’Jehovap ullussaanit’ aniguinissaq
„Angeqaaq [Jehovap] ullua siooranaqalunilu, kina ataniarsinnaanerpa?“ — JOEL 2:11.
1. Sooq ’Jehovap ullua siooranaqisoq’ tipaatsuutigissavarput?
’SIOORANAQAAQ’! Guutip pruffiitiata Joelip ’Jehovap ullua angisooq’ taama allaatigaa. Uagulli Jehovamik asannittut Jesusillu utertitsissutitut pilliutaa tunngavigalugu taassumunnga tunniulluinnarsimasut, Jehovap ullussaata qanilliartornera annilaangassutigisariaqanngilarput. Ulloq taanna ataqqinartorujussuussaaq, tassaassallunili ulloq annaffissaq, ulloq pissutsit aaqqissuussaanerannit ajortumit ukiuni tuusintilikkuutaani inuiannut erloqisitsisumit aniguiffissaq. Ulloq taanna eqqarsaatigalugu Joelip Guutip innuttai kajumissaarpai ’siooraqqunagit qiimasoqqullugillu tipaatsoqqullugit, Jehova tupinnangaartumik iliuuseqarmat’, imalu nangippoq: „Kinaluunniit [Jehovap] aqqanik torlorfiginnittoq annaanneqassaaq.“ Taamanikkussaq Guutip naalagaaffiata ataani „[Jehovap] oqaasia naapertorlugu annaffissaqassaaq aniguisunut [Jehovap] qaaqqusaanut.“ — Joel 2:11, 21, 22; 3:5.
2. Guutip siunertai naammassillugit qanoq pisoqassava (a) ’Naalakkap ulluani’? (b) ’Jehovap ullussaani’?
2 Jehovap ullussaa siooranaqisoq tassaanngilaq ’Naalakkap ullua’ sarĸúmersitat 1:10-mi eqqaaneqartoq. Naalakkap ullua takorruukkat 16-it sarĸúmersitat-ni kapitalini 22-ni eqqartorneqartut eqquunnerannut attuumassuteqarpoq. Tamatumani aamma pineqarpoq pisussat Jesusip ajoqersukkami ima aperimmanni siulittuutigisaasa piviusunngorfissaat: „Qaqugu tamakku taamaalissappat, sunalu najuinissannut pissutsillu aaqqissuussaanerata naggatissaanut nalunaaqqutaassava?“ Nunarsuarmi ’sorsunnerit, kaannerit, uumissuineq, toqorarneq iluaatsuliornerillu’ siooranartut Jesusip qilammit najuineranut ilisarnaataasimapput. Alianartut tamakku amerliartuinnartillugit Jesusip inuit Guutimik mianerinnittut tuppallersarniarlugit ajoqersukkani aallartissimavai „Naalagaaffimmik nutaarsiassaq nuannersoq . . . nunarsuarmi inuit najugarisaanni tamarsuarmi inuiaqatigiit tamarmik nalujunnaarutissaannik“ oqaluussissutigeqqullugu. Taava Naalakkap ulluata pingaarnerpaaffiatut pissutsit aaqqissuussaanerannut maanna atuuttumut „naggatissaq“, Jehovap ullua siooranaqisoq, nalliutissaaq. (Matiuse 24:3-14, NV; Lúkarse 21:11) Ullormi tassani Jehovap Satanip silarsuaanut ajortunngorsimasumut eqqartuussutaa naammassineqarasuassaaq. „Qilak nunalu sajutsi[ssavai]. Kisianni [Jehova] innuttaasa qimarnguigissavaat.“ — Joel 4:16.
Noap nalaani Jehovap iliuusii
3. Ullumikkut pissutsit qanoq ilillutik Noap ulluini pissutsinut assinguppat?
3 Ullumikkut silarsuarmi pissutsit ukiut 4000-it sinnerlugit matuma siorna ’Noap ulluini’ pissutsinut assingupput. (Lúkarse 17:26, 27) 1 Moses 6:5-imi ima atuarpugut: „[Jehovalli] paasigamiuk nunami inuit ajussusiat annertusiartuinnartoq, piumasaallu pilersaarutaallu ajortuinnaasut.“ Ullumikkuttaaq taamaappoq! Ajussuseq, piumatussuseq asanniuissuserlu sumi tamaani atugaapput. Ilaannikkut isumaqarsinnaavugut inuiaat ajussusiat ajornerulersinnaanngitsoq. Kisianni Paulusip ’ullut kingulliit’ pillugit siulittuutaa suli eqquukkiartorpoq: ’Inuit ajortut salloqittaapiluttullu ajoriartorsinnararaat tammartitsisarlutillu tammartitaasarlutillu.’ — 2 Timûtiuse 3:13.
