ٷشىنشى تاراۋ
قۇدايدىڭ ادامزاتقا قاتىستى قالاۋى قانداي؟
1. قۇداي ادامداردىڭ قالاي ٶمىر سۇرگەندەرىن قالايدى؟
قۇداي اۋەل باستان-اق ادامداردىڭ اۋىرماي، قارتايماي، باقىتتى دا باياندى ٶمىر سۇرگەندەرىن قالاعان. ول العاشقى ەر مەن ايەل — ادام مەن حاۋانى جاراتقاندا، ولاردى اسەم باققا قونىستاندىرعان. قۇداي ولاردىڭ بالالى-شاعالى بولعاندارىن، بۇكىل جەردى جۇماق قىلىپ كوركەيتكەندەرىن، جان-جانۋارلارعا قامقورلىق كورسەتكەندەرىن قالاعان (مۇسانىڭ 1-جازباسى 1:28؛ 2:8، 9، 15؛ 6-تۇسىندىرمەنى قاراڭىز).
2. ا) قۇداي ٶز نيەتىن ورىندايتىنىن قايدان بىلەمىز؟ ٵ) قۇداي جەردە قانداي ادامداردىڭ تۇرعانىن جانە ولاردىڭ قانشالىقتى ۇزاق ٶمىر سۇرگەنىن قالايدى؟
2 قۇدايدىڭ قالاۋى ورىندالىپ، جەر بەتىندە جۇماق ورنايتىن كەز كەلە مە؟ ەحوبا: «ايتقانىمدى مىندەتتى تۇردە ورىندايمىن. نيەتىمدى مىندەتتى تۇردە جۇزەگە اسىرامىن»،— دەگەن (يشايا 46:9—11؛ 55:11). ٴيا، ول نيەت ەتكەنىن مىندەتتى تۇردە ورىندايدى، وعان ەش نارسە كەدەرگى بولا المايدى. ەحوبا جەردى جاراتقاندا بەلگىلى ٴبىر ماقساتتى كوزدەگەن، ياعني ونى «بوس تۇرۋ ٷشىن» جاراتپاعان (يشايا 45:18، سىلتەمە). ول جەر بەتىنىڭ ادامدارعا تولعانىن قالايدى. قانداي ادامدارعا دەيسىز عوي؟ كيەلى كىتاپتا: «ادىلدەر [ٴتىلالعىش ادامدار] جەردى مۇرا ەتەدى، وندا ماڭگى باقي ٶمىر سۇرەدى»،— دەلىنگەن (ٴزابۇر 37:29؛ ايان 21:3، 4). ٴيا، قۇداي جەردىڭ ٵدىل ادامدارعا تولعانىن جانە ولاردىڭ ماڭگى ٶمىر سۇرگەنىن قالايدى.
3. اۋرۋ مەن ٶلىمدى كورگەندە، بىزدە قانداي سۇراقتار تۋىنداۋى مۇمكىن؟
3 بىراق بۇل دۇنيەدە اۋىرمايتىن جانە ولمەيتىن ادام جوق. كوپ ەلدە ادامدار ٴبىر-ٴبىرىن ٶلتىرىپ، سوعىسىپ جاتىر. قۇداي ٶمىرىمىزدىڭ وسىنداي بولعانىن قالامايدى. وندا ٶمىر نەگە قيىنشىلىققا تولى؟ قۇدايدىڭ و باستاعى قالاۋى نەگە ورىندالماي جاتىر؟ بۇل سۇراققا كيەلى كىتاپ قانا جاۋاپ بەرە الادى.
قۇدايدىڭ قاس جاۋى
4، 5. ا) ەدەم باعىندا حاۋاعا جىلان ارقىلى كىم سويلەدى؟ ٵ) ادال ادام قالايشا ۇرىعا اينالىپ كەتۋى مۇمكىن؟
4 كيەلى كىتاپتان قۇدايدىڭ شايتان ٸبىلىس دەگەن جاۋى بار ەكەنىن بىلەمىز. شايتان ەدەم باعىندا حاۋاعا جىلان ارقىلى سويلەگەن (ايان 12:9؛ مۇسانىڭ 1-جازباسى 3:1). ول حاۋاعا جىلاننىڭ ٶزى سويلەپ تۇرعانداي ەتىپ كورسەتتى (7-تۇسىندىرمەنى قاراڭىز).
