ONGULUMAMBO YOKOINTANETA
ONGULUMAMBO
YOKOINTANETA
Oshikwanyama
  • OMBIIBELI
  • OISHANGOMWA
  • OKWOONGALA
  • w07 6/1 ep. 14-18
  • Okumona oixuna akushe otaku ka xula po mafiku

Kape na okavidio

Ombili opa li pe na epuko eshi okavidio taka patuluka.

  • Okumona oixuna akushe otaku ka xula po mafiku
  • Oshungonangelo tai shiivifa Ouhamba waJehova—2007
  • Oupalanyole
  • Ouyelele wa faafana
  • Nghee hatu dulu okuyandja enyamukulo kepulo kutya omolwashike Kalunga a efela oukolokoshi nokumona oixuna ku kale po monghedi tai wapalele
  • Divilika omaukwatya aJehova
  • Onghandangala oyo tai danwa koukwatya waJehova wa tongomana
  • Omolwashike Kalunga a efa okumona oixuna ku kale po?
    Ombibeli otai hongo lela shike?
  • Omolwashike ovanhu hava ningilwa oinima ii nokumona oixuna?
    Nghee to dulu okuhafela onghalamwenyo fiyo alushe! — Eenghundafana dopaMbiibeli
  • Omolwashike pe na okumona oixuna kuhapu?
    Oshike hatu lihongo mOmbiibeli?
  • Omolwashike Kalunga a efa okumona oixuna ku kale po?
    Eshiivo olo tali twala komwenyo waalushe
Tala ouyelele muhapu
Oshungonangelo tai shiivifa Ouhamba waJehova—2007
w07 6/1 ep. 14-18

Okumona oixuna akushe otaku ka xula po mafiku

“Ye emanya; oilonga yaye oya wana ya pwa.” — DEUTERONOMION 32:4.

1, 2. (a) Omolwashike wa lenga eteelelo loku ka kala nomwenyo fiyo alushe? (b) Oshike hashi imbi ovanhu vahapu va itavele Kalunga oo a udaneka omaudaneko makumwifi e na sha nonakwiiwa?

MBELA oho diladila kutya onghalamwenyo mOparadisa otai ka kala ya tya ngahelipi? Otashi dulika ho kala wa fa u liwete to tavakana kongonga yedu nokushiiva konyala oinima yomaludi e lili noku lili oyo i na omwenyo. Ile otashi dulika ho diladila shi na sha nanghee to ka kala wa mbilipalelwa eshi to longo pamwe navamwe tamu wapaleke edu opo li ninge vali Oparadisa. Ile otashi dulika ho diladila komaunghulungu oo to ka kala u na mokufaneka omafano, mokufaneka omidutilo doinima, okushika eemusika ile okuninga oinima imwe oyo wa li ino mona omhito oku i ninga mounyuni omu mu na omalipyakidilo mahapu neenghono. Kashi na nee mbudi kutya oto diladila shike, nopehe na omalimbililo, owa lenga eteelelo loku ka kala ‘nomwenyo waalushe’ oo Jehova e tu udanekela, ngaashi sha popiwa mOmbibeli. — 1 Timoteus 6:19.

2 Oshihafifa noshi li oufembanghenda munene okulombwela vamwe shi na sha neteelelo olo la kanghamena kOmbibeli, hasho mbela? Ashike, ovanhu vahapu inava dimina kutya ope na eteelelo lomwenyo waalushe. Ove li tala ko la fa ondjodi, okulifufya ashike kwovanhu ovo ve na omaitavelela. Otashi dulika nokuli shidjuu kuvo okwiitavela Kalunga oo a udaneka kutya ovayuki otava ka kala nomwenyo waalushe mOparadisa. Omolwashike mbela? Omolwaashi ovanhu vamwe ova kenyenekwa kowii oo u li kombada yedu. Ohava tomhafana kutya ngeno Kalunga oko a li, noku li omunaenghono adishe nomunahole, ngeno mounyuni kamu na oukolokoshi nokumona oixuna. Ohava ti yo kutya ngeno Kalunga oko a li ngeno ite lididimikile oukolokoshi, nongeenge oko e li shapo ke fi omunaenghono adishe ile ke na ko nasha nafye. Ovanhu vamwe ova dimina kutya okutomhafana kwa tya ngaho oku li mondjila. Satana okwa twikifa filufilu eendunge dovanhu. — 2 Ovakorinto 4:4.