4. Itsarli eqqunngitsumik upperisarsiorneq sunik sunniuteqartarsimava?
4 Upperisarsiornerup Noap nalaani inuiaat akornanni pissutsit pitsaanerulersissinnaasimavai? Naamik, akerlianik taamanikkut eqqunngitsumik upperisarsiornerup pissutsit ajorsiartuinnartissimavai. Siuaasavut siulliit ’kuukkooriaasarsuup angisuup pulateriaarsutoqqap Diaavulumik Satanimillu taaneqartup’ ajoqersuinerluutaanit salloqittarneqarput. Kinguaariit marluk Adamip kingorna inuusut „[Jehova] aqqagut torlorfigisalerpaat“, qularnanngitsumik mitaatigalugu. (sarĸúmersitat 12:9; 1 Moses 3:3-6; 4:26) Tamatuma kingorna inngilit pikitsitsisut Guutimut tunniusimanertik taamaatillugu inuttut timeqalerput eqqunngitsumik inuit panii pinnersut atoqatiginiarlugit. Arnat taakku inorujussuarnut Nefiliminik taaneqartunut inuiannik qunutitsisunut anaananngorput. Inngilipilunnit sunnerneqarlutik ’nunarsuarmi inuusut ilaat ataasiinnarluunniit pissusissamisut iliorsimanngilaq’. — 1 Moses 6:1-12.
5. Noap nalaa eqqarsaatigalugu Jesusip qanoq mianersoqqusimavaatigut?
5 Ilaqutariilli ataatsit Jehovamut assuarnaassusertik aalajangiuppaat. Taamaattumik Guutip ’Noa iluarnermik oqaluussisoq arfineq-pingatsiullugu aniguisippaa, ulersuaq silamiunut iluaatsunut nalliutikkamiuk’. (2 Pîtruse 2:5) Ulersuaq taamani ittoq Jehovap ullussaanut siooranaqisumut pissutsit aaqqissuussaanerannut matumunnga naggasiisussamut assersuutaavoq, Jesusilu ullussaq tamanna eqqarsaatigalugu ima siulittuisimavoq: ’Ullussamilli taassuminnga ullulluunniit qanoq ilinissaanik ilisimasoqanngilaq, inngililluunniit qilammiittut ernerulluunniimmi ilisimanngilaat; Ataatama kisimi nalunngilaa. Soorluli Noa inuutillugu ittoq, taamattaaq ikkumaarpoq inuup ernerata tikiuffissaani. Soorlumi ulluni taakkunani ulersuup siornagut iliortut nerillutillu imerlutillu nuliarlutillu uinillutillu ulloq taanna Noap umiarsuarmut iserfia tikillugu paasinagulu, aatsaalli ulersuaq nalliummat tamaasa nungutillugit, taamattaaq ikkumaarpoq Inuup Ernerata tikiuffissaani.’ (Matiuse 24:36-39) Ullumikkut pissutsit aamma taamaapput, taamaattumik Jesusip oqarfigaatigut ’mianersoqqulluta eqqumattuinnaqqullutalu qinulluta tamakkuninnga piumaartussanik tamanik qimarratiginnissinnaaqqulluta’. — Lúkarse 21:34-36.
Jehovap Sodomamik Gomorramillu pillaanera
6, 7. (a) Lotip nalaani pisimasut sumut siumut assersuutaappat? (b) Tamanna qanoq uatsinnut ersarissumik mianersoqqussutaava?
