Dicemba

Hihi Jehova nĩ arĩ hinya wa kũriũkia arĩa makuĩte? Ĩĩ nĩ arĩ, tondũ nĩwe “Mwene-Hinya-Wothe.” (Kũg. 1:8) Kwoguo arĩ hinya mũingĩ wa gũtooria thũ o yothe, nginya gĩkuũ. (1 Kor. 15:26) Gĩtũmi kĩngĩ kĩrĩa gĩtũmaga tũmenye atĩ Ngai nĩ arĩ hinya wa kũriũkia arĩa makuĩte, nĩ ũhoti wake mũnene wa kũririkana. Etaga njata ciothe na marĩĩtwa. (Isa. 40:26) Ningĩ nĩ aririkanaga andũ arĩa makuĩte. (Ayub. 14:13; Luk. 20:38) No ahote kũririkana maũndũ mothe megiĩ andũ arĩa akaariũkia, nginya ũrĩa maahanaga, ũmũndũ wao, maũndũ marĩa maagereire ũtũũro-inĩ, na kĩririkano kĩao. Hatarĩ nganja, no twĩtĩkie kĩĩranĩro kĩa Jehova gĩa kũriũkia andũ mahinda mokĩte, tondũ nĩ tũĩ atĩ arĩ na wendi o hamwe na hinya wa gũkĩhingia. Gĩtũmi kĩngĩ kĩngĩtũma twĩtĩkie kĩĩranĩro kĩa Ngai gĩa kũriũka nĩ atĩ: Jehova anariũkia andũ. Mahinda-inĩ ma Bibilia, nĩ aaheire arũme aigana ũna ũhoti wa kũriũkia andũ, na ũmwe wao nĩ Jesu. w23.04 9 ¶7-9

Tũngĩaragia na njĩra ya ũũgĩ na ya ũhooreri, andũ no makorũo mehaarĩirie gũtũthikĩrĩria na tũhote gũtwarithia ndeereti na mbere. No angĩkorũo mũndũ arenda o ngarari kana kũnyũrũria wĩtĩkio witũ, to nginya tũthiĩ na mbere na ndeereti. (Thim. 26:4) No ti andũ aingĩ mangĩkorũo mahaana ũguo. Ũrĩa kũrĩ nĩ atĩ, andũ aingĩ no matũthikĩrĩrie. Hatarĩ nganja, no tũgunĩke na njĩra nene tũngĩĩrutanĩria gũkũria ngumo ya ũhooreri. Hoya Jehova akũhe hinya ũrĩa ũrabatara nĩguo ũikare ũhooreire rĩrĩa ũracokia ciũria ingĩrehe ngucanio kana rĩrĩa wanyũrũrio. Ririkana atĩ ũngĩkorũo na ũhooreri, no ũhote kũgirĩrĩria ngarari kuumĩra rĩrĩa mwakorũo na mawoni ngũrani. Na rĩrĩa wacokia na njĩra ya ũhooreri na ya gĩtĩo, athikĩrĩria amwe no macenjie mawoni mao matwĩgiĩ na megiĩ ma cia Bibilia. ‘Hingo ciothe koragwo wĩhaarĩirie gũtetera’ wĩtĩkio waku, na ‘wĩkage ũguo ũhooreire na ũrĩ na gĩtĩo kĩnene.’ (1 Pet. 3:15) Nĩ ũndũ ũcio, onanagia atĩ ũrĩ na hinya na njĩra ya gũkorũo na ũhooreri! w23.09 19 ¶18-19

Rekei tuone njĩra inya iria tũngĩonania nacio wetereri. Ya mbere, mũndũ ũrĩ wetereri ndahiũhaga kũrakara. Nĩ erutanagĩria gũikara ahooreire na akegirĩrĩria kwĩrĩhĩria rĩrĩa arakario. Ningĩ ndarũmbũyanagia na andũ arĩa angĩ na njĩra ĩtarĩ ya tha rĩrĩa arĩ na mĩtangĩko. (Tham. 34:6) Ya kerĩ, mũndũ ũrĩ wetereri nĩ akiragĩrĩria atekũnoga. Ũndũ ũrĩa etereire ũngĩikara ihinda iraihu gũkĩra ũrĩa ekwĩrĩgĩrĩire, mũndũ ta ũcio nĩ ethemaga kũrakara na ndanogaga nĩ gweterera. (Mat. 18:​26, 27) Ya gatatũ, mũndũ ũrĩ wetereri ndahiũhaga gwĩka ũndũ atecirĩtie. Mũndũ ũrĩ wetereri angĩenda kũhingia ũndũ wa bata, ndaũhanyũkagĩra kana akawĩka ihenya ihenya nĩguo aũrĩkie. Handũ ha ũguo, nĩ atigagĩrĩra atĩ arĩ na ihinda rĩiganu rĩa kũbanga ũrĩa ekũhingia ũndũ ũcio, agacoka akehe ihinda rĩiganu nĩguo ahingie ũndũ ũcio wega. Ya kana, mũndũ ũrĩ wetereri nĩ erutanagĩria gũkirĩrĩria magerio atekũnuguna. Aroraga maũndũ marĩa mega ũtũũro-inĩ wake na akerutanĩria gũthiĩ na mbere gũtungatĩra Jehova akenete. (Kol. 1:11) Tũrĩ Akristiano, tũrabatara kuonania wetereri na njĩra icio ciothe. w23.08 20-21 ¶3-6

Ũndũ ũmwe mũnene ũtũmaga tũgitĩre ngoro itũ ya mũhaano nĩ atĩ Jehova nĩ athuthuragia ngoro citũ. Ũguo nĩ kuuga atĩ aroraga makĩria ma ũrĩa tuonekaga na nja nĩ andũ arĩa angĩ na nĩ onaga kĩrĩa kĩrĩ thĩinĩ wa ngoro citũ. Nĩ arĩtwendaga twathiĩ na mbere kũiga ũtaaro wake meciria-inĩ maitũ, ũtaaro ũrĩa ũngĩtũteithia gũtũũra tene na tene. (Joh. 4:14) Gwĩka ũguo nĩ kũrĩtũteithagia gwĩthema kũhutio nĩ mĩthiĩre mĩũru, kana maheeni ma Shaitani na thĩ yake. (1 Joh. 5:​18, 19) O ũrĩa tũrĩkuhagĩrĩria Jehova makĩria, noguo tũrĩmwendaga na tũkamũhe gĩtĩo makĩria. Tondũ tũtingĩenda kũrakaria Ithe witũ wa igũrũ, tũtirĩrekaga o na rĩciria rĩa kwĩhia rĩũke meciria-inĩ maitũ. Mwarĩ wa Ithe witũ ũmwe wĩtagwo Marta kuuma Croatia, ũrĩa wacemanirie na igerio rĩa kwĩingĩria ngomanio-inĩ itagĩrĩire, aandĩkire ũũ: “Nĩ ndaritũhagĩrũo gwĩciria na njĩra ĩrĩa yagĩrĩire na kũgirĩrĩria merirĩria makwa ma gwĩka ũndũ mũũru. No gwĩtigĩra Jehova nĩ kwangitĩrire.” Gwĩtigĩra Ngai kwamũgitĩrire atĩa? Marta aaugire atĩ nĩ eecũranirie maumĩrĩro marĩa mangĩaumanire na itua ta rĩu rĩũru. O na ithuĩ no twĩke ũguo. w23.06 20-21 ¶3-4

