Gũtuĩka Mũmishonarĩ o na ndĩ Mũndũ wĩ Thoni

Ndaciarirũo mwaka-inĩ wa 1951 taũni-inĩ ya Vienna, Austria, na aciari akwa maarĩ a kanitha wa Gatoreki. O na gũtuĩka nĩ ndaarĩ thoni, nĩ ndetĩkĩtie nĩ kũrĩ Ngai na nĩ ndahoyaga kaingĩ. Ndĩ na mĩaka kenda, baba nĩ aambĩrĩirie kwĩruta Bibilia na Aira a Jehova, na thutha wa ihinda inini mami akĩambĩrĩria kwĩruta hamwe nake.

Thutha wa ihinda inini, tũkĩambĩrĩria kũnyitanĩra na kĩũngano kĩa Döbling o kũu Vienna. Nĩ twekaga maũndũ maingĩ hamwe tũrĩ ta famĩlĩ. Nĩ twathomaga na tũkeruta Bibilia, tũgathiĩ mĩcemanio ya kĩũngano, na tũkerutĩra mawĩra-inĩ matiganĩte hĩndĩ ya igomano. Kuuma ndĩ o mũnini, baba nĩ aandeithagia gũkũria wendo mũnene harĩ Jehova. O na ihoya rĩake rĩarĩ tũgaatuĩka mapainia tũrĩ na mwarĩ wa maitũ. No hĩndĩ ĩyo, ũcio tiguo warĩ muoroto wakwa.

KŨINGĨRA ŨTUNGATA-INĨ WA MAHINDA MOTHE

Ndabatithirio mwaka-inĩ wa 1965, ndĩ na mĩaka 14. O na kũrĩ ũguo, nĩ ndaritũhagĩrũo kũhunjĩria andũ itoĩ. Ningĩ nĩ ndeyonaga itarĩ wa bata na ngenda mũno gwĩtĩkĩrĩka nĩ matinĩnja arĩa angĩ. Kwoguo ihinda inini thutha wa kũbatithio, ngĩambĩrĩria kũnyitanĩra na andũ mataatungatagĩra Jehova. O na gũtuĩka nĩ ndakenagĩra iceera rĩao, thamiri yakwa nĩ yathumbũraga tondũ nĩ ndahũthagĩra mahinda maingĩ nao. No ndiahotaga gũtigana na iceera rĩao. Hihi nĩ kĩĩ kĩandeithirie?

Ihinda-inĩ rĩu, mũirĩtu ũmwe wa mĩaka 16 wetagwo Dorothée nĩ aatuĩkire mũhunjia kĩũngano-inĩ gitũ. Nĩ ndagegire kuona ũrĩa aarĩ na kĩyo gĩa kũhunjia nyũmba kwa nyũmba. Ndaarĩ mũkũrũ hanini kũmũkĩra, no ndiarĩ na kĩyo ta gĩake ũtungata-inĩ. Ndeĩrire ũũ: ‘Aciari akwa nĩ Aira a Jehova, no Dorothée nowe tu Mũira wa Jehova famĩlĩ-inĩ yao. Makĩria ma ũguo nĩ arũmbũyagia mami wao tondũ nĩ mũrwaru, no gũtirĩ hĩndĩ agaga ũtungata-inĩ!’ Kĩonereria gĩake nĩ kĩandindĩkire gũtungatĩra Jehova makĩria. Thutha wa ihinda inini, nĩ twambĩrĩirie gũpainia tũrĩ hamwe na Dorothée. Twambire tũgĩtuĩka mapainia a gũteithĩrĩria, arĩa hĩndĩ ĩyo meetagwo mapainia a hĩndĩ ya rũtha, thutha ũcio tũgĩtungata tũrĩ mapainia a hĩndĩ ciothe. Nĩ ũndũ wa ũrĩa Dorothée aakenagĩra kũhunjia, o na niĩ nĩ ndambĩrĩirie gũkenera kũhunjia. Nĩ aandeithirie kũgĩa na mũrutwo wakwa wa mbere wa Bibilia. O kahora ngĩthiĩ ndooretie guoya wa kũhunjia nyũmba kwa nyũmba, barabara-inĩ, na nginya kũndũ kũngĩ.

