“Lungameni onhafi yovafarisai”
Jesus okwa li a londwela ovahongwa vaye pomhito imwe a ti: “Lungameni onhafi yovafarisai, nokutya, oihelele yavo.” (Luk. 12:1) Eendjovo daJesus tadi hangwa mehokololo likwao la faafana naalo oda yelifa nawa kutya okwa li a tokola “omalongo” ovafarisai. — Mat. 16:12.
Efimbo limwe ngeenge Ombibeli tai longifa outumbulilo “onhafi” ile efulika, otai faneke enyonauko. Onghee hano, omahongo noikala yOvafarisai oya li tai dulu okunwefa mo nai ovapwilikini vavo. Ndele mbela omolwashike omahongo Ovafarisai a li a nyika oshiponga?
1 Ovafarisai ova li ve na ounhwa nohave litade kutya ovayuki nova li va yemba ovanhu vongaho.
Oikala yavo yokulimonikifa ouyuki oi liwetikile nawa mefaneko limwe laJesus. Jesus okwa ti: “Omufarisai okwa kala ofika e likalela ndele okwa ilikana ngaha: Kalunga, ohandi ku pandula, osheshi ame inandi fa ovanhu vamwe, ovakolokoshi, eembudi novanyoni vohombo ile ongaashi omufendelifi ou, eendya ohandi di lidilike luvali moshivike keshe ndele handi yandje oitimulongo moilikolwa yange aishe. Ndele omufendelifi okwa kala ofika kokule, ye ina hala okuyelula omesho keulu, okwe lidenga ponhulo yaye ndee ta ti: Kalunga, file nge onghenda, aame omulunde.” — Luk. 18:11-13.
Jesus okwa li a pandula omufendelifi oo omolwelininipiko laye, a ti: “Ohandi mu lombwele: ou a shuna keumbo omuyuki, e dule winya [Omufarisai], osheshi ou te linenepeke ota ninipikwa, ndele ou te lininipike ota nenepekwa.” (Luk. 18:14) Nonande ovafendelifi okwa li va shiivika nawa kutya ihava longo ouyuki, Jesus okwa li a longifa efaneko olo opo a kwafele ovafendelifi ovo va li mokati kovapwilikini vaye. Oshidjemo, ovafendelifi vavali Mateus naSakeus ova li va ninga ovashikuli vaye.
Ndele mbela ongahelipi ngeenge nafye ohatu diladila kutya otu va xwepo tu dule vamwe molwaashi twa pewa oitalenti yonhumba kuKalunga ile molwomaufembanghenda oo tu na ile molwaashi vamwe ihava pondola nomolwomaunghundi avo? Otu na okweekelashi diva omadiladilo a tya ngaho, molwaashi Ombibeli oya ti: “Ohole i noutalanheni, ohole i nolukeno; ohole ihai fi efupa, ihai litange, ihai fulalala, ihai holoka nai, ihai kongo shayo vene, ihai kenyanana, ihai dimbulukwa owii ye u ningilwa, ihai nyakukilwa osho inashi yuka, ndele ohai nyakukilwa pamwe noshili.” — 1 Kor. 13:4-6.
Otu na okuhopaenena oikala yomuyapostoli Paulus. Konima eshi Paulus a li a yelifa kutya “Kristus Jesus okwe uya mounyuni okuxupifa ovalunde,” okwa weda ko a ti kutya “muava aame omunene ndi va dule aveshe.” — 1 Tim. 1:15.
Omapulo okudilonga:
Mbela onda dimina ngoo shili kutya ame omulunde nonokutya ohandi ka xupifwa ashike she likolelela kefilonghenda laJehova? Ile ohandi kala ndi udite kutya ame onda fimana neenghono molwaashi nda kala omudiinini kuJehova oule womido dihapu ile molwomaufembanghenda oo ndi na mehangano laye ile molwounghulungu oo nda dalwa nao?
2 Ovafarisai ova li hava ningi omalitalifa ovanhu mokulimonikifa kutya vo ovayuki. Ova li ve liholele peendodo dopombada nokwiifanwa omadina a tumbala.