Jesu nĩ aamenyaga atĩ muoroto wa Jehova nĩ gũtheria rĩĩtwa rĩake nĩ ũndũ wa maheeni marĩa mothe marĩtio igũrũ rĩake. Nĩkĩo Jesu aarutire arũmĩrĩri ake mahoyage ũũ: “Ithe witũ ũrĩ igũrũ, rĩĩtwa rĩaku nĩ rĩtherio.” (Mat. 6:9) Jesu nĩ aataũkagĩrũo atĩ ũcio nĩguo ũndũ ũrĩa mũnene wagĩrĩirũo gwĩkĩrĩrũo nĩ ũũmbi wothe wa Jehova. Gũtirĩ kĩũmbe kĩngĩ igũrũ na thĩ kĩrĩ gĩatheria rĩĩtwa rĩa Jehova ta ũrĩa Jesu eekire. No rĩrĩa Jesu aanyitirũo, thũ ciake ciamũthitangire atĩ nĩ arumĩte Ngai. Hatarĩ nganja, Jesu oonaga kũruma kana gũcambia rĩĩtwa itheru rĩa Ithe rĩrĩ rĩhia inene mũno. Nĩ aatangĩkire mũno nĩ ũndũ wa gũthitangĩrũo na gũtuĩrũo nĩ ũndũ wa ihĩtia rĩu. No kũhoteke kĩu nĩkĩo gĩtũmi kĩnene kĩrĩa gĩatũmĩte Jesu akorũo arĩ na “ruo rũingĩ” ihinda inini atananyitwo.—Luk. 22:​41-44. w24.02 11 ¶11

Tũgĩtengʼera ihenya ritũ rĩa muoyo, no mũhaka twende Jehova na Jesu gũkĩra ũrĩa twendete andũ a famĩlĩ citũ. (Mat. 10:37) No ũguo ti kuuga atĩ tũtiganĩrie maũndũ marĩa twĩhokeirũo famĩlĩ-inĩ citũ. Ngũrani na ũguo, nĩguo twĩtĩkĩrĩke nĩ Ngai na Kristo no mũhaka tũhingie itemi ritũ thĩinĩ wa famĩlĩ. (1 Tim. 5:​4, 8) Tweka ũguo nĩ tũrĩgĩaga na gĩkeno makĩria. Jehova nĩ oĩ atĩ famĩlĩ igĩaga na gĩkeno rĩrĩa mũthuri na mũtumia marũmbũyania na njĩra ya wendo na gĩtĩo, rĩrĩa aciari menda ciana ciao na macimenyeria, na rĩrĩa ciana ciathĩkĩra aciari a cio. (Ef. 5:33; 6:​1, 4) Ũkorũo ũrĩ mũthuri, mũtumia, kana mwana, wĩhokage ũtaaro wa ũũgĩ wa Bibilia handũ ha kũrũmĩrĩra meciria maku, ũndũire wanyu, kana maũndũ marĩa ataarani angĩ maroiga. Ĩkaga ũthuthuria mabuku-inĩ maitũ marĩa mehocetie harĩ Bibilia. Nĩ makoragwo na motaaro mangĩgũteithia marĩa monanagia ũrĩa ũngĩhũthĩra ithimi cia Bibilia. w23.08 28 ¶6-7

Aarĩ a Ithe witũ nĩ marabatara kwĩruta maũndũ mangĩmateithia ũtũũro-inĩ. Maũndũ mamwe mwarĩ wa Ithe witũ angĩĩruta arĩ mũnini, no mamũteithie ũtũũro-inĩ wake wothe. Kwa ngerekano, wĩrute gũthoma na kwandĩka. Ũndũire-inĩ ũmwe, nduonagwo ũrĩ ũndũ wa bata harĩ atumia kwĩruta gũthoma na kwandĩka. O na kũrĩ ũguo, maũndũ macio nĩ ma bata mũno harĩ Mũkristiano o wothe. (1 Tim. 4:13) Kwoguo ndũkareke ũndũ o na ũmwe ũkũgirĩrĩrie kwĩruta gũthoma na kwandĩka. Ũkũgunĩka atĩa weka ũguo? Kũmenya gũthoma na kwandĩka no gũgũteithie kuona wĩra na kũũtũũria. Ningĩ nĩ ũgũkorũo ũrĩ ũndũ mũhũthũ kwĩruta Kiugo kĩa Ngai na kũruta andũ arĩa angĩ. Na ũndũ wa bata makĩria nĩ ũrĩkuhagĩrĩria Jehova makĩria, tondũ nĩ ũrĩhotaga gwĩthomera Kiugo gĩake na gũgĩĩcũrania.—1 Tim. 4:15. w23.12 20 ¶10-11

Hoya Jehova agũteithie kũregana na magerio. Tondũ tũtirĩ akinyanĩru, hingo ciothe nĩ tũbataraga kũrũa na merirĩria ma gwĩka ũrĩa gũtagĩrĩire. Shaitani nĩ ekaga ũrĩa wothe angĩhota nĩguo atũme ũkorũo ũrĩ ũndũ mũritũ harĩ ithuĩ kũrũa na merirĩria macio. Njĩra ĩmwe ahũthagĩra gũthũkia mwĩcirĩrie witũ nĩ kũgerera maũndũ matarĩ matheru ma gwĩkenia. Maũndũ ta macio ma gwĩkenia no matũiyũrie meciria matagĩrĩire marĩa mangĩtũma tũkorũo tũtarĩ atheru maitho-inĩ ma Jehova, na no matũme tũingĩre rĩhia-inĩ rĩritũ. (Mar. 7:​21-23; Jak. 1:​14, 15) Nĩguo tũhote kũregana na merirĩria ma gwĩka ũndũ mũũru nĩ tũrabatara ũteithio wa Jehova. Jesu aahoire ũũ ihoya-inĩ rĩa kĩonereria: “Ndũgatũtware magerio-inĩ, no ũtũhonokagie kuuma harĩ ũrĩa mũũru.” (Mat. 6:13) Jehova nĩ endaga gũtũteithia, no no mũhaka tũmũhoe ũteithio. Ningĩ no mũhaka twĩke kũringana na mahoya maitũ. w23.05 6-7 ¶15-17

