Onania Kũna Ndũrĩ na Nganja

RĨRĨA mũndũ araria atarĩ na nganja kana arĩ na ũũma, arĩa angĩ nĩ monaga atĩ nĩ etĩkĩtie biũ ũrĩa aroiga. Ũũma ta ũcio nĩ woonekaga ũtungata-inĩ wa mũtũmwo Paulo. Akĩandĩkĩra arĩa maatuĩkire etĩkia thĩinĩ wa Thesalonike, oigire: “Ũhoro-ũrĩa-Mwega twahunjagia ndwakinyire kũrĩ inyuĩ ta arĩ o ciugo theri, no gũkinya wakinyire . . . wĩ na ihooto itangĩthanganio.” (1 Thes. 1:5) Maũndũ marĩa aaragia na marĩa eekaga ũtũũro-inĩ wake nĩmo moonanagia atĩ ndaarĩ na mathangania. O ta ũguo, ũũma mũrũmu nĩ wagĩrĩirũo kuoneka kũgerera njĩra ĩrĩa twaragĩrĩria ma cia Bibilia.

Kuonania ũũma wa ũndũ ti ũndũ ũmwe na kũnyitĩrĩra mawoni maitũ. Ithenya rĩa ũguo, mũndũ ũtarĩ na nganja akĩaria ũhoro wĩgiĩ Kiugo kĩa Ngai, ekaga ũguo na njĩra ĩronania wĩtĩkio mũrũmu.—Ahib. 11:1.

Rĩrĩa Twagĩrĩirũo Kwaria Tũtarĩ na Nganja. Nĩ harĩ bata kwaria ũtarĩ na nganja rĩrĩa ũrĩ ũtungata-inĩ. Kaingĩ andũ nĩ monaga njĩra ĩrĩa ũramaarĩria nayo o hamwe na ndũmĩrĩri ĩrĩa ũramahe. Nĩ monaga ũrĩa ũraigua igũrũ rĩgiĩ ũrĩa ũroiga. Makĩria ma gũtamũka o ciugo theri, kwaria ũtarĩ na nganja no kuonanie atĩ ũrĩ na ndũmĩrĩri ya bata.

Ningĩ nĩ harĩ bata kwaria ũtarĩ na nganja ũkĩarĩria Akristiano arĩa angĩ. Mũtũmwo Petero aandĩkire marũa make ma mbere atongoretio nĩ roho ‘nĩ getha ahatanagĩrĩrie, na arute ũira wĩgiĩ wega wa Ngai.’ Ũndũ-inĩ ũcio, aahatĩrĩirie ariũ acio a Ithe witũ ũũ: “Wĩhandei wega.” (1 Pet. 5:12) Akĩandĩkĩra kĩũngano thĩinĩ wa Roma, mũtũmwo Paulo aaririe atarĩ na nganja maũndũ ma kũmaguna. Aandĩkire ũũ: “Nĩ ndĩkĩtie kũmenya mũno, atĩ o na kũngĩtuĩka nĩ ũhoro wa gũkua, kana wa gũtũũra muoyo; o na kana araika, kana monene ma na kũu igũrũ; o na kana maũndũ marĩa me ho rĩu, kana marĩa magoka; o na kana mahinya o na marĩkũ, gwata ũraihu wa kũrĩa gũthiĩte na igũrũ mũno, kana ũriku wa kũrĩa gũthiĩte na thĩ mũno; o na kana kĩndũ kĩngĩ o kĩrĩkũ kĩa iria ciothe ciombirũo-rĩ; hatirĩ o na kĩmwe kĩngĩkahota gũtũtigithũkania na wendani wa Ngai, o ũcio wĩ na Kristo Jesu Mwathani witũ.” (Rom. 8:38, 39) Ningĩ Paulo nĩ aandĩkire na njĩra ĩragucĩrĩria ũhoro-inĩ wĩgiĩ bata wa kũhunjia, na kĩyo gĩake ũndũ-inĩ ũcio nĩ kĩarutire ũira mũiganu atĩ kũna ndaarĩ na nganja harĩ bata wa wĩra ũcio. (Atũm. 20:18-21; Rom. 10:9, 13-15) Ũndũ ũmwe na ũcio, kwaga nganja kwagĩrĩirũo kuoneka harĩ athuri Akristiano rĩrĩa mararutana Kiugo kĩa Ngai.

Hĩndĩ ya wĩruti na mahinda-inĩ mangĩ, aciari nĩ marabatara kwaria matarĩ na nganja magĩteereta na ciana ciao maũndũ ma kĩĩroho. Ũndũ ũcio ũbataraga aciari o ene makũrie ngoro-inĩ ciao wendo harĩ Ngai na harĩ njĩra ciake. Meka ũguo, no marie na ciana ciao kuuma ngoro matarĩ na nganja, ‘nĩ gũkorũo kanua karagia maũndũ marĩa marĩ ngoro.’ (Luk. 6:45; Gũcok. 6:5-7) Gũkorũo na ũũma ta ũcio ningĩ nĩ kũrĩtũmaga aciari maige kĩonereria kĩa “[wĩtĩkio] ũtarĩ na ũhinga.”—2 Tim. 1:5.

