“Nũmanengae Vinya Ala Meũnyala”

1. Nĩ maũndũ meva tũngʼangʼanaa namo, ĩndĩ nĩ kyaũ kĩtumaa Yeova endeewʼa nĩ athũkũmi make aĩkĩĩku? (Sisya visa ĩthangũnĩ yĩĩ.)

O TONDŨ twĩsĩ, nthĩ ĩno tũtwĩe yĩ mathĩna maingĩ. Aingĩ menyu, inywʼĩ ana-a-asa na eĩtu-a-asa endwa, nĩmũthĩnawʼa mũno nĩ mowau. Angĩ namo nĩmasũvĩaa andũ akũũ ma mũsyĩ o na kũtwʼĩka mo ene ti mo me na myaka mĩnini. Na ve angĩ mangʼangʼanaa mũno kũmanthĩa mĩsyĩ yoo, na ti atĩ methĩawa masembanĩtye na syĩndũ ite sya lasima, ĩndĩ no mavata ala mataema kwĩanĩwʼa. Kũthũkya ũvoo nĩtwĩsĩ kana aingĩ maithĩnawʼa no ũndũ ũmwe katĩ wa asu twaweta, ĩndĩ makũnĩtwe nĩ onthe savalĩ ũmwe! Asu nĩ maũndũ maminaa mũndũ vinya vyũ na makosa ĩvinda yingĩ mũno. Na ũimanya o na tũinaweta ngalama ĩla ĩlikaa ya mbesa. Ĩndĩ o na ũu wĩ o vo, mũĩkĩĩo wenyu wa kana Ngai akeanĩsya mawatho make nĩ mũlũmu vyũ, na mũi na nzika nongi kana ĩvinda yũkĩte maũndũ makaseũva. Mwĩona Yeova ta ũtanaa mũno wĩana ata oona ũu?

2. Ĩandĩko ya Isaia 40:29 yĩtwĩkĩaa vinya ata, ĩndĩ tũkaema kwĩsũvĩa nĩ ũndũ wĩva ũte mũseo tũtonya kwĩka?

² Ĩndĩ we nĩwĩsaa kũvika vandũ ũkewʼa ũvinyĩĩwe mũno nĩ mathĩna nginya ũkethĩa o na ndũveva? Ethĩwa nĩwĩsaa kwĩwʼa ũu, manya kana tuuwe wĩ weka. O na Mbivilia nĩyonanĩtye kana athũkũmi aĩkĩĩku ma Ngai ma tene no mesaa kwĩwʼa ta mavika mwĩso. (1 Asu. 19:4; Yovu 7:7) Ĩndĩ vandũ va kwĩkya ngoo, nĩmeekwatasya Yeova amanenge vinya. Na mayaasonoka nũndũ Ngai “nũmanengae vinya ala meũnyala.” (Isa. 40:29) Ũndũ wa kyeva nĩ kana amwe ma andũ ma Ngai ũmũnthĩ mavikĩte vandũ makavanga atĩ meamba ‘kũtia ũwʼo mose nzeve.’ Masũanĩaa ĩsu ta yo nzĩa ĩla nzeo ya kũmina mathĩna, nũndũ nĩ ta monaa kũthũkũma Yeova ta mũio vandũ va kwona ta ũathimo. Nũndũ wa ũu, nĩmaekaa kũsoma Ndeto ya Ngai, kũthi maũmbanonĩ, na kũtavanyʼa. Kĩu nĩkyo Satani wendaa.

3. (a) Tũtonya kũsiĩĩa Satani ata ndakonzye mũĩkĩĩo witũ? (b) Twĩneenea kyaũ ĩsomonĩ yĩĩ?

