Kala oupafi ngaashi Jeremia!
“Ame [Jehova] ohandi kala nokupashukila ondjovo yange ndi i wanife.” — JER. 1:12.
1, 2. Omolwashike ‘okukala oupafi’ kwaJehova taku faafanifwa nomuti wamandeli?
OMUTI wamandeli oo umwe womomiti dokoikulundu yaLibanon nosho yo yaIsrael odo da li hadi temuna tete. Ohau tula ko eengala diwa diheva ile ditoka lwopexulilo laJanuali ile pehovelo laFebruali. Edina lomuti oo mOshiheberi otali ti lelalela “nakukala oupafi ile nakupenduka.”
2 Eshi Jehova a li a nangeka po Jeremia e li omuprofeti waye, okwa li a longifa omaukwatya omuti wamandeli oo a li taa faneke nawanawa oshinima shonhumba sha fimana. Omuprofeti Jeremia okwa li a ulikilwa memoniko oshitai shomuti wamandeli pehovelo loukalele waye. Mbela oshitai osho osha li tashi faneke shike? Jehova okwa yelifa a ti: “Ame ohandi kala nokupashukila ondjovo yange ndi i wanife.” (Jer. 1:11, 12) Hano ngaashi ashike omuti wamandeli hau ‘penduka’ ongula ile tu tye hau temuna kuyele, Jehova naye okwa li a “penduka ongula” (NW) meityo lopafaneko, opo a tume ovaprofeti vaye va ka londwele oshiwana shaye shi na sha noilanduliko oyo hai etifwa kokuhadulika. (Jer. 7:25) Onghee hano, Jehova ka li ta ka fuwa po, ndele ponhele yaasho, okwa li ta ka ‘kala oupafi’ fiyo osheshi omaxunganeko aye a wanifwa. Omatumwalaka aJehova etokolo okwa ka wanifwa peufwafimbo laye, a li a wanifilwa oshiwana shaJuda oshishunimonima mo 607 K.O.P.
3. Ohatu dulu okukala noushili ulipi shi na sha naJehova?
3 Jehova oku li yo oupafi nokunena nota yandje elitulemo kokuwanifwa kwehalo laye. Itashi shiiva nandenande e lipwililikile okuwanifwa kweendjovo daye. Ndele mbela okukala oupafi kwaJehova okwe ku kuma ngahelipi? Mbela owa dimina ngoo kutya Jehova oku li ‘oupafi’ modula ei yo 2011 ngeenge tashi uya pokuwanifwa kwomaudaneko aye? Ngeenge otu na omalimbililo asha kombinga yomaudaneko aJehova e shii okulineekelwa, paife olo efimbo lokududuluka mo meemhofi dopamhepo. (Rom. 13:11) Omuprofeti waJehova, Jeremia, naye okwa li ha kala oupafi. Okutala kutya ongahelipi nomolwashike Jeremia a kala oupafi eshi a li ta wanifa po oshinakuwanifwa osho a li a pewa kuKalunga, otashi ke tu kwafela tu mone kutya ongahelipi hatu dulu okuwanifa po noudiinini oshilonga osho twa pewa kuJehova.
Etumwalaka la endelela
4. Omashongo elipi Jeremia a li a shakeneka eshi a li ta udifa, nomolwashike etumwalaka laye la li la endelela?
4 Jeremia otashi dulika a li pokuwanifa omido 25 eshi Jehova a li e mu pa oshinakuwanifwa shokulonga e li omunangeli. (Jer. 1:1, 2) Ndele nande ongaho, Jeremia okwa li e udite kutya ye omunyasha natango noina wana oku ka popya novakulunhu voshiwana, ovalumenhu ovo va li ovanamido nova li ve na eenghonopangelo. (Jer. 1:6) Okwa li e na okushiivifila ovanhu omatokolo aJehova a kwata moiti nomatilifi, unene tuu ovapristeri, ovaprofeti ovanaipupulu, ovapangeli, ovo va li tava “tondoka omatondoko avo” nosho yo ‘ovashunimonima.’ (Jer. 6:13; 8:5, 6) Otembeli yoshinge oyo ya li ya tungwa kohamba Salomo, oyo ya kala ondingandinga yelongelokalunga lashili oule womafelemido ane lwaapo, oya li tai ka hanaunwa po. Oshilando Jerusalem naJuda nayo oya li tai ka hanaunwa po novakalimo ova li tava ka twalwa moukwatwa. Onghee hano, osha yela kutya etumwalaka olo Jeremia a li a pewa ola li la endelela neenghono!