6 Ukiut hundredellit arlallit ulersuup kingorna Noap kinguaavii nunarsuarmut siammarsimalermata Abraham aalajaatsoq jorngualu Lot Jehovap ulluanik siooranaqisumik allamik takunnittuupput. Lot ilaqutaalu illoqarfimmi Sodomami najugaqarput. Sodomamiut eqqaaniittumilu Gomorramiut maajunnartumik kanngunartuliortarput. Nunap piinik pingaartitsivallaarneq aamma atugaaqaaq, allaat Lotip nulianut sunniuteqarluni. Jehovap Abraham oqarfigisimavaa: ’Ilumut Sodoma Gomorralu pillugit maalaarneq sualoqaaq inuisalu ajortuliornerat sualoqaluni.’ (1 Moses 18:20, 21) Abrahamip Jehova qinnuigigaluarpaa illoqarfiit taakku aseroqqunagit inuit naapertuilluartut tassanimiut pissutigalugit, Jehovali oqarpoq tassani allaat inunnik naapertuilluartunik qulinik nassaarsinnaanani. Inngilit Guutip aallartitaasa Lot paniilu marluk illoqarfimmut eqqaaniittumut Zoarimut qimaaqqullugit ikiorpaat.
7 Taava qanoq pisoqarpa? Ullut makku ’kingulliit’ Lotip ulluinut naleqqiullugit Lúkarse 17:28-30-mi allassimavoq: ’Soorluttaaq Lotip ulluini ittoq: nerillutillu imerlutillu pisillutillu tuniniaallutillu naasussanillu ikussuillutik illuliortut; ullormili Lotip Sodomamit aniffiani innermillu ikuallassaammillu qilammit siallerpoq tamaasa nungutillugit. Taamaattaaq ullormi inuup ernerata saqqummerfissaani ikkumaarpoq.’ Sodomap Gomorrallu Jehovap ulluani siooranaqisumi pineqarsimanerat uatsinnut Jesusip najuinerani inuusunut mianersoqqussutaavoq ersarissoq. Ullumikkut inuusut aamma ’uersaasorsuullutillu allanertanik uinissiortarput’. (Jûtarse 7) Ullumikkullu kanngunartuliortarneq ’toqorarnermut’ Jesusimit siulittuutigineqartumut pissutaaqataavoq. — Lúkarse 21:11.
Israelikkut ’anorersuarmik katersuipput’
8. Israelikkut qanoq annertutigisumik Jehovamut angerusertik aalajangiusimavaat?
8 Kingusinnerusukkut Jehovap aalajangerpaa Israelikkut ’inuiaqatigiinnit tamanit immikkoortillugit pigisassarsiariumaarlugit, . . . tassaatillugit palaseqatigiit kunngiuffigisani, inuiaqatigiit illernartut’. Taamaassagunilli ’oqaasii naalalluartariaqarpaat angerusialu aalajangiuttariaqarlugu’. (2 Moses 19:5, 6) Immikkut pisinnaatitaaffik tamanna eqqortippaat? Naamerluinnaq! Israelikkut ilaasa ataasiakkaat ilumoortumik kiffartorfigaat — Mosesip, Samuelip, Davidip, Josafatip, Ezekiasip, Josiasip aamma pruffiitit angutit arnallu amerlasuut tunniusimasut. Inuiaqatigiilli ataatsimut isigalugit aalajaanngillat. Piffissap ingerlanerani naalagaaffik marlunnut avinneqarpoq — Israelimut Judamullu. Amerlanertigut naalagaaffiit tamarmik inuiaqatigiittut eqqaaniittutut guutipilussiortalerput Guutimullu narrunarsaataasumik iliortalerlutik. — Hesekiel 23:49.
9. Naggueqatigiit qulit pikitsitsisut naalagaaffiat Jehovap qanoq eqqartuussimavaa?
9 Jehova qanoq iliorpa? Pisarnermisut mianersoqqusivoq, najoqqutassiaq Amosip eqqartugaa naapertorlugu: „[Jehova] qanoq iliortarinngilaq pilersaarutini kiffaminut pruffiitinut saqqummerseqqaartinnagit.“ Amosip nammineq naalagaaffik avannaaniittoq pillugu eqqanartoqarnissaq siulittuutigaa: „[Jehovap] ullussaa ilissinni sumut iluaqutaassammat? Taggariinnaassaaq qaamasoqarani.“ (Amos 3:7; 5:18) Aammalu Amosip pruffiitioqataa Hoseas ima nalunaarpoq: „Anorissamik siaruarterigamik katersuiffimmi anorersuarmik katersuissapput.“ (Hosea 8:7) Ukiumi 740-mi u.n.s. Jehovap Assyriamiut sakkutoorpassui atorlugit naalagaaffik avannarleq Israel suujunnaarsippaa.