5 شايتان قالاي پايدا بولدى؟ قۇداي ونى زۇلىم قىلىپ جاراتقان با؟ جوق! قۇداي جەردى جاراتقاندا، ول كوكتە پەرىشتە بولاتىن (ٵيۇپ 38:4، 7). ٴبىراق كەيىننەن وزگەرە باستاپ، اقىرىندا ىبىلىسكە اينالدى. پەرىشتەنىڭ وسىلاي وزگەرىپ كەتۋى مۇمكىن بە؟ مۇنى ٴبىر كەزدەرى ادال بولعان ادامنىڭ ۇرىعا اينالىپ كەتۋىمەن سالىستىرۋعا بولادى. ارينە، ول ۇرى بولىپ تۋىلعان جوق. ٴبىراق ول وزىنە تيەسىلى ەمەس نارسەنى قالاي باستاسا، سوسىن سول تۋرالى ويلاي بەرسە، ارام قالاۋى بويىن بيلەپ الۋى مۇمكىن. ال ٴساتى تۇسكەندە، ول ۇرلىق جاسايدى. وسىلايشا ۇرىعا اينالادى (جاقىپ 1:13—15 وقىڭىز؛ 8-تۇسىندىرمەنى قاراڭىز).
6. ٴبىر پەرىشتە قالاي قۇدايدىڭ جاۋىنا اينالدى؟
6 الگى پەرىشتەمەن دە سولاي بولدى. ەحوبا ادام مەن حاۋانى جاراتقاندا، ولارعا: «ٶسىپ-ٶنىپ كوبەيىڭدەر، جەر بەتىن تولتىرىڭدار»،— دەگەن بولاتىن (مۇسانىڭ 1-جازباسى 1:27، 28). سوندا الگى پەرىشتە: «سول ادامداردىڭ ٴبارى ەحوباعا ەمەس، ماعان تابىنسا دا بولادى عوي»،— دەپ ويلاسا كەرەك. وسىلاي ويلاعان سايىن، ول جاراتۋشى ەحوباعا ٴتيىستى نارسەنى قالادى. ول ادامداردىڭ وزىنە قۇلشىلىق ەتكەنىن كوكسەدى. ٴسۇيتىپ، حاۋاعا وتىرىك ايتىپ، ونى اداستىردى (مۇسانىڭ 1-جازباسى 3:1—5 وقىڭىز). بۇل ارەكەتكە بارۋىمەن ول شايتان ىبىلىسكە، قۇدايدىڭ جاۋىنا اينالدى.
7. ا) ادام مەن حاۋا نە ٷشىن ٶلدى؟ ٵ) ادامدار نەگە قارتايىپ ولەدى؟
7 ادام مەن حاۋا قۇدايدىڭ ٴتىلىن الماي، جەمە دەگەن جەمىستەن الىپ جەدى (مۇسانىڭ 1-جازباسى 2:17؛ 3:6). ولار ەحوباعا قارسى كۇنا جاسادى. ەحوبا ەسكەرتكەندەي، اقىرىندا ەكەۋى دە ٶلدى (مۇسانىڭ 1-جازباسى 3:17—19). ادام مەن حاۋادان تاراعان ۇرپاقتار دا كۇناكار بولدى. سوندىقتان ولار دا ولەتىن بولدى (ريمدىكتەرگە 5:12 وقىڭىز). ادام مەن حاۋانىڭ ۇرپاقتارى دا نەلىكتەن كۇناكار بولىپ تابىلاتىنىن ٴتۇسىنۋ ٷشىن، ٴبىر مىسال كەلتىرەيىك. نان پىسىرەتىن قالىپتىڭ مايىسقان جەرى بار دەلىك. وسى قالىپتا پىسكەن ناننىڭ بارىندە شۇقىر بولادى. ادام قۇدايعا مويىنسۇنباعاندا، كۇنا جاسادى. ٴبارىمىز ودان تاراعاندىقتان، كۇنا بىزگە دە بەرىلدى. كۇناكار بولعاندىقتان، ٴبارىمىز قارتايامىز جانە ولەمىز (ريمدىكتەرگە 3:23؛ 9-تۇسىندىرمەنى قاراڭىز).