Mwaka-inĩ wa mbere ndĩ painia wa hĩndĩ ciothe, mũrũ wa Ithe witũ ũmwe wa kuuma Austria wĩtagwo Heinz nĩ ookire kĩũngano-inĩ gitũ. Eerutĩire ũhoro wa ma Canada, aceereire mũrũ wa nyina warĩ Mũira wa Jehova. Heinz aatũmĩtwo kĩũngano-inĩ gitũ arĩ painia wa mwanya. Ndagucĩrĩirio nĩwe kuuma o kĩambĩrĩria, no tondũ eendaga gũtuĩka mũmishonarĩ na ũcio ndwarĩ muoroto wakwa, nĩ ndamũhithaga ũrĩa ndaiguaga kũmwerekera. No thutha-inĩ nĩ twatumire ndũgũ na Heinz, tũkĩhikania, na tũkĩambĩrĩria gũpainia hamwe bũrũri-inĩ wa Austria.

MUOROTO WA GŨTUĨKA MŨMISHONARĨ

Heinz nĩ aaragia na niĩ kaingĩ igũrũ rĩgiĩ wendi wake wa gũtuĩka mũmishonarĩ. O na gũtuĩka ndaandindĩkagĩrĩria, nĩ aanjũragia kĩũria ta gĩkĩ gĩa kũndeithia gwĩciria, “Tondũ tũtirĩ na ciana-rĩ, githĩ to tũtungatĩre Jehova makĩria?” No nĩ ũndũ wa gũkorũo na thoni, nĩ ndetigagĩra gũtuĩka mũmishonarĩ. O na gũtuĩka nĩ ndahotaga gũpainia o na ndĩ na thoni, ndonaga ũrĩ ũndũ mũritũ gũtuĩka mũmishonarĩ. No Heinz arĩ na wetereri nĩ aandeithirie gũthiĩ na mbere gwĩcũrania ũndũ ũcio. Ningĩ nĩ aanjĩkĩrire ngoro kũigaga meciria harĩ kũrũmbũiya andũ handũ ha kwĩĩciria niĩ mwene. Ũtaaro wake nĩ wandeithirie mũno.

O kahora nĩ ndakũririe wendi wa gũtuĩka mũmishonarĩ, na tũkĩiyũria fomu ya gũthiĩ Cukuru ya Gileadi. No mũtabarĩri wa wabici ya rũhonge aanjĩrire atĩ nĩ wega ingĩamba kwĩrutanĩria kũmenya Gĩthũngũ wega. Thutha wa kwĩrutanĩria kwa ihinda rĩa mĩaka ĩtatũ, nĩ twamakire rĩrĩa twerirũo tũgatungate kĩũngano-inĩ kĩa rũthiomi rwa Serbo-Croatia taũni-inĩ ya Salzburg, Austria. Twahunjirie gĩcigo-inĩ kĩu kwa ihinda rĩa mĩaka mũgwanja, na mwaka ũmwe tũkĩruta wĩra wa gũceerera ciũngano. Rũthiomi rũu rwarĩ rũritũ, no twarĩ na arutwo aingĩ a Bibilia.

Mwaka-inĩ wa 1979 nĩ tuoririo tũthiĩ bũrũri-inĩ wa Bulgaria kwa ihinda inini. Na tondũ wĩra wa kũhunjia nĩ wahũũrĩtwo marubuku kũu, twerirũo twĩtue atĩ tũthiĩte kuo gũceera. Tũtiahunjirie bũrũri-inĩ ũcio, no nĩ twaingĩririe na hitho tũbuku tũigana ũna na tũgĩtwarĩra aarĩ a Ithe witũ atano arĩa maaikaraga taũni-inĩ nene ya Sofia. Nĩ ndetigĩraga, no Jehova akĩndeithia kũhingia wĩra ũcio wa bata. Nĩ ndonaga ũrĩa aarĩ a Ithe witũ acio atano maarĩ na ũmĩrĩru na gĩkeno kĩnene o na gũtuĩka maarĩ ũgwati-inĩ wa kuohwo njera. Ũndũ ũcio nĩ waheire ũmĩrĩru wa kũhingia wĩra o wothe ingĩheo nĩ ithondeka rĩa Jehova.

Thutha wa ihinda rĩigana ũna, nĩ twaiyũririe rĩngĩ fomu ya gũthiĩ Gileadi, na riita rĩrĩ tũgĩtwo. Tweciragia atĩ tũgũthiĩ kĩrathi kĩa rũthiomi rwa Gĩthũngũ bũrũri-inĩ wa Amerika (US), no mweri-inĩ wa Novemba 1981, nĩ kwaambĩrĩirio irathi cia Cukuru ya Gileadi wabici-inĩ ya rũhonge ya Wiesbaden, Njĩrĩmani. Kwoguo twathiire kĩrathi gĩa Kĩnjĩrĩmani, rũthiomi rũrĩa rwarĩ rũhũthũ harĩ niĩ. No hihi twatũmirũo kũ?