Angĩkorũo arĩa mahikanĩtie nĩ monaga ũrata wao na Ithe wao wa igũrũ ũrĩ wa bata, nĩ mahotaga gwathĩkĩra motaaro make meyendeire, na ũndũ ũcio ũkamateithia gwĩthema na gũtooria mathĩna marĩa mangĩtũma wendo gatagatĩ-inĩ kao ũthiĩ ũhwererekeire. Ningĩ andũ arĩa marĩ na ũrata mwega na Jehova nĩ makũragia ngumo o ta ciake, ngumo ta ũtugi, wetereri, na wohanĩri. (Ef. 4:32–5:1) Rĩrĩa arĩa mahikanĩtie makũria ngumo ta icio, nĩ ũkoragwo ũrĩ ũndũ mũhũthũ harĩ o kuonania wendo mũnene. Mwarĩ wa Ithe witũ ũmwe wĩtagwo Lena, ũrĩa ũkoretwo kĩhiko-inĩ makĩria ma mĩaka 25, aaugire ũũ: “Nĩ ũkoragwo ũrĩ ũndũ mũhũthũ kwenda na gũtĩa mũndũ wendete Jehova.” Ta wĩcirie kĩonereria gĩkĩ kĩrĩ thĩinĩ wa Bibilia. Rĩrĩa Jehova aabatarire gũthuura andũ arĩa mangĩatuĩkire aciari a Mesia ũrĩa weranĩirũo, aathuurire Jusufu na Mariamu kuuma harĩ njiarũa nyingĩ cia Daudi. Nĩkĩ? Tondũ eerĩ maarĩ na ũrata wa hakuhĩ hamwe na Jehova, na Jehova nĩ aamenyaga atĩ nĩ mangĩamũigire mbere kĩhiko-inĩ kĩao. w23.05 21 ¶3-4

O na gũtuĩka Mũtongoria witũ Jesu nĩ mũkinyanĩru, arĩa ahũthagĩra matongorie maũndũ gũkũ thĩ ti akinyanĩru. No tũritũhĩrũo kũmaathĩkĩra, makĩria rĩrĩa matwĩra twĩke ũndũ tũtarenda gwĩka. Harĩ hĩndĩ mũtũmwo Petero aaritũhĩirũo nĩ gwathĩka. Rĩrĩa mũraika aamwĩrire arĩe nyamũ iria cioonagwo itarĩ theru kũringana na Watho wa Musa, Petero nĩ aaregire gũcirĩa—na ti riita rĩmwe, ĩndĩ nĩ maita matatũ! (Atũm. 10:​9-16) Aaregire nĩkĩ? Nĩ aaritũhĩirũo kũrũmĩrĩra ũtongoria ũcio mwerũ tondũ warĩ ngũrani na ũrĩa aamenyerete gwĩka. No mũtũmwo Paulo nĩ aathĩkire rĩrĩa athuri Akristiano thĩinĩ wa Jerusalemu maamwĩrire athiĩ na arũme ana thĩinĩ wa hekarũ etherie, nĩgetha onanie atĩ nĩ arũmagĩrĩra Watho wa Musa. Paulo nĩ aamenyaga atĩ Akristiano matiarĩ rungu rwa Watho ũcio, na atĩ hatirĩ ũndũ mũũru eekĩte. O na kũrĩ ũguo, “mũthenya ũrĩa warũmĩrĩire [Paulo nĩ ooire] arũme acio na agĩĩtheria kũringana na watho marĩ hamwe nao.” (Atũm. 21:​23, 24, 26) Wathĩki wa Paulo nĩ wateithirie ariũ a Ithe witũ gũtũũria ũrũmwe.—Rom. 14:​19, 21. w23.10 10 ¶15-16

Nĩ hinya wĩcirie atĩ gwĩtigĩra mũndũ nĩ kwa bata harĩ gũtũũria ũrata mwega. O na kũrĩ ũguo, andũ arĩa marenda gũkorũo na ũrata wa hakuhĩ na Jehova no mũhaka ‘mamwĩtigĩre.’ Gũtekũmakania tũtungatĩire Jehova ihinda rĩigana atĩa, ithuothe nĩ tũrabatara gũkũria guoya ũrĩa wagĩrĩire harĩ Jehova. No hihi gwĩtigĩra Ngai nĩ kuuga atĩa? Mũndũ ũrĩ na guoya ũrĩa wagĩrĩire kwerekera Ngai, nĩ endete Ngai na ndangĩka ũndũ o na ũmwe ũngĩthũkia ũrata wake hamwe nake. Jesu nĩ “eetigĩrĩte Ngai” na njĩra ĩyo. (Ahib. 5:7) Ndeetigĩrĩte Jehova gũkĩria njano. (Isa. 11:​2, 3) Handũ ha ũguo, aarĩ na wendo mũnene harĩ Jehova na nĩ aamwathĩkagĩra. (Joh. 14:​21, 31) O ta Jesu, o na ithuĩ nĩ tũkoragwo na gĩtĩo kĩnene mũno harĩ Jehova tondũ nĩ arĩ wendo, ũũgĩ, kĩhooto, na hinya mũingĩ. Ningĩ nĩ tũĩ atĩ Jehova nĩ atwendete na nĩ ahutagio nĩ ũrĩa tũraiyũkia ũtongoria wake. Tũngĩaga kũmwathĩkĩra nĩ tũmũtuurithagia, na tũngĩmwathĩkĩra nĩ tũtũmaga akene.—Thab. 78:41; Thim. 27:11. w23.06 14 ¶1-2; 15 ¶5