5, 6. (a) Ongahelipi Jehova ta longifa ongudu yaJeremia kunena? (b) Oshike hatu ka kundafana moshitukulwa eshi?
5 Kunena, Jehova okwa yandja pahole oshinakuwanifwa shokunangela meityo lopamhepo kongudu yOvakriste ovavaekwa opo va kale tava londwele ovanhu kombinga yomatokolo aye oo taa ka hanga ounyuni ou. Ongudu oyo yaJeremia oya kala tai ladipike ovanhu oule womido omilongo va kale va nongela efimbo olo tu li mulo. (Jer. 6:17) Ombibeli otai tu omufindo oushili oo kutya Jehova Omudiinini wefimbo Munene nonokutya ke na efiku a ovelelwe. Onghee hano, efiku laye otali ke uya naanaa pefimbo, tali uya pefimbo opo ovanhu inave li teelela. — Sef. 3:8; Mark. 13:33; 2 Pet. 3:9, 10.
6 Natu kaleke momadiladilo oushili oo kutya Jehova oku li oupafi nota ka eta ounyuni waye mupe wouyuki pefimbo laye la wapala. Osho oshi na okukuma ovo vongudu yaJeremia noku ve linyengifa va kwafele ovo hava longo pamwe navo noudiinini va dimbulukwe kutya etumwalaka lavo ola endelela neenghono. Mbela osho oshe ku kuma ngahelipi? Jesus okwa li a ulika kutya ovanhu aveshe ova pumbwa okuyambidida Ouhamba waKalunga. Paife natu ka kundafaneni omaukwatya atatu oo a li a kwafela Jeremia a dule okukala oupafi eshi a li ta wanifa po oshinakuwanifwa shaye notae ke tu kwafela yo tu ninge sha faafana.
Ohole yokuhola ovanhu
7. Yelifa kutya ongahelipi ohole ya li ye linyengifa Jeremia a udife nonande okwa li meenghalo didjuu.
7 Oshike sha li she linyengifa Jeremia a udife nonande okwa li e li meenghalo didjuu? Okwa li e linyengifwa kohole yokuhola ovanhu vakwao. Jeremia okwa li e shii kutya omaupyakadi mahapu oo a li a taalela ovanhu okwa li a etifwa kovafita ovanaipupulu. (Jer. 23:1, 2) Onghee hano, eshiivo olo ola li le mu kwafela a wanife po oshilonga osho te linyengifwa kohole nosho yo kolukeno. Okwa li yo a hala ovanhu vomoshilongo shavo va ude eendjovo daKalunga opo va dule okuxupifwa. Jeremia okwa li te lipula neenghono shi na sha navo, nomolwaasho a li a lila omolwoudjuu oo wa li tau ke va hanga. (Lesha Jeremia 8:21; 9:1.) Embo lOmaimbilokemo otali ulike nawa kutya Jeremia okwa li e na ohole inene nokwa li te lipula neenghono shi na sha nedina laJehova nosho yo noshiwana shaye. (Omaimb.kemo. 4:6, 9) Ngeenge to tale ovanhu kunena ovo va ‘hepekwa nova loloka va fa eedi dihe na omufita,’ mbela naave ihashi ku ningifa u kale wa halelela oku va lombwela onghundana iwa yOuhamba waKalunga oyo tai va etele epepelelo? — Mat. 9:36.
8. Oshike tashi ulike kutya Jeremia ka li a ninga omwenyo mwii eshi a li ta hepekwa?
8 Jeremia okwa li a hepekwa kovanhu ovo a li a hala okukwafela, ndele nande ongaho, ka li e va alulila owii wavo ile a ninge omwenyo mwii. Okwa li ha tale ovanhu onheni nokwa li he va udile olukeno, nokuli nohamba Sedekia oyo ya li ikolokoshi. Eshi Sedekia a li a yandja elombwelo loku mu dipaifa, Jeremia okwa li natango e mu indila a dulike kondaka yaJehova. (Jer. 38:4, 5, 19, 20) Ndele mbela nafye otu hole ngoo ovanhu neenghono ngaashi Jeremia a li e va hole?