GŨTUNGATA BŨRŨRI ŨRĨ NA MBAARA

Twatũmirũo tũgatungate bũrũri-inĩ wa Kenya! No wabici ya rũhonge ya Kenya nĩ yatũũririe kana no tũthiĩ tũgatungate bũrũri-inĩ mariganĩtie naguo wa Uganda. Mĩaka ikũmi mbere ĩyo, thirikari ya Uganda nĩ yahagũrĩtwo, na mũnene wa njeshi wetagwo Idi Amin nĩwe waathanaga. Mĩaka-inĩ ĩrĩa yarũmĩrĩire, wathani wake wa gĩthũri nĩ watũmire kũgĩe na ikuũ nyingĩ na andũ milioni nyingĩ magĩthĩnĩka mũno. No mwaka-inĩ wa 1979 thirikari yake nĩ yahagũrirũo. Maũndũ ta macio nĩ mangĩatũmire ndĩtigĩre gũthaamĩra bũrũri ta ũcio. No Cukuru ya Gileadi nĩ yatũteithĩtie kwĩhokaga Jehova, na kwoguo tũgĩtĩkĩra gũthiĩ.

Ũtũũro bũrũri-inĩ wa Uganda warĩ mũritũ mũno. Heinz aataarĩirie ũũ ibuku-inĩ rĩa Kitabu cha Mwaka rĩa 2010: “Motungata maingĩ, . . . ta ũtungata wa kũheana maĩ na wa njĩra cia kwaranĩria, nĩ maaharaganĩte. . . . Andũ nĩ maarathũkanagĩria mĩcinga na nĩ kwarĩ na ũici mũingĩ, makĩria ũtukũ. . . . Gwatuka andũ maaikaraga kwao mĩciĩ, makĩĩhokaga na makĩhoyaga gũtikagĩe mũndũ ũgũka kũmaiya kana kũmoraga.” Thengia wa moritũ macio mothe, aarĩ na ariũ a Ithe witũ no maatungatagĩra Jehova makenete!

Mwaka-inĩ wa 1982, tũrĩ na Heinz nĩ twathamĩire Kampala, taũni nene ya Uganda. Mĩeri ĩtano ĩrĩa yarũmĩrĩire, twaikarire mũciĩ kwa famĩlĩ ya Sam na Christina Waiswa hamwe na ciana ciao ithano na andũ ao a famĩlĩ ana. Kaingĩ mũrũ na mwarĩ wa Ithe witũ Waiswa na famĩlĩ yao moonaga irio cia kũrĩa riita rĩmwe tu harĩ mũthenya, na ũndũ ũcio nĩ watũmire twĩkĩrũo ngoro mũno nĩ ũnyitani ũgeni wao. Ihinda-inĩ rĩu twaikarire nao, nĩ twerutire maũndũ maingĩ marĩa maatũteithirie ũtungata-inĩ wa ũmishonarĩ. Kwa ngerekano, nĩ twerutire gwĩthamba na maĩ manini na thutha-inĩ kũhũthĩra maĩ macio gũita kĩoro. Mwaka-inĩ wa 1983, tũrĩ na Heinz nĩ twathamĩire nyũmba yarĩ o kũu Kampala, gĩcigo-inĩ kĩarĩ na ũgitĩri makĩria.

Nĩ twakenagĩra ũtungata mũno. Nĩ ndirikanaga harĩ mweri twaheanire ngathĩti makĩria ma 4,000. No ũndũ ũrĩa watũkenagia makĩria nĩ ũrĩa andũ maaiyũkagia ũhoro wa ma. Nĩ maatĩĩte Ngai na nĩ meendaga kwarĩrĩria ũhoro wĩgiĩ Bibilia. O ũmwe witũ twĩ na Heinz tũtiaagaga arutwo kuuma 10 nginya 15 tũrathomithia. Na nĩ twerutaga maũndũ maingĩ kuuma kũrĩ o. Kwa ngerekano, o na gũtuĩka nĩ maabataraga gũka magũrũ mĩcemanio o kiumia, hingo ciothe maakoragwo na gĩkeno na matianugunaga.

