Biibili – atuagaq Guutimeersoq

1, 2. Sooq Biibili Guutimit tunis­sutaava pis­sanganar­toq?

QANIMUT ikin­ngutigisan­nit kusanar­tumik tunis­sutisinikuuit? Ilimanar­poq pis­sangaam­merlutil­lu qamuuna nuan­naajal­lat­tutit. Tunis­sut tunisisup qanoq it­tuuneranik ersiutaasar­poq – tas­sa ikin­ngutigiin­nis­sin­nik pingaar­titsineranik. Qular­nan­ngitsumik ikin­ngutivit isumas­suil­luni tunim­matit qujamasup­putit.

² Biibili tunis­sutaavoq Guutimeersoq qujamasuutigingaar­tariaqagar­put. Atuak­kami as­seqan­ngil­luin­nar­tumi tas­sani paasis­sutis­sat al­lani pisin­naan­ngisavut saq­qum­miun­neqar­put. As­sersuutigalugu tas­sani oqalut­tuarineqar­poq ul­loris­sat, nunarsuup aam­ma inuit siul­liit pin­ngor­tin­neqar­nerat. Biibilimiip­put najoq­qutas­siat tutsuiginar­tut inuunermi ajor­nar­torsiutit­ta isumakuluutit­talu anigor­nis­saan­nut naam­magalugil­luun­niit ator­nis­saan­nut iluaqutigisin­naasavut. Biibilimi nas­suiar­neqar­poq Guutip siuner­tani qanoq naam­mas­siumaaraa nunarsuarmilu pitsaanerusunik atugaqalersitsil­luni. Ilumut Biibili tunis­sutaavoq pis­sanganar­toq.

3. Jehovap uagutsin­nut Biibili tun­nium­magu taan­na pil­lugu sumik paasisaqar­pugut, taman­nalu sooq qiim­maal­lan­nar­pa?

³ Biibili aam­ma tunis­sutaavoq qiim­maal­lan­nar­torujus­suaq Tunisisoq, Jehova Guuti, pil­lugu nuan­nersumik paasinarsisitsigami. Taas­suma atuak­kamik tamatumin­nga uagutsin­nut tun­nius­sineratigut erser­poq ilisarisimal­lualis­sagitsin­ni kis­saatigigaa. Aap, Biibili iluaqutigalugu Guutimut qanil­lisin­naavutit.

4. Biibilip qanoq siaruarsimatiginera tusarlugu qanoq misigivit?

⁴ Biibileqaruit kisiar­taan­ngilatit. Biibili tamarmi ilaan­naaluun­niit oqaatsinut 2600-t mis­saan­nut nutser­neqarsimavoq, taamaat­tumil­lu nunarsuup inuisa 90 procentiinit amerlanerusunit pis­sarsiarineqarsin­naal­luni. Mil­liardilin­ngorlugu naqiter­neqarsimavoq. Agguaqatigiis­sil­lugu Biibilit 1 mil­lioninit amerlanerusut sapaatit-akunneri tamaasa nas­sius­suun­neqar­tar­put! Ilumum­mi, al­lamik atuagaqan­ngilaq Biibilitut it­tumik.

5. Biibili qanoq Guutimit isumas­sarsiarititaava?

⁵ Aam­mat­taaq Biibili ‘Guutimit anersaarfigineqar­poq’, tas­sa isumas­sarsiarititaavoq. (2 Timotheusi 3:16 atuaruk). Qanoq? Taman­na Biibilimi ima akineqar­poq: ‘Anersaamit il­ler­nar­tumit sun­ner­til­lutik inuit Guutimit pisumik oqaaseqar­tar­put.’ (2 Petrusi 1:21) As­sersuuteqariar­ta: Takorlooriaruk niuer­tup al­latsini al­lak­kanik al­latsik­kaa. Al­lak­kat imaraat niuer­tup eq­qarsaatai tusarliuk­kusutaalu. Taamaat­tumik al­lak­kat niuertumeersuupput, al­latsimeersuunatik. Taamatut­taaq Biibili Guutip tusarliuk­kusutaanik, inuit tusarliuk­kusutaan­niun­ngitsoq, imaqar­poq inun­nit al­lan­neqarsimagaluarluni. Taamaat­tumik Biibili tamarmi tas­saavoq ‘Guutip oqaasia’. – 1 Thes­salonikamiut 2:13.