Jehovap Judakkut tunussisimasut eqqartuuppai
10, 11. (a) Sooq Jehova aalajangerpa Judakkut isumakkeerfigiumanagit? (b) Inuiaqatigiit taakku qanoq maajunnartuliorlutik ajortunngorsimappat?
10 Jehovap aamma pruffiitini Judamut kujataaniittumut aallartippai. Judakkulli kunngii, ilaatigut Manasse kingoraartaalu Amon, Jehovap isaani ajortuliortuarput, ’inuit pinngitsuusut toquttarlugit’ guutillu maajunnartut kiffartorfigalugillu pallorfigalugit. Naak Amonip ernera Josias Jehovap iluarisaanik ilioraluartoq, kunngit tulliuttut inuiaallu ajortulioqqittuarput, „taamaaliornerallu pillugu [Jehovap] isumakkeerfigiumanngilai“. — 2 Kunngit 21:16-21; 24:3, 4.
11 Pruffiitini Jeremias aqqutigalugu Jehova nalunaarpoq: „Tataannartumik amiilaarnartumillu nunassinni pisoqarpoq: Pruffiitit takorluukkersaarput sallullutik, palasit naalagaaniarput piumasaarsorlutik; taamaaliornerallu innuttama iluariinnarpaat. Qanorli iliussavisi naggatissaq nalliuppat?“ Aap, inuiaqatigiit Judakkut aammik kuisinermut pisooqataaqaat, inuillu tillittarput, toqutsisarlutik, allasiortarlutik, sallullutik uppernarsaasarlutik, allanik guuteqarlutik allatigullu maajunnartuliortarlutik. Guutip naalaffiutaa tassaalersimavoq ’illu ujajaasut inissaat’. — Jeremia 2:34; 5:30, 31; 7:8-12.
12. Jerusalemimiut tunussisimasut Jehovap qanoq pillarpai?
12 Jehova ima oqarpoq: „Avannaanit [Kaldæamit] nalliutitissa[vara] ajunaarnissaq aseruerujussuartussaq.“ (Jeremia 4:6) Naalagaaffissuaq pissaaneqangaartoq Babylon, taamani ’nunarsuarmut kaataq’, atorpaa Jerusalem tunussisimasoq aserorniarlugu. (Jeremia 50:23) Ukiumi 607-imi u.n.s. sualuttumik ungusaareerluni illoqarfik Nebukadnezarip sakkutuuinit ajugaaffigineqarpoq. „Babylonip kunngiata [Zedekiasip] erneri Riblami toqutaatippai ataataat isigitillugu; aammattaaq Judakkut akimanertaat toqutaatippai. Taava [Zedekias] isaartippaa kalunnernillu kanngussaasunik qilersortillugu Babylonimut aallarussassanngorlugu. Babylonimiut kunngip illussaarsua illoqarfiullu inuisa illui ikuallatsippaat Jerusalaallu qarmai ingutserlugit. Inuit illoqarfimmi amiakkuusut tunussillutillu imminnut illiussimasut sanasullu amiakkui kunngimik paarsisut naalagaata Nebusaradanip Babylonimut aallarussaatippai.“ — Jeremia 39:6-9.