Onghee hano, Jesus okwa li a londwela a ti: “[Oilonga] yavo aishe ohave i longo, va monike kovanhu. Oipeko yavo yomatumbulo omOmbibeli ohave i taula inene, neenyemba doikutu yavo odiledile, nove hole peenhele dokomesho moivilo, nomalukalwa okombada omeeshinagoga, nokukundwa poilandelo nokwiifanwa kovanhu: Rabbi, Rabbi.” (Mat. 23:5-7) Jesus okwa li e na oikala ya yooloka ko filufilu kwaayo yOvafarisai. Nonande okwa li Omona waKalunga a wanenena, Jesus okwa li e lininipika. Pomhito imwe eshi omulumenhu umwe a li e mu ula kutya ‘omuwa,’ Jesus okwa ti kuye: “Oshike to tile nge ndi muwa? Kaku na umwe muwa, oKalunga aeke.” (Mark. 10:18) Pomhito vali imwe, Jesus okwa li a kosha eemhadi dovahongwa vaye, nokungaho okwa li a tulila po ovashikuli vaye oshihopaenenwa shelininipiko. — Joh. 13:1-15.
Ovakriste vashili navo ove na okukala hava yakula ovaitaveli vakwao. (Gal. 5:13) Ovalumenhu ovo va hala okulalakanena omaufembanghenda meongalo ovo unene ve na okuninga ngaho. Inashi puka komumwatate okukala a “hala oshilonga shoufitaongalo,” ashike oku na okulalakanena oufembanghenda oo te linyengifwa kehalo lokuyakula vamwe. ‘Oufitaongalo’ kau fi omhito yokulikongela ondodo yopombada ile eenghonopangelo. Ponhele yaasho, ovo tava longo ve li ovapashukili meongalo ova pumbwa okukala ve ‘lininipika momutima’ ngaashi Jesus. — 1 Tim. 3:1, 6; Mat. 11:29.
Omapulo okudilonga:
Mbela ohandi likumbu ovo ve na omaufembanghenda meongalo tashi dulika molwaashi nda hala okukala nda tumbala ile okupewa oinakuwanifwa ya wedwa po? Mbela ohandi yandje ashike unene elitulemo koilonga yonhumba opo ndi monike kuvamwe nondi pandulwe? Ile ohandi kendabala okukala nda tongomana mokati kavamwe?
3 Eemhango neenghulunghedi dOvafarisai oda li de shi ninga shidjuu kovanhu vongaho okuwanifa po Omhango.
Omhango yaMoses oya li ya yelifa onghedi omo Ovaisrael ve na okulongela Jehova. Ndele nande ongaho, kaya li ya yandja ouyelele mokanima keshe. Pashihopaenenwa, Omhango oya li ya dilika oilonga mefiku lEshabata, ndele kaya li ya yandja ouyelele wokondadalunde kutya oilonga oyo oya kwatela mo shike ile kutya oshike inai kwatela mo. (Ex. 20:10) Osho osha li sha pa Ovafarisai omhito yokuweda mo eemhango davo vene, omayelifo nosho yo eenghulunghedi davo. Ashike Jesus ka li ha landula eemhango dOvafarisai odo da li tadi dengele, ponhele yaasho, okwa li ha dulika kOmhango yaMoses. (Mat. 5:17, 18; 23:23) Jesus okwa li e udite ko filufilu eityo nelalakano lOmhango yaMoses nosho yo kutya omolwashike a li a pumbwa okukala omunanghenda nomunalukeno. Okwa li yo ha ulike kutya oku na ondjele, nokuli nongeenge ovahongwa vaye va li inava dulika kuye. Pashihopaenenwa, eshi Jesus a li a ladipika ovayapostoli vaye vatatu kutya nava kale oupafi pamwe naye moufiku oo a ka mangwa po, ova li va dopa lwoikando okukala oupafi. Ndele nande ongaho, okwa li a popya navo nolukeno ta ti: “Omhepo oya hala, ndelenee ombelela oi na oungone.” — Mark. 14:34-42.
Omapulo okudilonga:
Mbela ondi na eamo lokutulila po vamwe eemhango tadi dengele ile lokutota po eemhango dange mwene? Ohandi ulike ngoo kutya ondi na ondjele mwaasho nda teelela vamwe va ninge?
Dilonga keyooloko olo li li pokati komahongo aJesus nomahongo Ovafarisai. Mbela ou wete poima ponhumba opo wa pumbwa okuninga omalunduluko? Ngeenge osho, omolwashike ito katuka eenghatu da mana mo u ninge ngaho?
[Efano pepandja 28]
Ovafarisai ova li have lidike oipeko yomatumbulo omOmbibeli inene. — Mat. 23:2, 5
[Omafano pepandja 29]
Mepingafano nOvafarisai ovalinenepeki, ovakulunhuongalo Ovakriste ohava yakula vamwe nelininipiko
[Efano pepandja 30]
Mbela naave oho ulike ngoo ondjele mwaasho wa teelela vamwe va ninge ngaashi Jesus a li ha ningi?