Oshike tashi dulu okukwafela ooxe va kale ve na ekwatafano liwa novanamati vavo?
“TATE, omolwashike u shii oinima ihapu?” Mbela omonamati woye okwe ku pulile epulo la tya ngaho efiku limwe? Ngeenge osho, otashi dulika wa li u udite etumba eshi u li xe omudali. Ndele ngeenge omona woye okwa ningi eenghendabala a tule moilonga omayele oye opandunge nokumona oidjemo iwa, nopehe na omalimbililo, oto ka kala wa hafa neenghono.a — Omayeletumbulo 23:15, 24.
Ndele mbela natango omonamati woye okwe ku lenga ngoo ngaashi nale? Ile pamwe eshi ta kulu ke na vali naave? Ongahelipi to dulu okukala nekwatafano liwa nokamonamati koye eshi taka ende taka kulu okudja kounona ka yuka koumati? Tete, natu ka taleni komashongo amwe oo ooxe hava shakeneke.
Omashongo opatatu oo ooxe hava shakeneke
1. IHAVA KALA VE NA EFIMBO: Moilongo ihapu, ooxe ovo hava mono oyuuyemo ihapu yokufila oshisho omaukwaneumbo. Oilonga yavo ohai va ningifa luhapu vaha kale momaumbo efiku alishe. Moitukulwa imwe, ooxe ohava kala novana vavo efimbo linini neenghono. Pashihopaenenwa, omakonakono amwe opo a ningwa moFransa okwa ulika kutya ooxe ohava kala ashike novana vavo oupokati wominute inadi konda po 12 mefiku.
DILADILA KWAASHI: Oho kala efimbo li fike peni nomonamati woye? Omolwashike ito didilike efimbo olo to longifa okukala nomonamati woye efiku keshe momukokomoko woshivike shimwe ile ivali ya landulafana? Ngeenge owa ningi ngaho, otashi dulika u ka mone kutya mboli iho kala efimbo la wana nomonamati woye.
2. INAVA TULILWA PO OSHIHOPAENENWA SHIWA: Ovalumenhu vamwe kava li va panga oukaume nooxe. Jean-Marie wokoFransa okwa ti: “Kanda li ndi na lela oukaume natate.” Osho osha li sha kuma ngahelipi Jean-Marie? Okwa ti: “Osho osha li sha etela nge omaupyakadi. Pashihopaenenwa, ohandi mono shidjuu okuninga eenghundafana tadi tungu novanamati vange.” Peemhito dimwe, ovalumenhu vamwe ove shii ooxe nawa, ndele inava kala ve na ekwatafano liwa navo. Philippe womido 43, okwa ti: “Tate ka li ha mono shipu okuulikila nge ohole. Osho osha ningifa nge ndi longe noudiinini opo ndi ulikile omonamati wange ohole.”
DILADILA KWAASHI: Mbela ou wete ekwatafano olo wa li u na naxo la nwefa mo onghedi oyo ho ungaunga nomonamati woye? Mbela oho hopaenene eenghedi daxo, kutya nee odiwa ile odii? Oho mu hopaenene moinima ilipi?
3. IHAVA PEWA OMAYELE E LI PANDJELE: Omaputuko amwe inaa fimaneka onghandangala oyo ooxe tava dana mokutekula ounona. Luca oo a putukila kuEuropa lokOuninginino okwa ti: “Opo nda kulila, ovanhu ova tala ko kutya okupashukila ounona oshilonga shovakulukadi.” Momaputuko amwe vali, ovashamane ohava ladipikwa ashike va yandje outekuduliko wa kwata moiti. Pashihopaenenwa, George oo a kulila moshilongo shi li moAfrika, okwa ti: “Meputuko letu, ooxe ihava danauka nounona vavo molwaashi ova tila kutya osho otashi ka ninipika eenghonopangelo davo. Onghee hano, onda li alushe ndi na oupyakadi wokuhafela okukala pamwe nomonamati wange.”
DILADILA KWAASHI: Moshitukulwa sheni, ooxe ova teelelwa va dane onghandangala ilipi? Mbela ova hongwa va kale va tala ko okutekula ounona kutya oshilonga shovakainhu? Mbela ooxe ohava ladipikwa va ulikile ovanamati vavo ohole ile inava teelelwa va ninge ngaho?
Ngeenge ou li xe oo a taalela amwe omomashongo oo, mbela oshike tashi dulu oku ku kwafela u pondole? Tala omaetepo aa taa landula apa.
Hovela fimbo omonamati woye munini
Osha fa shi li ngaha kutya ounona voumati ohava dalwa ve na eamo lokuhopaenena ooxe. Onghee hano, kwafela omonamati woye fimbo munini opo e ku hopaenene. Ongahelipi to dulu okuninga ngaho? Ongahelipi to dulu okuliunganeka opo u kale ho kala nomonamati woye efimbo la wana?