8، 9. ا) شايتان ادام مەن حاۋانى نە نارسەگە سەندىرگىسى كەلدى؟ ٵ) ەحوبا بۇلىكشىلەردى نەگە بىردەن جويىپ تاستامادى؟
8 شايتان ادام مەن حاۋانى قۇدايدىڭ ٴتىلىن الماۋعا يتەرمەلەپ، ەحوباعا قارسى بۇلىك شىعاردى. ول ادام مەن حاۋانى ەحوبا وتىرىكشى دەگەنگە، ولاردان جاقسىلىقتى اياپ وتىرعان جامان بيلەۋشى دەگەنگە سەندىرگىسى كەلدى. ادامدارعا قۇدايدىڭ اقىل-كەڭەسى قاجەت ەمەس، نەنىڭ جاقسى، نەنىڭ جامان ەكەنىن ادام مەن حاۋا وزدەرى-اق شەشە الادى دەگىسى كەلدى. ەحوبا بۇل جاعدايدا قالاي ارەكەت ەتتى؟ ول بۇلىكشىلەردى جويىپ جىبەرىپ، بۇلىكتى توقتاتسا بولار ەدى. ٴبىراق بۇلاي ەتكەندە، شايتاننىڭ وتىرىك ايتقانى دالەلدەنبەس ەدى.
9 ەحوبا بۇلىكشىلەردى بىردەن جويىپ جىبەرمەي، ادامداردىڭ وزدەرى بي، وزدەرى قوجا بولىپ كورۋلەرىنە ۋاقىت بەردى. وسىلاي شايتاننىڭ وتىرىكشى ەكەنى جانە ادامزات ٷشىن نەنىڭ جاقسى ەكەنىن ەحوبا عانا بىلەتىنى دالەلدەنبەك ەدى. ال ٴسىز ادام مەن حاۋانىڭ شەشىمى تۋرالى نە ويلايسىز؟ ولاردىڭ شايتانعا سەنىپ، قۇدايعا مويىنسۇنباعاندارى دۇرىس بولدى ما؟ ولاردا باردىڭ ٴبارىن — كەمەلدى ٶمىر، اسەم ٷي، قىزىقتى جۇمىستى ەحوبا بەرگەن بولاتىن. ال شايتان ولارعا ەشقانداي جاقسىلىق جاساعان جوق. سول جەردە ٴسىز بولعانىڭىزدا، قالاي ارەكەت ەتەر ەدىڭىز؟
10. ٵربىر ادام قانداي تاڭداۋدىڭ الدىندا تۇر؟
10 بۇگىندە ٴبىز دە وسىنداي تاڭداۋدىڭ الدىندا تۇرمىز. ٴبىز بيلەۋشىمىز دەپ ەحوبانى تاڭداپ، شايتاننىڭ وتىرىكشى ەكەنىن دالەلدەي الامىز. نەمەسە بيلەۋشىمىز دەپ شايتاندى تاڭداي الامىز. ٴبىزدىڭ ٶمىرىمىز قانداي تاڭداۋ جاسايتىنىمىزعا بايلانىستى (ٴزابۇر 73:28؛ ناقىل سوزدەر 27:11 وقىڭىز). وكىنىشكە قاراي، بۇل دۇنيەدە قۇدايعا بيلەۋشى رەتىندە مويىنسۇناتىن ادامدار وتە از، ٴتىپتى جوقتىڭ قاسى. وسىعان قاراپ، دۇنيەنى بيلەپ وتىرعان قۇداي دەۋ قيىن. ەندەشە دۇنيەنى كىم بيلەپ وتىر؟
بۇل دۇنيەنى كىم بيلەپ وتىر؟
پاتشالىقتار وزىنىڭ مەنشىگىندە بولماسا، شايتان ولاردى يساعا ۇسىنا الار ما ەدى؟
11، 12. ا) شايتاننىڭ يساعا ايتقان سوزدەرىنەن نە بىلەمىز؟ ٵ) وسى دۇنيەنى شايتان بيلەپ وتىرعانىن قانداي تارماقتار كورسەتەدى؟
