Ũndũ Tũtonya Kũtetheesya Angĩ Makwate Mĩao ya Klĩsto

1. Kwosana na ĩandĩko ya Mathayo 28:18-20, Yesũ anengie aatĩĩi make mwĩao wĩva?

ĨTINA wa Yesũ kũthayũũkwʼa, nĩwaumĩlĩĩile amanyĩwʼa make ala moombanĩe Kalilii. Aĩ na ũndũ wa vata wendaa kũmatavya. Nĩ ũndũ wĩva? Ũndũ ũsu wĩ ĩandĩkonĩ ya Mathayo 28:​18-20.​—Soma.

2. Twĩneenea makũlyo meva?

² Mwĩao wa Yesũ wa kũtwʼĩkĩthya andũ amanyĩwʼa ũkonetye athũkũmi onthe ma Ngai o na ũmũnthĩ. Kwoou, ekai tũneenee makũlyo atatũ makonetye wĩa ũsu Yesũ ũtũnengete. Mbee, nĩ ũndũ ũngĩ wĩva twaĩle kwĩka eka o kũmanyĩsya amanyĩwʼa kĩla Ngai wendaa meke? Kelĩ, atavanyʼa onthe kĩkundinĩ matonya kũtetheesya amanyĩwʼa ata meke maendeeo? Katatũ, tũtonya kũtetheesya ala mavoie ata mambĩĩe kũtethya wĩa wa kũtwʼĩkĩthya andũ amanyĩwʼa?

MAMANYĨSYEI KŨKWATA MĨAO YA YESŨ

3. Yesũ awetie ũndũ wĩva wĩ ũtheinĩ mwĩaonĩ ũla wanenganie?

³ Mwĩao wa Yesũ wĩ ũtheinĩ. No nginya tũmanyĩsye andũ maũndũ ala watwĩaĩe. Ĩndĩ ve ũndũ wa vata tũtaĩle kũlwa nĩwʼo. Yesũ ndaasya: ‘Mamanyĩsyei maũndũ onthe ala namwĩaĩe.’ Vandũ va ũu, aisye: Mamanyĩsyei “kũkwata maũndũ onthe ala namwĩaĩe.” Nĩ kana tũatĩĩe mwĩao ũsu nesa, twaĩle kũmanyĩsya amanyĩwʼa maitũ kĩla maĩle kwĩka, na tũimonyʼa ũndũ maĩle kũkĩka. Nĩkĩ twaĩle kwĩka ũu?

4. Kũkwata mwĩao nĩ kwĩka ata? Nengane ngelekanyʼo.

⁴ “Kũkwata” mwĩao nĩ kũũatĩĩa. Kwasũanĩa ngelekanyʼo ĩno ĩeleetye ũndũ tũtonya kũmanyĩsya mũndũ kũkwata, kana kũatĩĩa, maũndũ ala Klĩsto watwĩaĩe. Mwalimũ ũkũmanyĩsya amanyĩwʼa make kũtwaa ngalĩ atonya kwĩka ata nĩ kana amamanyĩsye kũatĩĩa mĩao ya lelũnĩ? Mwalimũ ũsu nũtonya kwamba kũmamanyĩsya mĩao ĩsu me kĩlasinĩ. Ĩndĩ ve ũndũ ũngĩ waĩle kwĩka nĩ kana amamanyĩsye kũmĩatĩĩa. No nginya aendanyʼe namo yĩla matwaĩte ngalĩ lelũnĩ, na aimonyʼa kĩla maĩle kwĩka nĩ kana matũmĩe kĩla memanyĩĩtye. Ngelekanyʼo ĩsu yĩtũmanyĩsya kyaũ?

5. (a) Kwosana na ĩandĩko ya Yoana 14:15 na 1 Yoana 2:3, twaĩle kũmanyĩsya amanyĩwʼa maitũ kwĩka ata? (b) Tũtonya kũtetheesya amanyĩwʼa ata maatĩĩe myolooto ya Mbivilia?

