Ohanagĩrai Mwĩyendeire

1, 2. Nĩkĩ nĩ wega gũthuthuria kana nĩ ũkoragwo wĩhaarĩirie kuohanĩra?

KIUGO kĩa Jehova kĩrĩa kĩandĩke nĩ gĩtũteithagia kũmenya ũrĩa onaga mehia na ũrĩa aiguaga rĩrĩa twehia. Kiugo gĩake ningĩ nĩ kĩguũragia maũndũ maingĩ megiĩ kuohanĩra. Gĩcunjĩ-inĩ kĩrĩa kĩhĩtũku, nĩ twarĩrĩirie ũrĩa mĩerekera ya Daudi na Manase yatũmire Jehova amohere. Kĩeha kĩao kĩa ngoro nĩ ũndũ wa maũndũ marĩa meekĩte nĩ gĩatũmire mamoimbũre, magĩtigana na mĩthiĩre yao mĩũru, na makĩĩrira biũ. Nĩ ũndũ ũcio, Jehova akĩmetĩkĩra rĩngĩ.

² Rekei rĩu tũthuthurie wohanĩri na njĩra ĩngĩ ngũrani. Hihi ũgwĩciria ũngĩaiguire atĩa kwerekera Manase korũo nĩ harĩ mũndũ ũmwe wanyu wanyamarĩkĩte nĩ ũndũ wa ciĩko icio ciake njũru? Hihi nĩ ũngĩahotire kũmuohera? Kĩu nĩ kĩũria kĩa bata ũmũthĩ tondũ tũratũũra thĩinĩ wa thĩ ĩiyũire ũremi, ũhinya, na mwĩyendo. Kwoguo-rĩ, Mũkristiano agĩrĩirũo gũkũria mwerekera wa kuohanĩra nĩkĩ? Na hihi ũngĩhĩtĩrio kana wĩkwo ũndũ ũtarĩ wa kĩhooto-rĩ, nĩ kĩĩ kĩngĩgũteithia kũgirĩrĩria marakara, gwĩka maũndũ ũrĩa Jehova angĩenda wĩke, na ũkorũo wĩhaarĩirie kuohanĩra?

KĨRĨA GĨTŨMAGA TŨBATARE KUOHANAGĨRA

3-5. (a) Jesu aahũthĩrire ngerekano ĩrĩkũ gũteithia athikĩrĩria ake mone bata wa kuohanagĩra? (b) Jesu aarutanire ũndũ ũrĩkũ ngerekano-inĩ ĩrĩa ĩrĩ thĩinĩ wa Mathayo 18:21-35?

³ Gũkorũo twĩhaarĩirie kuohera arĩa matũhĩtĩria—marĩ thĩinĩ wa kĩũngano gĩa Gĩkristiano kana ca—nĩ ũndũ wa bata angĩkorũo nĩ tũgũtũũria thayũ mĩikaranĩrie-inĩ itũ na andũ a famĩlĩ, arata, andũ arĩa angĩ, o na Jehova. Maandĩko monanagia atĩ Mũkristiano agĩrĩirũo gũkorũo ehaarĩirie kuohera arĩa angĩ atekũrora maita marĩa mamũhĩtĩirie. Nĩguo onanie atĩ ũndũ ũcio nĩ wagĩrĩire, Jesu nĩ aahũthĩrire ngerekano ya ngombo ĩmwe yarĩ na thirĩ.

⁴ Ngombo ĩyo yarĩ na thirĩ wa mũmĩathi ũringaine na mũcara wa thikũ 60,000,000; no mũmĩathi akĩmĩrekera thirĩ ũcio. Thutha ũcio, ngombo ĩyo ĩkiumagara ĩgĩcemania na ĩngĩ marutithanagia wĩra yarĩ na thirĩ wayo ũiganaine na mũcara wa thikũ 100 tu. Ngombo ĩyo yarĩ na gathirĩ kanini ĩkĩmũthaitha atige kũmĩthethũkĩra, no ngombo ĩyo yarekeirũo thirĩ mũnene ĩkĩmũikithia korokoro. Mwerekera ũcio ũkĩrakaria mwathi wao. Akĩmĩũria ũũ: “Githĩ ndũkwagĩrĩirũo . . . kũiguĩra tha ngombo ĩrĩa mũrutaga wĩra nayo, o ta ũguo niĩ na niĩ ngũiguĩrĩire tha? Nake mwathani wayo akĩrakara, akĩmĩneana kwĩ aherithania ĩkohwo o nginya rĩrĩa ĩkarĩha thirĩ ũcio wothe.”—Mat. 18:21-34.

