Beto Zitisa Dibanza ya Masonuku na Yina Metala Kuzika Mvumbi—Kitini 1
1. Inki mutindu beto yonso kekudiwaka kana nduku to mpangi mosi mefwa, mpi nki bampasi Bambangi ya Yehowa kekutanaka ti yo kana bo mefwila muntu yina bo kezolaka?
1 Na disolo ya luzingu ya bantu, lufwa mepesaka bantu mingi mpasi. Bantu ya Nzambi mpi kewaka mpasi yango. Bonso Yezu, Bakristu ya kyeleka kewaka mpasi ya ngolo kana nduku to muntu mosi ya dibuta na bo mefwa. (Yoa. 11:33, 35) Yo kevandaka mpasi na kunwana ti mpasi yina beto kewaka ntangu muntu ya beto kezolaka mefwa, mpi bantu yina mefwila muntu kevandaka na mpusa ya kikesa mpi ya lusadisu na beto ya zola. Yo kele mpenza mutindu yina mingimingi na babwala yina bantu kendimaka balukwikilu ya luvunu mpi kewaka bafwa boma mingi. Na babwala yina, bantu ya dibuta yina kele ve Bambangi mpi bamfinangani lenda pusa Mukristu yina mefwila muntu na kundima binkulu yina kewakana ve ti Masonuku. Inki mutindu beto lenda kanga ntima na mawa yina beto kewaka kana beto mefwila muntu, kukonda kudikotisa na bikalulu mpi binkulu yina kesepedisaka ve Nzambi?
2. Inki kele nkadilu ya bafwa, mpi Biblia kezola kutuba nki ntangu yo ketuba nde “bantu ya kufwa kuzaba kima ve”?
2 Beto Bakisa Kyeleka ya Metala Lufwa: Biblia ketuba kaka nde: “Bantu yina ke na moyo, bo ke zaba nde bo ta fwa; kansi bantu ya kufwa kuzaba kima ve. . . . Kuzola na bo, kimbeni na bo ti kimpala na bo, mambu yai yonso kufwaka na bo nzila mosi. . . . Na nsi ya bafwa [mazyamu ya bantu yonso] kisika ya nge ke kwenda, kisalu kele ve, ngindu kele ve, mayele mpi kele ve.” (Lo. 9:5, 6, 10; Nk. 146:4) Kana muntu mefwa, yandi kezabaka kima ve. Yandi lenda vanda na mawi ve, kusolula ve, to kubakisa mambu yina bantu yankaka ketuba to kesala. Sambu na beto Bakristu ya kyeleka, yai kele kyeleka ya mfunu ya Biblia yina kevandaka ti bupusi na nkadilu mpi bikalulu na beto na ntangu beto mefwila muntu.
3. a) Inki kele kisina ya dilongi yina ketubaka nde bampeve ya bafwa kevandaka ti bupusi na luzingu ya bantu? b) Inki mutindu Roma 12:9 kesadisa bansadi ya Yehowa na kuvanda ti dibanza ya mbote na dilongi yai ya mimpani?
3 Keba na Dilongi Yina Kekusilaka Nzambi Makambu: Na kilanga ya Edeni, Yehowa kuzabisaka Adami ti Eva pwelele nde bo “ta fwa” mpenza kana bo lemfuka ve na nsiku na yandi. (Kuy. 2:17) Kansi, Satana kuzabisaka bo nde bo “ta fwa ve” kana bo kolama na Nzambi. (Kuy. 3:4) Na nima, Satana kukotisaka luvunu yankaka: yandi tubaka nde bafwa kefwaka mpenza ve, kansi bo kezabaka mambu mpi kezingaka na nsi ya bampeve. Luvunu yai ya nene kukusilaka Nzambi makambu mpi kupesaka zina na yandi nsoni. Sambu na bansadi ya Yehowa, dilongi yina ketubaka nde bafwa kezabaka mambu mpi nde bo lenda vanda ti bupusi na bantu yina ke na luzingu kele kaka ve dilongi mosi ya luvunu; kansi, yo kele mpi kisadilu mosi ya ngolo yina Satana kesadilaka sambu na kukusa bantu mpi kubumba kyeleka ya Biblia. Yo kele dilongi yina bantu yonso ya kezolaka Nzambi fwete menga mpenza! (Roma 12:9) Keti nge kesalaka mutindu yai?