Rĩrĩa Mũthamaki Uzia aagĩire na hinya, nĩ aariganĩirũo atĩ Jehova nĩwe warĩ Kĩhumo kĩa hinya na ũgaacĩru wake. Tũreruta atĩa? Nĩ wega kũririkanaga atĩ irathimo na mĩeke yothe tũkoragwo nayo ciumĩte kũrĩ Jehova. Handũ ha kwĩraha nĩ ũndũ wa maũndũ marĩa tũhingĩtie, twagĩrĩirũo kũgoocithia Jehova nĩ ũndũ wa maũndũ marĩa tũrahota gwĩka. (1 Kor. 4:7) Wĩnyihia nĩ ũrĩtũteithagia kũmenya atĩ tũtirĩ akinyanĩru na nĩ tũbataraga kũrũngwo. Mũrũ wa Ithe witũ ũmwe ũrĩ mĩaka-inĩ ya 60 aandĩkire ũũ: “Nĩ ndĩrutĩte kwaga gũkua ngoro kana kũrakara rĩrĩa andũ mona mahĩtia makwa. Rĩrĩa ndarũngwo nĩ ũndũ wa mahĩtia makwa ma ũrimũ marĩa rĩmwe na rĩmwe njĩkaga, nĩ ndĩrutanagĩria kũmarutĩra wĩra na gũthiĩ na mbere kũhe Jehova kĩrĩa kĩega biũ.” Ũũma nĩ atĩ, rĩrĩa twathĩkĩra Jehova na twaikara tũrĩ enyihia, nĩ tũrĩkoragwo na ũtũũro wĩ na gĩkeno.—Thim. 22:4. w23.09 10 ¶10-11

Akristiano a tene nĩ maabataraga gũkirĩrĩria. Makĩria ma kũhiũrania na mathĩna marĩa makoraga andũ othe, nĩ maacemanagia na magerio mangĩ. Aingĩ ao nĩ maanyariragwo nĩ atongoria a ndini ya Kĩyahudi na anene a thirikari ya Roma na ningĩ makanyarirũo nĩ andũ a famĩlĩ ciao. (Mat. 10:21) Na thĩinĩ wa kĩũngano, rĩmwe nĩ maabataraga kũrũa na morutani ma aregenyũki arĩa meendaga kũgayũkania kĩũngano. (Atũm. 20:​29, 30) No Akristiano acio nĩ maakirĩrĩirie. (Kũg. 2:3) Nĩ kĩĩ kĩamateithirie? Nĩ meecũranagia ũhoro wĩgiĩ andũ arĩa Bibilia yugaga maakirĩrĩirie, ta Ayubu. (Jak. 5:​10, 11) Nĩ maahoyaga maheo hinya. (Atũm. 4:​29-31) Ningĩ nĩ maaririkanaga atĩ Jehova nĩ angĩamarathimire mangĩathiire na mbere gũkirĩrĩria. (Atũm. 5:41) O na ithuĩ no tũhote gũkirĩrĩria tũngĩĩrutaga kaingĩ igũrũ rĩgiĩ andũ arĩa maakirĩrĩirie magwetetwo thĩinĩ wa Kiugo kĩa Ngai na mabuku-inĩ maitũ, na tũgecũrania ũhoro wao. w23.07 3 ¶5-6

Gũtirĩ hĩndĩ Jehova na Jesu magaatũtiganĩria. Thutha wa mũtũmwo Petero gũkaana Kristo, nĩ aabatarire gũtua itua rĩa bata rĩgiĩ kana nĩ egũthiĩ na mbere gũkorũo arĩ mũrũmĩrĩri wa Kristo kana nĩ egũtiga. Jesu nĩ aathaithanĩrĩire Petero harĩ Jehova nĩguo wĩtĩkio wake ndũkage hinya. Jesu nĩ eerire Petero ũhoro wĩgiĩ ithaithana rĩu na akĩmuonia aarĩ na ma atĩ thutha-inĩ nĩ aangĩahotire gwĩkĩra hinya ariũ a Ithe. (Luk. 22:​31, 32) No mũhaka akorũo Petero nĩ aaiguaga arĩ na hinya aririkana ciugo icio cia Jesu! Rĩrĩa twabatara gũtua itua rĩa bata, Jehova no ahũthĩre athuri a kĩũngano gũtũhe hinya ũrĩa tũrabatara nĩguo tũikare tũrĩ ehokeku. (Ef. 4:​8, 11) O ta ũrĩa Jehova aahingagĩria Petero na atũmwo acio angĩ mabataro mao, noguo o na ithuĩ arĩtũhingagĩria mabataro maitũ twaiga maũndũ ma Ũthamaki mbere ũtũũro-inĩ witũ. w23.09 24-25 ¶14-15

Jehova nĩ onaga kaũndũ gothe ka ũtugi twĩkagĩra andũ arĩa angĩ o na kangĩkorũo karĩ kanini atĩa. Onaga ta arĩ igongona rĩa bata twamũrutĩra na ta arĩ thiirĩ twamũkombithia. Angĩkorũo kũrĩ hĩndĩ watungataga ũrĩ ndungata ya kĩũngano kana mũthuri wa kĩũngano, Jehova nĩ aririkanaga wĩra ũrĩa warutire na wendo ũrĩa wagũtindĩkaga gwĩka ũguo. (1 Kor. 15:58) Ningĩ nĩ onaga wendo ũrĩa ũthiaga na mbere kuonania. Jehova endaga ithuothe tũthiĩ na mbere gũkũra wendo-inĩ witũ harĩ we na harĩ andũ arĩa angĩ. No twĩkĩre hinya wendo witũ harĩ Jehova na njĩra ya gũthomaga Kiugo gĩake na gũgĩcũrania na kwaranagĩria nake kaingĩ kũgerera mahoya. No tũkũre wendo-inĩ witũ harĩ aarĩ na ariũ a Ithe witũ na njĩra ya kũmaheaga ũteithio ũrĩa marabatara. O ũrĩa wendo witũ ũgũthiĩ ũkũrĩte, noguo tũrĩkuhagĩrĩria Jehova makĩria o hamwe na aarĩ na ariũ a Ithe witũ. Na ũrata witũ hamwe nao ũgũtũũra tene na tene! w23.07 10 ¶11; 11 ¶13; 13 ¶18