⁵ Jesu aarutanire ũndũ ũrĩkũ kũgerera ngerekano ĩyo? Aatirihire na ciugo ici: ‘Ũguo noguo Awa ũrĩa wĩ igũrũ akaamwĩka inyuĩ, mũngĩaga kuohanagĩra na ma o mũndũ na mũrũ wa ithe.’ (Mat. 18:35) Ũndũ ũrĩa Jesu eendaga kũrutana nĩ wĩyumĩrĩtie wega. Mehia marĩa twaneka ũtũũro-inĩ witũ tũrĩ andũ matarĩ akinyanĩru nĩ monanagia atĩ gũtirĩ hĩndĩ tũngĩhota kũhingia ithimi cia Jehova biũ. O na kũrĩ ũguo, nĩ akoragwo ehaarĩirie gũtuohera na kũriganĩrũo biũ. Kwoguo, mũndũ o wothe wendaga gũtuĩka mũrata wa Jehova no mũhaka ohagĩre arĩa angĩ mahĩtia mao. Kana o ta ũrĩa Jesu oigire Mahunjio-inĩ ma Kĩrĩma-inĩ: “Akorũo inyuĩ nĩmuohagĩra andũ angĩ mehia mao, nake Ithe wanyu wĩ Igũrũ nĩarĩmuohagĩra inyuĩ. No akorũo mũtiohagĩra andũ angĩ mehia mao, nake Ithe wanyu ndarĩmuohagĩra mehia manyu.”—Mat. 6:14, 15.

6. Nĩkĩ ti hĩndĩ ciothe kuohanĩra gũkoragwo kũrĩ kũhũthũ?

⁶ Wahota kuuga atĩrĩ, ‘Ũndũ ũcio nĩ mwega ũkĩgwetwo, no kaĩ ti ũhũthũ kũwĩka.’ Gũthiaga ũguo nĩ tondũ kaingĩ mũndũ angĩhĩtĩrio nĩ aiguaga ruo rũingĩ. Mũndũ no aigue arakarĩte, one ta akunyanĩirũo, ende kũrũĩrĩra kĩhooto gĩake o na kana kwĩrĩhĩria. Ma nĩ atĩ, amwe maiguaga ta gũtarĩ hĩndĩ makaahota kuohera ũrĩa ũmahĩtĩirie. Angĩkorũo nĩ ũiguaga ũguo-rĩ, ũngĩkũria atĩa mwerekera wa kuohanĩra ũrĩa Jehova endaga tũkorũo naguo?

THUTHURIA GĨTŨMI KĨA ŨIGUE ŨGUO

7, 8. Nĩ kĩĩ kĩngĩgũteithia kuohanĩra angĩkorũo nĩ harĩ ũndũ mũũru wĩkĩtwo nĩ arĩa angĩ?

⁷ Mũndũ no arakare mũno angĩhĩtĩrio kana ecirie atĩ nĩ ahĩtĩirio. Ta wĩcirie ũrĩa mwanake ũmwe eekire, ta ũrĩa hataarĩirio ũthuthuria-inĩ ũmwe wĩgiĩ marakara: “Hĩndĩ ĩmwe . . . ndaarakarĩte mũno, nĩ ndoimire nyũmba ngĩĩhĩtaga atĩ ndigacoka. Kwarĩ mũthenya ũmwe hĩndĩ ya riũa, ngĩthiĩ kũndũ kũraihu ngereire tũcĩra tũthaka, nginya ũthaka ũcio o kahora ũkĩhooreria na ũgĩthuthĩra, na thutha wa mathaa manini ngĩcoka mũciĩ, ndĩĩrirĩte nĩ ũndũ wa kũrakara ũguo.” O ta ũrĩa ũndũ ũcio ũronania-rĩ, kwĩhe ihinda rĩa kũhoorera na kũrora ũndũ ũcio marakara maku magũagũa no gũgũteithie gwĩthema kwaga kuohanĩra, ũndũ ũrĩa ũngĩtũma wĩrire thutha-inĩ.—Thab. 4:4; Thim. 14:29; Jak. 1:19, 20.