3. Ohatu dulu okukwafela ovanhu va mone enyamukulo kepulo lidjuu lilipi, nomolwashike hatu dulu oku shi ninga?

3 Tu li Eendombwedi daJehova, ohatu dulu okukwafela ovanhu ovo va pukifwa kuSatana nosho yo kounongo wounyuni ou. (1 Ovakorinto 1:20; 3:19) Otu shii kutya omolwashike ovanhu vahapu inava itavela omaudaneko Ombibeli. Kave shii Jehova nosho yo eityo ledina laye. Otashi dulika ve shii kanini shi na sha nomaukwatya aye ile vehe a shii nandenande, nokave shii kutya oha wanifa po shili omaudaneko aye. Tu li oshiwana shaJehova, otu na eshiivo la tya ngaho. Ndele oshiwa okukonakona efimbo nefimbo shi na sha nanghee hatu dulu okukwafela ovanhu ovo “va laula meendunge” opo va mone enyamukulo kulimwe lomomapulo madjuu oo ovanhu have lipula nao kutya: “Omolwashike Kalunga a efela oukolokoshi nokumona oixuna ku kale po?” (Ovaefeso 4:18) Tete, natu ka konakoneni nghee hatu dulu okunyamukula nomupondo ovanhu ovo tava pula epulo olo. Ohatu ka kundafana yo shi na sha nanghee omaukwatya aJehova e liwetikile monghedi omo a ungaunga noukolokoshi.

Nghee hatu dulu okuyandja enyamukulo kepulo kutya omolwashike Kalunga a efela oukolokoshi nokumona oixuna ku kale po monghedi tai wapalele

4, 5. Otashi dulika twa pumbwa okuninga po shike tete ngeenge umwe okwe tu pula kutya omolwashike Kalunga a efela okumona oixuna ku kale po? Shi yelifa.

4 Ngeenge umwe okwe tu pula kutya omolwashike Kalunga a efela okumona oixuna ku kale po, ohatu ka nyamukula ngahelipi? Otashi dulika tu endelele oku mu pa ouyelele muhapu, hatu hovele naasho sha li sha ningwa po moshikunino shaEden. Okunyamukula monghedi ya tya ngaho otashi dulika ku kale taku wapalele peemhito dimwe. Ndele nande ongaho, otwa pumbwa okukala twa lungama. Otashi dulika twa pumbwa okukonakona nawa onghalo yomunhu oo a pula epulo. (Omayeletumbulo 25:11; Ovakolossi 4:6) Natu ka konakoneni oitwa itatu oyo tai dulu oku tu kwafela tu yelifile omunhu fimbo inatu mu pa enyamukulo kepulo olo kutya omolwashike Kalunga a efela oukolokoshi nokumona oixuna ku kale po.

5 Shotete, omunhu otashi dulika a kale a kenyenekwa neenghono kowii oo u li keshe pamwe, molwaashi a ningilwa owii pauhandimwe ile wa ningilwa ovaholike vaye. Onghee hano, otashi ka kala shi li pandunge okuulika kutya otu mu uditile shili oukwao wananghali. Omuyapostoli Paulus okwa kumaida Ovakriste a ti: “Lileni naava hava lili.” (Ovaroma 12:15) Okuulikila umwe olukeno ile “oukwao wananghali” otashi ke mu linyengifa a pwilikine kwaasho hatu popi. (1 Petrus 3:8, NW) Ngeenge omunhu okwa mono kutya otu na ko nasha naye, oshi na oupu a pwilikine nawa kwaasho hatu popi.

6, 7. Omolwashike twa pumbwa okupandula omunhu oo a pula epulo tali di komutima li na sha noinima yopamhepo?

