Omesho oye a alula ko aha tale oinima yongaho

“Omesho ange a alula ko, a ha tale koinima yongaho, [pe nge omwenyo paudaneko loye, OB-1986].” — EPS. 119:37.

1. Omesho okwa fimana shi fike peni?

OMESHO etu kae fi tuu oshinima shi na ondilo! Omesho ohae tu kwafele tu dule okumona oinima oyo ye tu dingilila, tu i konenene moule nosho yo okumona omaluvala ayo. Omesho etu ohae tu kwafele tu mone ookaume ketu ovaholike ile oinima ya nyika oshiponga oyo tu na okuhenuka. Omesho ohae tu kwafele yo tu dule okutala ewapalo loinima, eshito likumwifi nosho yo oumbangi oo tau ulike kutya Kalunga oko e li nokwa tumbala. (Eps. 8:4, 5; 19:2, 3; 104:24; Rom. 1:20) Molwaashi omesho oo oshinima sha fimana osho hashi longele kumwe nomadiladilo, ohaa dana onghandangala mokumona kwetu eshiivo lokushiiva Jehova nosho yo okukala tu na eitavelo muye. — Jos. 1:8; Eps. 1:2, 3.

2. Omolwashike tu na okulungamena osho hatu tale, noshike hatu dulu okulihonga meilikano lomupsalme umwe?

² Osho hatu tale otashi dulu yo oku tu nwefa mo nai. Ekwatafano olo li li pokati kokutala nosho yo omadiladilo etu oli na eenghono dihapu, nomolwaasho osho hatu tale otashi dulu okupendula omahalo momitima detu ile oku a xwameka. Molwaashi otu li mounyuni ou tau pangelwa kuSatana Ondiaboli nomu na ovanhu vehe na eenghedi nove hole omalihafifo, ohatu mono lwoikando omafano nohatu lombwelwa omitotolombo odo tadi dulu oku tu ningifa tu twalwaatwalwe, nokuli nonande oinima ya tya ngaho otwe i tale ashike oule wokafimbo. (1 Joh. 5:19) Onghee hano, itashi kumwifa eshi omupsalme umwe a li a indila Kalunga a ti: “Omesho ange a alula ko, a ha tale koinima yongaho, [pe nge omwenyo paudaneko loye, OB-1986].” — Eps. 119:37.

Nghee omesho etu taa dulu oku tu pukifa

3-5. Omahokololo Ombibeli elipi taa ulike kutya osha nyika oshiponga okweefa tu hongaulwe komesho etu?

³ Natu tale kwaasho sha li sha ningilwa omukainhu wotete Eva. Satana okwa li a lombwela Eva kutya omesho aye otaa ka “pashuka” ngeenge okwa li oshiimati “komuti wokushiiva ouwa nowii.” Eva oku na okukala kwa li a tunhukwa okuuda kutya omesho aye otaa ka “pashuka.” Ehalo laEva lokulya oshiimati osho va li va dilikwa vaha lye ola li la xwama neenghono eshi a li a ‘tala omuti oo muwa nokulya ndele tau hafifa omesho.’ Okutala kwaEva komuti nokahalu okwa li kwe mu ningifa aha dulike koshipango shaKalunga. Omushamane waye Adam naye ka li a dulika kuKalunga, naasho osha etela ovanhu aveshe oilanduliko inyikifa oluhodi. — Gen. 2:17; 3:2-6; Rom. 5:12; Jak. 1:14, 15.

⁴ Pefimbo laNoa, ovaengeli vamwe ova li yo va nwefwa mo kwaasho va li va mona. Genesis 6:2 okwa popya shi na sha novaengeli ovo a ti: “Ovana ovamati vaKalunga va mona ovana oukadona vovanhu va li vawa, ndele vo ve likufila ovakainhu aveshe ava va hala.” Okutala nokahalu ovanakadona vovanhu okwa li kwa pendula movaengeli ovo ovanashibofa ehalo lihe fi lopaushitwe lokuya momilele novanhu, novaengeli ovo ova li va dala ounona ve hole elongifo leenghono. Owii wovanhu vopefimbo olo owa li wa etifa okuhanaunwa po kwovanhu aveshe, na Noa noukwaneumbo waye ovo aveke va li va xupifwa. — Gen. 6:4-7, 11, 12.

