Kuvanda Muntu ya Bo Lenda Tudila Ntima

KUVANDA MUNTU YA BO LENDA TUDILA NTIMA KE TENDULA NKI?

Muntu yina bo lenda tudila ntima ke salaka mbote kisalu yina bo me pesa yandi mpi ke manisaka yo na ntangu ya me fwana.

Bana lenda yantika kulonguka mutindu ya kuvanda bantu ya bo lenda tudila ntima ntangu bo kele bana-fioti. Mukanda mosi (Parenting Without Borders) ke tuba nde: “Kana mwana me lungisa bangonda 15, yandi ke salaka mambu yina bibuti ke songa yandi na kusala. Kana yandi me lungisa bangonda 18, yandi ke vandaka ti mpusa ya kusala mambu yonso yina bibuti na yandi ke sala. Na bansi mingi, bibuti ke yantikaka kusonga bana na bo mutindu ya kusala bisalu ya nzo kana bo me lungisa bamvula banda na 5 tii na 7 mpi bo ke kumaka kusala bisalu mingi mbote.”

SAMBU NA NKI KUVANDA MUNTU YA BO LENDA TUDILA NTIMA KELE MFUNU?

Na bisika ya nkaka, bana mingi yina ke katukaka na nzo sambu na kuzinga bo mosi, ke kukaka ve kuzinga bo mosi; bo ke vutukaka na bibuti na bo. Mbala mingi, mambu yai ke salamaka sambu ntangu bo vandaka bana-fioti, bibuti na bo longaka bo ve mutindu ya mbote ya kusadila mbongo, ya kutwadisa nzo to ya kulungisa mikumba ya nkaka.

Yo yina, yo kele mbote nde bibuti kulonga bana na bo mutindu ya kulungisa mikumba sambu ntangu bo ta kuma bambuta bo lungisa yo mbote. Mukanda mosi (How to Raise an Adult) ke tuba nde: “Bibuti fwete landa ve kusadila bana na bo mambu tii ntangu bana ta lungisa bamvula 18 mpi na nima bibuti kuyambula bo sambu bana yango kuzinga bo mosi.”

MUTINDU YA KULONGA BANA NA KUVANDA BANTU YA BO LENDA TUDILA NTIMA

Pesa bana na nge bisalu ya nzo.

MUNSIKU YA BIBLIA: “Lufutu ke vandaka na konso kisalu ya ngolo.”—Bingana 14:23.

Bana ke zolaka ntangu yonso kusala mambu yonso yina bibuti na bo ke sala. Mpusa yai ya bana ke butukaka ti yo lenda sadisa nge na kupesa bo bisalu ya nzo.

Bibuti ya nkaka ke zolaka ve nde bana na bo kusala bisalu ya nzo. Bo ke zolaka ve kupesa bo bisalu ya nzo sambu bo ke tubaka nde bana na bo ke salaka mambu mingi na nzo-nkanda.

Kansi, bana yina ke salaka bisalu ya nzo ke vandaka mayele na nzo-nkanda sambu bisalu ya nzo ke sadisaka bo na kusala konso kisalu yina mpi na kumanisa yo. Mukanda yai (Parenting Without Borders) ke tuba diaka nde: “Kana bibuti ke pesa ve bana na bo bisalu ya nzo, ntangu bana ta kuma bambuta bo ta kuma kuyindula nde kusadisa bantu ya nkaka kele ve mfunu . . . Bo ta kuma kuyindula mpi nde bantu ya nkaka fwete sadila bo mambu.”

Mutindu mukanda yai me monisa yo, bisalu ya nzo ke sadisaka bana na kusadisa bantu ya nkaka mpi na kusosa ve mambote na bo mosi. Bisalu ya nzo ke sadisaka bana na kubakisa nde bo kele mfunu na dibuta mpi nde bo kele ti mukumba yina bo fwete lungisa.

Sadisa bana na nge na kubakisa nde bo lenda kutana ti bampasi kana bo ke sala bifu.

MUNSIKU YA BIBLIA: “Wa ndongisila mpi ndima ndola, sambu nge kuma mayele na bilumbu ke kwisa.”—Bingana 19:20.

Kana mwana na nge me sala kifu mu mbandu, yandi me bebisa kima ya muntu mosi, kubumba ve kifu yina yandi me sala. Mwana lenda ndima bampasi yina yandi lenda kutana ti yo na nima ya kusala kifu mosi; nge lenda songa yandi na kulomba pardo mpi nge lenda futa kima yina mwana me bebisa.

Kana bana ke ndima bampasi yina bo lenda kutana ti yo na nima ya kusala kifu, yo ta sadisa bo

• na kuvanda masonga mpi kundima bifu na bo

• na kupesa ve bantu ya nkaka foti

• na kusosa ve kudinungisa

• na kulomba pardo kana mpila kele