⁸ Ĩ ũngĩthiĩ na mbere kũigua ũrakarĩte? Geria gũthuthuria gĩtũmi kĩa ũrakare. Hihi nĩ tondũ wa gwĩkwo ũndũ ũtarĩ wa kĩhooto, kana wa gũkwagĩra gĩtĩo? Kana hihi nĩ tondũ wa kuona ta ũrĩa ũkũhĩtĩirie ekire ũguo akĩendaga nĩguo agũtuurie? Ũndũ ũcio ekire nĩ mũũru mũno? Gũthuthuria na kũmenya gĩtũmi kĩa ũigue ũguo nĩ gũgũkũhotithia gũtua ũndũ ũrĩa wagĩrĩirũo gwĩka na ũringaine na Maandĩko. (Thoma Thimo 15:28; 17:27.) Gwĩka ũguo no gũgũteithie kwaga gũtindanĩra mũno na ũrĩa ũraigua na ũkorũo wĩhaarĩirie kuohanĩra makĩria. Ũngĩhũthĩra njĩra ĩyo, o na gũtuĩka ti hũthũ, nĩ ũgwĩtĩkĩria Kiugo kĩa Ngai gĩthuthurie “meciria ma ngoro [yaku] o na ũrĩa ĩcirĩire gwĩka” na gĩgũtongoragie ũkĩĩgerekania na mwerekera wa Jehova wa kuohanĩra.—Ahib. 4:12.

HIHI NĨ WAGĨRĨIRE KŨIGUA ŨRAKARĨTE MŨNO?

9, 10. (a) Ũngĩona ta wekwo ũũru-rĩ, kwahoteka nĩ ũndũ ũrĩkũ ũngĩka? (b) Gũkũria roho mwega na wa wohanĩri kũngĩcenjia atĩa muonere waku wa maũndũ?

⁹ Nĩ kũrĩ maũndũ maingĩ ũtũũro-inĩ mangĩtũma mũndũ arakare. Kwa ngerekano, ũgĩtwarithia ngari yaku-rĩ, ta tua ngari ĩngĩ yahĩtia hanini kũgũtha yaku. Ũngĩka atĩa? No gũkorũo wanathoma ũhoro wĩgiĩ andũ manarakarania barabara-inĩ, ũmwe wao akarakara nginya agatharĩkĩra ndereba ũcio ũngĩ. No wee tondũ wĩ Mũkristiano, hatarĩ nganja ndũngĩenda gwĩka ũndũ ta ũcio.

¹⁰ No ũkorũo ũrĩ ũndũ mwega makĩria kwamba gũthuthuria maũndũ. No kũhoteke o nawe uuma na mahĩtia hihi tondũ wa kũhĩngĩcwo nĩ ũndũ mũna. Kana no gũkorũo ngari ya ndereba ũcio ũngĩ yuma na gathĩna. Ũndũ ũrĩa tũreruta na ngerekano ĩyo nĩ atĩ no tũnyihanyihie marakara kana kũigua ũũru ngoro tũngĩkoragwo na ũtaũku, tũgeciragia arĩa angĩ, na tũgakoragwo twĩhaarĩirie kuohanĩra. Kohelethu 7:9 yugaga ũũ: “Tigaga kũhiũha kũrakara na ngoro yaku; nĩ ũndũ marakara matũũraga ngoro-inĩ cia irimũ.” Ndũkahiũhage kũrakara mũno. Kaingĩ no twĩcirie atĩ ũrĩa watũhĩtĩria eka ũguo akĩendaga, no tiguo; rĩngĩ eka ũguo nĩ kwaga gũkinyanĩra kana tũgakorũo tũtiramenya gĩtũmi kĩa eke ũguo. Geria kũgĩa na muonere mwariĩ igũrũ rĩgiĩ ciugo kana ciĩko icio njũru, na wohere mũndũ ũcio wĩyendeire nĩ ũndũ wa wendo. Ũngĩhota gwĩka ũguo no ũgĩe na gĩkeno makĩria.—Thoma 1 Petero 4:8.