Kalunga oha pe ovapiya vaye ouladi
9. Otu shi shii ngahelipi kutya ouladi waJeremia owa li wa dja kuKalunga?
9 Eshi Jeremia a li ta tumwa kuJehova oshikando shotete, okwa li ta kongo omalipopilo. Osho otashi tu ulikile kutya Jeremia ka li a dalwa e na ouladi ile onyati oyo a li e na eshi ta wanifa po oshilonga shaye. Ndele eenghono dinene odo a li a ulika pefimbo lokuxunganeka kwaye oda li da dja kuKalunga oo a li e lineekela filufilu. Doshili, Jehova okwa li pamwe nomuprofeti Jeremia ngaashi “omuladi omunaenghono,” molwaashi okwa li e mu yambidida nokwe mu pa eenghono a dule okuwanifa po oshinakuwanifwa shaye. (Jer. 20:11) Ouladi nonyati yaJeremia oya li ya shiivika nawa nomolwaasho eshi Jesus a li ta wanifa po oukalele waye wokombada yedu, ovanhu vamwe ova li tava diladila kutya pamwe Jesus oye Jeremia a nyumuka. — Mat. 16:13, 14.
10. Omolwashike taku dulu okutiwa kutya oshixupe shovavaekwa oshi li “kombada yoiwana noyomauhamba”?
10 Eli “ohamba yoiwana,” Jehova okwa li a pa Jeremia oshinakuwanifwa shokushiivifila oiwana nosho yo omauhamba etumwalaka laye letokolo. (Jer. 10:6, 7) Ndele mbela omeityo lilipi oshixupe shovavaekwa shi li “kombada yoiwana noyomauhamba” kunena? (Jer. 1:10) Ngaashi ashike omuprofeti Jeremia, ongudu yaJeremia nayo oya pewa oshinakuwanifwa kOmunamapangelo weshito alishe. Onghee hano, ovapiya vaKalunga ovavaekwa ova pewa oshinakuwanifwa shokushiivifila oiwana aishe nosho yo omauhamba omounyuni omatumwalaka aKalunga etokolo. Molwaashi ovo vongudu yaJeremia ova pewa oufemba kuKalunga Omukombadambada nohava longifa elaka la koshoka lomEendjovo daye da nwefwa mo, ohava udifa kutya oiwana nosho yo omauhamba okunena otaa ka hanaunwa po pefimbo laKalunga la wapala, ta ka longifa ovahoololwa vaye. (Jer. 18:7-10; Eh. 11:18) Ongudu yaJeremia oya tokola toko okuwanifa po noudiinini oshinakuwanifwa osho ya pewa kuKalunga shokushiivifila ounyuni aushe omatumwalaka aYe etokolo.
11. Oshike tashi ke tu kwafela tu twikile okuudifa nopehe na okusholola nonande otwa taalela eenghalo didjuu?
11 Omafimbo amwe ohatu teka omukumo ngeenge hatu patanekwa, hatu shekwa ile ngeenge twa taalela eenghalo donhumba didjuu. (2 Kor. 1:8) Ndele nande ongaho, natu puleni komesho ngaashi Jeremia. Inatu teka omukumo nandenande! Natu twikileni okukala hatu ilikana Kalunga, twe mu lineekela nokukala “tu nouladi” eshi hatu mu indile e tu kwafe. (1 Tes. 2:2) Tu li ovalongeli vaJehova vashili, otu na okutwikila okukala oupafi ngeenge tashi uya pokuwanifa po oshilonga osho e tu pa. Otwa pumbwa okutwikila okuudifa nopehe na okusholola shi na sha nokuhanaunwa po kwOukwakriste oko kwa li taku fanekwa kokuhanaunwa po kwaJerusalem shonale osho sha li shihe fi oshidiinini. Ovo vongudu yaJeremia itava ka udifila ashike ovanhu “omudo muwa wOmwene,” ndele otava shiivifa yo ‘efiku longhone yaKalunga.’ — Jes. 61:1, 2; 2 Kor. 6:2.
Mona ehafo lokomutima
12. Omolwashike hatu dulu okufika pexulifodiladilo kutya Jeremia okwa li ha kala a hafa, noshike sha li hashi mu kwafele unene a kale a hafa?