IMARISAI IMMINNUT NAAPERTUUTTUT EQQORLUARTULLU

6, 7. Biibilip imarisaasa im­min­nut naaper­tuun­nerat sooq im­mik­kut maluginiar­nar­tuua?

⁶ Biibili ukiut 1600-t ingerlaneran­ni inun­nit arlalin­nit al­lan­neqar­poq. Al­lat­tut tunuliaqut­tamik­kut as­sigiin­ngitsorujus­suup­put. Ilaat naasoris­saasuup­put, aalisar­tuup­put savanil­luun­niit paarsisuul­lutik. Al­lat pruf­fiitiup­put, eq­qar­tuus­sisuup­put kun­ngiul­lutil­luun­niit. Iivangkiiliumik al­lat­toq Lukasi nakorsaavoq. Al­lat­tut tunuliaqut­tamik­kut as­sigiin­ngik­kaluaqisut Biibilip imarisai im­min­nut naaper­tuup­put aal­laq­qaataaniit naggataanut.a

⁷ Biibilip atuagar­taani siul­lermi paasitin­neqar­pugut inuit ajor­nar­torsiutaat qanoq pilersimanersut. Atuagar­taani kingul­lermi ersersin­neqar­poq nunarsuup tamarmi paratiisin­ngorumaar­nera, tas­sa naatsiivin­ngorumaar­nera. Biibilimi oqalut­tuarineqar­tut ukiuni tuusintilin­ni pisimasuup­put, tamarmil­lu arlaatigut Guutip siuner­taata naam­mas­sineqar­nis­saanut tun­ngas­suteqarlutik. Biibilip imarisaasa im­min­nut naaper­tuun­nerat maluginiar­nangaar­poq, atuak­kal­li Guutimeersup taamaat­tuunis­saa ilimagiin­nagas­saavoq.

8. Paasis­sutis­sat Biibilimiit­tut ilisimatuus­sutsik­kut eq­qor­tuuneran­nik as­sersuuteqarit.

⁸ Biibilimi al­las­simasut ilisimatuus­sutsik­kut eq­qor­tuup­put. Al­laam­mi paasis­sutis­sanik naliminut naleq­qiul­lugu siuarsimaqisunik imaqar­poq. As­sersuutigalugu Mosesimik al­lak­kat pingajuini nap­paat pil­lugu mat­tus­saagal­lar­tar­neq aam­ma eq­qiluisaar­nis­saq pil­lugit inatsiseqar­poq, inatsisil­lu taak­ku Israelik­kun­nut atuutiler­put inuiaat avatangiisigisatik suli taamaat­tunik ilisimasaqan­ngivis­sut. Nunarsuup qanoq iluseqar­nera pil­lugu isum­mat kuk­kusut nalingin­naanerisa nalaani Biibilimi nunarsuup ‘kaajaluin­nera’, tas­sa am­malor­nera, eq­qar­tor­neqar­poq. (Esaja 40:22, 1900) Aam­ma eq­qorluin­nar­tumik Biibilimi al­las­simavoq nunarsuaq ‘nivingasoq soqan­ngitsup qulaani’. (Jobi 26:7) Biibili tas­saan­ngilaq ilisimatuus­sutsik­kut ilin­niut. Taamaat­toq ilisimatuus­sutsimut tun­ngasut eq­qaaneqaraangata paasis­sutis­sat eq­qoq­qis­saar­tar­put. Aam­mami atuak­kap Guutimeersup taamaat­tuunis­saa ilimagiin­nagas­saavoq.

9. (a) Sutigut erser­pa Biibilimi al­las­simasut oqalut­tuarisaanermut tun­ngatil­lugu eq­qoq­qis­saar­tuusut? (b) Biibilimik al­lat­tut un­neq­qaris­suunerat eq­qarsaatigalugu Biibili pil­lugu suna paasiviuk?