⁵ Yĩla tũkwĩmanyĩsya Mbivilia na angĩ, nĩtũmamanyĩasya kĩla Ngai wendaa twĩke. Ĩndĩ ve ũndũ ũngĩ twaĩle kwĩka. No nginya tũmamanyĩsye kũtũmĩa kĩla meemanyĩsya. (Soma Yoana 14:15; 1 Yoana 2:⁠3.) Tũtonya kwĩka ũu ata? No tũeke ngelekanyʼo yitũ ĩmatetheesye kũmanya ũndũ matonya kũtũmĩa myolooto ĩla yĩ Maandĩkonĩ me sukulu, wĩanĩ, kana yĩla mekwĩtanĩthya. O na no tũmaelesye ĩtatwa yatũkwatie nĩ kana tũmonyʼe ũndũ kũtũmĩa myolooto ya Mbivilia kwatũsũvĩie tũikalike mũisyonĩ, kana ũndũ kwatũtetheeisye kwĩka ũtwi mũseo. Na eka ũu, yĩla twĩ na amanyĩwʼa maitũ, no tũmũvoye Yeova na tũimũkũlya amatongoesye na veva mũtheu.​—Yoa. 16:⁠13.

6. Twaĩlĩte kwĩka ata nĩ kana tũmanyĩsye angĩ kũkwata mĩao ya Yesũ?

⁶ Twaĩlĩte kwĩka ata nĩ kana tũmanyĩsye angĩ kũkwata mĩao ya Yesũ? Twaĩlĩte kũtetheesya amanyĩwʼa maitũ methĩwe na wendi wa kũtwʼĩkĩthya andũ amanyĩwʼa. Amwe no makĩe kũtethya wĩa ũsu. Kwoou nĩtwaĩle kwĩthĩwa na wũmĩĩsyo yĩla tũũmatetheesya maelewe ũwʼo wa Mbivilia nesanga. Na kĩtumi nũndũ kĩu no kĩtume methĩwa na mũĩkĩĩo mũlũmu, kĩkakiita ngoo syoo, na kĩituma mambĩĩa kũtavanyʼa. Nĩ nzĩa yĩva tũtonya kũtũmĩa tũmatetheesye methĩwe na wendi wa kũtavanyʼa ũvoo mũseo?

7. Tũtonya kũtetheesya mũmanyĩwʼa ata ethĩwe na wendi wa kũtavanyʼa ũvoo mũseo?

⁷ No tũkũlye mũmanyĩwʼa witũ makũlyo ta: “Kwĩtĩkĩla ũvoo wa Ũsumbĩ kũalyũlĩte ata thayũ waku? We nũkwona angĩ ta me na vata wa kwĩwʼa ũvoo ũũ? Ũtonya kwĩka ata ũmatetheesye?” (Nth. 3:27; Mt. 9:37, 38) Ĩtina wa ũu, mwonyʼe tulakiti ila syĩ nthĩnĩ wa Syĩndũ Ila Tũtũmĩaa Mũno Kũmanyĩsya, na ũimũkũlya anyuve ila ũkwona ta itonya kwendeesya andũ make ma mũsyĩ, anyanyae, kana ala ũthũkũmaa namo. O na no ũmũnenge iana ũna. Ĩtina wa ũu, ĩyũmbanyʼei vamwe nĩ kana ũmũtetheesye amanye ũndũ ũtonya kũmanenga tulakiti isu kwa nzĩa nzeo. Na ĩndĩ yĩla wĩtwʼĩka mũtavanyʼa, wĩtavanyʼa nake nĩ kana ũmwonyʼe kĩla waĩle kwĩka.​—Mũta. 4:9, 10; Luka 6:40.