Ngeenge otashi dulika, kala ho kufa ombinga momalipyakidilo oye efiku keshe pamwe nomonamati woye. Pashihopaenenwa, ngeenge to longo oilonga yonhumba, pula omonamati woye e ku kwafele. Ngeenge oto kombo, mu pa okakombe kanini e ku kwafele ile ngeenge oto fe elambo mu pa okaxupulo e ku kwafele. Nopehe na omalimbililo, omonamati woye otaka kala a hafa okulonga pamwe naave, u li omuhopaenenwa waye. Otashi dulika tashi kufa efimbo kanini okumana oilonga oyo, ndele kungaho oto pameke ekwatafano leni noto mu hongo a kale e hole oilonga. Okudja nale, Ombibeli oya ladipika ooxe va kale hava kufa ombinga momalipyakidilo avo efiku keshe pamwe novana vavo nokulongifa eemhito da tya ngaho okukundafana navo noku va honga. (Deuteronomion 6:6-9) Omayele a tya ngaho otaa longo fiyo okunena.
Kakele kokulonga pamwe nomonamati woye, konga yo efimbo lokudanauka naye. Okudanauka ohaku yandje eemhito dokuninga oinima imwe vali shihe fi ashike okuhafela pamwe. Omakonakono okwa ulika kutya ngeenge ooxe ova kala hava danauka nounona vavo, otave va ladipike va kale ve na ohokwe yokulihonga oinima ipe nova nyika oshilumenhu.
Okudanauka kwomushamane nomona ohaku dana nokuli onghandangala ya fimanenena. Omukonakoni woinima yopanghalafano Michel Fize okwa ti: “Omonamati oha kundafana naxe a manguluka ngeenge ohava danauka naye.” Eshi tava danauka, omushamane ota dulu okuulikila omonamati waye ohole okupitila meendjovo nomeenghatu. Kungaho, ota hongo omonamati waye nghee ta dulu okuulika ohole. André, omushamane wokoNdowishi okwa ti: “Eshi omonamati wange a li okaana, okwa li handi danauka luhapu naye. Onda li handi mu papatele, naye okwa li e lihonga okuulikila nge ohole.”
Oshi li yo omhito iwa komushamane okupameka ekwatafano laye lopahole nomonamati waye fimbo ina ka nangala. Kala ho mu leshele alushe ehokololo lonhumba nokupwilikina eshi ta popi kombinga yoinima oyo a hafela momukokomoko wefiku nosho yo oyo inai mu endela nawa. Ngeenge owa ningi ngaho, oto shi ningi shipu kuye a twikile okukala ha kundafana naave eshi ta kulu.
Twikila okulalakanena oinima oyo amushe mu na ohokwe muyo
Ovamati vamwe vomido omulongo nasha otashi dulika va kale vehe na ohokwe ngeenge ooxe tava kendabala okukundafana navo. Ngeenge omonamati woye ita nyamukula omapulo oye, ino fika pexulifodiladilo kutya ina hala okuninga eenghundafana kombinga yasha. Otashi dulika a kale a halelela okukundafana naave a manguluka ngeenge owa lundulula onghedi yoye yokukundafana naye.
Jacques, omushamane wokoFransa, omafimbo amwe oha mono shidjuu okukundafana nomonamati waye Jérôme. Ponhele yokukondjifa omonamati va ninge eenghundafana, okwa li a hovela okukala ha dana etanga lokeemhadi naye. Jacques okwa ti: “Konima yokudana etanga, otwa kala hatu kala omutumba pokangwena opo tu fude po kanini. Pomhito opo, omonamati wange okwa kala ha lombwele nge luhapu omaliudo aye a manguluka. Efimbo olo twa li hatu kala pamwe ofye atuke ole shi ninga tashi shiva opo tu kale tu na ekwatafano le likalekelwa.”
Ongahelipi ngeenge omonamati woye ke hole omaudano? André ota dimbuluka nehafo efimbo olo a li ha kala pamwe nomonamati tava tale eenyofi. André okwa ti: “Otwa li hatu kala omutumba koipundi pondje konguloshi eshi kwa talala. Otwa li hatu kala twe lituvikila nohatu nu otee, fye hatu tale eenyofi. Otwa li hatu popi kombinga yOmushiti oo a shita eenyofi, nokupopya yo kombinga yoinima yopaumwene nosho tuu.” — Jesaja 40:25, 26.