³ Ndevili nĩwĩsĩ nesa vyũ kana tweethĩwa na maũndũ maingĩ ma kwĩka ũthũkũminĩ wa Yeova tũkeethĩawa twĩ alũmu, nake ndendaa kwona twĩ alũmu. Wesa kwĩwʼa mwĩĩ waku ũiemeewa kana ngoo yaku ĩitavĩwe vyũ, mwa ndũkaatate kũmũtia Yeova. Endeea kũmũthengeea mavinda onthe nũndũ ‘akaũlũlũmĩlya, na aikwĩkĩa vinya.’ (1 Vet. 5:10; Yak. 4:8) Ĩsomonĩ yĩĩ nĩtũkwona maũndũ elĩ matonya kũtuma tũleela ũthũkũminĩ witũ, na ĩndĩ tũineenea ũndũ myolooto ya Mbivilia ĩtonya kũtũtetheesya kũmĩĩsya. Ĩndĩ ekai twambe kũneenea ĩandĩko ya Isaia 40:26-31, yĩla yonanĩtye kana Yeova e ũtonyi wa kũtũũmĩĩsya.

ALA MAMWETEELAA YEOVA MAKEEŨVWʼA VINYA WOO

4. Nĩ ũndũ wĩva tũtonya kwĩmanyĩsya nthĩnĩ wa Isaia 40:26?

⁴ Soma Isaia 40:26. Vai mũndũ waaĩsa kwĩthĩwa atonya kũtala ndata syonthe ila syĩ kwʼo. Andũ ma saenzi maĩkĩĩaa kana kĩkundi kya ndata na syĩndũ ingĩ ila syĩ vamwe na nthĩ yitũ (Milky Way galaxy), nĩkĩtonya kwĩthĩwa kĩ na ndata itonya kũvika mbilioni 400. Ĩndĩ Yeova nũnengete kĩla ndata ĩsyĩtwa. Kĩu kĩtũmanyĩsya kyaũ? Yeova nũsianasya na syĩndũ ite thayũ ila woombie. Ethĩwa nĩwĩkaa ũu, we wĩona ta ũkwonaa ata we ũmũthũkũmaa nũndũ nũmwendete na ti kwĩthĩwa ndwĩ na wĩkwa? (Sav. 19:1, 3, 14) Ĩthe witũ wĩ wendo nũkwĩsĩ nesa vyũ. Mbivilia yaĩtye atĩĩ: “O na nzwʼĩĩ syonthe sya mĩtwe yenyu nĩ ndale.” (Mt. 10:30) Nake mũandĩki wa Savuli atũĩkĩĩthĩtye ũũ: “Yeova nĩwe wĩsĩ mĩthenya ya ala eanĩu,” kana kwa ndeto ingĩ, nĩwĩsĩ mathĩna ala makomanaa namo. (Sav. 37:18) Vate nzika, nĩwonaa mathĩna ala maũkwataa, na nũtonya kũũnenga vinya nĩ kana ũmĩĩsye thĩna o na wĩva.

5. Nĩ ũndũ wĩva ũtũĩkĩĩthasya kana Yeova nũtonya kũtũnenga vinya?

⁵ Soma Isaia 40:28. Vinya wʼonthe wumaa kwa Yeova. Kwasũanĩa vinya ũla ũnengae syũa yĩ yoka. Mũandĩki ũmwe wa maũndũ ma saenzi wĩtawa David Bodanis aĩtye: ‘Kĩla sekendi syũa yumasya vinya wĩanene na mũlivũko wa mbomu mbilioni mbingĩ sya atomu.’ Nake mũsomi ũngĩ wĩkaa ũkunĩkĩli wa syĩndũ eekie ĩsavu ya vinya ũla syũa yumasya eethĩa kana “ũmũnthĩ yumasya vinya . . . ũtoetye kwĩanĩsya mavata ma andũ kwa kĩlungu kya myaka 200,000 nthĩnĩ wa sekendi o ĩmwe”! Vo ve mũndũ waĩle kwĩthĩwa na nzika kana ũla ũnengae syũa vinya nũtonya kũtũnenga vinya ũtwĩanĩtye nĩ kana tũmĩĩsye thĩna o na wĩva?