12 Jeremia okwa li ha wanifa po oshilonga shaye nehafo. Okwa li a lombwela Jehova a ti: “Eendjovo doye oda hanga nge, ame onde di lya nde di pona. Ndele eendjovo doye oda li kuame enyaku nehafo lomutima wange, osheshi ame onda lukilwa edina loye, Omwene.” (Jer. 15:16) Jeremia okwa li e wete shi li oufembanghenda okulonga e li omukalelipo waKalunga kashili nokuudifa ondjovo yaye. Oshihokwifa okushiiva kutya Jeremia okwa li ha kala a nyemata ngeenge te lipula unene shi na sha nomasheko oo a li ta shekwa nao kovanhu. Ashike okwa li ha kala vali a hafa ngeenge te lipula shi na sha nouwa nosho yo efimano letumwalaka laye. — Jer. 20:8, 9.
13. Omolwashike sha fimana okukala hatu lipalula neeshili domoule dopamhepo ngeenge otwa hala okukala twa hafa?
13 Opo tu kale hatu hafele oilonga yetu yokuudifa kunena, otwa pumbwa okukala hatu lipalula “neendya da pama,” eeshili domoule domEendjovo daKalunga. (Heb. 5:14) Ekonakono lomoule lEendjovo daKalunga ohali pameke eitavelo letu. (Kol. 2:6, 7) Ohali tu kwafele tu ude ko nghee eenghatu detu hadi kumu omutima waJehova. Onghee hano, ngeenge ohatu mono shidjuu okukala tu na efimbo lokulesha nokukonakona Ombibeli, otu na okutalulula omalipyakidilo etu. Ngaashi Jeremia, nafye ohatu ka ehena popepi elela naJehova nokukala tu na “enyaku nehafo lomutima” nokuli nonande ohatu konakona ashike nokudilonga oule wominute dinini efiku keshe.
14, 15. (a) Oiimati ilipi Jeremia a li a mona eshi a li a wanifa po oshinakuwanifwa shaye noudiinini? (b) Oshiwana shaKalunga kunena oshi shii shike shi na sha noilonga yokuudifa?
14 Jeremia okwa li ha londwele nokushiivifila vamwe etumwalaka laJehova letokolo nopehe na olufuwo, ndele nande ongaho, okwa li yo a halelela okuwanifa po oshinakuwanifwa shaye ‘shokutunga nokutwika.’ (Jer. 1:10) Oshilonga shaye shokutunga nokutwika osha li sha imika oiimati, molwaashi Ovajuda vamwe nosho yo vamwe ovo va li vehe fi Ovaisrael, ova li va xupa eshi Jerusalem sha ka hanaunwa po mo 607 K.O.P. Ovarekab, Ebed-melek nosho yo Baruk ovo vamwe vomwaavo va li va xupa. (Jer. 35:19; 39:15-18; 43:5-7) Ookaume kaJeremia ovo va li ovadiinini novatilikalunga otava faneke ovo va panga oukaume nongudu yaJeremia, ovo ve na eteelelo loku ka kala kombada yedu. Ongudu yaJeremia oya hafa neenghono eshi tai kwafele okutunga eitavelo laavo ve li “ongudu inene.” (Eh. 7:9) Sha faafana, oovakwao vovavaekwa ovo ovadiinini navo ohava mono ehafo linene eshi tava kwafele ovanamitimadiwa ve lihonge oshili.
15 Oshiwana shaKalunga oshi shii kutya okuudifa onghundana iwa okwa kwatela mo shihapu shihe fi ashike okuudifa moipafi. Okuudifa onghundana iwa oku li yo oshitukulwa shelongelokalunga letu. Kashi na nee mbudi kutya ohatu shakeneke ovanhu ovo tava pwilikine ngeenge hatu udifa ile hasho, ohatu mono ehafo linene eshi hatu longele Jehova oilonga iyapuki. — Eps. 71:23; lesha Ovaroma 1:9.
‘Kala oupafi’ eshi to wanifa po oshinakuwanifwa shoye!
16, 17. Omushangwa wEhololo 17:10 nosho yo Habakuk 2:3 otadi ulike ngahelipi kutya efimbo eli tu li mulo ola endelela?
