jûtdle — nuánârutigssáinauva navianartortakángitsok?
„OK’AUSEK’ jûtdle tupingnartutut sujunârpalugpoĸ,“ Charles Dickens inûsugkame agdlagpoĸ. „angnikitsunik pingârtitsinermit sínganerit isumaĸatigĩngíneritdlo puiugaussarput . . . ĸanortoĸ jûtdle ukioĸ nâvdlugo ingerdlale.“ Dickensip jûtdle nuánaringãnguatsiarpâ, nuánârninilo inungnut milliûnilingnut túniúpâ oĸalugtuat sôrdlo jûtdlime pisimassoĸ oĸalugtuaralugit. nunane amerdlasûne ilerĸorissauvoĸ jûtdlip únúkûtâ ilaĸutarît katerisimârdlutik oĸalugtuaĸ táuna atuvfássíssutigissardlugo. (Amerikame præsidentiugalûp Franklin Rooseveltip tamána ilerĸorâgôĸ.) Charles Dickensip toĸunerane mêraĸ pilerpoĸ: „Dickens toĸugame? tauva jûtdlip inuátaoĸ toĸúsava?“ kisiánile jûtdlip inua mêrarpagssuit takordlûineráne sule ũmârigsorujugssûvoĸ.
mêráináungitsutdle jûtdlisiorneĸ nuánersutut nuánârnartutdlo issigât, navianartutut issiginago. 1937-me australiamiup tusâmassap kivdlingneĸautigâ jûtdliarĸame igalãkut angmassúkut takussane: arnap utorĸassâp nanerût tigumiardlugo igsiavdlune jûtdlisiutit tusarnârpai, râdio nipikitsumik angmatitdlugo. áipâguane jûtdlip nalâne silame amerdlangârtunik katerisimârtitsivoĸ ĸuleĸutsiutdlugo „Carols by Candlelight“ (jûtdlisiutit nanerûtit ikumassut saniáne). taimailiorneĸ Australiame aussame únúkut pissarnigssamut nalerĸutdluarpoĸ, ernĩnardlo nuánarineĸartorujugssuángordlune. uvdlumíkut nuname tássane tamarme inuit katerisimârtarput nanerût tigumiardlugo jûtdlisiutinik erinarssoĸatigîngniardlutik.
ãmátaoĸ Fransip assisimiup jûtdlip sujuarsarnigssâ tamaviârutigâ. 1224-me jûtdlime nâlagiartitsivoĸ nerssutautit nerriviat piviussoĸ ugsigdlo siutitôrdlo ûmassut saneralugit, igdloĸarfingmioĸatime ilarpagssue nuánârtingârdlugit. nerssutautit nerriviat ĸitigalugo takoránersutut inigssititigaĸ ernĩnaĸ tamanit nuánarineĸardlune atorneĸartalerpoĸ, jûtdlivdlo nalâne katûgdlit angerdlarsimavfîne oĸalugfînilo takugssaussardlune. oĸalugfingme Santa Maria in Aracoelime Romamĩtume takugssaussarput nerssutautit nerriviat ĸitigalugo takoránersutut inigssititigaĸ nâlungiarssugtâ kûltimik ujarĸanigdlo erdlingnartunik pínersugaussoĸ. arnat ĸitornatik tássungnáutarpait „nâlungiaĸ ivdlernartoĸ“ atarĸiartordlugo. inûssaliap erĸânĩput agdlagarparujugssuit silarssuarmit tamarmit tákúsimassut kutsiûtinik tupingnartuliornigssamigdlo ĸínutinik imagdlit.
Tuluit-nunãne dronning Victoriap uviatalo, prins Albertip tyskinik nagguveĸartup, orpiliaĸ tamanit nuánarineĸalersípât 1841-me orpiliaĸardlutik jûtdlisioramik. ernĩnaĸ tyskisut Weihnachtsbaum tulungne nuánarineĸangâlerpoĸ. kingusingnerussúkut palasit mardluk tuluit nâlagauvfiánut atassunit ilagîngnêrsut sujúnersûtigât St. Paul’s Cathedralip Londonimĩtup orpilialersornigssâ nerssutautitdlo nerriviat ĸitigalugo takoránersutut inigssititigalersornigssâ. sujúnersûtât akerdlilerneĸarpoĸ, taimáitumigdlo kúnge George V nangmineĸ ĸínuvigineĸarpoĸ orpiliat mardluk oĸalugfíssârssuarmut túniuterĸuvdlugit, taimailiorpordlo. taimanernîtdle nerssutautit nerriviat ĸitigalugo takoránersutut inigssititigaĸ orpiliatdlo oĸalugfingme tássane decemberime takugssaussarput, ilagîtdlo nâggârtûssut avdlat ássersûtit tamáko atortalersimavait.
nunane ássigĩngitsune jûtdlime ilerĸûjuartut ássigĩngitdlat, tamarmigdle ássigĩssutigât jûtdlip alutornangârnera nanerûtit naussutdlo orpîtdlo ĸorsûjuáinartut, nerssutautit nerriviat ĸitigalugo takoránersutut inigssititigkat jûtdlisiutitdlo, nagdliútorsiornerit tuníssutinigdlo tunioraineĸ atorneĸartarmata. — inugpagssuarnut akiugagssáungitsumik kajungernartut. „atautsimigdlũnît mêraĸarnerpa isumaĸángitsumik ukiup únuisa tamarmik jûtdliaraĸ nuánernerpârtarigât?“ histôriamik ilisimatôĸ Pimlott aperivoĸ. kisiánile jûtdle taima nuánertigigpat, sôrme ajorusûtausínaussumik ilaĸángínersoĸ aperĸutigineĸásava? imaingmat: jûtdlip pilerfia pivdlugo piviussut nuánerpatdlãngitdlat, kingunerilo navianarsínauvdlutik. ĸanoĸ ilivdlutik?