⁵ Omafelemido konima yaasho, Omuisrael umwe wedina Akan okwa li a hongaulwa komesho aye ndele ta vake po oixuulwa imwe oyo ya li ya dja moshilando Jeriko osho va li va kwata ko. Jehova okwa li e va lombwela kutya oinima aishe moshilando osho oi na okuhanaunwa po, kakele koinima imwe oyo va li ve na okutwala moshikefa shaYe. Ovaisrael ova li va londwelwa taku ti: ‘Lungameni shili mu kukume eshi sha yapulilwa ehanauno, muha hangike kokahalu,’ ndele tamu kufa oinima imwe moshilando. Oshiwana shaIsrael osha li sha findwa molwoodi moshilando Ai, navahapu vomuvo ova li va dipawa, molwaashi Akan ka li a dulika kuJehova. Akan ka li a holola enyono laye fiyo osheshi oumbudi waye wa li wa nyanekwa pomutenya. Akan okwa ti: “Onda mona” oixuulwa, “ame nde i haluka ndele nde i kufa.” Okahalu komesho oke mu hanaunifa po pamwe “naashishe shaye.” (Jos. 6:18, 19; 7:1-26, yelekanifa NW.) Akan okwa li a haluka momutima waye oinima oyo va li va lombwelwa vehe i kufe.

Otwa pumbwa okukala tu na elipangelo

6, 7. Satana luhapu oha longifa “omakoto” elipi opo e tu yule, novashiivifi voipindi ohave a longifa ngahelipi?

⁶ Ovanhu kunena ohava yelekwa monghedi ya faafana naayo yaEva, yovaengeli ovanashibofa nosho yo Akan. Limwe ‘lomomakoto’ aSatana olo ha longifa okupukifa ovanhu neenghono olo ‘okahalu komesho.’ (2 Kor. 2:11; 1 Joh. 2:16) Ovashiivifi voipindi vokunena ove shii nawa kutya omesho okwa kala haa nwefa mo ovanhu okudja nale. Omunawino umwe moinima yopangeshefa wokuEuropa okwa ti: “Omesho oo oshuuditifi hashi hongaula omunhu shi dule ikwao aishe. Luhapu omesho ohaa dulu eenghono oyuuditifi ikwao, noku na eenghono oku tu ningifa oinima oyo tu shii kutya kaiwa.”

⁷ Itashi kumwifa eshi ovashiivifi voipindi hava tula omafano mahapu momauliko nelalakano lokunana omesho ovanhu neenghono nokupendula omahalo avo va kale va hokwa oilongomwa yavo ile eyakulo lavo. Omukonakoni umwe woinima wokOilongo yaHangana oo a konakona nghee omashiivifo oipindi haa nwefa mo ovanhu okwa ti kutya omashiivifo oipindi “ihaa kala ashike a nuninwa okuyandja ouyelele, ndele osho sha fimanenena osho okulinyengifa omunhu opo a katuke eenghatu.” Luhapu ovanhu ohava longifa momashiivifo oipindi oinima oyo hai pendula omahalo opamilele. Onghee hano, osha fimanenena okukala hatu lipangele shi na sha naasho hatu tale nosho yo osho hatu diladila.

8. Ombibeli oya divilika ngahelipi efimano lokukala twa lungamena osho hatu tale?

⁸ Ovakriste vashili inava lya olusha lokuhakwatwa kokahalu komesho ile kombelela. Onghee hano, Eendjovo daKalunga otadi tu ladipike tu lipangele shi na sha noinima oyo hatu tale nosho yo oyo twa hala. (1 Kor. 9:25, 27; lesha 1 Johannes 2:15-17.) Omulumenhu omuyuki Job okwa li a didilika kutya ope na ekwatafano la kola pokati kokutala nosho yo osho twa hala. Okwa ti: “Ame nda udafana nomesho ange: ndi tale ngahelipi kokakadona?” (Job 31:1) Job ka li ashike e lidilika okukuma omukainhu monghedi inai koshoka paenghedi ndele ka li yo a efa a diladile oinima inai koshoka. Jesus okwa li a divilika kutya otu na okukaleka omadiladilo etu a koshoka, eshi a ti: “Okeshe tuu ou ta tale omukainhu nokahalu, oye okwe mu haela momutima waye.” — Mat. 5:28.