6 Oshitwa oshitivali, otashi dulika twa pumbwa okupandula omunhu oo eshi a pula epulo tali di komutima. Ovanhu vamwe ovo have lipula kutya omolwashike Kalunga a efela oukolokoshi nokumona oixuna ku kale po, ova fika pexulifodiladilo kutya kave na eitavelo ile kutya inava fimaneka Kalunga. Otashi dulika nokuli va lombwelwa kovafita kutya kave na eitavelo nonokutya inava fimaneka Kalunga. Ndele nande ongaho, okupula omapulo oludi olo itashi ti lela kutya omunhu ke na eitavelo muKalunga, molwaashi peemhito dimwe ovapiya vaKalunga ovadiinini vopefimbo lOmbibeli navo ova pulile yo omapulo a faafana naao ovanhu have lipula kunena. Pashihopaenenwa, David okwa pulile a ti: “Omwene, oshike u li kokule ngaho ndee to hondama pomafimbo omaudjuu?” (Epsalme 10:1) Omuprofeti Habakuk naye okwa pula a ti: “Akutu Omwene, fiyo onaini ame ndi nokwiingida ekwafo, ndelenee Ove ito udu ko? Handi ku ingida: Oukolokoshi! Ndelenee Ove ito kwafa? Oshike Ove ho talifa nge osho inashi yuka, ndele ndi nokutala eshunduko? Heeno, owii noukolokoshi u li koshipala shange. Ope nondubo neemhata.” — Habakuk 1:2, 3.

7 David naHabakuk ova li ovalumenhu ovadiinini ovo va li ve na efimaneko linene lokufimaneka Kalunga. Mbela Kalunga okwa li e va handukila eshi va pula omapulo e na sha noinima oyo ya li ye va limbililika? Ponhele yoku va handukila, Jehova okwa li e va nwefa mo opo va shange mOmbibeli omapulo avo e shii okuudiwa ko. Kunena, omunhu oo te lipula shi na sha nowii oo u li apeshe otashi dulika a fya ondjala yopamhepo, sha hala okutya, okwa hala omanyamukulo oo taa di mOmbibeli. Dimbuluka kutya Jesus okwa li a popila mouwa ovo va li va fya ondjala yopamhepo ile tu tye ovo va li “eehepele domhepo.” (Mateus 5:3) Kau fi tuu oufembanghenda munene okukwafela ovanhu ovo ve li monghalo ya tya ngaho opo va kale ovanelao ngaashi sha udanekwa kuJesus!

8. Omahongo a puka elipi a ningifa ovanhu va itavele kutya Kalunga oye ha etifa okumona oixuna, nongahelipi hatu dulu oku va kwafela?

8 Oshitwa oshititatu, otashi dulika twa pumbwa okukwafela omunhu oo a pula epulo opo a mone kutya Kalunga haye ha etifa owii oo u li apeshe mounyuni. Ovanhu vahapu ova hongwa kutya Kalunga oye ta pangele ounyuni ou, nonokutya okwa nuna nale keshe osho hashi tu ningilwa, noku na vati omatomheno ehe shiivike e na sha nokumonifa ovanhu oixuna. Omahongo a tya ngaho kae fi oshili, noitaa fimanekifa Kalunga notae mu ningifa a kale a fa oye ha etifa oukolokoshi nokumona oixuna oko ku li mounyuni. Onghee hano, otwa pumbwa okulongifa Eendjovo daKalunga opo tu pukulule ovanhu ovo va pukifwa. (2 Timoteus 3:16) Jehova haye ta pangele onghalelo ei yoinima ya nyonauka, ndele oSatana Ondiaboli. (1 Johannes 5:19) Jehova ina nuna oishitwa yaye oinaendunge ndele okwa pa keshe umwe emanguluko nosho yo omhito yokuhoolola pokati kouwa nowii nosho yo pokati kaasho shi li mondjila naasho sha puka. (Deuteronomion 30:19) Jehova haye nandenande odjo yowii, molwaashi oku tonde oukolokoshi, noku na ko nasha naavo tava mono oixuna omolwokuhenouyuki. — Job 34:10; Omayeletumbulo 6:16-19; 1 Petrus 5:7.

9. Oishangomwa imwe ilipi oyo “omupiya omudiinini nomunaendunge” a longekida opo tu dule okukwafela ovanhu va ude ko kutya omolwashike Jehova Kalunga a efela okumona oixuna ku kale po?