O Mũkristiano nĩwe wagĩrĩirũo gwĩtuĩra itua rĩa ũrĩa ekũrũmbũiya ũgima wake wa mwĩrĩ. Rĩrĩa Akristiano maratua matua megiĩ ũrigitani ũrĩa mekũhũthĩra, nĩ mabatiĩ gwathĩkĩra watho wa Bibilia wĩgiĩ gwĩthema thakame na maũndũ megiĩ ndaimono. (Atũm. 15:20; Gal. 5:​19, 20) Thutha wa gwĩthema maũndũ macio, no metuĩre matua maũndũ-inĩ macio mangĩ megiĩ ũrigitani. O na angĩkorũo tũrĩ na ma biũ atĩ ũrigitani mũna nĩguo mwega makĩria, nĩ twagĩrĩirũo kũririkanaga atĩ aarĩ na ariũ a Ithe witũ marĩ na kĩhooto gĩa gwĩtuĩra nĩ ũrigitani ũrĩkũ mekũhũthĩra. Kwoguo nĩ twagĩrĩirũo kũririkanaga maũndũ maya mana: (1) No Ũthamaki wa Ngai tu ũkaarehe kĩhonia kĩa ma na gĩa gũtũũra. (Isa. 33:24) (2) O Mũkristiano nĩwe wagĩrĩirũo ‘gũkorũo na ũũma biũ’ nĩ ũrigitani ũrĩkũ ũmwagĩrĩire makĩria. (Rom. 14:5) (3) Tũtibatiĩ gũtuĩra andũ arĩa angĩ o na kana gwĩka ũndũ ũngĩmahĩnga. (Rom. 14:13) (4) Akristiano magĩrĩirũo kuonania wendo na gũtaũkĩrũo atĩ ũrũmwe wa kĩũngano nĩguo wa bata makĩria gũkĩra mawoni mao.—Rom. 14:​15, 19, 20. w23.07 24 ¶15

Hatarĩ nganja nĩ wonaga ũrata waku na Jehova ũrĩ wa bata. Kuuma o tene andũ aingĩ nĩ makoretwo makĩona ũrata wao na Jehova ũrĩ wa bata. (Thab. 104:​33, 34) Andũ aingĩ nĩ meimĩte maũndũ maingĩ nĩguo mathathaiye Jehova. Ũguo nĩguo kwarĩ harĩ Anaziri matukũ-inĩ ma Isiraeli, kana arĩa maarĩ aamũre. Anaziri maarĩ Aisiraeli marĩ kĩyo, arĩa meeimaga maũndũ matiganĩte nĩguo matungatĩre Jehova na njĩra ya mwanya. Watho wa Musa nĩ wetĩkĩrĩtie mũndũrũme kana mũtumia kwĩhĩta mwĩhĩtwa harĩ Jehova wa gũtuĩka Mũnaziri kwa ihinda rĩigana ũna. (Ndar. 6:​1, 2) Mũisiraeli angĩehĩtire mwĩhĩtwa ũcio, harĩ mawatho aabataraga gwathĩkĩra, marĩa Aisiraeli acio angĩ mataabataraga kũrũmĩrĩra. Gũkĩrĩ ũguo-rĩ, nĩ kĩĩ kĩngĩatũmire Mũisiraeli ende gũtuĩka Mũnaziri? Kwahoteka aatindĩkagwo nĩ wendo mũnene harĩ Jehova na akenda kuonania ngatho nĩ ũndũ wa irathimo ciake nyingĩ.—Gũcok. 6:5; 16:17. w24.02 14 ¶1-2

Thĩinĩ wa Bibilia, kiugo gĩa Kĩhibirania kĩa “wĩhokeku,” kana “wendo mwĩhokeku,” kaingĩ kĩonanagia wendo ũrĩa Ngai onagia ndungata ciake. Kiugo kĩu ningĩ nĩ kĩhũthagĩrũo gũtaarĩria wendo ũrĩa ndungata cia Ngai cionanagia gatagatĩ-inĩ gacio. (2 Sam. 9:​6, 7) Wĩhokeku witũ no ũthiĩ ũrũmĩte o ũrĩa mahinda marathiĩ. Ta wĩcirie ũrĩa wĩhokeku wa Danieli wathiire ũgĩte na hinya. Wĩhokeku wa Danieli harĩ Jehova nĩ wageririo maita maingĩ ũtũũro-inĩ wake. No igerio rĩmwe inene rĩokire arĩ na makĩria ma mĩaka 90. Anene arĩa maatungataga kwa mũthamaki matiendete Danieli, na matiatĩĩte Ngai ũrĩa aathathayagia. Kwoguo makĩbanga njama ya kũũragithia Danieli. Meerire mũthamaki arute watho, ũrĩa watũmire Danieli abatare gũtua kana egũkorũo arĩ mwĩhokeku harĩ Ngai kana harĩ mũthamaki. Ũndũ ũrĩa tu Danieli aabataraga gwĩka nĩguo onanie wĩhokeku wake harĩ mũthamaki nĩ kwaga kũhoya Jehova ihinda-inĩ rĩa thikũ 30. Danieli ndaathĩkĩire watho ũcio.—Dan. 6:​12-15, 20-22. w23.08 5 ¶10-12.

Jehova endaga tũthiĩ o na mbere kuonia aarĩ na ariũ a Ithe witũ wendo. Kwoguo Mũkristiano angĩka ũndũ ũgũtũtuurithia, no tũkorũo na ma atĩ ndaneka ũguo arĩ na muoroto wa gũtũtuurithia na atĩ nĩ erutanagĩria kũrũmĩrĩra motaaro ma Bibilia. (Thim. 12:18) Jehova nĩ endete ndungata ciake njĩhokeku o na akorũo ti nginyanĩru. Kwoguo ndanogagio nĩ ithuĩ rĩrĩa twahĩtia na ndatũũraga atũrakarĩire. (Thab. 103:9) Na githĩ tũtikĩbatiĩ kwĩgerekania na Ithe witũ wa igũrũ na njĩra ya kuohera arĩa angĩ? (Ef. 4:32–5:1) Ningĩ ririkana atĩ o ũrĩa mũico ũrakuhĩrĩria noguo tũrabatara gũikara hakuhĩ na aarĩ na ariũ a Ithe witũ. No twĩrĩgĩrĩre atĩ mĩnyamaro ĩgũthiĩ ĩingĩhĩte tondũ no twĩkore nginya njera nĩ ũndũ wa wĩtĩkio witũ. Ihinda-inĩ ta rĩu, no tũbatare aarĩ na ariũ a Ithe witũ gũkĩra hĩndĩ ĩngĩ o yothe.—Thim. 17:17. w24.03 15-16 ¶6-7

