Mabundu Kefunguna
“Papa Kemeka Mabundu.” “Inkizisio ti Kumenga Bayuda—Dibundu Kebongisa Mea Culpa.”a “Mea Culpa Sambu na Bantu Mingi ya Bau Fwaka.” “Bametodiste Kelomba Ndolula na ba Indien ya Westi.”
KETI nge metangaka bantu-dyambu ya mutindu yai? Yau kemonana nde mabundu mekuma kundima mingi nsoki na yau mpi kelomba ndolula sambu na mbi yonso ya yau mesalaka na bamkama ya bamvula. Bimwangi-nsangu ketubila mingi ba mea culpa ya mpa ya papa kele na kulomba.
Ntangu Papa Kelomba Ndolula
Kubanda na 1980 tii na 1996, Jean-Paul II ‘ndimaka mambi ya dibundu mesalaka to lombaka ndolula’ kiteso ya mbala 94. Luigi Accattoli, mupesi-lapolo ya Vatican, muntu tubaka mambu yai na mukanda na yandi Quando il papa chiede perdono (Ntangu Papa Kelomba Ndolula). Accattoli ketuba nde “na dibundu ya Katolika, kaka papa mpamba muntu fwete lomba mea culpa.” Ye yandi mesalaka yau sambu na mambu ya kuluta mbi ya nkenda ya Katolika: Bakrwazade, bamvita, kukotila badiktatere, kukabwana ya mabundu, kumenga Bayuda, Inkizisio, Mafia, ti kupona bampusu. Na mbambukilu (mémorandum) mosi ya yandi tindilaka bakardinale na 1994 (mukanda ya bantu yankaka kebakaka bonso mukanda ya papa ya kuluta mfunu), Jean-Paul II pesaka dibanza nde bau sala “mfunguna ya mvimba ya masumu sambu na bamvula funda.”
Bamfumu mingi ya dibundu landaka mbandu ya papa. Na Desembri 1994 zulunalu mosi ya Italie (Il Giornale) tubaka nde: “Ba episikopo mingi ya Amerika lutaka na televisio mpi lombaka ndolula na meso ya bantu yonso.” Sambu na inki? Sambu bau buyaka ntete nde bamimpe kebebisaka bana ve, kima mosi ya mbi sambu na bana ya bau bebisaka. Na Yanuari 1995 zulunalu La Repubblica tubilaka “kima mosi ya mesalamaka ntete ve na dibundu ya Katolika ya ntangu yai”—dyambu ya Papa Pius XII kangilaka munoko na yina metala Kufwa Bantu Mingi na Kimvuka tubilamaka. Na Yanuari 1995 zulunalu yango tubaka dyaka nde ba episikopo ya Allemagne lombaka ndolula sambu na “bifu mingi” ya Katolika ya Roma salaka na kupesa maboko na ba Nazi, kimvuka mosi ya bantu ya nku. Mabundu mingi ya Misioni mpi mekudikulumusaka na kundima bifu na bau.
Sambu na Inki Kulomba Ndolula?
Biblia kesyamisa beto na kulomba ndolula kana beto mesala mbi. Ebuna, bantu mingi kebudilaka mabundu maboko kana bau mendima bifu na bau. (Yakobo 5:16) Kansi, sambu na inki mabundu kesalaka mambu yai? Inki mutindu yau fwete pusa mutindu ya beto ketadilaka mabundu?
[Noti na nsi ya lutiti]
a Ngogo ya Latin ya ketendula nde “nsoki na mono.” Ngogo yai kele na kisambu ya ntantu ya Katolika (Confiteor to, “mono kefunguna”), bankwikidi kevutukilaka bangogo yai mbala na mbala na kati ya kisambu yai.