9 Ngeenge owa konakona nawa onghalo yomunhu oo a pula epulo, otashi dulika u didilike kutya okwa hala okulihonga kutya omolwashike Kalunga a efela okumona oixuna ku kale po. “Omupiya omudiinini nomunaendunge” okwa longekida oishangomwa ihapu opo i ku kwafele moshinima osho. (Mateus 24:45-47) Pashihopaenenwa, poshoongalele shoshitukulwa shomo 2005/2006 shi na oshipalanyole “Eduliko lopakalunga,” opa li pa yandjwa okafo ke na oshipalanyole Okumona oixuna akushe otaku ka xula po mafiku! Ngeenge okafo oko oke li melaka loye, kendabala oku ka lesha opo u shiive nawa oshikalimo shako. Embo Ombibeli otai hongo lela shike?, olo paife li li momalaka 157, oli na yo etukulwa limwe olo la kundafana epulo olo la fimanenena. Ninga eenghendabala opo u longife nawa oishangomwa oyo. Oishangomwa oyo oya yelifa nawa oiningwanima yopamishangwa oyo ya etifa po omhata i na sha nounamapangelo weshito alishe oyo ya li ya tukulwa muEden, noya yelifa yo kutya omolwashike Jehova a ungaunga neshongo olo monghedi omo e shi ninga. Didilika yo kutya eshi to yelifa oshikundafanwa osho, oto kwafele omupwilikini woye a mone eshiivo la shiya ko, sha hala okutya, eshiivo lokushiiva Jehova nosho yo omaukwatya aye a tongomana.

Divilika omaukwatya aJehova

10. Oshike hashi ningifa ovanhu vahapu va mone shidjuu okuuda ko kutya omolwashike Kalunga a efela oukolokoshi u kale po, neshiivo lilipi tali dulu oku va kwafela?

10 Eshi to kwafele vamwe va ude ko kutya omolwashike Jehova a efa ovanhu va kale tave lipangele vovene tava wilikwa kuSatana, kendabala okudivilika omaukwatya aJehova a tongomana. Ovanhu vahapu ove shii kutya Kalunga omunaenghono, molwaashi ohava udu vamwe tava popi kutya oye Omunaenghono adishe. Ndele nande ongaho, otashi dulika shi kale shidjuu kuvo okuuda ko kutya omolwashike Kalunga ita longifa eenghono daye dinene opo a xulife po okuhenouyuki nokumona oixuna akushe. Osho otashi dulika tashi ulike kutya kave shii omaukwatya makwao aJehova, ngaashi ouyapuki, ouyuki, ounongo nosho yo ohole. Jehova oha ulike omaukwatya oo monghedi ya wanenena noi li pandjele. Nomolwaasho Ombibeli oya ti: “Oilonga yaye oya wana ya pwa.” (Deuteronomion 32:4) Ongahelipi to dulu okudivilika omaukwatya oo eshi to nyamukula omapulo oo haa holoka po shi na sha nokweefa kwaKalunga oukolokoshi u kale po? Natu ka konakoneni oihopaenenwa imwe.

11, 12. (a) Omolwashike Adam naEva va li itava dulu okudiminwa po eshi va nyona? (b) Omolwashike Jehova ite ke lididimikila oulunde fiyo alushe?

11 Mbela omolwashike Jehova ina dimina po ashike Adam naEva? Kava li tava dulu okudiminwa po molwaashi ova li va wanenena nova nyonena owina eshi va ekelashi ounamapangelo waJehova ndele tava tambula ko ewiliko laSatana. Osho itashi kumwifa molwaashi ovanashibofa ovo kava li va ulika elivelombedi. Ngeenge ovanhu tava pula kutya omolwashike Jehova ina dimina po Adam naEva, paulelalela otashi dulika va hala kutya omolwashike Jehova ina yululula ashike omifikamhango daye ndele te lididimikile okunyona kwavo. Enyamukulo kepulo olo ola kwatela mo ouyapuki, oo u li oukwatya waJehova wa fimanenena. — Exodus 28:36; 39:30, NW.

12 Ombibeli oya divilika ouyapuki waJehova lwoikando ihapu. Ndele shi nyikifa oluhodi, ovanhu ashike vanini mounyuni ou wa nyonauka ve shii oukwatya oo. Jehova okwa koshoka filufilu noke na ekwatafano noulunde washa. (Jesaja 6:3; 59:2) Jehova okwa ninga elongekido opo a xulife po oulunde fiyo alushe. Ngeenge okwa efa oulunde u kale po fiyo alushe, itatu ka kala tu na eteelelo li na sha nonakwiiwa. (Omayeletumbulo 14:12) Pefimbo laJehova la wapala, eshito alishe ota li ka kala liyapuki, molwaashi naye Omuyapuki.