Maandĩko nĩ makoragwo na ũhoro wa andũ ethĩ arĩa maakuhĩrĩirie Jehova, magĩtĩkĩrĩka nĩwe, na ũtũũro wao ũkĩgaacĩra. Ũmwe wao nĩ Daudi. Arĩ mwĩthĩ nĩ aathuurire gũtuĩka mũrata wa Ngai, na thutha-inĩ agĩtuĩka mũthamaki mwĩhokeku. (1 Ath. 3:6; 9:​4, 5; 14:8) Ũngĩĩruta ũhoro wa Daudi, kĩonereria gĩake nĩ gĩgũgwĩkĩra ngoro ũtungatĩre Jehova ũrĩ mwĩhokeku. Ningĩ no wĩrute ũhoro wa Mariko kana Timotheo wĩruti-inĩ waku. Nĩ ũkuona atĩ maambĩrĩirie gũtungatĩra Jehova marĩ ethĩ na magĩthiĩ na mbere kũmũtungatĩra marĩ ehokeku. Itua rĩu rĩao nĩ rĩakenirie Jehova. Ũrĩa ũkũhũthĩra ũtũũro waku ihinda-inĩ rĩrĩ nĩ gũkaahutia ũtũũro waku wa thutha-inĩ. Ũngĩhokaga Jehova handũ ha kwĩĩhoka wee mwene, nĩ arĩgũteithagia gũtua matua marĩa magĩrĩire. No ũkorũo na ũtũũro wĩ na gĩkeno na mũgaacĩru. Ririkana atĩ Jehova nĩ akenagio mũno nĩ maũndũ marĩa wĩkaga nĩ ũndũ wake. Gũtirĩ njĩra ĩngĩ njega ũngĩhũthĩra ũtũũro waku nayo ĩkĩrĩte gũtungatĩra Jehova, Ithe witũ ũtwendete! w23.09 13 ¶18-19

Mũtũmwo Paulo nĩ aamenyaga atĩ Akristiano arĩa angĩ ti akinyanĩru. Kwa ngerekano, ihinda inini thutha wake gũtuĩka Mũkristiano, nĩ kũrĩ andũ kĩũngano-inĩ maamwĩkagĩrĩra nganja. (Atũm. 9:26) Thutha ũcio, andũ amwe nĩ maaragia maũndũ moru mamwĩgiĩ nĩguo mamũthũkĩrie rĩĩtwa. (2 Kor. 10:10) Ningĩ Paulo nĩ oonire mũndũ wehokeirũo maũndũ kĩũngano-inĩ agĩtua itua rĩtaarĩ rĩega rĩngĩahĩngire andũ arĩa angĩ. (Gal. 2:​11, 12) Na kũrĩ hĩndĩ Paulo ooragirũo ngoro mũno nĩ Mariko ũrĩa maatungataga hamwe nake. (Atũm. 15:​37, 38) Maũndũ macio nĩ mangĩatũmire Paulo atue itua rĩa kwaga kũnyitanagĩra na Akristiano acio. No aathiire o na mbere gũkorũo na mawoni mega kwerekera aarĩ na ariũ a Ithe na agĩthiĩ na mbere gũtungatĩra Jehova. Nĩ kĩĩ gĩateithirie Paulo gũkirĩrĩria? Paulo nĩ eendete aarĩ na ariũ a Ithe. Kwenda andũ arĩa angĩ nĩ kwamũteithirie kũiga meciria harĩ ngumo ciao njega handũ ha mawathe mao. Ningĩ wendo nĩ wateithirie Paulo gwĩka ũndũ ũrĩa ũgwetetwo rĩandĩko-inĩ rĩa ũmũthĩ. w24.03 15 ¶4-5

Bibilia nĩ ĩkoragwo na ngerekano nyingĩ cionanagia bata wa gũkorũo na ũhooreri. Ta wĩcirie kĩonereria kĩa Isaaka. Rĩrĩa aaikaraga gĩcigo-inĩ kĩa Afilisti kĩa Gerari, Afilisti a kũu nĩ maambĩrĩirie kũmũiguĩra ũiru na magĩthika ithima iria cieenjetwo nĩ ndungata cia ithe. Handũ ha Isaaka kũrũĩrĩra ihooto ciake, aathaamĩirie andũ a nyũmba yake kũndũ kũngĩ kũraihu na akĩenja ithima ingĩ. (Kĩam. 26:​12-18) No Afilisti makiuga atĩ maĩ ma kũu o namo nĩ mao. O na gũthiĩte ũguo, Isaaka aathingatire thayũ. (Kĩam. 26:​19-25) Nĩ kĩĩ kĩamũteithagia gũikara ahooreire o na rĩrĩa andũ maageragia kũmũrakaria? Hatarĩ nganja nĩ oonete kĩonereria gĩa aciari ake, na akeruta maũndũ maingĩ kuumana na mĩthiĩre ya thayũ ya Iburahimu na “roho wa thayũ na ũhooreri” wa Sara.—1 Pet. 3:​4-6; Kĩam. 21:​22-34. w23.09 15 ¶4

Jehova nĩ aatũmire Mũrũ wake wa irigithathi gũkũ thĩ nĩguo arute andũ ũhoro wĩgiĩ Ũthamaki wake, na arute muoyo wake nĩguo atũkũũre kuuma mehia-inĩ na gĩkuũ. Thutha ũcio Jesu nĩ aariũkirio na agĩcoka igũrũ nĩguo atuĩke Mũthamaki wa Ũthamaki wa Ngai. Ndũmĩrĩri ĩrĩa nene ya Bibilia nĩ atĩ rĩĩtwa rĩa Jehova nĩ rĩgaatũũgĩrio, rĩrĩa akaahingia muoroto wake harĩ thĩ kũgerera Ũthamaki wake rungu rwa ũtongoria wa Kristo. Muoroto wa Jehova ndũngĩcenjia. Nĩ aheanĩte ũũma atĩ akaaũhingia o ta ũrĩa eeranĩire. (Isa. 46:​10, kohoro ka magũrũ-inĩ; Ahib. 6:​17, 18) Mũthia-inĩ, thĩ nĩ ĩgaatuĩka Paradiso kũrĩa andũ akinyanĩru na athingu a rũciaro rwa Adamu na Hawa “[magaakenera] ũtũũro tene na tene.” (Thab. 22:26) No macio tomo maũndũ marĩa Jehova akaahingia. Muoroto wake ũrĩa mũnene nĩ gũcokanĩrĩria athathaiya ake othe kũrĩa igũrũ na gũkũ thĩ. Hĩndĩ ĩyo arĩa othe marĩ muoyo nĩ magaathĩkagĩra Jehova arĩ we Mwathani Wao Ũrĩa Mũnene marĩ na wĩhokeku. (Ef. 1:​8-11) Na githĩ ti ũndũ wa gũcanjamũra kuona ũrĩa Jehova arahingia muoroto wake? w23.10 20 ¶7-8