11 بۇل دۇنيەنىڭ بيلەۋشىسى كىم ەكەنىن يسا جاقسى بىلگەن. بىردە شايتان يساعا «الەمنىڭ بارلىق پاتشالىقتارى مەن ولاردىڭ ٴسان-سالتاناتىن كورسەتەدى». سوسىن: «ەگەر الدىما جىعىلىپ، ماعان ٴبىر رەت تابىنساڭ، وسىنىڭ ٴبارىن ساعان بەرەمىن»،— دەيدى (ماتاي 4:8، 9؛ لۇقا 4:5، 6). ويلاپ كورىڭىزشى، پاتشالىقتار ٶزىنىڭ قول استىندا بولماسا، شايتان ولاردى يساعا ۇسىنار ما ەدى؟ جوق. دەمەك، جەر بەتىندەگى ۇكىمەتتەردىڭ ٴبارى شايتاننىڭ مەنشىگىندە.
12 ٴسىز «قالايشا شايتان دۇنيەنىڭ بيلەۋشىسى بولا الادى؟ عالامدى جاراتقان قۇدىرەتتى قۇداي ەحوبا ەمەس پە؟!» دەيتىن شىعارسىز (ايان 4:11). دۇرىس ايتاسىز. ٴبىراق يسا «وسى دۇنيەنىڭ بيلەۋشىسى» شايتان ەكەنىن انىق ايتقان (جوحان 12:31؛ 14:30؛ 16:11). ەلشى پاۋىل شايتاندى «وسى دۇنيەنىڭ قۇدايى» دەپ اتاعان (قورىنتتىقتارعا 2-حات 4:3، 4). ەلشى جوحان دا: «ٴبىز قۇدايدان ەكەنىمىزدى بىلەمىز، ٴبىراق بۇكىل دۇنيە شايتاننىڭ بيلىگىندە»،— دەپ جازعان (جوحاننىڭ 1-حاتى 5:19).
شايتاننىڭ دۇنيەسى قالاي جويىلادى؟
13. ٴبىز نەگە جاڭا دۇنيە ورناعانىن قالايمىز؟
13 دۇنيەدەگى جاعداي جىلدان جىلعا ۋشىعىپ بارا جاتىر. سوعىس، جەمقورلىق، ارامدىق پەن زۇلىمدىق كوبەيۋدە. ادامدار قانشا تىرىسىپ باقسا دا، بۇل قيىندىقتاردى شەشە الماي جاتىر. الايدا جاقىندا قۇداي ارماگەددون دەپ اتالاتىن شايقاستا بۇل زۇلىم دۇنيەنى جويىپ، جەر بەتىنە جاڭا، ٵدىل دۇنيە ورناتادى (ايان 16:14—16؛ 10-تۇسىندىرمەنى قاراڭىز).
14. قۇداي ٶزىنىڭ پاتشالىعىنىڭ پاتشاسى ەتىپ كىمدى تاڭدادى؟ كيەلى كىتاپتا يسا تۋرالى الدىن الا نە ايتىلعان؟
14 ەحوبا جاڭا دۇنيەنى كوكتەگى ۇكىمەتىنىڭ كومەگىمەن ورناتادى. بۇل ۇكىمەت «قۇداي پاتشالىعى» دەپ اتالادى. ەحوبا بۇل پاتشالىقتىڭ پاتشاسى ەتىپ يسا ٴماسىحتى تاڭدادى. مىڭداعان جىل بۇرىن كيەلى كىتاپتا يسانىڭ «تىنىشتىق بەكزاداسى» بولاتىنى جانە ونىڭ ۇكىمەتى ماڭگى تۇراتىنى ايتىلىپ كەتكەن (يشايا 9:6، 7). يسا وسى ۇكىمەت تۋرالى قۇدايعا: «سەنىڭ پاتشالىعىڭ كەلسىن! سەنىڭ ەركىڭ كوكتەگىدەي جەر بەتىندە دە ورىندالسىن!»— دەپ دۇعا ەتۋدى تاپسىرعان (ماتاي 6:10). وسى باسىلىمنىڭ 8-تاراۋىنان بىلەتىنىمىزدەي، قۇداي پاتشالىعى دۇنيەدەگى بارلىق ۇكىمەتتىڭ ورنىن باسادى (دانيال 2:44 وقىڭىز). سوسىن بۇل پاتشالىق جەر بەتىن جۇماققا اينالدىرادى (11-تۇسىندىرمەنى قاراڭىز).