6. Nĩkĩ tũtonya kwasya kana ĩsoki ya Yesũ yĩi vinya kũkua, na kũmanya ũu kwaĩle kũtũtethya ata?

⁶ Soma Isaia 40:29. Kũmũthũkũma Yeova kũtũeteae ũtanu mwingĩ mũno. Yesũ eeie amanyĩwʼa make atĩĩ: “Ĩyĩkĩei ĩsoki yakwa.” Na ongela kwasya: “Mũkasyonea ngoo syenyu ũthũmũo. Nũndũ ĩsoki yakwa yĩti vinya, na mũio wakwa nawʼo nĩ mũvũthũ.” (Mt. 11:28-30) Ndeto isu nĩ sya wʼo vyũ! Mavinda amwe tũendete ũmbanonĩ kana ũtavanyʼa, tumaa mũsyĩ tũyĩwʼa twĩ anou vyũ. Ĩndĩ tũsyokaa mũsyĩ twĩwʼĩte ata? Tũsyokaa tũyĩwʼa twĩ athũmũsye na twĩ na vinya wa kũkitana na mathĩna. Vate nzika, ĩsoki ya Yesũ yĩi vinya kũkua!

7. Elesya ũndũ wonekete ũkwonanyʼa ũwʼo wa ĩandĩko ya Mathayo 11:28-30.

⁷ Mwĩĩtu-a-asa ũmwe tũũmwĩta Kayla ethĩĩtwe na ũwau ũtumaa ekala e na mĩnoo mingĩ, ũwau wa kũkwʼa ngoo (depression), na nĩwalawʼa nĩ mũtwe mũthũku mũno. Mavinda amwe nũemawa nĩ kũthi maũmbanonĩ ma kĩkundi, na nengĩ nĩtũkũelewa nĩkĩ. Ĩndĩ mũthenya ũmwe nĩwangʼangʼanie athi ũmbano. Ĩtina wa ũmbano ũsu aandĩkie atĩĩ: “Ũvoo ũla wumiwʼe wĩĩkonetye [thĩna wa] kũkwʼa ngoo. Wumiwʼe kwa nzĩa ĩtumie nĩwʼa nĩngũeleeka ũndũ ngwĩwʼa na nĩngũthĩnĩkĩwa nginya netĩkya methoi. Kĩu kĩndilikanisye kana nĩnaĩlĩte kwĩthĩawa maũmbanonĩ.” Mwĩĩtu-a-asa ũsu atanie mũno nũndũ nĩweekĩie kĩthito athi ũmbanonĩ.

8, 9. Mũtũmwa Vaulo endaa kwasya ata ĩla waandĩkie: “Yĩla nĩ mwonzu, nĩvo nĩ na vinya”?

⁸ Soma Isaia 40:30. O na tũkethĩwa twĩsĩ maũndũ maingĩvĩte ata, kĩla tũtonya kwĩanĩsya tũtũmĩĩte vinya witũ nĩ kĩnini. Ũsu nĩwʼo ũndũ ũla wa vata twaĩle kwĩkala twĩsĩ. O na vala ve maũndũ maingĩ mũtũmwa Vaulo waĩ atonya kwĩka, ve maũndũ angĩ ũtaĩ eanĩsya na vinya wake. Ĩla Vaulo waeleisye Ngai mathĩna make, eeiwe atĩĩ: “Vinya wakwa wĩanĩe vala ve wonzu.” Vaulo nĩwaeleiwe nĩ kĩla watavawʼa. Ĩtina aisye atĩĩ: “Yĩla nĩ mwonzu, nĩvo nĩ na vinya.” (2 Ako. 12:7-10) We Vaulo endaa kwasya ata?