4. a) Inki mutindu Kulonga 18:9-13 kesadisa beto na kubakisa dibanza ya Yehowa na yina metala binkulu ya mvindu? b) Na kutadila 2 Korinto 6:15-17, inki Bakristu ya kyeleka fwete sala na yina metala binkulu to bikalulu ya kewakana ti dilongi yina ketubaka nde bafwa kezabaka mambu mpi bo lenda vanda ti bupusi na bantu yina kele na luzingu?
4 Yehowa kupesaka bantu ya Izraele ntuma ya kukabwana mpenza ti konso kinkulu to kikalulu yina vandaka na kuwakana ti dilongi yai ya luvunu. (Kul. 18:9-13) Mutindu mosi, Bakristu ya mvu-nkama ya ntete kubuyaka binkulu yonso yina vandaka na kuwakana ti dilongi yango. (2 Kor. 6:15-17; Kus. 21:8) Ata bo kele bantu ya nki kikanda, to mpusu ya nitu, to ata bo mekatukaka na konso kisina yina, Bambangi ya Yehowa kebuyaka mpi binkulu yonso yina kele ti kuwakana na mutindu mosi buna ti dilongi yina ketubaka nde bafwa kezabaka mambu mpi bo lenda vanda ti bupusi na bantu yina kele na luzingu.
5. a) Masonuku kelonga beto nki na yina metala binkulu yina ketadila lufwa? (Fwanisa Yoane 19:40 ti Levi 21:5 mpi Kulonga 14:1, 2.) b) Mutindu Baebreo 5:14 ketendula, inki beto fwete sala sambu na kubuya binkulu ya mvindu yina ketadila lufwa?
5 Beto Tadila Binkulu: Masonuku kemonisa nde binkulu yonso ve ya bo kesalaka na ntangu ya kuzika mvumbi kele na kuwakana ti dilongi yai ya luvunu. Mu mbandu, na yina metala mvumbi ya Yezu, bo ‘kangaka yo na bilele ya mpembe. Bo tulaka yo mananasi, bonso yo vandaka kifu ya Bayuda kana bo ke zola kuzika muntu.’ (Yoa. 19:40) Kansi, bantu ya Nzambi vandaka kubuya mpenza binkulu yankaka yina vandaka na kuwakana ti dilongi ya ketubaka nde bafwa kezabaka mambu. (Levi 21:5; 19:27, 28; Kul. 14:1, 2) Bubu yai na nsi-ntoto ya mvimba, binkulu mpi bikalulu mingi ya bambuta ya ketadila bafwa kewakanaka mbala mosi to na mutindu ya kubumbana ti dilongi yina. Binkulu ya Congo mpi kele mutindu mosi. Yo kele mpenza mfunu nde beto sadila mayele na beto ya kuyindula sambu na “kuswasisa mambu ya mbote ti mambu ya mbi.” (Baeb. 5:14) Yo tasadisa beto na kubakisa binkulu yina kele na kuwakana ti kyeleka ya Biblia mpi yina kewakana ve ti yo. Inki minsiku ya Biblia lenda twadisa beto na dyambu yai?
6. a) Na kutadila 2 Korinto 6:14-17, beto fwete baka nki lukanu ya ngolo, mpi nki bangyufula beto fwete kudiyula? b) Na kutadila Bazuzi 2:12, nki beto tasala kana beto vukana na kinkulu mosi ya kewakana ve ti Masonuku?
6 Beto Sadila Minsiku: Bantu yina kezola nde Nzambi kundima bo, bo fwete vukana ve ti mimpani. Biblia kezabisa beto nde: “Mfumu Nzambi ke tuba nde: ‘Beno fweti bikisa bo, beno fweti kabana ti bo. Beno kusimba ve bima yina kele ya kukangama na bansiku.’ ” (2 Kor. 6:14, 17) Ti munsiku yai na mabanza, beto fwete kudiyula nde: ‘Keti kuwakana kele na kati ya kinkulu mosi buna ya metala kuzika mvumbi mpi dilongi yina ketubaka nde bampeve ya bafwa kevandaka ti bupusi na bantu ya ke na luzingu?’ Kana kuwakana kele, kinkulu yina kele ve kaka mutindu ya mbote ya kumonisa mawa, kansi yo kele dyambu ya ketadila lusambu ya luvunu. Kusala mutindu yina tafingisa Yehowa Nzambi ya kyeleka mpi yandi tandima yo ve.—Tala Bazuzi 2:12.