ŨNDŨ KĨKUNDI KĨTETHEEASYA AMANYĨWʼA MEKE MAENDEEO

8. Nĩkĩ nĩ ũndũ wa vata amanyĩwʼa mamwende Ngai na mũtũi mũno? (O na ĩngĩ, sisya ĩsandũkũ “Ũndũ Tũtonya Kũtetheesya Amanyĩwʼa Mamwende Ngai Mũno.”)

⁸ Lilikana kana Yesũ atũnengie mwĩao wa kũmanyĩsya andũ “kũkwata maũndũ onthe” ala watwĩaĩe. Na vate nzika, maũndũ amwe twaĩle kũmamanyĩsya nĩ ĩla mĩao ĩlĩ mĩnene ĩkonanĩtye na wĩa wa kũtavanyʼa na kũtwʼĩkĩthya andũ amanyĩwʼa, nayo nĩ kũmwenda Ngai na mũtũi. (Mt. 22:37-39) Mĩao ĩsu ĩlĩ ĩkonanĩtye ata na wĩa wa kũtavanyʼa? Ũndũ mũnene ũla ũtumaa tũtavanyʼa nĩ kũmwenda Ngai na mũtũi. Ĩndĩ amanyĩwʼa amwe ma Mbivilia nĩmalikawa nĩ wia masũanĩa ĩũlũ wa kũtavanyʼa. Kwoou no tũmaĩkĩĩthye kana Yeova nũkũmatetheesya wia ũla me nawʼo ũthi ũolekete. (Sav. 18:1-3; Nth. 29:25) Ĩsandũkũ yĩla yĩ ĩsomonĩ yĩĩ yĩeleetye matambya ala tũtonya kwosa tũtetheesye mũmanyĩwʼa amwende Ngai mũnango. Ĩndĩ eka kĩla twaneeneea, kĩkundi kĩtonya kwĩka ata kĩtetheesye amanyĩwʼa mamwende Ngai na mũtũi mũnango?

9. Nĩ kwa nzĩa syĩva ũla mũndũ ũkũmanyĩwʼa kũtwaa ngalĩ ũtonya kwĩmanyĩsya maũndũ ma vata?

⁹ Kwa tũsũanĩe ĩngĩ ĩla ngelekanyʼo ya mũndũ ũkũmanyĩwʼa kũtwaa ngalĩ. Nĩ kwa nzĩa syĩva ũtonya kwĩmanyĩsya kũtwaa ngalĩ yĩla wĩ na mwalimũ wake me lelũnĩ wĩ ngalĩ ingĩ? Nĩ kwa kwĩthukĩĩsya mwalimũ wake na kũsisya ndeleva ila siũtwaa ngalĩ nesa. Kwa ngelekanyʼo, mwalimũ nũtonya kũmwonyʼa ndeleva ũkwathũkĩa ũngĩ nesa avĩte mbee wake. Kana akamwonyʼa ndeleva waola kyeni kya taa sya ngalĩ yake nĩ kana kĩikathĩnyʼe ndeleva ila ingĩ, na aimwĩkĩa vinya o nake eke ũu. Ngelekanyʼo ta isu no imanyĩsye mũmanyĩwʼa maũndũ ma vata ũtonya kũtũmĩa yĩla ũtwaĩte ngalĩ.