13, 14. Omolwashike Jehova a li ina hanauna po ovanashibofa muEden?

13 Mbela omolwashike Jehova ina hanauna po ashike ovanashibofa muEden ndele ta shiti ovanhu vamwe? Oshoshili kutya Jehova oku na eenghono okuhanauna po ovanashibofa, molwaashi mafiku ota ka longifa eenghono odo okuxulifa po owii aushe oo u li kombada yedu. Vamwe otashi dulika ve lipule kutya: ‘Omolwashike ina longifa eenghono odo ofimbo meshito alishe mwa li ashike ovalunde vatatu? Mbela ngeno ehapupalo loulunde nomaluhodi oo tu wete mounyuni ngeno inaa dula okukelelwa?’ Omolwashike Jehova ina katuka onghatu ya tya ngaho? Deuteronomion 32:4 ota ti: “Eendjila daye adishe [oda yuka, OB-1986].” Jehova oku na eliudo la kola li na sha nouyuki. Doshili, “Omwene oku hole ouyuki.” (Epsalme 37:28) Onghee hano, Jehova ka li a hanauna po ovanashibofa muEden, molwaashi oku hole ouyuki. Omolwashike mbela?

14 Ounashibofa waSatana owa pendula omhata i na sha noufemba waKalunga wokukala omupangeli. Oukwatya waJehova wouyuki owe mu linyengifa a kandule po omhata yaSatana monghedi i li pauyuki. Ngeno ovanashibofa ovo ova hanauninwe po meendelelo, nonande osha li sha yeleka, osho ngeno inashi kandula po omhata oyo. Ngeno ova hanauninwe po meendelelo ngeno osha yandja ashike oumbangi kutya Jehova omunaenghono adishe, ndelenee omhata inai kwatela mo eenghono daye. Kakele kaasho, Jehova okwa li a lombwela Adam naEva elalakano laye. Ova li ve na okudala ounona ndele tava yadifa edu nosho yo okupangela edu noishitwa aishe kombada yedu. (Genesis 1:28) Ngeno Jehova okwa hanaunine po Adam naEva, ngeno eendjovo daye di na sha nelalakano lovanhu ngeno inadi wanifwa. Ouyuki waJehova inau pitika nande osho shi ningwe, molwaashi oha wanifwa po alushe omalalakano aye. — Jesaja 55:10, 11.

15, 16. Ngeenge ovanhu tava eta po omaetepo e na sha nokukandula po omhata oyo ya li ya tukulwa muEden, ongahelipi hatu dulu oku va kwafela?

15 Mbela ope na ngoo omunhu wonhumba meshito alishe oo ta dulu okuungaunga nounashibofa womuEden nounongo u dule waJehova? Ovanhu vamwe otashi dulika va ninge omaetepo e na sha nokuxulifa po ounashibofa oo wa li wa tukulwa muEden. Ndele mbela eshi tava eta po omaetepo a tya ngaho, inashi hala kutya ove wete tava dulu okuungaunga nounashibofa monghedi ya denga mbada ve dule Jehova? Otashi dulika osho itave shi ningi omolwomalinyengotomheno mai, ndele omolwaashi kave shii Jehova nosho yo oukwatya waye mukumwifi wounongo. Eshi omuyapostoli Paulus a li a shangela Ovakriste muRoma, okwa li a konakona moule ounongo waKalunga, mwa kwatelwa “oshiholekwa” shi na sha nelalakano laJehova lokulongifa Ouhamba wopaMessias okumangulula ovanhu ovadiinini moulunde nokuyapulifa edina laYe liyapuki. Paulus okwa li e uditile ngahelipi ounongo waKalunga omutotipo welalakano olo? Omuyapostoli Paulus okwa xulifa onhumwafo yaye neendjovo edi, a ti: “Kalunga omunaendunge aeke, omolwaJesus Kristus na fimanekwe fiyo alushe! Amen.” — Ovaroma 11:25; 16:25-27.