13. Ukiumi 607-imi u.n.s. Jehovap ulluani kikkut aniguisimappat, aamma sooq?
13 Ulloq siooranarluinnarsimavoq! Eqqartuussummili sakkortuumi aniguisunut ilaapput Jehovamut naalattut amerlanngitsut. Ilaatigut tassaapput Israelikkuunngitsut Rekabikkormiut Judakkut assiginagit maniguullutillu naalattut. Aamma kunngikkormiut ilaat aalajaatsoq Ebed-Melek Jeremiasimik imeqarfimmit marullummit aniguisitsisoq Jeremiasillu allattaa ilumoortoq Baruk aniguisinneqarput. (Jeremia 35:18, 19; 38:7-13; 39:15-18; 45:1-5) Inuit taamaattut Jehovap ima nalunaarfigai: „Nalunngilakka ilissi pillusi pilersaarutigisakka, . . . eqqissineqarnissamik pilersaaruteqarama ajunaarnissamik pinnanga. Siunissaqartissavassi neriuutissaqartillusilu.“ Neriorsuut tamanna annertunngitsumik eqquutitinneqarpoq ukiumi 539-mi u.n.s. juutit Guutimik mianerinnittut Babylonimut ajugaasumit kunngi Kyrosimit aniguisinneqarmata, Jerusalemimullu uterlutik illoqarfik naalaffillu sanaqqimmassuk. Ullumikkut upperisarsiornermit Babylonimiorpaluttumit anisut Jehovamillu minguitsumik pallorfiginnilersut aamma paratiisissami Jehovap pilersitassaani siunissaq nuanningaartoq naassaanngitsumik eqqissineqarfiusoq qilanaarisinnaavaat. — Jeremia 29:11; Tussiaat 37:34; sarĸúmersitat 18:2, 4.
Ukiuni hundredelinni siullerni ’annikilliornartoq’
14. Sooq Jehovap naggataatigut Israel tunuartippaa?
14 Ukiuni hundredelinni siullerni u.n.k. juutit nunaminnut utersimasut tunusseqqissimapput. Jehovap ernituani tanitatut, Messiasitut, nunarsuarmut aallartippaa. Ukioq 29-miit 33 u.n.k. tikillugu Jesus Israelip nunaa angalaarfigalugu ima oqaluussivoq: ’Allamik isumataaritsi, qilammiup naalagaaffia qanillimmat.’ (Matiuse 4:17) Ajoqersukkat katersorpai ajoqersortarlugillu ilagaluni Guutip naalagaaffianik nutaarsiassamik nuannersumik oqaluussisinnaaqqullugit. Juutit siulersuisui tamatumunnga qanoq qisuariarpat? Jesus mitaatigaat naggataatigullu tataannartuliorlutik nappakkami naalliutsitsivimmi annernartumik toqutsillugu. Jehovap juutit innuttamisut tunuartippai. Inuiaqatigiit taakku maanna inaarutaasumik tunuartinneqarput.
15. Juutit peqqissimisut sumik immikkut pisinnaatitaaffeqarsimappat?
15 Ukiumi 33-mi u.n.k. piinsip ulluani Jesusip makissimasup anersaaq illernartoq ajoqersukkaminut kuivaa, taamaalilluni pisinnaassusilerlugit juutinut taakkununngalu ilasiaasunut ussattunut oqaatsit allanertat atorlugit oqaluussinissaannik. Katersuuttut apustili Peterip ima oqaluffigai: ’Jesus taanna Guutip makitippaa. Tamatuminnga tamatta ilisimannittuuvugut. . . . Taamaattumik Israelikkut tamarmik nakimanaatsumik ilisimalissuk, Jesus taanna [nappakkamut, NV] kikiattugarsi Guutip naalaganngortillugulu Kristusinngortikkaa.’ Juutit ilumoorusuttut qanoq qisuariarpat? ’Uummatimikkut killinneqarput’, ajortuliatik peqqissimissutigalugit kuisipput. (apustilit suliait 2:32-41, NV) Guutip naalagaaffianik oqaluussineq siammalerpoq, ukiullu 30-t qaangiutsinnagit ’pinngortitani tamani qilaap ataaniittuni oqaluussissutigineqareerluni’. — Kulorsamiut 1:23.
