩwango kyake kya ũsili wa katĩ kĩ ĩũlũ mũno, vai mũndũ o na ũmwe wĩ na naĩ waĩ atonya kwĩtangĩĩa. Ĩndĩ nũndũ Ngai e wendo na e tei, nĩwaumisye nthembo ya thooa mũnene kwa kũmũnengane Mwana wake aumye nthembo ya wovosyo. O na kau ũsu ndwaĩ ũndũ wĩ laisi kwake.—Alomi 5:6-8.

Nũndũ Yesũ nĩwathayũũkiw’e, andũ angĩ makathayũũkw’a

“Klĩsto nĩwathayũũkiw’e kuma kwa akw’ũ, ũsyao wa mbee wa ala makomete. Nũndũ nĩkwĩthĩwa kĩkw’ũ nĩkyookie kwondũ wa mũndũ, kũthayũũka kwa akw’ũ nakw’o nĩkwookie kwondũ wa mũndũ. Nũndũ o ũndũ onthe makusaa nthĩnĩ wa Atamu, o ta ũu nthĩnĩ wa Klĩsto onthe makeethĩwa thayũ.”—1 Akolintho 15:20-22.

Vai nzika kana Yesũ aĩ kũũ nthĩ na ĩtina nĩwesie kũkw’a. Ĩndĩ nĩ kyaũ kĩtonya kũtũĩkĩĩthya kana Yesũ nĩwathayũũkiw’e? Ũmwe katĩ wa maũndũ manene ala maĩkĩĩthasya kana Yesũ nĩwathayũũkie, nĩ kana nĩwamaumĩlĩĩile andũ aingĩ mavinda na kũndũ kwĩ kĩvathũkany’o. Ĩvindanĩ yĩmwe nĩwaumĩlĩĩile andũ mbee wa 500. Mũtũmwa Vaulo nĩwaandĩkie ũndũ ũsu valũanĩ wake kwa Akolintho. Awetie kana andũ amwe ala makũsĩĩie ũndũ ũsu maĩ o thayũ, na kwoou maĩ matonya kũũkũsĩĩa nũndũ nĩmawonie na mawĩw’a.—1 Akolintho 15:3-8.

Ĩla Vaulo waandĩkie kana Klĩsto nĩwe waĩ “ũsyao wa mbee” wa ala mathayũũkĩtw’e, oonanasya kana andũ angĩ makathayũũkw’a ĩvindanĩ yũkĩte. Yesũ nĩwaisye kana ĩvinda yĩkavika yĩla ‘onthe ala me mbũanĩ makauma.’—Yoana 5:28, 29.

Nĩ kana twĩĩkala tene na tene, no nginya tũkamũĩkĩĩa Yesũ

“Nũndũ Ngai nĩwendete nthĩ, nĩwanenganie Mwana wake e ũmwe, nĩ kana o ũla ũmwĩtĩkĩlaa ndakae, ĩndĩ ethĩwe na thayũ ũtathela.”—Yoana 3:16.

Ĩvuku ya mbee ya Mbivilia nĩyĩeleetye ũndũ kĩkw’ũ kyakwatie andũ na ũndũ maaisye nthĩ nzeo na mbanake. Nayo ĩvuku ya mũthya yonanĩtye kana kĩkw’ũ kĩkaminwa, na Ngai ayĩete Nthĩ Nzaũ. Ĩvindanĩ yĩu andũ makatanĩa thayũ tene na tene. Ĩandĩko ya Ũvuan’yo 21:4 yaĩtye: “Kĩkw’ũ kĩikethĩwa vo ĩngĩ.” Naw’o mũsoa wa 5 nũĩkĩĩthĩtye ndeto isu. Waĩtye atĩĩ: “Ndeto ii nĩ sya kĩthito na nĩ sya w’o.” No nginya Yeova akeanĩsya watho wake nũndũ ndakenganaa.

We nũĩkĩĩaa kana “ndeto ii nĩ sya kĩthito na nĩ sya w’o”? Kwoou, endeea kwĩmanyĩsya maũndũ maingĩ ĩũlũ wa Yesũ Klĩsto, na ũimũĩkĩĩa. Weeka ũu, Yeova akendeew’a nue. O vamwe na kũkwata moathimo maingĩ ĩvindanĩ yĩĩ, ũkeethĩwa na wĩkwatyo wa kwĩkala nthĩ nzaũ tene na tene, vala ‘kĩkw’ũ kĩtakethĩwa vo ĩngĩ, o na kũikethĩwa ĩngĩ kũmeta, kana kũĩa, kana woo.’