GĨKENO Kiumanaga na Ngai

ANDŨ nĩ mendaga gũkorũo na ũtũũro ũrĩ na gĩkeno. No matukũ-inĩ maya ma kũrigĩrĩria, o mũndũ nĩ acemanagia na magerio “maritũ kũhiũrania namo.” (2 Tim. 3:1) Maũndũ matarĩ ma kĩhooto, mĩrimũ, kwaga wĩra, kĩeha, kana maũndũ mangĩ marĩa marehaga mĩtangĩko no matũme andũ amwe morũo nĩ gĩkeno kahora kahora. O na ndungata imwe cia Ngai no ikue ngoro na ciũrũo nĩ gĩkeno. Angĩkorũo nĩ ũũrĩtwo nĩ gĩkeno-rĩ, ũngĩka atĩa nĩguo gĩcoke?

Nĩguo tũcokie kĩũria kĩu, tũrabatara kwamba kũmenya gĩkeno kĩa ma nĩ kĩĩ na ũrĩa andũ angĩ matũrĩtie gĩkeno kĩao o na magĩcemanagia na moritũ. Nĩ tũgũcoka twĩrute ũrĩa tũngĩka nĩguo tũtũũrie gĩkeno gitũ na gĩthiĩ gĩkĩongererekaga.

GĨKENO NĨ KĨĨ?

Tũtiagĩrĩirũo gwĩciria atĩ mũndũ ũrĩa ũratheka nĩwe ũrĩ na gĩkeno. Kwa ngerekano, mũndũ angĩnyua njohi na arĩo na aigue arĩ mũcanjamũku. O na kũrĩ ũguo, arĩũkũo ndacokaga gũtheka rĩngĩ, na no akorũo na ũtũũro ũiyũire kĩeha na mathĩna maingĩ. Gũcanjamũka gwake kwa ihinda inini gũtikoragwo kũrĩ gĩkeno kĩa ma.—Thim. 14:13.

Ngũrani na ũguo, gĩkeno nĩ ũndũ ũkoragwo ngoro-inĩ kwa ihinda iraihu. Kĩragwo nĩ “ũrĩa mũndũ aiguaga nĩ ũndũ wa kũgĩa kana kwĩrĩgĩrĩra maũndũ mega.” Gĩkeno nĩ ũndũ ũtũmaga mũndũ aigue aiganĩire na gĩticenjagia o na maũndũ mangĩthũka. (1 Thes. 1:6) Ma nĩ atĩ, mũndũ no akorũo agĩtangĩka nĩ ũndũ wa kaũndũ na akorũo arĩ na gĩkeno ngoro-inĩ. Kwa ngerekano, atũmwo nĩ maahũũrirũo nĩ ũndũ wa kwaria ũhoro wa Kristo. Ĩndĩ, “makĩehera mbere ya Sanhedrini makenete tondũ wa kuonwo matagĩrĩire gũtĩo nĩ ũndũ wa rĩĩtwa rĩa Jesu.” (Atũm. 5:41) Hatarĩ nganja, matiakenire nĩ ũndũ wa ũrĩa maahũrĩtwo. Tondũ maarĩ ndungata cia Ngai, maarĩ na gĩkeno kĩa ma nĩ ũndũ wa gũkorũo marĩ ehokeku harĩ we.

Tũticiaragwo tũrĩ na gĩkeno ta kĩu kana gĩkerehe kĩo kĩene. Nĩkĩ? Tondũ gĩkeno kĩa ma nĩ gĩcunjĩ kĩa maciaro ma roho wa Ngai. Kũgerera ũteithio wa roho wa Ngai no tũhote kũgĩa na “ũmũndũ mwerũ,” ũrĩa nĩ hamwe na gĩkeno. (Ef. 4:24; Gal. 5:22) Kwoguo rĩrĩa twagĩa na gĩkeno, nĩ tũrĩhotaga kũhiũrania na mĩtangĩko ya ũtũũro na njĩra njega.