⁹ Aam­ma paasis­sutis­sat oqalut­tuarisaanermut tun­ngasut pineqaraangata Biibilimi al­las­simasut eq­qoq­qis­saar­tuusar­put tutsuiginar­tuusarlutil­lu, oqalut­tuarineqar­tul­lu sukumiisuusar­put. Atit taagin­nar­nagit aam­mali inuit pineqar­tut nagguii taaneqarajup­put.b Itsaq oqalut­tuarisaanermik ilisimatuut nunagisamik ajorsar­nerinik eq­qar­tuinaveersaarajut­tut as­siginagit Biibilimik al­lat­tut un­neq­qaris­suup­put, al­laat nam­min­neq kuk­kus­sutitik inuiaqatigiil­lu ilaaf­figisamik kuk­kus­sutaat oqalut­tuarisar­paat. As­sersuutigalugu Mosesi al­lak­kami ilaan­ni nas­suer­poq nam­mineq kuk­kulut­torujus­suarsimal­luni sukan­nersumik avoq­qaarineqaatigisaminik. (4 Mosesi 20:2-12) Oqalut­tuani piviusuni al­lani taama un­neq­qaris­saar­tigaluni saq­qum­mius­sineq qaqutigoor­tuusoq Biibilimut ilisar­naataavoq, tas­sami taan­na atuagaavoq Guutimeersoq.

ATUAGAQ ILISIMASSUSERMIK ATORIAANNAASUMIK IMALIK

10. Sooq Biibilip atoriaan­naanera tupaal­lan­nan­ngila?

¹⁰ Biibili Guutimit isumas­sarsiarititaagami ‘iluaqutaavoq ajoqersuinermut, up­per­narsaanermut ilitsersuinermul­lu’. (2 Timotheusi 3:16) Aap, Biibili tas­saavoq atuagaq atoriaan­naasoq. Tas­sani erser­poq inuup qanoq it­tuuneranik ilisiman­nil­luin­nar­neq. Taman­na tupin­nan­ngilaq, atuak­kior­tuami Jehova Guuti Pin­ngor­titsisuuvoq. Taas­suma misigis­sutsivut eq­qarsar­taaser­pul­lu uagutsin­nit paasil­luar­nerusar­pai. Nalun­ngilaa pil­luas­sagut­ta suut pisariaqar­tik­kivut. Nalun­ngilaat­taaq suut pinaveersaar­tariaqarivut.

11, 12. (a) Jiisusip qaq­qami oqaluutsimini suut sam­mivai? (b) Inuunermut tun­ngasut al­lat suut Biibilimi sam­mineqar­pat, aam­ma sooq tas­sani siun­nersuutigineqar­tut tamatigut iluaqutaap­pat?

¹¹ Misis­soriar­tigu Jiisusip oqalugiaataasa ilaat qaq­qami oqaluutsimik taaneqar­tar­toq. Ilin­niar­titsil­laq­qis­suunermut as­sersuutitsialak taan­na Mat­thæusip iivangkiiliuani kapitali 5-imiit 7-imut is­suar­neqar­poq. Tas­sani Jiisusip eq­qar­tor­pai qanoq piviusumik pil­luar­toqalersin­naasoq, isumaqatigiin­ngin­nerit qanoq aaq­qin­neqarsin­naasut, qanoq qinusoqar­tas­sasoq, pigisat qanoq isumaqarfigineqar­tariaqar­tut al­lar­pas­suil­lu. Jiisusip oqaasii taamanik­kut kimit­tutiginerat­tul­li atoriaan­naatiginerat­tul­lu ul­lumik­kut kimit­tutigip­put atoriaan­naatigalutil­lu.

¹² Biibilimi najoq­qutas­siat ilaat ilaqutariit­tut inuunermut, sulinermut tun­ngatil­lugu ileq­qunut aam­ma inun­nut al­lanut at­taveqar­nermut tun­ngasuup­put. Najoq­qutas­siat Biibilimiit­tut inun­nut tamanut atuup­put, tas­sanilu siun­nersuutigineqar­tunik maleruaaneq tamatigut iluaqutaasar­poq. Ilisimas­suseq Biibilimiit­toq Guutip pruf­fiiti Esaja aq­qutigalugu oqaasiini ukunani eqik­kar­neqar­poq: “Uanga tas­sa Naalagaq, Guutit, iluaqutaasunik ilin­nik ajoqersuisoq.” – Esaja 48:17.