7. a) Inki munsiku ya mfunu yina kele na 1 Korinto 10:32 lenda sadisa beto? b) Luka 11:52 mpi Matayo 18:6 kelonga beto nki na yina metala mutindu Yehowa kekudiwaka kana beto mepusa muntu na kubula dibaku?
7 Beto kekuta munsiku ya zole na 1 Korinto 10:32: “Beno monisa bantu ya nkaka nsoni ve na ntima, ata Bayuda ata bayina kele Bayuda ve ata bantu ya Dibundu ya Nzambi.” Inki mutindu kusadila munsiku yai? Bambangi ya Yehowa mezabanaka mbote sambu bo kelongaka kyeleka ya Biblia yina ketubaka nde bafwa kezabaka kima ve mpi bo lenda sadisa ve bantu ya ke na luzingu to kupesa bo mpasi. Ebuna, inki tasalama kana mpangi mosi ya dibundu kuvukana na kinkulu mosi ya kele na kuwakana ti boma ya bafwa? Yo lenda pusa bantu yankaka yina mezaba mambu yina Bambangi ya Yehowa kekwikilaka mpi kelongaka na yina metala bafwa na kubula dibaku. Yehowa kewaka mawa kana muntu mosi mebula dibaku, mpi mebuya kundima nsangu ya Kimfumu sambu na kikuma yina.—Mat. 18:6; Luka 11:52.
8. a) Na nki mambu beto meswaswana ti mimpani? (Tanga mpi sadila Filipi 2:15.) b) Inki mutindu zola na beto sambu na Yehowa kevandaka ti bupusi na badesizio na beto?
8 Beto Menga Mambu ya Mbi: Ntangu bantu yina kele ve Bakristu kesadilaka binkulu yina, mbala mingi bo kezabaka ve nde bo kevukana na lusambu ya luvunu. Mpi mbala mingi bo kebakisaka ve sambu na nki beto kebuyaka kuvukana na binkulu yina kele ya mvindu. Yo yina, kubaka lukanu ya ngolo na dyambu yai lenda vanda ve pete, mpi yo lenda meka mpenza zola ti kwikama na beto sambu na Yehowa. Kansi, beto kezolaka kuvanda kukonda ‘kifu, ntima ya mbote’ mpi kukonda ditono. (Filp. 2:15) Zola na beto sambu na Yehowa kepusaka beto na ‘kubuya mambu ya mbi mpi na kulanda mambu ya mbote.’ (Roma 12:9) Beto kezaba mbote nde yo tavanda mbi, mpi nkutu luvunu, kana beto landa kinkulu mosi yina kewakana ti dilongi yina ketubaka nde bafwa kezabaka mambu mpi kele ti bupusi na bantu ya ke na luzingu. Na kuwakana ti minsiku yai, bika beto tadila mwa binkulu ya kuzika mvumbi yina kesalamaka mingi na bisika ya beto kezingaka.
Binkulu Yina Kesalamaka na Ntwala ya Kuzika Mvumbi
9. a) Inki binkulu kesalamaka mingi ntangu bo keyobisaka mpi keyidikaka mvumbi sambu na kuzika yo? b) Sambu na nki bantu yankaka kesalaka mutindu yina?
9 Kuyidika Nitu ya Mvumbi: Sambu na bunkete, yo lenda lomba nde bo yobisa nitu ya mvumbi na ntwala ya kuzika yo. (Bis. 9:37) Kansi, yo fwete vanda ve ti kuwakana na kinkulu ya kewakana ve ti Masonuku, kinkulu yina kelombaka nde bo yidika mvumbi sambu yandi kwenda kuzinga na ‘insi yankaka.’ Ntangu bantu yina kewaka bafwa boma keyidika mvumbi, bo lenda losa malafu na ntoto mpi kukatula manzungulu mpi nsuki ya mvumbi sambu na kuzika yo na nima. Bo kesadilaka masa ti matiti ya sipesiali sambu na kuyobisa mvumbi. Bo lenda tula bankisi mpi bima yankaka na kati ya bilele ya mvumbi to na sanduku. Bantu yankaka kekwikilaka nde mambu yai yonso kele mfunu sambu mvumbi kununga na kukutana ti bampeve ya ba-nkaka.