CIONERERIA CIA KWĨGEREKANIA NACIO

Muoroto wa Jehova warĩ thĩ ĩkoragwo na maũndũ mega, no ti maũndũ moru marĩa tuonaga kaingĩ. O na kũrĩ ũguo, ciĩko njũru cia andũ ititũmaga Jehova orũo nĩ gĩkeno. Kiugo kĩa Ngai kiugaga atĩ ‘gwake gũtũũraga hinya o na gĩkeno.’ (1 Maũ. 16:27) Makĩria ma ũguo, maũndũ mega marĩa ndungata ciake ihingagia nĩ ‘makenagia ngoro yake.’—Thim. 27:11.

No twĩgerekanie na Jehova na njĩra ya kwaga gũtangĩka mũno rĩrĩa maũndũ maga gũthiĩ ũrĩa tũkwĩrĩgĩrĩire. Handũ ha kũũrũo nĩ gĩkeno, no twĩcirie ũhoro wa maũndũ mega marĩa tũrĩ namo na tweterere maũndũ mega ihinda rĩũkĩte tũkirĩrĩirie.a

Ningĩ no tuone cionereria nyingĩ thĩinĩ wa Bibilia cia andũ maatũũririe gĩkeno o na rĩrĩa maacemanirie na moritũ. Iburahimu nĩ aakirĩrĩirie maũndũ maigaga muoyo wake ũgwati-inĩ o hamwe na moritũ aarehagĩrũo nĩ andũ angĩ. (Kĩam. 12:10-20; 14:8-16; 16:4, 5; 20:1-18; 21:8, 9) O na Iburahimu agĩcemanagia na moritũ macio, nĩ aatũũririe gĩkeno. Aahotire atĩa gwĩka ũguo? Nĩ aaririkanaga kĩĩrĩgĩrĩro gĩa gũtũũra thĩinĩ wa thĩ njerũ rungu rwa wathani wa Mesia. (Kĩam. 22:15-18; Ahib. 11:10) Jesu oigire: “Ithe wanyu Iburahimu nĩ aakenagĩra mũno kĩĩrĩgĩrĩro gĩa kuona mũthenya wakwa.” (Joh. 8:56) No twĩgerekanie na Iburahimu na njĩra ya gwĩcũranagia ũhoro wa gĩkeno kĩrĩa tũigĩirũo mbere itũ.—Rom. 8:21.

O ta Iburahimu, mũtũmwo Paulo na Sila nĩ meeciragia ũhoro wa ciĩranĩro cia Ngai. Nĩ maarĩ na wĩtĩkio mũrũmu na nĩ maatũũririe gĩkeno kĩao o na magĩcemanagia na maũndũ moru. Kwa ngerekano, thutha wa kũhũũrũo mũno na gũikio njera, “thaa thita cia ũtukũ, . . . nĩ kũhoya maahoyaga makĩgoocaga Ngai na nyĩmbo.” (Atũm. 16:23-25) Makĩria ma gũkorũo Paulo na Sila nĩ maagĩaga hinya nĩ ũndũ wa kĩĩrĩgĩrĩro kĩao, maarĩ na gĩkeno tondũ maanyamarĩkaga nĩ ũndũ wa rĩĩtwa rĩa Kristo. No twĩgerekanie na Paulo na Sila na njĩra ya kũririkanaga maũndũ mega marĩa moimanaga na gũtungatĩra Ngai tũrĩ ehokeku.—Afil. 1:12-14.

Ũmũthĩ, kũrĩ na cionereria nyingĩ cia aarĩ na ariũ a Ithe witũ arĩa matũrĩtie gĩkeno kĩao o na marĩ na moritũ. Kwa ngerekano, Novemba 2013, kĩhuhũkanio kĩnene gĩetagwo Haiyan nĩ kĩagũmĩire mwena wa gatagatĩ wa Philippines na gĩgĩthũkangia nyũmba makĩria ma 1,000 cia Aira a Jehova. George, ũrĩa mũciĩ wake wathũkangire wothe taũni-inĩ ya Tacloban, oigire: “Ariũ a Ithe witũ marĩ na gĩkeno o na thutha wa maũndũ marĩa mekĩkĩte. Ndingĩhota gũtaarĩria gĩkeno kĩrĩa tũrĩ nakĩo.” Hĩndĩ ĩrĩa yothe twakorũo na moritũ, nĩ tũrĩhotaga gũtũũria gĩkeno gitũ angĩkorũo nĩ tũrĩĩcũranagia maũndũ marĩa Jehova atwĩkĩire. Nĩ kĩĩ kĩngĩ Jehova atũheete nĩguo tũkorũo na gĩkeno?

