Omapulo a dja kovaleshi . . .
Kain okwa li a hanga peni omukulukadi waye?
▪ “Omukulukadi waKain okwa dja peni ngeenge Adam naEva ova li ashike ve na ounona vavali Kain naAbel?” Nonande epulo olo ohali pulwa luhapu kovakembauli vOmbibeli, Ombibeli oya yandja ouyelele wokondadalunde oo tau tu pe enyamukulo tali mbilipaleke.
MuGenesis etukulwa eti-3 neti-4 omu na ouyelele oo tau shikula apa: (1) Eva oye “ina yaaveshe ava ve nomwenyo.” (2) Opa li pa pita efimbo pokati kokudalwa kwaKain naashi a ka yamba eyambo laye olo la li inali hokiwa kuKalunga. (3) Konima eshi Kain a li a lombwelwa a ye a ka ninge “epongo nomutewatewi,” okwa li a tila okudipawa ‘kukeshe tuu ou’ te mu mono. (4) Kain okwa li a tulwa edidiliko kuKalunga opo e mu amene aha dipawe kovamwaina ile kovapambele vamwe. (5) “Konima yefimbo, NW” Kain okwa li a nangala nomukulukadi waye “medu laNod (Eelaelo).” — Genesis 3:20; 4:3, 12, 14-17.
Kokutala kouyelele oo wa popiwa metetekelo, ohatu dulu okufika pexulifodiladilo kutya omukulukadi waKain okwa li womoludalo laEva, oo ina shiivika kutya okwa dalwa naini. Genesis 5:4 okwa ti kutya momukokomoko womido 930 odo Adam a kala nomwenyo, okwa li ‘e novana ovamati noukadona.’ Doshili, Ombibeli inai popya kondadalunde kutya omukulukadi waKain okwa li omonakadona waEva. Ndele oushili oo kutya omukulukadi oo okwa ka tumbulwa ashike konima eshi Kain a li a lombwelwa kutya ota ka ninga omutewatewi, otashi ulike kutya opa li pa pita efimbo lile notashi dulika omukulukadi oo a li omutekulu waAdam naEva. Onghee hano, Amplified Old Testament oya ti kutya omukulukadi waKain oku li “umwe womoludalo laAdam.”
Omuyandjimulombo umwe wOmbibeli womefelemudo etimulongo netimuwoi, wedina Adam Clarke, okwa ti kutya Kalunga okwa li ashike a ninga po edidiliko molwaashi Kain okwa li a tila eshi oludalo laAdam la hapupala nola li la wana “okutota po omikunda dihapu.”
Ovanhu vamwe kunena inava dimina kutya Kain okwa li a hombola omumwainakadona waye ile omutekulu waAdam. Luhapu, ovanhu osho hava kala ve udite ngaho omolwoidila yavo ile molwaashi va tila kutya eegene dovapambele ohadi va ningifa va dale ounona vomalai. Ndele nande ongaho, F. LaGard Smith okwa shanga membo The Narrated Bible in Chronological Order a ti: “Kape na omalimbililo kutya ovamwainamati novamwainakadona votete ova li va hombolafana, nonande omapupi a ka landula ko okwa li taa ka kala e udite kutya oshinima osho inashi yuka.” Ndele shididilikwedi, Ovaisrael kava li va dilikwa odikilila okuhombolafana novapambele vopopepi fiyo osheshi Kalunga a ka yandja Omhango kuMoses mo 1513 K.O.P., oyo ya li ye va kelela okuhombola novapambele. — Leviticus 18:9, 17, 24.
Kunena, opa pita omayovimido mahapu okudja eshi ovadali vetu votete va kanifa ewaneneno. Omaupyakadi oo haa etifwa kunena keegene nosho yo komaufyuululwakwatya otashi dulika aha li po pefimbo lavo. Natango, oshifo shedina Journal of Genetic Counseling osha kundaneka kombinga yomakonakono amwe opo a ningwa, sha ti kutya ngeenge ovanhu ova hombolafana va dalwa kooina ile kooxe vamwe aveke, ounona vavo hanoupu tava ningi omalai ngaashi ovanhu vahapu va itavela. Onghee hano, osha yela kutya okuhombolafana nomupambele kasha li oupyakadi wa kwata moiti komapupi oo a li ko pefimbo lokukalamwenyo kwaAdam ile oo a li ko fimbo Noa ina dalwa. Onghee hano, ohatu dulu okufika pexulifodiladilo kutya omukulukadi waKain okwa li omupambele waye.