ANDŨ ETHĨ MORAGIA
Hihi Kwarahũra Ciĩga cia Ũciari cia Mũndũ Ũkĩhũthĩra Kanua nĩ Mũthemba wa Ngomanio?
Ũthuthuria ũmwe wekirũo nĩ Rũhonge rwa Kũmenya na Kũgirĩrĩria Mĩrimũ rwa Amerika (CDC), wonanirie atĩ kĩndũ ta nuthu ya andũ arĩa maaheanire mawoni mao arĩa maarĩ gatagatĩ-inĩ ka mĩaka 15 nginya 19 maneka ngomanio makĩhũthĩra kanua. Mwandĩki wa ibuku rĩtagwo Oral Sex Is the New Goodnight Kiss wĩtagwo Sharlene Azam, aaugire ũũ: “Ũngĩaria na matinĩnja [ũhoro wĩgiĩ ngomanio ũkĩhũthĩra kanua] maugaga ũcio ti ũndũ mũnene. O na mationaga ta arĩ mũthemba wa ngomanio.”
Ũgwĩciria atĩa?
Cokia ĩĩ kana aca harĩ ciũria ici irũmĩrĩire.
Hihi mũirĩtu no agĩe nda angĩka ngomanio akĩhũthĩra kanua?
Ĩĩ
Aca
Hihi gwĩka ngomanio mũndũ akĩhũthĩra kanua nĩ ũgwati harĩ ũgima wa mwĩrĩ?
Ĩĩ
Aca
Hihi kwarahũra ciĩga cia ũciari cia mũndũ ũkĩhũthĩra kanua nĩ mũthemba wa ngomanio?
Ĩĩ
Aca
Ũhoro wa ma nĩ ũrĩkũ?
Ringithania macokio maku na macokio maya marũmĩrĩire.
Hihi mũirĩtu no agĩe nda angĩka ngomanio akĩhũthĩra kanua?
Macokio: Aca. Ũyũ nĩ ũndũ ũmwe ũtũmaga andũ aingĩ mecirie atĩ gwĩka ngomanio na kanua ti ũũru. No mwĩcirĩrie ũcio ti mwega.
Hihi gwĩka ngomanio mũndũ akĩhũthĩra kanua nĩ ũgwati harĩ ũgima wa mwĩrĩ?
Macokio: Ĩĩ. Mũndũ angĩka ngomanio akĩhũthĩra kanua no arware ciĩga cia ũciari, agĩe mũrimũ wa hepatitis (A kana B), gonorrhea, herpes, mũkingo, na syphilis.
Hihi kwarahũra ciĩga cia ũciari cia mũndũ ũkĩhũthĩra kanua nĩ mũthemba wa ngomanio?
Macokio: Ĩĩ. Ngomanio nĩ ũndũ o wothe ũngĩka ũhutanĩtie na ciĩga cia ũciari cia mũndũ ũngĩ, ta mũndũrũme na mũtumia gwĩka ngomanio, gwĩka ngomanio mũndũ akĩhũthĩra kanua, kũingĩra mũndũ ũrĩa ũngĩ na thutha, na kũhambata ciĩga cia ũciari cia mũndũ ũngĩ.
Kũmenya ũhoro wa ma nĩ kwa bata nĩkĩ?
Ta wĩcirie maandĩko maigana ũna marĩa maronania mawoni ma Bibilia megiĩ gwĩka maũndũ ma ngomanio mũndũ akĩhũthĩra kanua.
Bibilia yugaga ũũ: “Ũyũ nĩguo wendi wa Ngai, atĩ . . . mwĩthemage ngomanio itagĩrĩire.”—1 Athesalonike 4:3.