⁹ Vaulo eethĩie kana ndaĩ eanĩsya maũndũ maingĩ atatetheewʼe nĩ vinya ũngĩ mwingangĩ. Veva mũtheu wa Ngai waĩ ũtonya kũmũnenga vinya ĩla ũkwĩwʼa e mwonzu. Na ti ũu wĩ wʼoka, ĩndĩ veva ũsu waĩ ũtonya kũmũtetheesya eke maũndũ o na ũtaĩ esa kwĩka na vinya wake mwene. Tũi kĩvathũkanyʼo na Vaulo. Kwoou ethĩwa vinya ũla twĩ nawʼo umĩte kwa Yeova, tũkekalaa twĩ alũmu!

10. Yeova amũtetheeisye Ndaviti ata omĩanĩsye na mawetu ala wakomanaa namo?

¹⁰ Mũandĩki wa Savuli, Ndaviti, nĩwoonaa ũndũ veva mũtheu wa Ngai wamũtethasya mũno. Ainie asya atĩĩ: “Kwondũ waku nĩngũvũthũa nguthu; na kwondũ wa Ngai wakwa nĩngũthaanyũka ũvai.” (Sav. 18:29) Mathĩna amwe methĩawa me momũ mũno ta ũvai, kana ũkũta, ũkethĩa o na tũyĩsa ‘kũmathaanyũka’ na vinya witũ tũtatetheewʼe nĩ Yeova.

11. Elesya ũndũ veva mũtheu ũtũtetheeasya kũmĩanĩsya na mathĩna maitũ.

¹¹ Soma Isaia 40:31. Ndiũ yĩthĩawa ĩtonya kwambata na ĩkathi kũndũ kũasa mũno o ĩlelete kĩsevenĩ, ĩndĩ ndĩkaa ũu kwa vinya wayo wĩ wʼoka. Ĩla nzeve mbyũ yambatĩte nĩtetheeasya ndiũ kwambata kũvika vala ĩkwenda na nũndũ wa ũu ĩiũlũka ĩtũmĩĩte vinya mũnini. Kwoou ĩla wesa kũkomana na maũndũ maito lilikanaa ndiũ. Mwĩsũve Yeova aũtetheesye wambate ta ndiũ kwa kũũnenga “Mũtetheesya, nake nĩ Veva Mũtheu.” (Yoa. 14:26) Nũtanu kũmanya kana Yeova no atũtetheesye na veva wake mũtheu ndatĩka o na yĩva ya mũthenya na ũtukũ. Kwa ngelekanyʼo, ĩla twaemanwa na mwana-a-asa kana mwĩĩtu-a-asa kĩkundinĩ no twĩwʼe tũyenda mũno ũtethyo wa Yeova. Ĩndĩ nĩkĩ mathĩna malikaa katĩ wa ana-a-asa?

12, 13. (a) Nĩkĩ mathĩna malikaa katĩ wa Aklĩsto? (b) Ngewa ya Yosevu yĩtũmanyĩsya kyaũ ĩũlũ wa Yeova?

¹² Mathĩna malikaa katĩ wa andũ nũndũ ithyonthe twĩ ene naĩ. Kwoou mavinda amwe no tũthatwʼe nĩ ndeto kana meko ma ana-a-asa na eĩtu-a-asa, kana o ithyĩ tũkamathatya. Ũndũ ũsu ndwĩthĩawa wĩ laisi kũmĩanĩsya nawʼo. Ĩndĩ ĩla weekĩka, Yeova ethĩawa atũnenga mwanya wa kwonanyʼa ũndũ tũlũmanĩtye nake. Ata? Twonanasya nĩtũlũmanĩtye nake ĩla twaendeea kũthũkũma na ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ twĩ ngwatanĩo nũndũ we mwene nũmendete o na ethĩwa nĩ ene naĩ.