Oinima yongaho oyo tu na okuhenuka okutala

9. (a) Omolwashike twa pumbwa okukala twa lungama ngeenge hatu longifa o-Internet? (b) Oilanduliko ilipi tai dulu okuhanga omunhu nokuli nonande okwa tala ashike efano loipala oule wokafimbo?

⁹ Kunena ovanhu vahapu mounyuni ohava “tale” omafano oipala, unene tuu ko-Internet. Oinima ya tya ngaho inatu pumbwa nokuli oku i konga, ndele ohai lieta ashike kuyo vene. Ngahelipi mbela? Eshiivifo lonhumba li na efano tali hokwifa otali dulu okuholoka ombadilila kokombiyuta yoye. Ile otashi dulika omunhu a yakule etumwalaka ko-Internet olo tali monika la fa inali nyika oshiponga ndele ngeenge okwe li patulula otali ulike efano loipala olo la nuninwa oku shi ninga shidjuu oku li dima. Nokuli nongeenge omunhu okwa tale efano loipala ombadilila fimbo ine li dima, efano la tya ngaho ola kuma nale omadiladilo aye. Okutala ashike omafano oipala oule wokafimbo otaku dulu okweetela omunhu oilanduliko inyikifa oluhodi. Oilanduliko oyo otai dulu okukala ya kwatela mo eliudo li udite etimba nokuhadimbwa diva omafano oipala. Ndele osho shinyikifa oluhodi natango, omunhu “ou ta tale” owina oinima ya tya ngaho otashi ulike kutya ina dipaa omahalo mai momutima waye. — Lesha Ovaefeso 5:3, 4, 12; Kol. 3:5, 6.

10. Omolwashike ounona ovo unene hava dulu okukokwa noupu komafano oipala, nokutala omafano oipala otaku dulu okweetifa oilanduliko ilipi?

¹⁰ Ounona otava dulu okukokwa komafano oipala omolwokatale kavo konawa kopaushitwe. Ndele ngeenge osho osha ningwa, otashi ka kuma etaleko lavo li na sha nomilele oule wefimbo lile. Odjo imwe oya ti kutya oidjemo ya tya ngaho otai dulu okuningifa ounona va kale ve na etaleko la puka li na sha nomilele ndele tashi “kala shidjuu okukala ve na ekwatafano liwa nolopahole navamwe, tava kala ve na etaleko lii li na sha novakainhu, oshi na oupu va pikwe kokutala omafano oipala, noinima ya tya ngaho otai dulu okuya moshipala oilonga yavo yokofikola, okunyona po oukaume nosho yo ekwatafano noukwaneumbo.” Otava dulu nokuli okuhangwa koilanduliko ya nyika oshiponga konima ngeenge ova hombola ile va hombolwa.

11. Yandja oshihopaenenwa u ulike nghee sha nyika oshiponga okutala omafano oipala.

¹¹ Omukriste umwe okwa popya shi na sha naasho sha li she mu ningilwa omolwokutala omafano oipala a ti: “Nonande onda li nda pikwa koinima ihapu fimbo inandi ninga Ondombwedi, osha li shidjuu neenghono okweefa po okutala omafano oipala. Natango ohandi papala omafano oo tae uya momadiladilo ange inandi shi teelela ngeenge nda udu omadimba onhumba, omusika, handi tale oshinima shonhumba ile ngeenge omadiladilo ange taa twalwaatwalwa. Oshinima sha tya ngaho ohandi kondjo alushe nasho efiku keshe.” Omumwatate umwe vali okwa li yo ha tale omafano oipala fimbo a li okaana moifo yaxe oo ehe fi omwiitaveli ngeenge ovadali vaye va li va dja mo meumbo. Okwa ti: “Omafano a tya ngaho okwa li a nwefa nge mo nai eshi ndi munini. Nokuli nonande opa pita omido 25 paife, ohandi dimbuluka natango omafano amwe oo nda mona. Nonande ondi kendabale nda mana mo ndihe a diladile, ohae uya mo ashike momadiladilo ange. Osho ohashi ningifa nge ndi kale ndi udite etimba nonande ihandi kala handi diladila kombinga yomafano oo.” Kashi li tuu pandunge okuhenuka okutala oinima yongaho opo uha kale wa wililwa po komaliudo a tya ngaho! Mbela ongahelipi omunhu ta dulu okupondola okuninga ngaho? Okwa pumbwa okuninga eenghendabala opo ‘ediladilo keshe e li tule meti li dulike kuKristus.’ — 2 Kor. 10:5.