ITŨMI CIITŨ CIA GŨKENA

Ũndũ ũrĩa mũnene wa gũtũma tũkenage, nĩ ũrata witũ na Ngai. Ta wĩcirie ũndũ ũyũ: Nĩ tũĩ Mwathani Mũnene wa Igũrũ na Thĩ. Nĩwe Ithe witũ, Ngai, na Mũrata!—Thab. 71:17, 18.

Ningĩ nĩ tũkenaga nĩ ũndũ wa kũheo muoyo na ũhoti wa kũũkenera. (Koh. 3:12, 13) Tondũ Jehova nĩwe watũgucĩrĩirie harĩ we, nĩ tũtaũkagĩrũo nĩ muoroto wake harĩ ithuĩ. (Kol. 1:9, 10) Nĩ ũndũ ũcio, tũikaraga ũtũũro ũrĩ na muoroto. O na kũrĩ ũguo, andũ aingĩ matiũĩ bata wa ũtũũro. Paulo akĩonania ngũrani ĩyo aandĩkire ũũ: “‘Maitho matirĩ mona namo matũ matirĩ maigua, o na gũtirĩ mũndũ ũrĩ wecirĩria ngoro-inĩ yake maũndũ marĩa Ngai ahaarĩirie nĩ ũndũ wa arĩa mamwendete.’ Nĩ gũkorũo Ngai nĩ ithuĩ aguũrĩirie maũndũ macio kũgerera roho wake.” (1 Kor. 2:9, 10) Na githĩ tũtikenaga nĩ ũndũ wa gũtaũkĩrũo nĩ wendi wa Jehova na muoroto wake!

Ningĩ ta wĩcirie maũndũ mangĩ Jehova ekĩire andũ ake. Na githĩ tũtikenaga mũno nĩ kũmenya atĩ no tuoherũo mehia maitũ? (1 Joh. 2:12) Nĩ ũndũ wa tha cia Ngai nĩ tũrĩ na kĩĩrĩgĩrĩro atĩ nĩ gũgũkorũo na thĩ njerũ ica ikuhĩ. (Rom. 12:12) O na rĩu, Jehova nĩ atũheete ũrũmwe wa aarĩ na ariũ a Ithe witũ. (Thab. 133:1) Ningĩ Kiugo kĩa Ngai nĩ gĩtũmaga tũkorũo na ma atĩ Jehova nĩ agitagĩra andũ ake kuumana na Shaitani na ndaimono ciake. (Thab. 91:11) Twecũrania ũhoro wa irathimo icio ciothe kuuma kũrĩ Ngai, nĩ tũrĩonaga gĩkeno gitũ gĩkĩongerereka.—Afil. 4:4.

ŨRĨA ŨNGĨONGERERA GĨKENO GĨAKU

Hihi Mũkristiano ũrĩ na gĩkeno nĩ arabatara kuongongerera gĩkeno gĩake? Jesu oigire ũũ: “Ndamwĩra maũndũ macio, nĩguo gĩkeno gĩakwa gĩkorũo thĩinĩ wanyu nakĩo gĩkeno kĩanyu gĩkinyanĩre.” (Joh. 15:11) Na githĩ ũndũ ũcio ndũronania atĩ no tũhote kuongerera gĩkeno? No ũringithanie kĩyo gĩaku gĩa kuongerera gĩkeno na kuongerera mwaki ngũ. No mũhaka ũikare ũgĩkagĩra mwaki ngũ nĩguo ũrugarĩ wongerereke. Na njĩra o ta ĩyo, no mũhaka ũikare ũkĩrĩaga kĩĩroho nĩguo wongerere gĩkeno gĩaku. Ririkana: Gĩkeno kĩongagĩrĩrũo nĩ roho wa Ngai. Nĩ ũndũ ũcio, nĩ ũrĩgĩaga na gĩkeno makĩria waikara ũkĩhoyaga Jehova akũhe roho wake mũtheru na wecũrania ũhoro wa Kiugo gĩake kĩrĩa gĩtongoretio nĩ roho.—Thab. 1:1, 2; Luk. 11:13.