10. Nĩ kyaũ kĩtonya kũtetheesya mũmanyĩwʼa eke maendeeo?

¹⁰ O ta ũu, mũmanyĩwʼa ambĩĩa kũkinyĩla kasĩlanĩ kala kaelete thayũnĩ, nĩwĩmanyĩasya maũndũ ma vata kuma kwa mwalimũ wake na kwa kũsisya athũkũmi angĩ ma Yeova. Kwoou nĩ kyaũ kĩtonya kũmũtetheesya mũno eke maendeeo? Nĩ kũthi maũmbanonĩ ma Kĩklĩsto. Nĩkĩ tũkwasya ũu? Maũndũ ala ũkwĩwʼa maũmbanonĩ no mamũtetheesye kwongelanga ũmanyi wake, kũlũlũmĩlya mũĩkĩĩo wake, na maimũtetheesya kũmwenda Ngai. (Meko 15:30-32) Na eka ũu, yĩla wĩ maũmbanonĩ, mwalimũ wake no amũmanyĩthanyʼe na ana-a-asa na eĩtu-a-asa angĩ makomanĩte na maũndũ ta ala we mwene ũkomanĩte namo. Nĩ ngelekanyʼo ta syĩva sya ana-a-asa na eĩtu-a-asa mendete Ngai mũmanyĩwʼa ũtonya kwona kĩkundinĩ? Ekai twone imwe.

11. Nĩ ngelekanyʼo syĩva mũmanyĩwʼa ũtonya kwona kĩkundinĩ, na itonya kũmũtethya ata?

¹¹ Mbee, mũmanyĩwʼa wa Mbivilia ũeaa syana syake e weka no one mwĩĩtu-a-asa o nake ũeaa syana e weka. Mũmanyĩwʼa ũsu no akiitwe ngoo mũno oona kĩthito kĩla mwĩĩtu-a-asa ũsu wĩkĩaa okanyʼe na twana twake Nyũmbanĩ ya Ũsumbĩ. Kelĩ, sũanĩa mũmanyĩwʼa ũkũngʼangʼana aeke kũnywʼa sikala, na aimanyana na mwana-a-asa wavotie kũekana na kĩmanyĩo kĩu. Mwana-a-asa ũsu nũtonya kũmũtavya ũndũ kũmwenda Yeova kwamũtetheeisye kũatĩĩa mĩao yake. (2 Ako. 7:1; Avi. 4:13) Ĩtina wa mwana-a-asa ũsu kũmũelesya ũndũ weekie, aimwĩa, “O naku no ũeke.” Na kĩu kĩimwĩkĩa vinya na aiĩkĩĩa kana o nake no aeke. Katatũ, mũmanyĩwʼa wa mũika no one mwĩĩtu-a-asa wa mũika ũtanĩaa mũno kwĩthĩwa e Ngũsĩ. Kĩu no kĩtume enda kũmanya nĩ kyaũ kĩtetheeasya mwĩĩtu-a-asa ũsu kwĩkala e mũtanu mavinda onthe.

12. Nĩkĩ tũtonya kwasya kana kĩla ũmwe kĩkundinĩ ve ũndũ ũtonya kwĩka akatetheesya amanyĩwʼa ma Mbivilia?

¹² Yĩla amanyĩwʼa ma Mbivilia mamanyana na ana-a-asa na eĩtu-a-asa me kĩvathũkanyʼo, ngelekanyʼo syoo no imatetheesye kũelewa ũndũ matonya kũkwata mwĩao wa Klĩsto wa kũmwenda Ngai na mũtũi. (Yoa. 13:⁠35; 1 Tim. 4:12) Na o tondũ twoona, mũmanyĩwʼa no atetheewʼe nĩ ngelekanyʼo sya atavanyʼa makomanĩte na maũndũ mailye o ta ala mamũkwatĩte. Ngelekanyʼo isu no imũtetheesye kũmanya kana no avote kwĩka moalyũku ala mekwendeka nĩ kana atwʼĩke mũmanyĩwʼa wa Klĩsto. (Kũt. 30:11) Kĩla ũmwe kĩkundinĩ ve ũndũ ũtonya kwĩka akatetheesya amanyĩwʼa meke maendeeo. (Mt. 5:16) We mwene wĩkaa ata wĩkĩe vinya amanyĩwʼa ala mokaa maũmbanonĩ?

TETHEESYAI ALA MAVOIE MAMBĨĨE KŨTAVANYʼA

13-14. Yesũ akuie atũmwa make ata yĩla makwʼĩte ngoo?