12, 13. Ovakriste ove na okuhenuka okutala oinima yongaho ilipi, nomolwashike?

¹² Omalihafifo oo taa xumifa komesho ohole yokuhola omaliko ile oumhulile ile oo a nyika elongifo leenghono, etileshi lohonde nosho yo omadipao oku li “oinima ilengifa,” ile tu tye, oinima yongaho. (Lesha Epsalme 101:3.) Ovadali Ovakriste ova pewa oshinakuwanifwa kuJehova shokutokola kutya oshike shi na okutalwa momaumbo avo. Oshoshili kutya havaKriste aveshe vashili tava ka kufa ombinga owina moumhulile. Natango, ovadali ova pumbwa okulungamena eefilima, eeprograma do-TV odo hadi dana tadi litwikile, omaudano eevidio, omambo oiyolifa nosho yo omambo ounona oo taa xwaxwameke oumhulile. — Omayel. 22:5.

¹³ Kutya nee otu li ovanyasha ile ovakulunhu, omesho etu kae na okuhokwa omaudano eevidio omo mu na omaudano elongifo leenghono nomadipao manyanyalifi. (Lesha Epsalme 11:5, NW.a) Katu na okweefa omadiladilo etu a yandje elitulemo koinima aishe oyo Jehova a tokola. Natu dimbuluke kutya Satana okwa hala okunwefa mo omadiladilo etu. (2 Kor. 11:3) Nokuli nomalihafifo oo tashi dulika a talwa ko kutya oku li nawa, otaa dulu oku tu manena po efimbo ngeenge ohatu longifa efimbo lihapu muo, tashi dulika e tu imbe okuninga ekonakonombibeli loukwaneumbo, okulesha Ombibeli efiku keshe nosho yo okulilongekidila okwoongala. — Fil. 1:9, 10.

Natu shikule oshihopaenenwa shaJesus

14, 15. Oshike shididilikwedi shi na sha neyeleko etitatu olo Satana a li a yeleka nalo Jesus, na Jesus okwa li e li finda ngahelipi?

¹⁴ Mupya munene, itatu dulu okuhenuka filufilu okutala oinima yongaho mounyuni ou woukolokoshi. Jesus naye okwa li a yelekwa opo a tale oinima ya tya ngaho. Eshi Satana a li a kendabala oshikando oshititatu okuningifa Jesus aha longe ehalo laKalunga, ‘Satana okwe mu kufa ko vali a ya naye komhunda ile unene, ndee te mu ulikile omauhamba aeshe omounyuni nefimano lao.’ (Mat. 4:8) Omolwashike Satana a li a ningila ngaho? Nopehe na omalimbililo, okwa li a hala okulongifa enwefemo lomesho li na eenghono. Okutala kewapalo lomauhamba aeshe omounyuni okwa li taku dulu okuyula Jesus ndele ta kala a hala efimano lomounyuni. Mbela Jesus okwa li e linyenga ngahelipi?

¹⁵ Eshi Ondiaboli ya li ya ulikila Jesus omauhamba ounyuni, ka li a efa omutima waye u kwatwe komahalo a puka noka li a diladila tete shi na sha naasho kwa li ta pewa kOndiaboli opo e shi anye nawa. Jesus okwa li a anya oinima oyo a li ta pewa nopehe na okwoongaonga a ti: “Dja po, Satana.” (Mat. 4:10) Jesus okwa li a yandja elitulemo kekwatafano laye naJehova nokwa li a nyamukula metwokumwe naasho a li a lalakanena monghalamwenyo, sha hala okutya, okulonga ehalo laKalunga. (Heb. 10:7) Oshidjemo, Jesus okwa li a kondjifa nomupondo omakoto aSatana eshi a li ta kendabala oku mu yula.