¹³ Ngewa ya Yosevu nĩyonanasya kana Yeova ndasiĩĩaa athũkũmi make maikakwatwe nĩ matatwa. Ana-a-ĩthe ma Yosevu nĩmamwĩwʼĩie kĩwĩu na mamũthoosya ta ngombo e wa mũika, na atwawa nthĩ ya Misili. (Mwa. 37:28) Yeova nĩwoonie kyonthe kĩla kyaendeee, na vate nzika, ndaatana kwona ũndũ mũnyanyae weekiwe o na kau aĩ mũlũngalu. O na vailyĩ ũu, ndaalikĩlĩĩla. O na ĩtina ĩla Yosevu wailĩĩilwe ũvũngũ atwʼĩka atĩ nũkwendaa kũkwata kĩveti kya Votivali na ekwʼa kolokolonĩ, tiwʼo Yeova waalikĩlĩĩla maũndũ. Ĩndĩ Ngai nĩwamũtiĩte Yosevu? Aiee, vandũ va ũu, “ũla [Yosevu] wekie, Yeova nĩwaĩlasya.”—Mwa. 39:21-23.

14. Tũtethekaa ata ‘twaeka’ kũthata?

¹⁴ Kwa tũsũanĩe ngelekanyʼo ĩngĩ. No andũ anini maaĩkwa maũndũ mathũku ta ala Ndaviti weekiwe. Ĩndĩ o na ekĩtwe ũu, mũnyanyae ũsu wa Ngai ndaaeka ũthatu ũla waĩ nawʼo ngoonĩ ũmũkĩlye vinya. Vandũ va ũu aandĩkie ũũ: ‘Eka ũthatu, na tia ũthilĩku: ndũkenyamasye, nĩkwʼo kũtumaa naĩ yĩkwa.’ (Sav. 37:8) Kĩtumi kĩnene kya ‘kũeka’ ũthatu nĩ kana kwĩka ũu kwonanasya kana nĩtũatĩĩe ngelekanyʼo ya Yeova, ũla Mbivilia yaĩtye “ndatwĩkĩte kwĩanana na naĩ sitũ.” (Sav. 103:10) Ĩndĩ ve moseo angĩ tũkwataa ‘twaeka’ kũthata. Ũthatu no ũtume tũkwatwa nĩ mathĩna ma mwĩĩ, ta kwa ngelekanyʼo, no twambĩĩe kwambatwa nĩ nthakame kana tũkambĩĩa kwĩthĩwa na mathĩna ma kũveva. O na kĩu no kĩtume ĩtema na wasyũngũ syĩthĩwa na mathĩna, kana ĩvu yĩkambĩĩa kũemwa nĩ kũthia lĩu nesa. Ĩla tũthatĩte wĩthĩaa tũikũsũanĩa nesa. Na mavinda amwe ĩthata o yĩmwe no yĩtume tũkwʼa ngoo mũno kwa ĩvinda ĩasa. Ĩndĩ o tondũ Mbivilia yaĩtye, “ngoo nduu nĩ thayũ wa mwĩĩ.” (Nth. 14:30) Kwondũ wa ũu, tũtonya kwĩka ata tũtũngĩĩe mũuo katĩ witũ na mwana-a-asa ethĩwa twĩĩwʼa atũũmĩsya? Kũtũmĩa nesa ũtao ũla wĩ Mbivilianĩ no kũtũtethye mũno ngalĩkonĩ ĩsu.

ĨLA TWAŨMĨWʼA NĨ ANA-A-ASA

15, 16. Twaĩle kwĩka ata ethĩwa twĩĩwʼa tũvĩtĩwʼe nĩ mũndũ?

¹⁵ Soma Aeveso 4:26. Tũitelemaa twoona andũ ma nthĩ maitũnyamasya. Ĩndĩ nata ĩla Mũklĩsto ũngĩ kana o mũndũ wa mũsyĩ waneena kana weeka o kĩndũ kyatũũmĩsya mũno ngoonĩ? No twĩwʼe twathata mũno. O na nĩtũtonya kwĩwʼa ũndũ ũla tweekwa ta ũtakola. Vekala ũu twĩka ata? Tũendeea kwoveea ũthatu ũsu ngoonĩ kwa myaka mingĩ, kana no tũatĩĩe ũtao wa Mbivilia na tũilũnga maũndũ na mĩtũkĩ? O ũndũ twaekana na ũndũ ũsu tũteũwĩkalĩla nthĩ, nowʼo wĩthĩaa nĩ vinya kwĩsa kũtũngĩĩa mũuo katĩ witũ na mwana-a-asa.