10. a) Kana muntu ya mefwa vandaka Mbangi, sambu na nki yo tavanda ve mayele na kubikisa bantu ya dibuta yina kesadilaka ve Yehowa na kuyidika mvumbi? b) Inki beto fwete sala kana bantu yina kele ve Bambangi mebotula mvumbi sambu na kusala binkulu na ntwala ya kuzika yo?
10 Na bansi yankaka, yo kelombaka nde bantu ya kikanda kuyidika mvumbi sambu na kuzika yo. Kana muntu ya mefwa vandaka Mbangi, beno fwete baka bangidika ya mefwana sambu bantu ya dibuta na yandi yina kele ve Bakristu kubotula ve mvumbi sambu na kusala binkulu na bo ya mimpani na kinsweki, dyambu yina mpangi na beto ya mefwa zolaka kundima ve. Bampangi yankaka ya dibundu lenda solula ti bantu ya dibuta sambu na kundimisa bo na kusala ve mambu yina mpangi ya mefwa zolaka kubuya. Kana beto mesala mpenza kikesa, kansi bantu ya dibuta yina kele ve Bakristu mebotula mvumbi, beto tasala yonso sambu beto vukana ve na mambu ya mimpani yina bo tasala. Mpi beto lenda baka kikesa na kuzaba nde bantu yina kele ve Bambangi lenda sala ve ata kima mosi yina tabebisa kivuvu ya luzingu ya mpangi na beto ya zola. Yandi mefwa ya kwikama mpi kele na lutaninu na mabanza ya Yehowa.
11. a) Sambu na nki beto fwete tonga ve Mukristu yina mebaka lukanu ya kutula mvumbi sambu bantu kutala? b) Kana bo tula mvumbi sambu bantu kutala, mambu fwete salama nki mutindu?
11 Kutula Mvumbi Sambu Bantu Kutalaa: Kutula mvumbi to ve sambu bantu kutala kele desizio ya konso muntu. Kana dibuta mosi ya Bukristu mebaka lukanu ya kusala ve kinkulu yai sambu na bikuma yina bo mosi mezaba, beto fwete tonga bo ve. Kana bo baka lukanu ya kutula mvumbi sambu bantu kutala, bo fwete yindula mbote sambu mambu kusalama na mutindu yina kemonisa kukonda mindondo mpi luzitu sambu na malongi ya Bukristu.
12. a) Inki binkulu bantu yina mezaba ve kyeleka kesalaka na ntwala ya kuzika mvumbi? b) Sambu na nki yo tavanda ve mbote nde Bakristu ya kyeleka kulanda binkulu ya mutindu yai?
12 Na bisika yankaka, bantu kevandaka ti kikalulu ya kutula mvumbi na mbeto mosi ya bo meyidika na mutindu ya sipesiali. Kana muntu ya mefwa kele nkento, bo lenda lwatisa yandi mvwela ya mpembe ya makwela, bima ya makutu, bashene, lupetu, mitaku, mpi kutula yandi babote mingi. Bantu mekumaka ti kikalulu ya kusala basimisi to batriko, bamusware, bima ya bo ketulaka bansapi, bima ya kupupula mupepe, makopa, mpi bima yankaka yina kevandaka ti kifwanisu ya muntu ya mefwa. Bo kesalaka bima yai mpi kekabulaka yo sambu bantu ya dibuta mpi banduku kulwata yo na kilumbu ya kuzika mvumbi. Bantu yina kekwisa na mafwa ketulaka mwa foto ya fyoti ya muntu yina mefwa na bilele na bo. Keti yo tavanda mayele na kulanda binkulu ya mimpani ya mutindu yai? Ve. Dyaka, kusala mutindu yina tavanda kusambila muntu ya mefwa.
13. a) Inki munsiku yankaka ya Biblia kesyamisaka beto na kuvukana ve na binkulu yina ya nsi-ntoto? (Tanga mpi sadila 1 Yoane 2:15, 16.) b) Kulanda binkulu yina lenda vanda ti nki bupusi na zina ya Yehowa mpi na bantu na yandi? (Tanga mpi sadila Efezo 5:10, 11, 15, 16.)