‘REKE THAYŨ WAKU ŨGŨCOKERERE’

11. Twagĩrĩirũo gwĩka atĩa tũrĩ ahunjia a Ũthamaki tũtekũrora ũrĩa andũ maraiyũkia ndũmĩrĩri itũ?

¹¹ Nĩ kĩĩ kĩngĩgũteithia kwĩgirĩrĩria ũngĩarĩrio ũũru nĩ mũndũ rĩrĩa wĩ ũtungata-inĩ? Rĩrĩa Jesu aatũmire ahunjia 70, aamerire matigage thayũ mũciĩ ũrĩa wothe mangĩaceerire. Aamerire ũũ: “Kũngĩkorũo nĩkũrĩ mũndũ wendaga thayũ kuo, thayũ ũcio wanyu nĩ ũgaikara nake; na kũngĩkorũo gũtirĩ, thayũ ũcio wanyu nĩ ũkamũcokerera.” (Luk. 10:1, 5, 6) Nĩ tũkenaga rĩrĩa andũ maiyũkia ndũmĩrĩri itũ wega, amu gwĩka ũguo no gũtũme magunĩke nĩyo. O na kũrĩ ũguo, rĩmwe na rĩmwe nĩ yagaga kwamũkĩrũo wega. Twagĩrĩirũo gwĩka atĩa? Jesu oigire atĩ thayũ ũrĩa tũngĩatigĩra mũciĩ ũcio wagĩrĩirũo gũtũcokerera. Hĩndĩ ciothe, twagĩrĩirũo kuuma mũciĩ ũrĩa twaingĩra tũrĩ na thayũ ngoro-inĩ citũ, o na andũ mangĩtwĩka atĩa. Angĩkorũo nĩ tũkũrakara nĩ ũndũ wa gwĩkwo ũũru, tũtingĩhota gũkorũo na thayũ.

12. Kũringana na ciugo cia Paulo thĩinĩ wa Aefeso 4:31, 32, twagĩrĩirũo gwĩka atĩa?

¹² Wĩrutanagĩrie gũtũũria thayũ waku maũndũ-inĩ mothe, to rĩrĩa ũrĩ ũtungata-inĩ wa Gĩkristiano. Gũkorũo wĩhaarĩirie kuohera arĩa angĩ ti kuuga wĩtĩkĩre mĩtugo yao mĩũru kana ũhũthie ruo rũrĩa ĩrehete. Ĩndĩ kuohera nĩ kuuga weherie marakara o mothe marĩa moimanĩte na mahĩtia ta macio na ũtũũrie thayũ waku. Nĩ ũndũ wa gũtindanĩra na maũndũ moru na gwĩciria mũno ũrĩa mekĩtwo ũũru, andũ amwe nĩ metĩkagĩria mĩtugo ya arĩa angĩ ĩniine gĩkeno kĩao. Ndwagĩrĩirũo kũreka meciria ta macio magũtongorie. Ririkana atĩ ndũngĩgĩa na gĩkeno wĩna muku ngoro. Nĩ ũndũ ũcio, ikaraga wĩhaarĩirie kuohanĩra!—Thoma Aefeso 4:31, 32.

ĨKAGA MAŨNDŨ NA NJĨRA ĨGŨKENIA JEHOVA

13. (a) Mũkristiano ‘aigagĩrĩra makara me mwaki’ mũtwe-inĩ wa thũ yake na njĩra ĩrĩkũ? (b) Tũngĩonania ũhoreri rĩrĩa mũndũ atwĩka ũũru-rĩ, moimĩrĩro mangĩkorũo marĩ marĩkũ?