Rĩrĩa Ayahudi arĩa maarĩ Babuloni maakinyire Jerusalemu, nĩ maambĩrĩirie gũcemania na mathĩna ma kĩĩmbeca, ma gĩũteti, na ũkararia. Nĩ ũndũ ũcio, amwe ao nĩ maaritũhagĩrũo kũnyitanĩra wĩra-inĩ wa gwaka rĩngĩ hekarũ ya Jehova. Kwoguo Jehova nĩ aatũmire anabii ake erĩ, nĩo Hagai na Zekaria, magekĩre andũ acio hinya, na ũndũ ũcio warĩ na maumĩrĩro mega. (Hag. 1:1; Zek. 1:1) O na kũrĩ ũguo, mĩaka ta 50 thutha ũcio, Ayahudi acio nĩ moorirũo nĩ hinya rĩngĩ. Nĩ ũndũ ũcio, Ezara ũrĩa warĩ mwandĩki njorua wa Watho, nĩ ooimire Babuloni agĩthiĩ Jerusalemu nĩguo agekĩre andũ a Ngai ngoro maige ũthathaiya wa ma mbere ũtũũro-inĩ wao. (Ezar. 7:​1, 6) O ta ũrĩa morathi ma Hagai na Zekaria maateithirie andũ a Jehova mahinda-inĩ mahĩtũku gũthiĩ na mbere kwĩhoka Jehova hĩndĩ ya ũkararia, o na ithuĩ ũmũthĩ no matũteithie kwĩhoka ũteithio wa Jehova rĩrĩa tũracemania na moritũ.—Thim. 22:19. w23.11 14-15 ¶2-3

Hihi tuonanagia atĩa atĩ nĩ twendete Akristiano arĩa angĩ? Njĩra ĩmwe tũngĩka ũguo nĩ kũmomĩrĩria. No tũhote ‘gũikara tũkĩũmanagĩrĩria’ tũngĩkorũo na ũcayanĩri. (1 Thes. 4:18) Tũngĩtũũria atĩa wendo mũrũmu gatagatĩ-inĩ gaitũ? Na njĩra ya kwĩrutanĩria kuohera arĩa angĩ mahĩtia mao. Nĩkĩ nĩ twagĩrĩirũo kuonania wendo makĩria ihinda-inĩ rĩrĩ? Mũtũmwo Petero aaheanire gĩtũmi gĩkĩ: “Mũthia wa maũndũ mothe nĩ ũkuhĩrĩirie. Nĩ ũndũ ũcio, . . . koragwoi na wendo mũnene harĩ mũndũ na ũrĩa ũngĩ.” (1 Pet. 4:7, 8) Tũngĩrĩgĩrĩra ũndũ ũrĩkũ o ũrĩa mũthia wa thĩ ĩno njũru ũrakuhĩrĩria? Jesu aarathire ũũ akĩaria ũhoro wĩgiĩ arũmĩrĩri ake: “Nĩ mũgaathũũrũo nĩ ndũrĩrĩ ciothe nĩ ũndũ wa rĩĩtwa rĩakwa.” (Mat. 24:9) Nĩguo tũhote gwĩtiiria rũmena rũu, tũrabatara gũtũũria ũrũmwe. Tweka ũguo, Shaitani ndekũhota gũtũgayũkania tondũ tũgũkorũo tũnyitithanĩtio nĩ wendo.—Afil. 2:1, 2. w23.11 13 ¶18-19

Ma cia Kiugo kĩa Ngai nĩ irĩ hinya mũingĩ. Rĩrĩa twaruta andũ ũhoro wĩgiĩ Jehova na ũrĩa atariĩ kũna, nĩ twĩyonagĩra ũndũ wa magegania. Andũ acio matumumarĩtio nĩ maheeni ma Shaitani nĩ mahingũkaga maitho, na makambĩrĩria kuona Ithe witũ wa igũrũ ta ũrĩa tũmuonaga. Nĩ magegagio nĩ hinya wake mũingĩ. (Isa. 40:26) Nĩ mamenyaga atĩ no mamwĩhoke nĩ ũndũ wa kĩhooto gĩake gĩkinyanĩru. (Gũcok. 32:4) Ningĩ nĩ merutaga kuumana na ũũgĩ wake mũingĩ. (Isa. 55:9; Rom. 11:33) Na nĩ momagĩrĩrio mamenya atĩ Ngai nĩ wendo. (1 Joh. 4:8) O ũrĩa marakuhĩrĩria Jehova noguo kĩĩrĩgĩrĩro kĩao gĩa gũgaatũũra tene na tene marĩ ciana ciake gĩthiaga gĩkĩgĩaga hinya. Na githĩ tũtikĩrĩ na mweke wa mwanya wa gũteithia andũ gũkuhĩrĩria Ithe witũ wa igũrũ! Rĩrĩa tweka ũguo, Jehova atuonaga tũrĩ “arutithania wĩra hamwe [nake].”—1 Kor. 3:5. w24.02 12 ¶15

Angĩkorũo ũrĩ mũrutwo wa Bibilia kana ũrarererũo ũhoro-inĩ wa ma-rĩ, hihi nĩ ũreciria ũhoro wa kũbatithio? Ũcio nĩ muoroto mwega mũno. No ũtanabatithio, nĩ ũrabatara kwĩyamũrĩra Jehova. Mũndũ eyamũragĩra Jehova atĩa? Na njĩra ya kwaria na Jehova kũgerera mahoya, akamwĩra atĩ arĩmũthathayagia o we wiki na atĩ arĩigaga wendi wa Ngai mbere ũtũũro-inĩ wake. Mũndũ eragĩra Jehova atĩ egũthiĩ na mbere kũmwenda na ‘ngoro yake yothe na muoyo wake wothe na meciria make mothe na hinya wake wothe.’ (Mar. 12:30) Mũndũ eyamũragĩra Jehova hatarĩ andũ angĩ, tiga o we na Jehova. O na kũrĩ ũguo, mũndũ abatithagio harĩ na andũ angĩ nĩguo onanie atĩ nĩ arĩkĩtie kwĩyamũrĩra Jehova. Kwĩyamũrĩra Jehova nĩ mwĩhĩtwa wagĩrĩire kuoywo na ũritũ. Kwoguo nĩ wagĩrĩirũo kwĩigĩra muoroto wa gũtũũra kũringana na mwĩhĩtwa ũcio, tondũ ũguo nĩguo Jehova erĩgagĩrĩra wĩke.—Koh. 5:4. w24.03 2 ¶2; 3 ¶5