Mĩaka-inĩ ya 1985 na 1986, nĩ kwaumĩrire mbaara ingĩ igĩrĩ bũrũri-inĩ wa Uganda. Kaingĩ nĩ tuoonaga ciana ikuuĩte mĩcinga ikĩhũthĩrũo irĩ thigari. Ciarũgamaga barabara-inĩ ikĩrora arĩa marahĩtũka. Ihinda-inĩ rĩu nĩ twahoyaga tũheo ũũgĩ na thayũ wa ngoro tũgĩthiĩ kũhunjia, na Jehova nĩ aacokagia mahoya maitũ. Kaingĩ nĩ twariganagĩrũo nĩ mĩtangĩko itũ twacemania na mũndũ ũrenda gũthikĩrĩria ũhoro wa Ũthamaki.

Ningĩ nĩ twakenagĩra kũhunjĩria andũ a kuuma mabũrũri mangĩ. Kwa ngerekano, nĩ twahunjĩirie mũthuri ũmwe wetagwo Murat Ibatullin na mũtumia wake Dilbar, a kuuma Tatarstan (Central Russia) na tũkĩambĩrĩria kwĩruta nao. Murat aarĩ ndagĩtarĩ. Eerĩ nĩ maabatithirio na no matungatagĩra Jehova marĩ ehokeku. Thutha ũcio nĩ ndagĩire na mweke wa kũhunjĩria mũtumia wa kuuma Ukraine wetagwo Tatjana Vileyska, ũrĩa hĩndĩ ĩyo weendaga kwĩyũraga. Rĩrĩa Tatjana aabatithirio, nĩ aacokire Ukraine na thutha-inĩ agĩtungata wĩra-inĩ wa ũtaũri wa mabuku maitũ.a

MORITŨ MANGĨ

Mwaka-inĩ wa 1991 tũthiĩte gũceera Austria twĩ na Heinz, nĩ twaandĩkĩirũo marũa nĩ wabici ya rũhonge ya kũu ĩgĩtwĩra nĩ tũgũtũmwo Bulgaria tũgatungatage kuo. Wĩra wa Aira a Jehova nĩ wetĩkĩririo kĩĩwatho bũrũri-inĩ wa Bulgaria, thutha wa wathani wa gĩkomunisti kweherio Rũraya ya Irathĩro. O ta ũrĩa ngũgwetete, na hau kabere tũrĩ na Heinz nĩ twaingĩrĩtie na hitho mabuku mamwe maitũ kuo rĩrĩa wĩra witũ wahũũrĩtwo marubuku. No rĩu twatũmagwo kuo tũkahunjie.

Twerirũo tũtigacoke Uganda. Kwoguo tũtiagĩire na mweke wa kũgĩĩra indo citũ kana kuugĩra aarĩ na ariũ a Ithe witũ a Uganda ũhoro, no twathiire Betheli ya Njĩrĩmani, tũkĩheo ngaari na tũgĩthiĩ Bulgaria. Twatũmirũo tũgatungate gĩkundi-inĩ kĩarĩ na ahunjia ta 20 taũni-inĩ ya Sofia.

Nĩ twacemanirie na moritũ maigana ũna kũu Bulgaria. Ũritũ ũmwe nĩ atĩ tũtioĩ rũthiomi rwa kũu. Makĩria ma ũguo, mabuku marĩa maataũrĩtwo na rũthiomi rwa Kĩbulgaria no ibuku rĩa Ma Ĩrĩa Ĩtongoragia Muoyo-inĩ wa Tene na Tene na rĩa Ibuku Rĩakwa rĩa Ngʼano cia Biblia. Ningĩ nĩ twaritũhagĩrũo kwambĩrĩria wĩruti wa Bibilia na andũ. O na kũrĩ na moritũ macio, gĩkundi gitũ o na kĩrĩ kĩnini no kĩahunjagia na kĩyo na gĩgakorũo na maumĩrĩro mega. Kanitha wa Orthodox ndwakenirio nĩ ũndũ ũcio, na kwoguo ũkĩambĩrĩria gũtũnyarira.