¹³ Kũrĩ hĩndĩ ũngĩona ta ũngĩhota gũteithia mũndũ ũkũhĩtĩirie amenye ithimi cia Gĩkristiano. Mũtũmwo Paulo aandĩkire ũũ: “Mũndũ ũrĩa wĩ na ũthũ nawe angĩkorũo nĩahũtiĩ, mũhe irio; na angĩkorũo nĩanyotiĩ, mũhe gĩa kũnyua: amu weka ũguo nĩ makara me mwaki ũramũhũmbĩrĩra mũtwe. Tiga gũkanatorio nĩ ũũru, no rĩrĩ, toragia ũũru nĩ gwĩkaga wega.” (Rom. 12:20, 21) Ũngĩka wega rĩrĩa wahĩtĩrio, no ũtũme o na ngoro ĩrĩa nyũmũ mũno yororoe na ũteithie mũndũ ũcio agarũrũke. Ũngĩonania ũtaũku, ũcaĩre ũcio ũkũhĩtĩirie na ũmuonie tha, no ũhote kũmũteithia erute ma cia Bibilia. O na kũngĩthiĩ atĩa, ũhoreri waku nĩ ũkũhe mũndũ ũcio mweke wa gwĩcũrania igũrũ rĩgiĩ mĩtugo yaku mĩega.—1 Pet. 2:12; 3:16.

14. O na mũndũ angĩkorũo agwĩkĩte ũũru atĩa-rĩ, nĩkĩ nĩ wagĩrĩirũo gwĩthema kũiga muku ngoro?

¹⁴ Harĩ maũndũ mangĩtũma ũkorũo ũtarĩ ũndũ mwega gũthiĩ thiritũ na andũ amwe. Amwe ao nĩ ta arĩa maarĩ kĩũngano-inĩ hĩndĩ ĩmwe no makĩhia, makĩaga kwĩrira, na makĩeherio thĩinĩ wa kĩũngano. Mũndũ ta ũcio angĩkorũo nĩ akũhĩtĩirie, no ũkorũo ũrĩ ũndũ mũritũ mũno kũmuohera, o na angĩĩrira, tondũ ruo rwa ngoro rũtithiraga narua. Ũndũ-inĩ ta ũcio, wagĩrĩirũo gũthiĩ na mbere kũhoya Jehova agũteithie gũkũria roho wa kuohanĩra kwerekera mwĩhia ũcio wĩrirĩte. Ningĩ-rĩ, hihi no ũhote kũmenya kĩrĩa kĩrĩ ngoro-inĩ ya mũndũ ũrĩa ũngĩ? No Jehova nĩ oĩ. Nĩ athuthuragia mathugunda ma thĩinĩ biũ ma mũndũ na akonania ũkirĩrĩria harĩ ehia. (Thab. 7:9; Thim. 17:3) Nĩkĩo Maandĩko moigaga ũũ: “Menyai gũgathukĩra mũndũ o na ũrĩkũ ũũru nĩ ũndũ wa ũũru ũrĩa amwĩkĩte; wĩciragiei gwĩka maũndũ o marĩa mangĩonwo maagĩrĩire nĩ andũ othe; inyuĩ hanyu-rĩ, kũngĩhoteka, geragiai gũikarania na andũ othe mwĩ thayũ. Endwa akwa, mũtikanerĩhĩrie, no mũtigagĩre Ngai arĩhanĩrie na marakara make: nĩ gũkorũo nĩ haandĩke atĩrĩ, Kũrĩhanĩria nĩ ũhoro wakwa, niĩ nĩ niĩ ngarĩhania; ũguo nĩguo Mwathani ekuuga.” (Rom. 12:17-19) Hihi wĩna kĩhooto gĩa gũtuĩra mũndũ ũrĩa ũngĩ? Aca. (Mat. 7:1, 2) Ĩndĩ no ũkorũo na ma atĩ Ngai nĩ wa kĩhooto.

