Qanoq ilillutit angajoqqaat kisermaat ikiorsinnaavigit?

ANGAJOQQAAT kisermaat, angutaagunik arnaagunilluunniit, eqqarsaatigineqarnissartik pinngitsuugassarinngilaat. Ullumikkut inunnik isumaginninnikkut siunnersortit angajoqqaanik kisermaanik misigissutsikkut tapersersuinissaq pingaartitarisorujussuuaat.

Sociologit Letha aamma John Scanzoni ima nassuiaapput: „Ikinngutit tapersersuisut, ilaquttat soqutiginnittut, ilinniartitsisut inuttut qanimut soqutiginnittut, soqutigisaqaqatigiiffiit immikkut ittut upperisarsiornikkullu sammisassat ilaqutariinnut taama ittunut naleqqussakkat, angajoqqaat kisermaat meeraallu kajumissaarneqarnissamik pisariaqartitsileruttoraangata misigissutsikkut ilorrisimaarnerannut iluaqutaasorujussuusarput.“

Tapersersuisuugit

Siullermik paasiniaruk angajoqqaat kisermaat pissutsinut qanoq isiginnittaaseqarnerat. Qanoq atugaqarnerat paasiniarlugu takorlooriaruk illit taakkunatut misigisaqarlutit. Margaret, 7-inik 14-inillu ukiulinnik meeraqartoq Iteritsi!-mit apersorneqarpoq. Ukiut tallimat matuma siornatigut avissimavoq maannamullu iluatsilluartumik ingerlasimalluni. Oqaasii qularnanngitsumik ammasutut misigissavatit.

Iteritsi!: „Angajoqqaatut kisermaatut ajornartorsiutit suut aqqusaartariaqarsimavigit?“

Margaret: „Siullermik kisimiilernerma akuerinissaa ajornartorsiutigisorujussuusimavara, pilersaarutigisimannginnakkumi. ’Angajoqqaatut kisermaatut’ taasariaqalernera narrutsaatigisorujussuuara, tassami inuppassuit angajoqqaat kisermaat nanertisimasutut nikallungasutullu kiisalu tusaamanerlugaasunik meeralittut isigisarpaat. Nammineerlunga taamatut isiginnittaaseqannginnera pissutigalugu aallaqqaammut siunnersorneqarumasimanngilanga. Paasilersimavarali angajoqqaatut kisermaajuneq ajortuinnaanngitsoq.“

Angajoqqaat kisermaat tapersersorniarlugit misigissusii eqqumaffigisariaqarput. Inussiarnersumik pissuseqarfigiuaannakkit.

Iteritsi!: „Uikunnit akilersuutinik pisartagaqanngilatit. Aningaasatigut qanoq ilillutit ingerlalluarsinnaavit?“

Margaret: „Pilliuteqartariaqarsimaqaanga. Atisanik nutaanik allanik peqateqarlunga pisiniartarneq nuannarisarisorujussuusimagaluarpara. Sulimi nutaanik pisiniartaraluarpugut, kisianni qangatut aningaasanik atuiunnaarnikuuvugut. Soorunami meeqqakka atisarissaartikkusuppakka takujuminartuutikkusullugillu, taamaammallu aningaasartuutissakka missingersorluartariaqartarlugit. Sapaatip-akunneri tamaasa ikikkaluartunik ileqqaartaleqqaarpunga, taakkualu ikinngummut tatigisinnaasannut paaritittarlugit, nalunnginnakkumi nammineerlunga paarigaluarukkit atorsinnaallugit.“

Illit taamatut ikinngutaalluartigisinnaavit, angajoqqaat kisermaat pigisatigut ileqqaarniarneranni ikiorsinnaallugit?