Ihiko ciothe nĩ icemanagia na moritũ. Bibilia nĩ yonanagia wega atĩ andũ arĩa mahikanĩtie nĩ “marĩonaga thĩna mwĩrĩ-inĩ wao.” (1 Kor. 7:28) Nĩkĩ? Tondũ kĩhiko kĩnyitithanagia andũ erĩ matarĩ akinyanĩru, marĩ na ũmũndũ ngũrani, na o mũndũ agakorũo na maũndũ marĩa mamũkenagia na marĩa matamũkenagia. Andũ arĩa mahikanĩtie no makorũo maumĩte mĩrerere-inĩ ngũrani, kana ũndũire-inĩ ũtiganĩte. Thutha wa ihinda, tũmawathe tũtoonekete matanahikania no twambĩrĩrie kwĩyumĩria. Maũndũ ta macio no marehe njũkanĩrĩro thĩinĩ wa mũciĩ. Na hihi handũ ha mũndũ etĩkĩre mahĩtia make na merutanĩrie kũmaniina, o mũndũ no ambĩrĩrie gũcokereria ũrĩa ũngĩ mahĩtia. O na no makinyĩrĩre kuona atĩ kweheranĩra kana gũtigana nĩkĩo kĩhonia kĩa mathĩna mao. No hihi gũtiganĩria kĩhiko nĩkĩo kĩhonia? Aca. Jehova erĩte arĩa mahikanĩtie matĩage mũbango ũcio wa kĩhiko o na angĩkorũo mũndũ nĩ araritũhĩrũo gũikarania na ũrĩa mahikanĩtie nake. w24.03 16 ¶8; 17 ¶11

Thutha wa kwĩyamũrĩra Jehova na kũbatithio, kĩĩrĩgĩrĩro gĩaku gĩa gũgaatũũra tene na tene thĩinĩ wa paradiso gũkũ thĩ nĩ gĩathiire kĩgĩte na hinya o ũrĩa wathiire na mbere kwĩruta na kũgimara kĩĩroho. (Ahib. 5:13–6:1) Kwahoteka nĩ wĩyoneire ũũma wa ciugo cia Aroma 5:2-4. No gũkorũo nĩ ũcemanĩtie na mathĩna matiganĩte, no thutha wa kũmakirĩrĩria, ũgakorũo na ma atĩ nĩ wĩtĩkĩrĩkĩte harĩ Ngai. Na rĩu tondũ nĩ ũĩ atĩ nĩ wĩtĩkĩrĩkĩte harĩ Ngai, wĩ na gĩtũmi kĩega o na makĩria gĩa kwĩrĩgĩrĩra maũndũ marĩa eranĩire. Kwoguo kĩĩrĩgĩrĩro gĩaku nĩ kĩgĩte na hinya gũkĩra ũrĩa kĩahaanaga kĩambĩrĩria-inĩ. Nĩ gĩtuĩkĩte kĩa ma biũ harĩ wee, na gĩgakũgarũra na njĩra nene. Kĩhutagia ũtũũro waku wothe, ũrĩa ũrũmbũyanagia na andũ a famĩlĩ, ũrĩa ũtuaga matua, na ũrĩa ũhũthagĩra mahinda maku. Mũtũmwo Paulo nĩ oongereire ũndũ wa bata wĩgiĩ kĩĩrĩgĩrĩro kĩrĩa tũgĩaga nakĩo thutha wa gwĩtĩkĩrĩka nĩ Ngai. Atũheete ũũma atĩ kĩĩrĩgĩrĩro kĩu nĩ gĩkaahinga.—Rom. 15:13. w23.12 12-13 ¶16-19

Rĩrĩa tũrahiũrania na moritũ, mwĩcirĩrie witũ, ũrĩa tũraigua ngoro-inĩ, na mĩĩkĩre itũ ya maũndũ no ihutio na njĩra nene mũno. Meciria maitũ no macũgacũgio nĩ moritũ macio o ta ũrĩa meri ĩcũgacũgagio mwena na mwena nĩ makũmbĩ. Hihi Jehova atũteithagia atĩa rĩrĩa twaigua ta tũgũtoorio nĩ mĩtangĩko? Atwĩrĩire atĩ nĩ arĩtũteithagia gũikara tũrũmĩte wega. Rĩrĩa kwagĩa kĩhuhũkanio iria-inĩ, meri no yambĩrĩrie gũcũgacũgio mwena na mwena ũndũ ĩngĩrehe ũgwati. Nĩ ũndũ ũcio, meri nyingĩ nĩ ikoragwo na cuma icomokete mĩena yerĩ rungu rwa maĩ, cia kũmĩteithia gũikara ĩrũmĩte wega. Cuma icio nĩ iteithagia meri ndĩgacũgio mũno, na ũndũ ũcio ũgatũma arĩa marĩ thĩinĩ wayo maigue marĩ na ũgitĩri na matarĩ na wagagu. O na kũrĩ ũguo, cuma icio irutaga wĩra wega rĩrĩa meri ĩrathiĩ. Na njĩra o ta ĩyo, Jehova atũteithagia gũikara tũrũmĩte wega rĩrĩa twathiĩ na mbere kũmũtungatĩra tũrĩ ehokeku hĩndĩ ya moritũ. w24.01 22 ¶7-8

Rĩrĩa waigua guoya, no wĩyũrie, ‘Nĩ maũndũ marĩkũ Jehova aneka?’ Wĩcũranie ũhoro wa ũũmbi wake. Kwa ngerekano, ‘kwĩrorera na kinyi’ ũrĩa Jehova arũmbũyagia nyoni na mahũa—na icio nĩ indo itombirũo na mũhianĩre wake na itarĩ na ũhoti wa kũmũthathaiya—no gũtũteithie kũgĩa na ma biũ atĩ o na ithuĩ nĩ arĩtũrũmbũyagia. (Mat. 6:25-32) Ningĩ wĩcirie ũrĩa Jehova anekĩra athathaiya ake. No ũthome ũhoro wĩgiĩ mũndũ ũgwetetwo Bibilia-inĩ woonanirie wĩtĩkio mũnene, kana ũthome rũgano rwa ũtũũro rwa ndungata ya Jehova ya mahinda-inĩ maya. Makĩria ma ũguo, wĩcũranie ũrĩa Jehova anakũrũmbũiya. Kwa ngerekano no wĩcũranie ũrĩa aakũgucĩrĩirie ũhoro-inĩ wa ma, na ũrĩa anacokia mahoya maku. (Joh. 6:44; 1 Joh. 5:14) Ningĩ no wĩcũranie ũrĩa ũgunĩkaga o mũthenya kuumana na igongona rĩa Mũrũ wake endete.—Ef. 1:7; Ahib. 4:14-16. w24.01 4 ¶6; 7 ¶17