16. Oilihongomwa ilipi hatu dulu okulihonga monghedi omo Jesus a li a kondjifa omayeleko aSatana?

¹⁶ Ohatu dulu okulihonga shihapu koshihopaenenwa shaJesus. Shotete, kape na omunhu a lya olusha lokuhakotokelwa kuSatana. (Mat. 24:24) Oshitivali, osho hatu tale unene otashi dulu okuxwameka omahalo omitima detu, kutya nee onawa ile onai. Oshititatu, Satana ota ka ninga ngaashi ta dulu opo a longife ‘okahalu komesho’ e tu ningife tu twalwaatwalwe. (1 Pet. 5:8) Oshitine, nafye ohatu dulu okukondjifa Satana, unene tuu ngeenge otwa kala hatu katuka eenghatu nopehe na okwoongaonga. — Jak. 4:7; 1 Pet. 2:21.

Kaleka eisho loye “li li nawa”

17. Omolwashike shi li pandunge okuninga etokolo kutya ohatu ka ninga po shike fimbo inatu mona oinima yongaho?

¹⁷ Okuliyapulila kwetu Jehova okwa kwatela mo okuninga eudaneko la kwata moiti lokuhenuka okutala oinima yongaho. Metwokumwe neano olo twa ninga lokulonga ehalo laKalunga, nafye ohatu ningi ngaashi omupsalme umwe oo a ti: “Eemhadi dange ohandi di kelele, ndi ha lyate nande melila loulunde, ame ndi shikule ondjovo yoye.” (Eps. 119:101) Itashi ka kala pandunge okuteelela fiyo osheshi tu wete oinima yongaho opo tu tokole kutya oshike tu na okuninga po. Otwa yelifilwa nawa kutya oinima ilipi ya tokolwa kOmishangwa. Omakoto aSatana otu a shii. Mbela opefimbo lilipi Satana a li a yeleka Jesus a shitukife omamanya omungome? Okwa li a yeleka Jesus konima eshi a li e lidilika oikulya omaufiku nomitenya 40 nokwa fya ‘ondjala.’ (Mat. 4:1-4) Satana oha teelele pefimbo olo twa nghundipala noshi na oupu tu liyandje komayeleko. Onghee hano, paife olo efimbo olo twa pumbwa okulilongekidila eenghalo da tya ngaho. Inatu ongaonga! Ngeenge otwa kaleke alushe momadiladilo eliyapulo letu olo twe liyapulila Jehova, ohatu ka kala twa tokola toko okwaalula ko omesho etu koinima yongaho. — Omayel. 1:5; 19:20.

18, 19. (a) Eyooloko lilipi li li pokati keisho olo “li li nawa” nosho yo olo ‘li li nai’? (b) Omolwashike sha fimana okukala hatu dilonga kombinga yoinima oyo ya fimana, nOvafilippi 4:8 ove tu pa omayele elipi moshinima osho?

¹⁸ Efiku keshe ohatu mono oinima ihapu tai hokwifa omesho. Ndele nande ongaho, osha fimanenena okudulika kekumaido laJesus olo tali ti kutya natu kaleke eisho letu “li li nawa.” (Mat. 6:22, 23) ‘Eisho li li nawa’ ohali yandje elitulemo filufilu kelalakano limwe, sha hala okutya, kokulonga ehalo laKalunga. Mepingafano naasho, eisho olo ‘li li nai’ ohali kala la nyika oukengeleledi noli na okahalu nohali nanwa koinima yongaho.

¹⁹ Natu dimbuluke kutya omesho etu ohaa nwefa mo omadiladilo etu, ofimbo omadiladilo etu haa nwefa mo omitima detu. Onghee hano, osha fimana okukala hatu dilonga koinima oyo ya fimana. (Lesha Ovafilippi 4:8.) Natu twikile okwiilikana ngaashi omupsalme umwe oo a ilikana a ti: “Omesho ange a alula ko, a ha tale koinima yongaho.” Opo nee eshi hatu kendabala okukatuka metwokumwe neilikano olo, ohatu dulu okukala nelineekelo kutya Jehova ote ke tu ‘pa omwenyo paudaneko laye.’ — Eps. 119:37, yelekanifa no-OB-1986; Heb. 10:36.

[Omashangelo opedu]

Oto dimbuluka?

• Ekwatafano lilipi li li pokati komesho, omadiladilo nosho yo omitima detu?

• Omolwashike sha nyika oshiponga okutala omafano oipala?

• Omolwashike sha fimana okukaleka eisho letu “li li nawa”?

[Efano pepandja 26]

Ovakriste ove na okuhenuka okutala oinima yongaho ilipi?