ATUAGAQ SIULITTUUTITALIK

13. Babylonimut tun­ngatil­lugu im­mik­kuualut­tunik sunik Jehovap pruf­fiiti Esaja isumas­sarsisil­lugu al­latsip­paa?

¹³ Biibilimi siulit­tuuter­pas­suaqar­poq, tamak­kualu ilar­pas­sui eq­quutereer­put. As­sersuuteqariar­ta. Pruf­fiiti Esaja, Kr.in.si. 700-k­kun­ni inuusoq, aq­qutigalugu Jehova siulit­tuivoq il­loqarfik Babyloni aserugaajumaar­toq. (Esaja 13:19; 14:22, 23) Aam­ma sukumiisumik oqalut­tuarineqar­poq il­loqarfik qanoq ajugaaf­figineqarumaar­nersoq. Sak­kutuut tiguaaniat kuus­suaq Babylonik­koor­toq paq­qersik­kumaar­paat il­loqarfim­mul­lu isaal­lutik akiuun­ner­taqan­ngitsumik. Esajap siulit­tuutaani al­laat taaneqar­poq kun­ngip Babylonimik tiguaasus­sap aq­qa – tas­sa Kyrosi. – Esaja 44:27-45:2 atuak­kit.

14, 15. Esajap Babyloni pil­lugu siulit­tuutaata im­mik­kuualut­tor­taasa ilaat qanoq eq­quup­pat?

¹⁴ Tamatuma kingor­na ukiut 200-t mis­saat qaangiut­tut – Kr.in.si. ukiumi 539-mi oktobarip tal­limaata arfer­ngatalu akor­nan­ni un­nuami – sak­kutuut il­loqarfiup Babylonip eq­qaani tam­maar­put. Sak­kutuut kina naalagaraat? Perserit kun­ngiat Kyrosimik atilik. Siulit­tuutip tupin­nar­tup eq­quun­nis­saanut maan­na suna tamarmi piareer­poq. Kisian­ni Kyrosip sak­kutuuisa Babyloni siulit­tuutigineqar­tutut akiuun­ner­taqan­ngitsumik isaaf­figisin­naaner­paat?

¹⁵ Babylonimiut un­nuaq taan­na fester­put il­loqarfiul­lu qarmarsuisa is­susuut iluatungaan­ni isuman­naatsumiit­tutut misigalutik. Kyrosil­li pil­laq­qil­luni kuus­suaq il­loqarfik­koorun­naarsil­lugu sangutim­magu er­nga itisoorsuujun­naarmat Kyrosip sak­kutuuisa naloraarlutik il­loqarfiup qarmarsui qanil­lisin­naaler­paat. Qanorli ilil­lutik Kyrosip sak­kutuui Babylonip qarmarsuisa iluatungaan­nut isersin­naas­sap­pat? Arlaan­nik pis­suteqar­tumik il­loqarfiup isaaf­fii un­nuaq taan­na mianersuaal­liorluni am­matiin­nar­neqarsimap­put!

16. (a) Babylonip naggataatigut qanoq pineqarumaar­nera pil­lugu Esaja qanoq siulit­tuiva? (b) Babylonip aserugaanis­saanik Esajap siulit­tuutaa eq­quup­pa?

¹⁶ Babyloni pil­lugu Esajap siulit­tuutaa aam­ma ima ilaqar­poq: “Najugarineerutivis­saaq, inuuf­figineqan­ngisaan­nas­saaq; Arabiamiup tuperfigis­san­ngilaa, savanik paarsisut tam­maarfigis­san­ngilaat.” (Esaja 13:20) Siulit­tuut taan­na il­loqarfiup ajorsar­titaaneranuin­naq tun­ngan­ngilaq. Siulit­tuum­mi ersersin­neqar­poq Babyloni inueruk­kumaar­toq qaqugorsuarmut. Oqaatsit taak­kua eq­quun­neran­nut erseq­qis­sunik up­per­narsaatis­saqar­poq. Babyloniusimasup nalaa – Baghdadimit, Irakimiit­tumit, kujam­mut 80 kilometerit mis­siliorlugit ungasitsigisumiit­toq – ul­lumik­kut najugarineqan­ngilaq. Jehovap Esaja aq­qutigalugu siulit­tuutaa una eq­quus­simavoq: “Sanerlugu piias­savara nungutitsis­sum­mik saniguserlunga.” – Esaja 14:22, 23.c