Mwaka-inĩ wa 1994, Aira a Jehova nĩ maatigire gwĩtĩkĩrĩka kĩĩwatho na tuoonagwo tũrĩ ndini njũru mũno. Ariũ a Ithe witũ amwe nĩ maanyitirũo. Nacio nyũmba cia mohoro nĩ ciatheremagia maheeni moru matwĩgiĩ, ikoiga atĩ Aira a Jehova nĩ moragaga ciana ciao, na makera arũmĩrĩri arĩa angĩ a ndini yao meyũrage. Tũrĩ na Heinz nĩ twaritũhagĩrũo kũhunjia. Kaingĩ andũ nĩ maatuugagĩrĩria, magatwĩtĩra thigari, na magatũnyugutĩra indo. Ningĩ tũtingĩahotire kũingĩria mabuku maitũ bũrũri-inĩ ũcio, na warĩ ũndũ mũritũ kuona nyũmba tũngĩkombora cia gwĩkĩra mĩcemanio. O na kũrĩ hĩndĩ thigari ciaingĩrire kĩgomano-inĩ na ikĩrũgamia programu. Twĩ na Heinz tũtiaumĩte tuonete rũmena ta rũu. Kwarĩ ngũrani mũno na Uganda, kũrĩa andũ maakoragwo mehaarĩirie kwĩruta Bibilia. Twahotire atĩa kũhiũrania na ũgarũrũku ũcio?

Nĩ twakenagĩra kũnyitanĩra na aarĩ na ariũ a Ithe witũ a kũu. Nĩ meendete ũhoro wa ma, na magakorũo na ngatho nĩ ũndũ wa ũteithio ũrĩa twamaheaga. Ithuothe nĩ twarũmbũyanagia na tũgateithania mũno. Maũndũ marĩa tweyoneire nĩ maatũrutire atĩ no tũkorũo na gĩkeno ũtungata-inĩ o wothe tũngĩheo, angĩkorũo nĩ tũgũthiĩ na mbere kwenda andũ.

No thutha wa ihinda maũndũ nĩ maagĩrire. Nĩ twetĩkĩrĩkire rĩngĩ kĩĩwatho mwaka-inĩ wa 1998, na gũkĩgĩa na mabuku maingĩ ma rũthiomi rwa Kĩbulgaria. Mwaka-inĩ wa 2004, wabici njerũ ya rũhonge nĩ yaamũrĩirũo Jehova. Ũmũthĩ ũyũ Bulgaria gũkoragwo na ciũngano 57 na ahunjia 2,953. Mwaka mũhĩtũku wa 2024, andũ 6,475 nĩ mookire Kĩririkano-inĩ gĩa gĩkuũ kĩa Jesu. O na gũtuĩka kũrĩ hĩndĩ kwarĩ na aarĩ a Ithe witũ atano tu taũni-inĩ ya Sofia, rĩu gũkoragwo na ciũngano kenda taũni-inĩ ĩyo. Nĩ twĩyoneire ‘ũrĩa mũnini agĩtuĩka andũ ngiri.’—Isa. 60:22.

MAGERIO MARĨA MANGORETE

Nĩ ngoretwo ngĩhiũrania na mathĩna maingĩ ma mwĩrĩ. Kwa ngerekano, nĩ ngĩte na ũimbo mwĩrĩ-inĩ wakwa maita maigana ũna, o na kũrĩ hĩndĩ ndaarĩ naguo mũtwe. Nĩ ndathiaga thibitarĩ gũciinwo ũimbo ũcio, ngĩcoka ngĩthiĩ India kũrĩa ndagĩtarĩ aathĩnjire ihinda-inĩ rĩa mathaa 12 akĩgeria kũnyihanyihia ũimbo ũcio warĩ mũtwe. Twaambire tũgĩikara wabici-inĩ ya rũhonge ya India nginya ngĩhona, thutha ũcio tũgĩcoka Bulgaria kũrĩa twatungataga.

Ihinda-inĩ o rĩu, Heinz nĩ aanyitirũo nĩ mũrimũ ũtarwaragwo kaingĩ (Huntington’s disease). Nĩ aaritũhagĩrũo gũthiĩ, kwaria, na nginya kũhũthĩra ciĩga ingĩ cia mwĩrĩ. O ũrĩa mũrimũ ũcio wathiaga wĩhĩrĩirie, noguo aabataraga ũteithio wakwa o na makĩria. Rĩmwe nĩ ndaritũhagĩrũo mũno, na ngatangĩka ngĩyũria kana harĩ hĩndĩ ĩrĩkinya nemwo kũmũrũmbũiya. No mũrũ wa Ithe witũ ũmwe mwĩthĩ wĩtagwo Bobi nĩ ookaga kaingĩ kuoya Heinz makahunjie nake. Bobi ndaamakagio nĩ ũrĩa andũ megwĩciria mona Heinz akĩremererũo nĩ kwaria kana kũhũthĩra ciĩga ciake cia mwĩrĩ. Hingo ciothe Bobi nĩ aakoragwo eehaarĩirie kũndeithia kũrũmbũiya Heinz rĩrĩa rĩothe ndaritũhĩrũo. O na gũtuĩka twĩ na Heinz nĩ twatuĩte atĩ tũtikũgĩa ciana mũtabarĩre-inĩ ũyũ, tuoonire ta Jehova aatũheire Bobi arĩ ta mũriũ witũ!—Mar. 10:​29, 30.