13 Ata Biblia ketubila ve na sikisiki mambu yonso ya fwete salama ntangu ya kuzika mvumbi, Bakristu yina kele ya kuyela na kimpeve mezaba nde lulendo ya mutindu yina “ke katukaka na Nzambi ve kansi yo ke katukaka awa na nsi-ntoto.” (1 Yoa. 2:15, 16) Kulanda binkulu ya mutindu yina lenda pusa kukonda mpasi bantu yina kele ve Bambangi na kusala mambu ya mbi, bonso kudila ngolo mpi kukonda ndilu, kutula mbongo ti bima yankaka na nitu ya mvumbi, kuyamba yandi mpi kutubila yandi bonso nde yandi kele na luzingu. Kana mambu yai kusalama na ntangu bo kezika Mukristu mosi, yo tapesa nsoni ya nene na zina ya Yehowa mpi na bantu na yandi. Ya kyeleka, kukabwana ti binkulu ya bantu yina kele na mpimpa ya kimpeve kele mutindu ya mbote ya kusala mambu na ngemba, na lukumu, na mutindu ya mbote mpi ya mefwana na Bakristu ya kyeleka.—Ef. 5:15-17.
14. a) Kulala na mafwa ketendula nki? b) Mbala mingi, na nki ntangu bo kenataka mvumbi na nzo? c) Inki bantu kesalaka mbala mingi na ntangu bo kelalaka na mafwa mpi sambu na nki bo keyindulaka nde yo kele mfunu? d) Sambu na nki Bakristu ya kyeleka fwete buya kulala na mafwa?
14 Kulala na Mafwa: Kulala na mafwa ketendula kukwenda na nzo ya muntu yina mefwa to na kisika yankaka sambu na kulutisa mpimpa ya mvimba na nganda kukonda kulala. Mbala mingi yo keyantikaka na nkokila mpi yo kelandanaka tii na mpimpa. Kinkulu yai meswaswana ti kukwenda kutala dibuta yina mefwila muntu na ntangu yina mefwana sambu na kupesa bo kikesa. Kulala na mafwa kele kima yankaka. Mbala mingi, bo kenataka mvumbi na nzo kilumbu yina meyita kilumbu ya bo tazika yo. Bantu kelutisaka mpimpa ya mvimba na nganda na kuyimbaka bankunga, kusalaka bisambu, mpi na kukumisa mvumbi. Bo keyindulaka nde kusala mutindu yai kele mfunu sambu na kutanina mvumbi mpi dibuta na yandi yina mebikala na bampeve ya mbi. Sambu kikalulu yai kele mpenza na kuwakana ti dilongi yina ketubaka nde mpeve ya muntu yina mefwa kelandaka na kuzinga, Bakristu ya kyeleka kebuyaka na mayele yonso kinkulu yai ya kewakana ve ti Masonuku. Kulala na mafwa, ata sambu na mwa ntangu fyoti, tawakana ve ti lukanu na beto ya ‘kubuya mambu ya mbi.’—Roma 12:9.
15. a) Inki ngidika Bambangi yankaka kesalaka kana mpangi na bo mosi mefwa? b) Inki ngindu yo lenda pesa bantu yankaka? c) Inki mutindu beto lenda sadila minsiku yina kele na 2 Korinto 6:17 mpi Malashi 3:18?
15 Kana mpangi mosi ya dibundu mefwa, beto fwete keba sambu na kupesa ve bantu yankaka ngindu nde beto kevandaka ti mutindu na beto mosi ya kulala na mafwa. Mu mbandu, inki ngindu bo lenda pesa bantu, kana na mpimpa yina meyita kilumbu ya bo tazika mvumbi, Bambangi kuvukana kisika mvumbi kele mpi kulutisa bangunga mingi na kuyimba mpi kusamba? Ata bikuma ya bo kesala yo lenda vanda ya mbote, bo fwete tadila mbote-mbote kansansa ya bantu yankaka. (1 Kor. 10:23) Keti kusala ngidika ya kuvukana mutindu yina na mpimpa lenda nata Bambangi yankaka, yina mezaba kisina ti lukanu ya mambu yina kesalamaka ntangu bantu kelutisaka mpimpa na nganda na kubula dibaku? Keti bantu yina kele ve Bambangi lenda yindula nde Bambangi ya Yehowa, bonso mabundu mingi yankaka, kevandaka ti mutindu na bo mosi ya kulala na mafwa? Ntembe kele ve nde, mabaku kevandaka mingi sambu na kuta kimbangi mpi kupesa kikesa na bantu yina mefwila muntu. Kuyindula minsiku yai fwete pusa beto na kubuya kusala konso kima yina lenda fwanana ata fyoti ti kinkulu ya kulala na mafwa. Kana beto sala mutindu yina, beto tamonisa nde beto kele ya kuswaswana ti nsi-ntoto mpi beto kele ti lukanu ya kukabwana ti “bima” ya mvindu.—2 Kor. 6:17; Mal. 3:18.