Kiugo gĩa Kĩngiriki kĩrĩa gĩtaũrĩtwo “ngomanio itagĩrĩire,” kĩonanagia ũndũ o wothe ũhutanĩtie na maũndũ ma ngomanio gatagatĩ ka andũ matahikanĩtie, ta mũndũrũme na mũtumia gwĩka ngomanio, gwĩka ngomanio mũndũ akĩhũthĩra kanua, kũingĩra mũndũ ũrĩa ũngĩ na thutha, na kũhambata ciĩga cia ũciari cia mũndũ ũngĩ. Mũndũ wĩingĩragia ngomanio-inĩ itagĩrĩire no agĩe na maumĩrĩra moru mũno, na ũndũ ũrĩa mũũru makĩria nĩ kũũrũo nĩ ũrata mwega hamwe na Ngai.—1 Petero 3:12.
Bibilia yugaga ũũ: “Mũndũ o wothe wĩingĩragia thĩinĩ wa ngomanio itagĩrĩire nĩ mwĩrĩ wake mwene ehagĩria.”—1 Akorintho 6:18.
Mũndũ gwĩka ngomanio akĩhũthĩra kanua gũkoragwo na ũgwati wa kĩĩmwĩrĩ na wa kĩĩroho. Ningĩ ũndũ ũcio ũtũmaga mũndũ aigue ũũru nginya ngoro-inĩ. Ibuku rĩtagwo Talking Sex With Your Kids riugĩte ũũ: “Mũndũ nĩ aiguaga ahũthĩrĩtwo ũũru, akerira, na akaigua atarĩ kĩene rĩrĩa eingĩria ngomanio-inĩ itagĩrĩire gũtekũmakania kana ahũthĩra ciĩga ciake cia ũciari kana njĩra ĩngĩ o yothe. Mũthemba o wothe wa ngomanio nĩ ngomanio.”
Bibilia yugaga ũũ: “Niĩ Jehova, nĩ niĩ Ngai waku, o we Ũrĩa ũkũrutaga nĩguo ũgunĩke wee mwene.”—Isaia 48:17.
Hihi nĩ wĩtĩkĩtie biũ atĩ mawatho ma Ngai megiĩ ngomanio no makũgune? Kana wonaga ta marakũima wĩyathi? Nĩguo ũhote gũcokia ciũria icio, no wĩcirie ũhoro wa barabara ĩrĩ na mĩhangʼo mĩingĩ, ĩrĩ na ibaũ ciandĩkĩtwo thibindi ĩrĩa wagĩrĩirũo gũthiĩ nayo, matawa ma barabara, na marũũri ma kũrĩa ũbatiĩ kũrũgama. Hihi ũngĩona ibaũ na marũũri macio irĩ cia gũkũima wĩyathi kana irĩ cia gũkũgitĩra? Kũngĩthiĩ atĩa wee, o hamwe na matereba arĩa angĩ mũngĩaga gwathĩkĩra marũũri macio?
Mawatho ma barabara nĩ magiragĩrĩria wĩyathi wa mũndũ, no nĩ mamũgitagĩra. Na njĩra o ta ĩyo, mawatho ma Ngai nĩ magiragĩrĩria mũndũ gwĩka maũndũ mamwe, no makoragwo marĩ ũgitĩri
Ũguo noguo kũrĩ harĩ ithimi cia Ngai. Ũngĩaga gũciathĩkĩra no mũhaka ũgethe kĩrĩa wahanda. (Agalatia 6:7) Ibuku rĩtagwo Sex Smart riugĩte ũũ: “O ũrĩa mũndũ aratiga kũrũmĩrĩra mĩtugo na maũndũ marĩa etĩkĩtie na gwĩka maũndũ marĩa oĩ atĩ ndagĩrĩirũo gwĩka, noguo athiaga na mbere kwĩyagĩra kĩene.” Ngũrani na ũguo, ũngĩtũũra kũringana na ithimi cia Ngai, mĩtugo yaku mĩega nĩ ĩrĩonekaga wega. Ningĩ nĩ ũrĩkoragwo na thamiri njega.—1 Petero 3:16.