15. Nĩ ũndũ ũrĩkũ twagĩrĩirũo kũririkana wĩgiĩ arĩa matũhĩtĩirie ũngĩhutia mawoni maitũ kũmerekera?

¹⁵ Ũngĩona ta mũndũ agwĩka ũndũ ũtarĩ wa kĩhooto, na nĩ ũrona ũrĩ ũndũ mũritũ kuohera ũcio ũkũhĩtĩirie na akerira-rĩ, nĩ wega kũririkana atĩ o nake harĩ ũndũ mũritũ arahiũrania naguo. O nake nĩ aranyamarĩka nĩ moimĩrĩro ma kwaga gũkinyanĩra kũrĩa twagaire. (Rom. 3:23) Jehova nĩ acayagĩra andũ othe o na gũtuĩka ti akinyanĩru. Kwoguo-rĩ, nĩ wega kũhoera ũrĩa ũkũhĩtĩirie. Nĩ hinya gũthiĩ na mbere kũigua tũrakarĩtio nĩ mũndũ tũrahoera. Ũndũ ũngĩ ũronania wega atĩ nĩ twagĩrĩirũo gwĩthema kũiga muku ngoro kwerekera arĩa matwĩka ũũru nĩ ciugo ici cia Jesu: “Endagai andũ arĩa marĩ muku na inyuĩ, na mũhoyagĩre arĩa mamũnyariraga.”—Mat. 5:44.

16, 17. Wagĩrĩirũo gwĩka atĩa rĩrĩa athuri a kĩũngano matua atĩ mũndũ wehĩtie nĩ erirĩte, na nĩkĩ?

¹⁶ Kũringana na wendi wa Jehova, athuri a kĩũngano gĩa Gĩkristiano nĩ mehokeirũo wĩra wa gũtua maciira megiĩ mehia thĩinĩ wa kĩũngano. Ariũ acio a Ithe witũ matingĩhota kũmenya maũndũ mothe ta ũrĩa Ngai amoĩ, no nĩ merutanagĩria gũtua matua maringaine na ũrĩa Kiugo kĩa Ngai kiugĩte magĩteithĩrĩrio nĩ roho mũtheru. Kwoguo, matua marĩa matuaga maũndũ-inĩ ta macio thutha wa gũcaria ũteithio wa Jehova kũgerera mahoya, monanagia mawoni make.—Mat. 18:18.

¹⁷ Ũndũ-inĩ ta ũcio wĩhokeku nĩ ũbataranagia. Hihi nĩ ũkuohera arĩa monekete atĩ nĩ merirĩte na ũmonie no ũmendete? (2 Kor. 2:5-8) Ũndũ ũcio no ũkorũo ũtarĩ mũhũthũ, makĩria angĩkorũo nĩ wahutirio nĩ mehia ma mũndũ ũcio kana nĩ mũtarainie na mũndũ wahutirio nĩmo. Ĩndĩ, ũngĩĩhoka Jehova na njĩra yake ya gwĩka maũndũ thĩinĩ wa kĩũngano, nĩ ũgwĩka ũrĩa kwagĩrĩire. Nĩ ũkuonania kũna atĩ nĩ wohanagĩra wĩyendeire.—Thim. 3:5, 6.

18. Ũngĩgunĩka atĩa nĩ ũndũ wa kuohanĩra wĩyendeire?

¹⁸ Athomi a ũhoro wĩgiĩ ũgima mwega wa meciria nĩ monete ũguni wa mũndũ gũkorũo eharĩirie kuohanĩra. Nĩ kweheragia maũndũ marĩa mũndũ ahingĩire ngoro, o na marakara moru marĩa matũmaga mũndũ arware, ningĩ nĩ gũtũmaga andũ maikaranie na gĩkeno. Ta ringithania ũndũ ũcio na moimĩrĩro ma kwaga kuohanĩra ta mũrimũ, ũthũ, gũkua ngoro, na kwaga ũiguano. No kĩrathimo kĩrĩa kĩa bata makĩria gĩa kuohanĩra twĩyendeire nĩ kũgĩa na ũkuruhanu mwega na Ithe witũ wa igũrũ, Jehova.—Thoma Akolosai 3:12-14.