¹³ Twĩenda kũtetheesya ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ ala mavoie mambĩĩe kwĩanĩsya mwĩao wa Klĩsto wa kũtwʼĩkĩthya andũ amanyĩwʼa. Ũndũ Yesũ wakuie atũmwa make yĩla makwʼĩte ngoo no kũtũtetheesye kũmanya kĩla twaĩle kwĩka.

¹⁴ Ĩvinda ĩkuvĩ Yesũ atanamba kũawa, atũmwa ‘onthe nĩmasembie mamũtia.’ (Mko. 14:50; Yoa. 16:32) We Yesũ eekie ata ĩvindanĩ yĩu makwʼĩte ngoo? Kavinda kakuvĩ ĩtina wa kũthayũũkwʼa, eeie aatĩĩi amwe make atĩĩ: “Mũikakĩe! Endai, mũkatavye ana-a-asa makwa [kana nĩnĩthayũũkiwʼe].” (Mt. 28:10a) Yesũ ndaamekĩsya ngoo. O na kau nĩmamũtiĩte, ametie “ana-a-asa makwa.” O ta Yeova, Yesũ aĩ tei na nĩwaekeaa.​—2 Asu. 13:⁠23.

15. Twĩwʼaa ata twasũanĩa ala maekete kũtavanyʼa?

¹⁵ O ta ũu, nĩtũthĩnĩkĩaa mũno ala maekete kũtavanyʼa. Mo nĩ ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ, na nĩtũmendete! Nĩtũlilikanaa ũndũ mamũthũkũmie Yeova na kĩthito, na amwe o na mamũthũkũmie kwa ĩvinda ya myaka mingĩ. (Aevl. 6:10) Twĩwʼaa tũimakosa mũno! (Luka 15:4-7) Kwoou tũtonya kũatĩĩa ngelekanyʼo ya Yesũ ata?

16. Tũtonya kwonanyʼa ata kana nĩtũũthĩnĩkĩa ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ ala mavoie?

¹⁶ Mathokye maũmbanonĩ wĩ mũthangaau. Ũndũ ũmwe Yesũ weekie athangaasye atũmwa make yĩla makwʼĩte ngoo nĩ kũmathokya ũmbanonĩ. (Mt. 28:10b; 1 Ako. 15:⁠6) O ta ũu, ũmũnthĩ no tũthangaasye ala mavoie moke maũmbanonĩ, ethĩwa mayambĩĩe kwĩka ũu. Nĩtwaĩle kũmanya kana nĩvatonyeka tũkamathokya mavinda kauta maikaatwʼĩka nĩmooka. Yesũ ndalea kwĩthĩwa atanie yĩla amanyĩwʼa make mookie ũmbanonĩ ũla wamathoketye. O naitũ tũiema kũtana twoona mooka.​—Sianĩsya na Mathayo 28:16 na Luka 15:⁠6.

17. Twaĩle kwĩka ata yĩla mũndũ wavoie wooka ũmbanonĩ?

¹⁷ Mavika maũmbanonĩ, mathokye kuma ngoonĩ. Yĩla Yesũ wakomanie na amanyĩwʼa make, nĩwamathengeeie aneena namo, na kĩu kyatuma mewʼa me eanĩe. (Mt. 28:18) Twaĩle kwĩka ata yĩla mũndũ wavoie wooka Nyũmbanĩ ya Ũsumbĩ? Nithyĩ twaĩle kwĩthĩwa ma mbee kũmũkethya twĩ athangaau. Mbeenĩ nĩvatonyeka tũkathĩnĩka tũisengʼa twĩasya ata. Ĩndĩ no tũmũtavye ũndũ twatana kũmwona, kwa nzĩa ĩtemwĩkĩĩthya nthoni.