16 Paulus okwa li a uda ko kutya Jehova oye “omunaendunge aeke,” oo e na ounongo wa shiya ko meshito alishe. Ngeenge ovanhu ova nyengwa okukandula po omaupyakadi aeshe oo hae va hange, mbela otava ka dula ngahelipi okukandula po omhata i na sha noufemba waKalunga wokukala omupangeli? Onghee hano, otwa pumbwa okukwafela ovanhu opo va kale yo vena etilofimaneko lokufimaneka Kalunga, oo e li “omunongo weendunge.” (Job 9:4) Ngeenge otwa kala tu na eudeko lomoule li na sha nounongo waJehova, ohatu ka kala twe lineekela filufilu kutya oye aeke ta dulu okuungaunga noinima monghedi ya denga mbada. — Omayeletumbulo 3:5, 6.

Onghandangala oyo tai danwa koukwatya waJehova wa tongomana

17. Ongahelipi eudeko lomoule lokuuda ko ohole yaKalunga tali dulu okukwafela ovo va nyika oluhodi molwaashi Kalunga a efa okumona oixuna ku kale po?

17 Ombibeli oya popya oukwatya waJehova wa tongomana neendjovo dididilikwedi, tadi ti: “Kalunga Oye ohole.” (1 Johannes 4:8) Oukwatya oo owa tongomana u dule omaukwatya makwao notau hekeleke neenghono ovo va nyika oluhodi omolwoukolokoshi oo u li apeshe. Jehova okwa kala ta ungaunga novanhu pahole konima eshi va ya monghalo inyikifa oluhodi yokuhawanenena. Ohole yaye oye shi ningifa tashi shiiva opo ovanhu inava wanenena va kale ve na eteelelo lonakwiiwa. (Genesis 3:15) Okwe va pa oufembanghenda wokupopya naye meilikano nokukala nekwatafano lopofingo naye. Ohole oye mu linyengifa a longekide oikulila opo ovanhu va dule okudiminwa po omatimba avo pauyadi, nova dule okukala neteelelo loku ka kala nomwenyo waalushe va wanenena. (Johannes 3:16) Ohole oye mu linyengifa yo a tale ovanhu onheni, moku va pa omhito ya wana opo va kondjife Satana nova hoolole Jehova a kale Omupangeli wavo. — 2 Petrus 3:9.

18. Otu na eshiivo li na sha nashike, noshike tashi ka kundafanwa moshitukulwa tashi landula?

18 Eshi omufita umwe a li ta popi novapwilikini ovo va li va ongala pedimbuluko leponokelo linene lopaukulo, okwa ti: “Katu shii kutya omolwashike Kalunga a efa oukolokoshi nokumona oixuna ku kale po.” Kashi nyikifa tuu oluhodi! Mbela inatu hafa eshi tu shii kutya omolwashike Kalunga a efela okumona oixuna ku kale po? (Deuteronomion 29:29) Molwaashi Jehova omunaendunge, omuyuki nomunahole, otu na oushili kutya mafiku ota ka xulifa po okumona oixuna akushe. Okwa udaneka nokuli kutya osho ta ka ninga. (Ehololo 21:3, 4) Mbela ope na ngoo eteelelo la sha shi na sha novanhu ovo va kala tava fi momukokomoko womafelemido? Mbela onghedi omo Jehova a ungaunga nomhata oyo ya holokele muEden oye va ningifa va kale vehe na eteelelo? Hasho nandenande! Ohole yaye oye mu linyengifa e va pe omhito yokukala ve na eteelelo okupitila menyumuko, naasho otashi ka kundafanwa moshitukulwa tashi landula.

Oto nyamukula ngahelipi?

• Ongahelipi hatu dulu okunyamukula omunhu oo ta pula kutya omolwashike Kalunga a efela okumona oixuna ku kale po?

• Ongahelipi Jehova a ulika ouyapuki nouyuki waye monghedi omo a ungaunga novanashibofa muEden?

• Omolwashike tu na okukwafela ovanhu va ude ko nawa ohole yaJehova?

[Efano pepandja 15]

Kendabala okukwafela ovo va nyika oluhodi omolwokumona oixuna oko ku li mounyuni

[Omafano pepandja 17]

Ovalumenhu ovadiinini, David naHabakuk, ova li va pula Jehova omapulo e shii okuudiwa ko

    Oishangomwa yoshiKwanayama (2000-2025)
    Dja mo
    Loginga mo
    • Oshikwanyama
    • Tuma
    • Omahoololo
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Omaufomhango e na sha nelongifo
    • Omilandu di na sha nouyelele wopaumwene
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Loginga mo
    Tuma