Hĩndĩ ĩrĩa wĩtĩkio witũ ũrakarario, nĩ harĩ bata kwaria tũtarĩ na nganja. Mũndũ mũthomaga nake, mwarimũ, kana mũndũ mũrutaga wĩra nake ahota kũgega nĩ ũndũ waku kwaga kwĩingĩria ikũngũĩro-inĩ imwe. Macokio marũmu, mecirĩtio wega no mamũteithie gũtĩa mũrũgamo waku wa Kĩĩmandĩko. Ĩ mũndũ angĩgeria gũkũgucĩrĩria wĩke ũru—ũheenanie, ũhũthĩre ndawa cia ũrĩu, kana wĩke mĩtugo mĩũru ya ngomanio? Nĩ harĩ bata kũmwĩra cara rũkũ atĩ ndũgwĩka ũndũ ta ũcio na ndũgwĩtĩkĩra o na hanini agarũre meciria maku. Kũregana na ũndũ ta ũcio kũbataraga warie na ũũma biũ. Akĩregana na ũgucĩrĩria wa waganu kuuma kũrĩ mũtumia wa Potifaru, Jusufu atarĩ na nganja oigire ũũ: “Kaĩ ingĩkĩhota atĩa gwĩka ũndũ ta ũcio mũnene ũguo wa waganu, o na njĩhie Ngai?” Rĩrĩa mũtumia ũcio aamũtindĩkĩrĩirie, Jusufu akĩũra kuuma nyũmba ĩyo.—Kĩam. 39:9, 12.

Ũrĩa Ũngĩonania Kwaga Nganja. Ciugo iria ũhũthagĩra no cionanie kũna atĩ ndũrĩ na nganja. Maita maingĩ Jesu aarũkaga ũhoro na ciugo ici: “Ndakwĩra atĩrĩ, o ma, ma.” (Joh. 3:3, 5, 11; 5:19, 24, 25) Kwaga nganja kwa Paulo kuonekaga ciugo-inĩ ta “nĩndĩkĩtie kũmenya mũno,” “nĩnjũĩ, na ngamenya na ma, tondũ ndĩ thĩinĩ wa Mwathani Jesu,” na “ngwaria o ma, ndikũhenania.” (Rom. 8:38; 14:14; 1 Tim. 2:7) Ũhoro-inĩ wĩgiĩ kũhinga gwa kiugo gĩake, nĩ kũrĩ hĩndĩ Jehova aatongoririe anabii ake matĩtĩrithie na ciugo ta, “Gĩtirĩ hingo gĩtakahingio.” (Hab. 2:3) Ũngĩkorũo ũkĩarĩrĩria morathi macio, no ũhũthĩre rũthiomi ta rũu. Ũngĩhoka Jehova handũ ha kwĩĩhoka na waragĩrie andũ na gĩtĩo, ciugo ironania kwaga nganja nĩ irĩguũragia atĩ ũrĩ na wĩtĩkio mũrũmu.

Ningĩ kwaga nganja no kuonanio kũgerera mĩtũkĩ na ũritũ wa ciugo ciaku. Ũthiũ waku, na ciĩga ingĩ cia mwĩrĩ nĩ cionanagia ũndũ ũcio, o na gũtuĩka ũndũ ũcio no ũkorũo ũtahanaine harĩ andũ othe. O na angĩkorũo ndũrĩ mwaria mũno kana nĩ ũrĩ thoni, kũgĩa na ũũma biũ atĩ maũndũ marĩa ũraria nĩ ma ma na atĩ andũ nĩ marabatara kũmaigua, nĩ kũrĩgũteithagia kwaria ũtarĩ na nganja.

Ma nĩ atĩ, ũndũ o wothe tũraria tũtarĩ na nganja wagĩrĩirũo gũkorũo ũtarĩ wa ũhinga. Andũ mangĩona ta arĩ gwĩtua tũretua handũ ha kwaria kuuma ngoro, mahota gũtua atĩ ndũmĩrĩri itũ ti ya bata. Nĩ ũndũ ũcio, ndũkegerekanie na mũndũ. Gũkĩringana na mũigana wa athikĩrĩria aku, no ũbatare kuongongerera mũgambo na warie na mĩtũkĩ makĩria. No muoroto waku wagĩrĩirũo gũkorũo arĩ kwaria na mwarĩrie waku kĩũmbe na kuuma ngoro.

Maũndũ Mangĩgũteithia Kwaria Ũtarĩ na Nganja. Tondũ kwaria ũtarĩ na nganja nĩ kũhutĩtie ũrĩa ũraigua harĩ ndũmĩrĩri yaku, kwĩhaarĩria nĩ kwa bata. Gũkobia ũhoro kuuma ibuku-inĩ na kũwaria gwiki ti kũiganu. Ũkũbatara gũtaũkĩrũo nĩ ũhoro ũcio biũ na kũũheana na ciugo ciaku mwene. No mũhaka ũkorũo na ũũma biũ atĩ ũhoro ũcio nĩ wa ma na atĩ maũndũ marĩa ũroiga nĩ ma bata harĩ athikĩrĩria aku. Ũguo nĩ kuga atĩ rĩrĩa ũrahaarĩria ndũmĩrĩri yaku, ũririkane maũndũ mao o hamwe na ũhoro ũrĩa mangĩkorũo moĩ wĩgiĩ ndũmĩrĩri ĩyo kana ũrĩa mangĩigua igũrũ rĩayo.

Nĩ ũhũthũ harĩ andũ kũmenya atĩ tũrĩ na ũũma angĩkorũo ndũmĩrĩri itũ nĩ ĩrathĩrĩrĩka. Kwoguo, makĩria ma kũhaarĩria ndũmĩrĩri njega, wĩrutanĩrie harĩ kũmĩheana. Rora wega icunjĩ cia ũhoro iria irabatara mĩtũkĩ makĩria nĩguo ũciarie ũtekũrora mũno maũndũ marĩa wandĩkĩte. Ningĩ, ririkana kũhoya Jehova arathime kĩyo gĩaku. Na njĩra ĩyo ‘nĩ ũkũgĩa na ũmĩrĩru nĩ ũndũ wa Ngai witũ’ nĩguo warie na njĩra ĩronania ndũrĩ na nganja atĩ ndũmĩrĩri yaku nĩ ya ma na nĩ ya bata.—1 Thes. 2:2.