جاڭا دۇنيە جاقىن!
15. «جاڭا جەر» دەگەن نەنى بىلدىرەدى؟
15 كيەلى كىتاپتا: «ٴبىز ادىلدىك ورنايتىن جاڭا اسپان مەن جاڭا جەردى كۇتۋدەمىز»،— دەپ جازىلعان (پەتىردىڭ 2-حاتى 3:13؛ يشايا 65:17). كيەلى كىتاپتا كەيدە «جەر» دەپ وندا ٶمىر ٴسۇرىپ جاتقان ادامدار تۋرالى ايتىلادى (شەجىرەلەر 1-جازبا 16:31). سوندىقتان ادىلدىك ورنايتىن «جاڭا جەر» قۇدايعا مويىنسۇناتىن جانە ونىڭ ىقىلاسىنا بولەنگەن ادامداردى بىلدىرەدى.
16. جاڭا دۇنيەدە ٶمىر سۇرەتىندەر قۇدايدىڭ قانداي باتاسىنا كەنەلەدى؟ وسى باتاعا يە بولۋ ٷشىن نە ىستەۋىمىز قاجەت؟
16 يسا جاڭا دۇنيەدە ٶمىر سۇرەتىن ادامداردىڭ «ماڭگىلىك ومىرگە يە بولاتىنىن» ۋادە ەتكەن (مارقا 10:30). مۇنداي ومىرگە قول جەتكىزۋ ٷشىن نە ىستەۋىمىز قاجەت؟ مۇنى جوحان 3:16 مەن 17:3 تەن وقىپ بىلەمىز. ال ەندى كيەلى كىتاپ جەر بەتىندە ورنايتىن جۇماقتى قالاي سۋرەتتەيتىنىن كورەيىك.
17، 18. جەر بەتىندە تىنىشتىق پەن قاۋىپسىزدىك ورنايتىنىن قايدان بىلەمىز؟
17 زۇلىمدىق، سوعىس، قىلمىس پەن قاتىگەزدىك جوق بولادى. جاڭا دۇنيەدە زۇلىم ادامدار مۇلدەم بولمايدى (ٴزابۇر 37:10، 11). سونداي-اق قۇداي «جەرجۇزىندەگى سوعىستاردى توقتاتادى» (ٴزابۇر 46:9؛ يشايا 2:4). جەر بەتى قۇدايدى سۇيەتىن، ونىڭ ٴتىلىن الاتىن ادامدارعا تولى بولادى. سوندا ماڭگىگە تىنىشتىق ورنايدى (ٴزابۇر 72:7).
18 ەحوبانىڭ حالقىنا ەش قاۋىپ تونبەيدى. ەجەلدە يسرايل حالقى قۇدايدىڭ ٴتىلىن الىپ جۇرگەندە، قۇداي ولاردى قورعاعان. سودان ولار قاۋىپ-قاتەرسىز ٶمىر سۇرگەن (مۇسانىڭ 3-جازباسى 25:18، 19). جۇماقتا ٴبىزدى قورقىتاتىن ەش نارسە دە، ەشكىم دە بولمايدى. ٴبىز ماڭگىلىك بويى قاۋىپسىز ٶمىر سۇرەمىز (يشايا 32:18؛ ميحا 4:4 وقىڭىز).