Ningĩ Heinz nĩ aahiũranagia na mũrimũ wa kansa. Ũndũ wa kĩeha nĩ atĩ mũthuri wakwa nĩ aakuire mwaka wa 2015. Rĩrĩa aakuire ndaiguire ndukanĩirũo mũno; ndietĩkagia atĩ nĩ andigĩte. Ĩndĩ meciria-inĩ makwa nĩ ta arĩ o muoyo, tondũ njikaraga ngĩmwĩciragia. (Luk. 20:38) O mũthenya nĩ ndĩciragia ũhoro wa ciugo cia ũtugi iria aanjĩraga na ũtaaro mwega ũrĩa aaheaga. Ndĩ na ngatho nyingĩ nĩ ũndũ wa mĩaka ĩyo yothe twatungatĩire Jehova hamwe nake.

NDĨ NA NGATHO NĨ ŨNDŨ WA ŨTEITHIO WA JEHOVA

Hatarĩ nganja Jehova nĩ andiirĩrĩire magerio-inĩ makwa mothe. Ningĩ nĩ aandeithirie gũtooria thoni na gũtuĩka mũmishonarĩ wendete andũ. (2 Tim. 1:7) Jehova nĩ aatũteithirie kũingĩra ũtungata-inĩ wa mahinda mothe tũrĩ na mwarĩ wa maitũ ũrĩa mũnini. Rĩu mwarĩ wa maitũ ũcio matungataga na mũthuri wake wĩra-inĩ wa gũceerera ciũngano cia rũthiomi rwa Gĩserbia thĩinĩ wa Europe. Mahoya marĩa baba aahoete mĩaka mĩingĩ mĩhĩtũku nĩ maacokirio.

Kwĩruta Bibilia nĩ kũndeithagia kũgĩa na thayũ wa ngoro. Rĩrĩa ndacemania na moritũ, nĩ ndĩrutĩte “kũhoya na kĩyo makĩria” o ta Jesu. (Luk. 22:44) Njĩra ĩmwe mahoya makwa macoketio nayo nĩ kũgerera wendo na ũtugi ũrĩa nyonetio nĩ aarĩ na ariũ a Ithe witũ a kĩũngano gitũ kĩa Nadezhda, Sofia. Nĩ manyitaga ũgeni tũhũthĩre mahinda hamwe nao, na kaingĩ nĩ manjĩraga ũrĩa manyendete. Maũndũ macio nĩ matũmaga ngĩe na gĩkeno kĩnene.

Kaingĩ nĩ ndĩcũranagia ũhoro wa kĩĩrĩgĩrĩro gĩa kũriũka. Nĩ hũũraga mbica aciari akwa marũgamĩte nja ya nyũmba itũ, marĩ athaka ta ũrĩa maarĩ makĩhikania. Ngona mwarĩ wa maitũ akĩruga, na Heinz arũgamĩte hakuhĩ na mbarathi yake. Rĩrĩa ndahũũra mbica ta icio nĩ ngĩaga na gĩkeno, na ngahota gũkirĩrĩria ndĩ na ngatho nyingĩ harĩ Jehova.

Rĩrĩa ndecũrania ũhoro wa irathimo iria Jehova aheete na iria anjigĩire, nĩ njĩtĩkanagia biũ na ciugo ici cia Daudi irĩ thĩinĩ wa Thaburi 27:​13, 14: “Ingĩrĩ kũ korũo ndiarĩ na wĩtĩkio atĩ nĩ ngoona wega wa Jehova bũrũri-inĩ wa arĩa marĩ muoyo? Wĩrĩgagĩrĩre Jehova; gĩa na ũmĩrĩru na ngoro yaku ĩkorũo na hinya. Atĩrĩrĩ, wĩrĩgagĩrĩre Jehova.”