Mbela ongahelipi ngeenge ku hole okuninga oinima imwe oyo omonamati woye e na ohokwe muyo? Ngeenge osho ngaho, otashi dulika wa pumbwa okulongifa efimbo mokuninga oinima oyo uhe na ohokwe muyo. (Ovafilippi 2:4) Ian wokoSouth Africa okwa ti: “Onda li ndi na unene ohokwe momaudano ndele omonamati wange Vaughan ka li e na ohokwe muo. Vaughan okwa li e hole eedila neekompiuta. Onghee hano, onda li nda ninga eenghendabala ndi kale ndi na ohokwe moinima oyo, nonda li handi mu twala komauliko eedila tadi tuka nosho yo okulihonga pamwe naye okushinga eedila kokompiuta. Molwaashi otwa kala hatu hafele okuninga oinima pamwe, Vaughan okwa li a dula okukala ha popi naame a manguluka.”
Mu kwafela a kale e na omukumo
“Tate tala, tala!” Mbela ope na efiku limwe okamonamati koye ka popile ngaho eshi ka pondola okuninga oshinima shonhumba? Ngeenge paife oku li pomido omulongo nasha, mbela natango ohe ku pula ngoo a manguluka u tale osho a pondola? Otashi dulika ihe shi ningi, ndele okwa pumbwa okuninga ngaho filufilu opo a ka kale e na eendunge nokwa nyika onghulunhu eshi ta ka kula.
Natu ka taleni koshihopaenenwa osho Jehova Kalunga a tula po shi na sha nanghee a ungaunga naumwe womovanamati vaye. Eshi Jesus a li pokuhovela oshilonga she likalekelwa monghalamwenyo yaye yokombada yedu, Kalunga okwa li a ulika moipafi kutya oku mu hole, eshi a ti: “Ou Omona wange omuholike, onde mu hokwa.” (Mateus 3:17; 5:48) Oshoshili kutya ou na oshinakuwanifwa shokuyandja outekuduliko nokuhonga omonamati woye. (Ovaefeso 6:4) Ndele mbela oho kongo ngoo eemhito doku mu pandula omolwoinima iwa oyo ha popi noha ningi?
Ovalumenhu vamwe ohava mono shi li eshongo okupandula umwe nokuulika ohole. Otashi dulika va putukila momaukwaneumbo omo ovadali hava popi ashike kombinga yomapuko ounona ponhele yaasho va ninga nawa. Ngeenge naave owa kulila moukwaneumbo wa tya ngaho, owa pumbwa okuninga eenghendabala tadi twikile opo u kwafele omonamati woye a kale e na omukumo. Ongahelipi to dulu okuninga ngaho? Luca, oo a popiwa metetekelo, oha longo oilonga yopeumbo alushe pamwe nomonamati waye Manuel womido 15. Luca okwa ti: “Efimbo limwe ohandi lombwele Manuel a hovele okulonga oilonga yonhumba ame handi ke mu kwafela ngeenge osha pumbiwa. Ndele luhapu oha mane ashike oilonga kuye mwene. Okupondola kwaye ohaku mu ningifa a kale a hafa noku kale e na omukumo. Ohandi mu pandula ngeenge a pondola, nongeenge ine shi endifa nawa ngaashi a li a hala, ohandi mu lombwele natango kutya onda pandula eenghendabala daye.”
Naave oto dulu okuningifa omonamati woye a kale e na omukumo moku mu kwafela a hange omalalakano a fimana monghalamwenyo. Ndele mbela ongahelipi ngeenge omonamati woye ita endelele okuhanga omalalakano aye ngaashi wa hala? Ile ongahelipi ngeenge okwa lalakanene oinima imwe ihe fi ii, ndele ove hayo wa li wa hala a lalakanene? Peemhito da tya ngaho, otashi dulika wa pumbwa okutalulula osho wa teelela omonamati woye a ninge. Jacques oo a tumbulwa metetekelo okwa ti: “Ohandi kendabala okukwafela omonamati wange e litulile po omalalakano oo ta dulu okuhanga. Ashike natango ohandi shilipaleke kutya oye mwene e litulila po omalalakano a tya ngaho ndele haame. Ohandi kaleke momadiladilo oushili oo kutya oku na okulonga ponhapo yaye mwene a hange omalalakano aye.” Ngeenge owa kala ho pwilikine komaetepo omonamati woye, ho mu pandula ngeenge a ninga nawa moshinima shonhumba noho mu ladipike a finde omaunghundi aye, kungaho oto mu kwafele a hange omalalakano aye.
Oushili oyoo kutya omu na okushakeneka omashongo e na sha nekwatafano leni. Ndele mokweendela ko kwefimbo, omonamati woye ota ka kala a hala okukala kaume koye, molwaashi ovanhu ohava kala va nanenwa paushitwe komunhu oo he va kwafele va pondole.
[Eshangelo lopedu]
a Nonande oshitukulwa eshi otashi yandje elitulemo kekwatafano le likalekelwa olo hali kala pokati kooxe novanamati, omafinamhango oo a kundafanwa mo otaa dulu yo okuyukifwa kekwatafano olo hali kala pokati kooxe novanakadona.