17. Biibilimi siulit­tuutigineqar­tut eq­quun­nerat qanoq ilil­luni up­per­nik­kut nakus­satsin­nar­tuua?

¹⁷ Paasil­lugu Biibili atuagaasoq tutsuiginar­tunik siulit­tuutitalik up­per­nik­kut nakus­satsin­nar­poq, ilaa? Jehovam­mi neriorsuutini tamaasa maan­namut eq­quutitit­tarsimap­pagit pis­sutis­saqarluar­pugut tatigis­sal­lugu nunarsuarmi paratiisis­samik neriorsuutini aam­ma eq­quutitik­kumaarai. (4 Mosesi 23:19 atuaruk). Aap, neriuutigisin­naavar­put “inuuneq naas­saan­ngitsoq Guutip sal­lusuitsup itsarsuarli neriorsuutigisimasaa”. – Titusi 1:2.d

“GUUTIP OQAASIA UUMAVOQ”

18. Apustilip kristumiup Paulusip “Guutip oqaasia” pik­kunar­tumik qanoq oqaatigaa?

¹⁸ Kapitalimi matumani sam­misatsin­ni erseq­qip­poq Biibili atuagaasoq as­seqan­ngil­luin­nar­toq. Biibilil­li pingaaruteqar­neranut pis­sutaasut tas­saagin­nan­ngil­lat tas­sani al­las­simasut im­min­nut naaper­tuun­nerat, ilisimatuus­sutsik­kut oqalut­tuarisaanik­kul­lu eq­qor­tuunerat aam­ma ilisimas­susermik atoriaan­naasumik siulit­tuutinil­lu tutsuiginar­tunik imaqar­nerat. Apustili Paulusi ima al­lap­poq: “Guutip oqaasia uumavoq sun­niisin­naas­suseqarlunilu panamil­lu il­lut­tut kiinalim­mit ipin­nerul­luni. Maggut­tar­poq avis­saar­til­lugu tar­neq anersaamit taamatul­lu aam­ma pateq saanermit, uum­matip eq­qarsaatai isumaalu eq­qar­tuut­tarlugit.” – Hebræerit 4:12.

19, 20. (a) Biibili qanoq iluaqutigisin­naavar­put im­minut misis­sor­nis­satsin­nut? (b) Qanoq ersersis­sin­naaviuk Guutip tunis­sutaa as­seqan­ngil­luin­nar­toq, Biibili, qujamasuutigalugu?

¹⁹ Guutip ‘oqaasianik’, tas­sa tusarlius­saanik, Biibilimiit­tumik atuar­ner­put inuunitsin­nik al­lan­ngor­titsisin­naavoq. Taamaalior­ner­put al­latut pitsaanerusumil­lu im­minut misis­sor­nis­satsin­nut iluaqutigisin­naavar­put. Im­maqa isumaqar­pugut Guutimik asan­nil­luta, taas­sumali oqaasiani isumas­sarsiarititaasumi, Biibilimi, qanor­piaq al­las­simasoqar­nersoq ilin­niarutsigu qisuariar­nitsin­nit paasinarsis­saaq isum­mavut eq­qarsaativul­lu ilorler­paat qanoq it­tuunersut.

²⁰ Biibili ilumut atuagaavoq Guutimeersoq. Atuagaavoq atuar­neqar­tariaqar­toq, paasiniaq­qis­saar­neqar­tariaqar­toq pingaar­tin­neqar­tariaqar­torlu. Guutip tunis­sutaanik tamatumin­nga qujamasuutigin­nin­nerit ersersit­taruk itisiler­tuar­neratigut. Taamaalior­nik­kut Guutip inun­nut siuner­taanik paasin­nil­luar­nerungaalis­saatit. Siuner­taa suunersoq qanorlu naam­mas­sineqarumaar­nersoq kapitalimi tul­liut­tumi sam­mis­savar­put.