16 Ohatu ka uda ko kutya efimbo eli tu li mulo ola endelela ngeenge otwa konakona exunganeko la nwefwa mo olo li li mEhololo 17:10. Ohamba onhiheyali oyo ya popiwa movelishe oyo otai faneke epangelo lopamuhanga enaenghono mounyuni laAmerika naBritania, oya hovela okupangela. Ombibeli oya popya shi na sha nohamba oyo onhiheyali ya ti: “Fiku tai uya, oi nokukala po ashike okafimbo kaxupi.” Paife “okafimbo kaxupi” oko oke na okukala ke li pokuxula po. Omuprofeti Habakuk okwe tu pa eshilipaleko li na sha nokuxulifwa po kwonghalelo ei youkolokoshi a ti: “Emoniko tali ka teelela efimbo la nunwa . . . li teelela. Osheshi olo tali ka fika shili, [lo itali ka tokelwa, NW].” — Hab. 2:3.
17 Lipula kutya: ‘Mbela onghalamwenyo yange otai ulike ngoo kutya efimbo eli tu li mulo ola endelela? Mbela onghedi yange yokukalamwenyo otai ulike ngoo kutya onda teelela exulilo li uye mafiku? Ile omatokolo ange nosho yo oinima oyo nda pitifa komesho otai ulike kutya nghi wete ngeenge exulilo ola ehena popepi ile ngeenge otali uya nokuli?’
18, 19. Omolwashike paife shihe fi efimbo lokulonga nonyalo?
18 Oilonga yongudu yomunangeli inai pwa natango. (Lesha Jeremia 1:17-19.) Ndele itashi hekeleke tuu okushiiva kutya oshixupe shovavaekwa osha fikama sha pamenena noitashi tengauka, ngaashi ‘ongudi yoshivela’ nosho yo “ohotengulu ya pama!” Ova ‘manga oiya yavo noshili’ meityo olo kutya ohava efa Eendjovo daKalunga di va pameke fiyo osheshi oshilonga shavo sha pwa. (Ef. 6:14) Ongudu yeedi dimwe nayo oya tokola toko okuyambidida ongudu yaJeremia eshi tai wanifa po oshilonga osho ya pewa kuKalunga.
19 Paife olo efimbo lokukonakona eityo lomushangwa waJeremia 12:5, ndele hafimbo lokulonga nonyalo oilonga yOuhamba. (Lesha.) Atusheni ohatu shakeneke omayeleko oo tu na okulididimikila. Omayeleko a tya ngaho otaa dulu okufaafanifwa “naava hava ende kolupadi,” ovo tu na okutondoka pamwe navo. Kakele kaasho, eshi “oudjuu unene” tau ehene popepi, otwa teelela eenghalo di ka kale didjuu neenghono. (Mat. 24:21) Okuungaunga nomaupyakadi manene oo tae ke tu hanga monakwiiwa otaku dulu okufaafanifwa nokutondoka ‘mefiyafane po leenghambe.’ Otashi pula elididimiko linene opo omunhu a dule okukala ta tondoka pamwe neenghambe odo hadi tondoka onhapo yoshidudu. Onghee hano, osha fimana okukala hatu lididimikile omayeleko paife molwaashi otashi dulu oku ke tu kwafela tu lididimikile omayeleko oo tae ke tu hanga monakwiiwa.
20. Owa tokola toko okuninga po shike?
20 Atusheni natu hopaeneni Jeremia mokukala hatu wanifa po nomupondo oshinakuwanifwa shetu shokuudifa. Omaukwatya ngaashi ohole, ouladi nosho yo ehafo, oo a li e linyengifa Jeremia a wanife po noudiinini oukalele waye oule womido 67. Okutemuna nawa kwomuti wamandeli otaku tu dimbulukifa kutya Jehova ota ‘kala oupafi’ opo a wanife po ondjovo yaye. Onghee hano, nafye otu na etomheno liwa lokukala tu li oupafi. Molwaashi Jeremia okwa li ha ‘kala oupafi,’ nafye ohatu dulu oku shi ninga.
Oto dimbuluka?
• Ongahelipi ohole ya li ya kwafela Jeremia a ‘kale oupafi’ eshi a li ta wanifa po oshinakuwanifwa shaye?
• Omolwashike twa pumbwa okupewa ouladi kuKalunga?
• Oshike sha li sha kwafela Jeremia a kale a hafa?
• Omolwashike wa hala ‘okukala oupafi’?
[Omafano pepandja 31]
Mbela oto ka twikila ngoo okuudifa nonande ope na omapataneko?