¹⁶ Twasye nĩwavĩtĩwʼa nĩ mwana-a-asa na wĩĩwʼa ũndũ ũsu ũtekuma kĩlĩkonĩ. Nĩ matambya meva ũtonya kwosa nĩ kana ũtũngĩĩe mũuo? Mbee, mũvoye Yeova na ngoo yonthe. Mwĩsũve aũtetheesye mũee ngewa nesa wĩ na mwana-a-asa. Ndũkolwe kana mwana-a-asa ũsu nĩ ũmwe wa anyanyae ma Yeova. (Nth. 3:32) Ngai nũmwendete. Yeova ekaa anyanyae ũseo, na endaa tũmeke oou. (Nth. 15:23; Mt. 7:12; Ako. 4:6) Ũndũ ũngĩ waĩle kwĩka nĩ kũsũanĩa nesa kĩla ũũthi kũneena. Ndũkatwʼe ngoonĩ yaku kana mũnyanyau avangie akũũmĩsye na ngũlũ. No kwĩthĩwa no vandũ vavĩtanie, kana ũkethĩa nue ũtanaelewa nesa nĩ kĩla kĩendeeie. O na ĩngĩ, ĩthĩwa wĩyũmbanĩtye kwĩtĩkĩla kana we mwene nũtonya kwĩthĩwa wĩkie kĩndũ kĩtumie eka ũndũ wĩkie. No wambĩĩe ngewa na kwasya atĩĩ: “No nĩthĩwe ndyĩka kũthĩnĩka mũno nĩ kaũndũ kate vala kaĩ, ĩndĩ ĩla ũnaneenisye ĩyoo, nĩneewie . . . ” Ethĩwa mwaneena ndũnona ngewa syenyu ta inatethya, mantha ĩvinda mwĩneenea ũndũ ũsu ĩngĩ. Kavindanĩ kau endeea kũvoyea mwana-a-asa na ũimũkũlya Yeova amũathime. Mũvoye Ngai aũtetheesye wone nguma sya vata ila mwana-a-asa ũsu wĩ nasyo. O na maũndũ mathi ata, ĩkĩĩa vyũ kana Yeova akatanĩthwʼa nĩ kĩthito kyaku kya kũtata ũndũ ũtonya wĩwʼane na mwana-a-asa, ũla o nake nĩ mũnyanyae.