18. Tũtonya kwĩkĩa vinya ata atavanyʼa ala mavoie?

¹⁸ Mekĩe vinya kuma ngoonĩ. Nĩvatonyeka amanyĩwʼa ma Yesũ makethĩwa meewʼaa matatonya wĩa ũla wamanengie wa kũtavanyʼa nthĩ yonthe. Nũndũ wa ũu, Yesũ amaĩkĩĩthisye ũũ: “Nyie nĩ vamwe nenyu mĩthenya yonthe.” (Mt. 28:20) Kĩu nĩkyamatethisye? Ĩĩ. Ĩtina wa kavinda o kanini, nĩmambĩĩe “kũmanyĩsya . . . na kũnyaĩĩkya ũvoo mũseo.” (Meko 5:42) Atavanyʼa ala mavoete o namo nĩmendaa kwĩkĩwa vinya. Nĩvatonyeka makewʼa matatonya kwambĩĩa kũtavanyʼa. Kwoou no tũmaĩkĩĩthye kana maikatavanasya me oka. Na ĩndĩ yĩla makewʼa matonya kũthi ũtavanyʼa, twĩendanyʼa namo. Vate nzika, makatana mũno kwona tũimatetheesya kwambĩĩa kũtavanyʼa ũvoo mũseo. Twoonyʼa ala mavoete kana tũmosaa ta ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ, no twone maisyoka, na kĩu kĩituma onthe kĩkundinĩ matana.

EKAI TŨMINE WĨA ŨLA TWANENGIWE

19. Twĩ na wendi wĩva, na nĩkĩ?

¹⁹ Twaĩle kũtethya wĩa ũũ wa kũtwʼĩkĩthya andũ amanyĩwʼa nginya ĩndĩĩ? Twaĩle kũendeea nginya mũminũkĩlyo wa ĩvinda yĩĩ. (Mt. 28:20; sisya Maelesyo ma Ndeto sya Mbivilia, “Mũminũkĩlyo wa ĩvinda yĩĩ.”) Ĩndĩ nĩtũũtonya kũendeea kwĩanĩsya mwĩao ũsu wa Yesũ? Nĩtũtwʼĩte vyũ kwĩka ũu! Nũndũ wa ũu, nĩtũtũmĩaa ĩvinda yitũ, vinya witũ, na malĩ sitũ kũmantha ala me na “ngoo nzeo kwondũ wa thayũ wa tene na tene.” (Meko 13:48) Tweeka ũu, twĩthĩawa tũiatĩĩa ngelekanyʼo ya Yesũ. Aisye: “Lĩu wakwa nĩ kwĩka kwenda kwa ũla wandũmie, na kũmina wĩa wake.” (Yoa. 4:34; 17:⁠4) Ũsu nowʼo wendi witũ. Twĩenda kũmina wĩa ũũ twanengiwe. (Yoa. 20:21) Na twĩenda ala angĩ onthe, o vamwe na ala mavoie, momĩĩsye wĩanĩ ũũ vamwe naitũ.​—Mt. 24:⁠13.

20. Kwosana na Avilivi 4:13, nĩkĩ tũtonya kwĩanĩsya wĩa ũla Yesũ watwĩaĩe twĩke?

²⁰ Nĩ wʼo kana kwĩanĩsya mwĩao ũsu wa Yesũ kũi laisi. Ĩndĩ tũitethasya wĩa ũsu twĩ ithyoka. Yesũ atwathie kana akeethĩawa naitũ. Yĩla tũũtethya wĩa wa kũtwʼĩkĩthya andũ amanyĩwʼa, twĩthĩawa “twĩ atethya ma wĩa vamwe na Ngai,” na twĩthĩawa “twĩ nthĩnĩ wa ngwatanĩo vamwe na Klĩsto.” (1 Ako. 3:9; 2 Ako. 2:17) Kwoou no twĩanĩsye wĩa ũsu. Nĩ kĩanda kĩnene na kya kũtanĩthya ta kĩ kũtethya wĩa ũũ na kũtetheesya angĩ maũtethye!​—Soma Avilivi 4:​13.