19. جاڭا دۇنيەدە اس-اۋقات مول بولادى دەپ نەگە سەنىممەن ايتا الامىز؟
19 اس-اۋقات مول بولادى. «جەر بەتىنە استىق مول شىعادى، تاۋلاردىڭ باسىندا دا اعىل-تەگىل بولادى» (ٴزابۇر 72:16). ەحوبا «قۇدايىمىز باتاسىن توگىپ»، «جەر ٶز ٶنىمىن بەرەدى» (ٴزابۇر 67:6).
20. جەر جۇماققا اينالاتىنىن قايدان بىلەمىز؟
20 بۇكىل جەر بەتى جۇماققا اينالادى. ادامداردىڭ اسەم ۇيلەرى مەن تاماشا باقتارى بولادى (يشايا 65:21—24؛ ايان 11:18 وقىڭىز). بۇكىل جەر ەدەم سياقتى ادەمى باققا ورانادى. ەحوبا بىزگە قاجەتتىنىڭ ٴبارىن بەرەدى. كيەلى كىتاپتا ول تۋرالى: «الاقانىڭدى اشاسىڭ دا، بارشا تىرشىلىك يەلەرىنىڭ قاجەتىن بەرەسىڭ»،— دەلىنگەن (ٴزابۇر 145:16).
21. ادامدار مەن جانۋارلار تاتۋ ٶمىر سۇرەتىنىن قايدان بىلەمىز؟
21 ادامدار مەن جانۋارلار تاتۋ ٶمىر سۇرەدى. جانۋارلار ادامعا ەش زياندىق جاسامايتىن بولادى. كىشكەنتاي بالالار جىرتقىش اڭداردىڭ قاسىندا ەش قورىقپاي، ەمىن-ەركىن جۇرەدى (يشايا 11:6—9؛ 65:25 وقىڭىز).
22. يسا ناۋقاستار ٷشىن نە ىستەيدى؟
22 اۋرۋ بولمايدى. يسا جەردە بولعاندا، كوپ ادامدى اۋرۋلارىنان ايىقتىرعان (ماتاي 9:35؛ مارقا 1:40—42؛ جوحان 5:5—9). ال بولاشاقتا قۇداي پاتشالىعىنىڭ پاتشاسى رەتىندە ول جەر بەتىندەگى ٵربىر ادامدى ساۋىقتىرادى. سوندا ەشكىم دە: «مەن ناۋقاسپىن»،— دەمەيتىن بولادى (يشايا 33:24؛ 35:5، 6).
23. قۇداي قايتىس بولعاندارعا قاتىستى قانداي ۋادە بەردى؟
23 ولگەندەر تىرىلەدى. قۇداي كوز جۇمعان ميلليونداعان ادامدى ٴتىرىلتۋدى ۋادە ەتەدى. سول ۋاقىتتا «ادىلدەر دە، ادىلەتسىزدەر دە قايتا تىرىلەدى» (ەلشىلەردىڭ ىستەرى 24:15؛ جوحان 5:28، 29 وقىڭىز).
24. جۇماقتا ٶمىر سۇرگىڭىز كەلە مە؟
24 ٴبىز ەحوبا جايلى ٴبىلىم الىپ، ونىڭ كوڭىلىنەن شىعاتىنداي ٶمىر سۇرەمىز بە، الدە ٶز دەگەنىمىزبەن جۇرەمىز بە، تاڭداۋ ٶز ەركىمىزدە. ەگەر ەحوباعا قىزمەت ەتۋدى تاڭداساق، بولاشاعىمىز جارقىن بولىپ، باقىتتى ٶمىر سۇرەمىز. بىردە يسا ٶلىم اۋزىندا تۇرعان ٴبىر كىسىگە: «ساعان شىندىعىن ايتامىن، مەنىمەن بىرگە جۇماقتا بولاسىڭ»،— دەپ ۋادە ەتەدى (لۇقا 23:43). كەلەسى تاراۋدان يسا ٴماسىح تۋرالى، قۇدايدىڭ بولاشاعىمىزعا قاتىستى كەرەمەت ۋادەلەرىن ول قالاي ىسكە اسىراتىنى تۋرالى كوبىرەك بىلەمىز.