Iteritsi!: „Kiserliorneq qanoq ilillutit anigorsinnaasimaviuk?“

Margaret: „Ullup ingerlanerani ulapputeqartuaannartarpunga. Unnukkut meeqqat innareeraangata kiserliorneq misiginerusarpara. Ilaquttannut ikinngutinnulluunniit sianertarpunga. Ilaatigut qulliliitigalunga oqaloqateqartarpunga. Ullup ingerlanerani qanoq pisoqarsimanera oqaluttuarisarpara. Tusarnaarneqarsinnaagaanni iluaqutaasaqaaq.“

Immaqa illit siulliullutit kiserliortut ilaannut sianersinnaavutit, taava tusarnaarnerit tuppalliutigissaqaa.

Iteritsi!: „Angajoqqaatut kisermaatut suna ajornartorsiutiginerpaasimaviuk?“

Margaret: „Meeqqama ileqqussatigut eqqortumik perorsarnissaat. Inuttut ileqqorissaarnerullu tungaatigut najoqqutassat ajorsiartuinnartut kingunerisaannik inuit ilaasa meeqqannut nalilinnik pitsaasunik immersuiniarnera apeqqusertarpaat.“

Najoqqutassanik Guutimeersunik malinnittutut maligassiuinerit allattaaq taamaaliornissaannut kajumissaarutaassaaq.

Iteritsi!: „Inuusuttuaqqanik marlunnik perorsaaniarninni piffissarujussuaq atortarpat. Kissaatigisannik iliorniarlutit qanoq ilillutit piffissaqarniartarpit?“

Margaret: „Imminut piffissaqarfiginiartarpunga. Assersuutigalugu ikinngutit ilaata meeqqat nipilersornermik ilinniartikkaangagit nalunaaquttap-akunneranik ataatsimik imminut piffissaqarfigisarpunga. Ingittarpunga TV-lu ikinnaveersaartarlugu. Nipaallisimarujoortarpunga ullullu ingerlanerani sunik suliaqarsimanera eqqarsaatigisarlugu. Suup eqqortuunera suullu eqqunngitsuunera eqqumaffigisorujussuujuaannarpara, taamaattumik pitsaanerusumik iliorumallunga sumik iliuuseqarsimanera kingumut qiviarlunga eqqarsaatigisinnaasarpara.“

Angajoqqaap kisermaap meerai ilaannikkut ilagisarukkit taamatut eqqarsaqqissaarnissaminut periarfissaqartassaaq.

Iluaqutaasumik ikiuukkumasarit

Iteritsi!: „Ikiuut sorleq iluaqutaanerpaasutut isigaajuk?“

Margaret: „Ilaqutariit allat angerlarsimaffiannut qaaqquneqarneq. Allat soqutiginninnerat paasillugu iluaqutaasorujussuusarpoq. Ilaatigut kisivimmi ajornartorsiuteqartutut misigisimanarsinnaasarpoq. Aamma meeqqannik perorsaaninnik nersualaarneqartarnera pingaarutilerujussuusarpoq! Taava aamma suliassanut tunngasut eqqaaneqarsinnaapput, soorlu qalipaaneq tapetilersuinerlu, naatsiivilerineq, pisiniarneq . . . Ila, suli taaguisinnaagaluaqaanga!“

Pilersuisoq kisimiittuugaangat pissutsit ajornakusoorpasinnerusarput sivisunerorpasittarlutillu. Taamaattumik piffissamik tunissutip pingaaruteqassusia suusupaginiaqinagu. Tamanna angajoqqaanut kisermaanut tunissutit pingaaruteqarnerpaat ilagaat. Aap, angajoqqaanut kisermaanut ikiuutaasinnaassaguit piffissamik atueqatigisariaqarpatit. Taamaaliorneq taakkua ilaqutariittut illillu ilaquttavit iluatsilluarnissaannut sunniuteqartorujussuussaaq. (gE 8/10 95)

[Qupp. 25-mi assiliartaq]

Angajoqqaanut kisermaanut ilumut ikiuutaassaguit taakkua ilagisartariaqarpatit.