16. a) Ntangu beto kekudibongisa sambu na kuzika mvumbi, nki verse beto fwete yindula? b) Inki mavwanga kebasikaka mbala mingi kana bo nata mvumbi na nzo kilumbu yina meyita kilumbu ya kuzika yo? c) Inki lenda salama kana beto yidika mambu mbote mpi kuwakana mbote?
16 Lukebisu yai ya kelanda kele ya mayele mpenza: “Muntu ya mayele kana yandi mona mpasi ke kwisa, yandi fweti tina yo; kansi zoba ke tinaka ve, yandi ke kotaka kaka na mpasi.” (Bing. 22:3) Beto lenda buya ve nde munsiku yai ketadila mpi kulala na mafwa. Mambu yina mesalamaka memonisaka nde kunata mvumbi na nzo kilumbu yina meyita kilumbu ya bo tazika yo kebasisaka mavwanga. Mavwanga yankaka kebasikaka kana bo nata mvumbi na nzo ya bantu ya dibuta yina kele ve Bambangi. Sambu mvumbi kele pana, yo lenda pesa bantu ya dibuta ti bamfinangani mpusa mpi kupusa bo na kuvukana sambu na kuyimba mpi kusamba mpimpa ya mvimba sambu na kutanina mvumbi. Mbala mingi, bantu kelandaka na kulala na nganda tii kuna bo tazika mvumbi. Sambu dyambu yai kusalama ve na mafwa ya Mukristu, bantu ya dibuta yina kele Bambangi fwete yindula mbote-mbote na yina metala ntangu ya bo tanata mvumbi na nzo to na kisika yankaka. Kana yo kele mpenza mfunu nde bo nata mvumbi na nzo, yo tavanda “mayele” na kunata yo kilumbu yina bo tazika, na kisika ya kunata yo na nkokila ya kilumbu yina meyita. Ya kyeleka, kusala mutindu yai lenda vanda mwa mpasi, kansi yo lenda salama kana beto yidika mambu mbote mpi kuwakana mbote. Na mutindu yina, beto tabudisa ve bantu yankaka dibaku.—Bing. 22:3.
17. Inki beto tatadila na Kisalu na Beto ya Kimfumu ya bangonda yina kekwisa?
17 Beto tatadila mambu yankaka ya mfunu ya metala binkulu yina kesalamaka na ntangu ya kuzika mvumbi na Kisalu na Beto ya Kimfumu ya bangonda yina kekwisa. Mambu yai tasadisa beto yonso na kuzaba mutindu beto Bakristu ya kyeleka lenda tanina kansansa ya mbote mpi kubudisa ve bantu yankaka dibaku na ntangu beto kezitisa dibanza ya Masonuku na yina metala kuzika mvumbi.—1 Kor. 10:32.
[Noti na nsi ya lutiti]
a Mbala mingi, bo kesadilaka bangogo “ lit de parade “ sambu na kutubila bamvumbi yina bantu ya nsi-ntoto ketadilaka bonso bantu ya lukumu: bantotila, baprezida to bantu yankaka ya lukumu. Mambu ya bo kesalaka na ntwala ya kuzika bo kevandaka ya nene mpenza mpi bantu kesalaka yo sambu na kupesa bo lukumu. Kansi, Bakristu fwete zika bamvumbi na bo na mutindu ya kukonda mindondo. Yo kele mutindu yina, ata muntu ya mefwa kuzingaka mingi, kuvandaka muntu ya lukumu mingi to kusalaka mambu mingi ya nene. Yo yina, yo tavanda mbote ve nde beto sadila bangogo “ lit de parade “ sambu na kutubila kuzika mvumbi ya Bakristu.
[Lupangu ya kele na lutiti 4]
(Ndandana na lutiti 9)
[Lupangu ya kele na lutiti 4]
Beto Zitisa Dibanza ya Masonuku na Yina Metala Kuzika Mvumbi—Kitini 1 (Ndandana)