Ningĩ nĩ ũrĩongagĩrĩra gĩkeno gĩaku na njĩra ya gwĩkaga maũndũ marĩa makenagia Jehova. (Thab. 35:27; 112:1) Nĩkĩ? Tondũ tuombirũo nĩguo ‘twĩtigĩre Ngai, na tũmenyagĩrĩre maathani make; nĩ ũndũ gwĩka ũguo nĩ kũhingia maũndũ mothe marĩa mũndũ aagĩrĩirũo nĩ gwĩka.’ (Koh. 12:13) Ũguo nĩ kuuga twombirũo nĩguo twĩkage wendi wa Ngai. Kwoguo rĩrĩa twatungatĩra Jehova, nĩ tũrĩgĩaga na gĩkeno kĩrĩa kĩa ma ũtũũro-inĩ.b

MOIMĨRĨRO MA GŨKORŨO NA GĨKENO

O ũrĩa tũkũgĩa na gĩkeno kĩrĩa kiumanaga na Ngai, nĩ tũkũgunĩka na njĩra nene gũkĩra ũrĩa tũraigua ngoro-inĩ. Kwa ngerekano, nĩ tũrĩkenagia Ithe witũ wa igũrũ tũgĩthiĩ na mbere kũmũtungatĩra tũrĩ na gĩkeno o na twacemania na magerio mahaana atĩa. (Gũcok. 16:15; 1 Thes. 5:16-18) Ningĩ, nĩ ũndũ wa gũkorũo na gĩkeno kĩa ma, tũtirĩthingataga indo cia kĩĩmwĩrĩ no tũrĩimaga na njĩra nene nĩ ũndũ wa Ũthamaki wa Ngai. (Mat. 13:44) Rĩrĩa tuona moimĩrĩro mega ma gwĩka ũguo, nĩ tũrĩgĩaga na gĩkeno makĩria, tũkaigua tũiganĩire, na tũkongerera gĩkeno kĩa andũ arĩa angĩ.—Atũm. 20:35; Afil. 1:3-5.

Thutha wa mũthomi ũmwe thĩinĩ wa Yunivasĩtĩ ya Nebraska, Amerika, gũthuthuria maũndũ maigana ũna megiĩ ũgima wa mwĩrĩ wa andũ, oigire ũũ: “Angĩkorũo ũrĩ na gĩkeno na nĩ ũraigua ũiganĩire na ũtũũro waku, nĩ ũhũthũ ũgakorũo na ũgima mwega wa mwĩrĩ mahinda mokĩte.” Ũndũ ũcio nĩ ũratwarana wega na ũrĩa Bibilia yugaga: “Ngoro ĩrĩa ngenu nĩ mũthaiga mwega.” (Thim. 17:22) Hatarĩ nganja, o ũrĩa ũgũthiĩ ũkĩongagĩrĩra gĩkeno gĩaku, noguo ũgũkorũo ũrĩ ũndũ mũhũthũ kũgĩa na ũgima mwega wa mwĩrĩ.

Nĩ ũndũ ũcio, o na angĩkorũo tũratũũra mahinda-inĩ maritũ, no tũhote kũgĩa na gĩkeno kĩa ma na gĩa gũtũũra o ũrĩa tũgũthiĩ tũkĩgĩaga roho mũtheru kũgerera mahoya, kwĩruta Kiugo kĩa Jehova, na gwĩcũrania. Ningĩ nĩ tuongagĩrĩra gĩkeno gitũ rĩrĩa tũgwĩcũrania ũhoro wa irathimo iria tũrĩ nacio, rĩrĩa tũkwĩgerekania na wĩtĩkio wa arĩa angĩ, na rĩrĩa tũkwĩrutanĩria gwĩka wendi wa Ngai. Kũgerera njĩra icio ciothe, no twĩtĩkanie na rĩandĩko rĩa Thaburi 64:10, rĩrĩa riugaga: “Mũndũ ũrĩa mũthingu-rĩ, nĩ gũkena arĩkenagĩra Jehova, na egiritagie harĩ we.”