16. Jehovap qanoq ililluni pisimasut aquppai Israelikkunnut eqqartuussutimi naammassineqarnissaa tikillugu?
16 Maanna Jehovap innuttaminut tunuartinneqartunut Israelikkunnut eqqartuussummik naammassinninnissaanut piffissanngorpoq. Inuit tuusintilikkuutaat inuiaqatigiinnit tamaneersut kristumiut ilagiissaannut ornigussimapput ’Israelitullu Guutip pigisaatut’ anersaakkut ittutut taninneqarlutik. (Galâsiamiut 6:16) Tamanna ilutigalugu juutit uumissuillutillu upperisarsiornikkut immikkoorniartut nakuusertalersimapput. Paulusip ’oqartussaasunut qulliunerusunut naalannissamik’ kajumissaarutaanut akerliusumik juutit Romamiunut imminnut oqartussaasunut toqqaannartumik pikitsitsipput. (Rûmamiut 13:1, NV) Pisut tulliuttut nalunanngitsumik Jehovamit aqqunneqarput. Ukiumi 66-imi u.n.k. Romamiut sakkutuuisa naalakkaminnit Gallusimit siulersorneqarlutik Jerusalem unguaat. Romamiut saassussisut illoqarfik iserfigaat allaallu naalaffiup qarmai aserortilerlugit. Josefusip oqaluttuarisaanermik allaaserisai naapertorlugit illoqarfik inuilu ilumut naalliunnartorsuarmit eqqorneqarput.a Tassanngaannartumillu sakkutuut saassussigaluartut qimaalerput. Tamatuma Jesusip ajoqersugai siulittuummi Matîuse 24:15, 16-imi allassimasumi kajumissaarneqarnermissut ’qaqqanut qimaanissaannut’ periarfissaqalersippai.
17, 18. (a) Naalliunnangaartoq suna atorlugu Jehovap juutit eqqartuussimavai? (b) Kikkut ’annaanneqarsimappat’ tamannalu sumut assersuutaava?
17 Naalliunnartulli sakkortunerpaaffissaatut Jehovap eqqartuussummik naammassinninnera aatsaat kingusinnerusukkut nalliuppoq. Ukiumi 70-imi u.n.k. Romamiut sakkutuui, maanna Titus siulersortigalugu, saassussiniarlutik uterput. Tamatumuunakkut iluamik saassussipput! Juutit imminnut sorsuussimasut Romamiunut artorsarluinnarput. Illoqarfik naalaffillu aserorneqarluinnarput. Juutit sanigorluinnarsimasut 1 millioninit amerlanerusut naalliullutillu toqupput, timillu toqungasut 600.000-it illoqarfiup isaaffiisigut iginneqarput. Illoqarfik tiguarneqarmat juutit 97.000-it tigusatut aallarunneqarput, taakkualu ilaat amerlasuut kingusinnerusukkut isiginnaartitsivinni toqutaasarput. Aap, ukiuni tamakkunani naalliunnartorsuarmit anguisutuat tassaapput kristumiut naalattut qaqqanut Jordanip illua’tungaaniittunut qimaasimasut. — Matîuse 24:21, 22; Lúkarse 21:20-22.
18 Jesusip ’pissutsit aaqqissuussaanerata naggatissaa’ pillugu siulittuutaa pingaartoq taamaalilluni siullermik eqquutitinneqarpoq, Jehovap ukiumi 66-70-imi u.n.k. inuiaqatigiinnut juutinut pikitsitsisunut eqqartuussutaanik naggaserneqarluni. (Matîuse 24:3-22) Tamannali ’Jehovap ullussaanut pingaaqisumut siooranangaaqisumullu’, silarsuarmut tamarmut inaarutaasumik annikilliornartussamut, assersuutaannaavoq. (Joel 3:4) Qanoq ililluta ’annassinnaavugut?’ Allaaserisami tulliuttumi tamanna sammineqassaaq. (wE 15/12 97)
[Quppernerup ataani ilanngussaq]
a Josefus oqaluttuarpoq Romamiut saassussisut illoqarfik ungugaat, qarmaasa ilaat aserortilerlugu aamma Jehovap naalaffiutaata isaaffia ikuallatsissallugu piareersalerlutik. Juutit tassani mattunneqartut amerlasuut annilaangasorujussuanngorsimapput toqusussanngorsoralutik. — Jødernes krig mod romerne, Atuagaq II, kapitali 19.
Uteqqiinissamut apeqqutit
□ ’Naalakkap ullua’ qanoq ’Jehovap ullussaanut’ attuumassuteqarpa?
□ Noap nalaa eqqarsaatigalugu mianersoqqussut suna sianigisariaqarparput?
□ Sodomami Gomorramilu pisimasut qanoq ilinniutigisinnaavavut?
□ Ukiuni hundredelinni siullerni kikkut ’naalliunnangaartumit’ aniguisinneqarpat?
[Qupp. 10-mi assiliartaq]
Jehovap Noakkut Lotikkullu aniguisippai, soorlu ukiumi 607-mi u.n.s. ukiumilu 70-imi u.n.k. aniguisitsisimasoq