ĨLA TŨKWĨWʼA TŨIANDŨĨKA NŨNDŨ WA MAŨNDŨ TWEEKIE

17. Yeova atũmĩaa kyaũ kũtũtetheesya ethĩwa nĩtwĩkĩte naĩ, na nĩkĩ twaĩle kũtũmĩa ũtethyo ũsu nesa?

¹⁷ Amwe mewʼaa Yeova ta ũtesa kwĩtĩkĩla ũthũkũmi woo nũndũ wa naĩ ngito meekie ĩvinda ĩvĩtu. Kũandũĩka nũndũ wa naĩ weekie nĩ kĩndũ kĩtonya kũũnyamasya mũno. Mũsumbĩ Ndaviti nũmwe waandũĩkaa mũno nũndũ wa naĩ ĩla weekĩte. Aisye atĩĩ: “Yĩla navindisye, mavĩndĩ makwa makũa nũndũ wa kũluma kwakwa mũthenya wʼonthe. Nĩkwĩthĩwa mũthenya na ũtukũ kwʼoko kwaku kwaĩ kũito ĩũlũ wakwa.” Ũndũ wa kwendeesya nĩ kana Ndaviti nĩwaũngamie ta mũndũũme mũima kĩ-veva na eeka kĩla waaĩle kwĩka. Aandĩkie: “Nĩnakũmanyĩthisye naĩ yakwa, . . . naku wandekea ũthũku wa naĩ yakwa.” (Sav. 32:3-5) Ethĩwa nĩwĩkĩte naĩ ngito, manya kana Yeova nĩwĩyũmbanĩtye kũũtetheesya ũkĩle ĩngĩ. Ĩndĩ no nginya wĩtĩkĩle ũtethyo ũla umasya aitũmĩa kĩkundi. (Nth. 24:16; Yak. 5:13-15) Kwoou ndũkanange ĩvinda nũndũ kũteetea nĩkũtonya kũtuma wasya wĩkwatyo wa kũkwata thayũ ũtathela! Nao nata ethĩwa nĩwaekeiwe naĩ yaku ĩndĩ no wĩwʼaa wasya wa ngoo ũiũthĩnyʼa nũndũ wa mavĩtyo asu weekie?

18. Ngelekanyʼo ya Vaulo ĩtonya kũtetheesya ata ala monaa mate vata methonĩ ma Yeova?

¹⁸ Twasisya nesa nĩtwonaa kana ve mavinda mũtũmwa Vaulo wathĩnĩkaa mũno nũndũ wa mavĩtyo make ma tene. Aisye atĩĩ: “Nyie nĩ mũnini kwĩ atũmwa onthe, ũla ũtaĩle kwĩtwa mũtũmwa, nĩkwĩthĩwa nathĩnisye ĩkanisa ya Ngai.” Ĩndĩ o na vailyĩ ũu, asyokie asya: ‘Kwondũ wa mumo wa Ngai nĩilyĩ o ũndũ ndilyĩ.’ (1 Ako. 15:9, 10) Yeova nĩweesĩ kana Vaulo aĩ mũndũ wĩ na naĩ ĩndĩ nĩwamwĩtĩkĩlile ailyĩ oou, na nĩwendaa ũ Vaulo amanye kana nũmwĩtĩkĩlĩte. Kwoou ethĩwa nĩweelilile vyũ nũndũ wa naĩ syaku sya tene na watavya Yeova, vamwe na atumĩa ethĩwa vaĩ vata wa kwĩka ũu, no wĩkale wĩ mwĩanĩe wĩsĩ kana Yeova nĩ Ngai wĩ tei. Nũndũ wa ũu ĩkĩĩa ũndũ Yeova ũkwathĩte, na ndũkethĩwe na nzika kana nĩwakũekeie.—Isa. 55:6, 7.

19. Ĩandĩko ya mwaka ya 2018 nĩ yĩva, na nĩkĩ nĩyaĩlĩte?

¹⁹ O ũndũ tũthengeee mũthya wa nthĩ ĩno, nowʼo maũndũ mekũendeea kwĩthĩwa me metu. Ĩndĩ we ĩkĩĩa vyũ kana Ngai ũla ‘ũnengae vinya ala meũnyala; na wongelaa vinya ũla ũte vinya’ nũtonya kũũnenga kyonthe kĩla wĩ na vata nakyo nĩ kana ũendeee kũmĩĩsya. (Isa. 40:29; Sav. 55:22; 68:19) Kĩla ĩvinda twathi maũmbano mwakanĩ ũũ wʼonthe wa 2018 tũkalilikanaa ũndũ ũsu wa vata, nĩkwĩthĩwa tũkeethĩanaa na ĩandĩko yitũ ya mwaka Nyũmbanĩ ya Ũsumbĩ. Ũndũ ũsu wa vata wonanĩtwʼe nesa nĩ ĩandĩko yĩu, yĩla yaĩtye: “Ala mamweteelaa Yeova makeeũvwʼa vinya woo.”—Isa. 40:31.