អ្នកបកប្រែពីរនាក់បានដាក់នាមព្រះនៅកន្លែងដើមវិញក្នុងគម្ពីរសញ្ញាថ្មី
សេចក្ដីអធិដ្ឋានមួយក្នុងសេចក្ដីអធិដ្ឋានដែលមនុស្សជាច្រើនរៀន គឺជាសេចក្ដីអធិដ្ឋានរបស់លោកម្ចាស់។ នោះគឺជាសេចក្ដីអធិដ្ឋានដែលលោកយេស៊ូបានបង្រៀនពួកអ្នកកាន់តាមលោក។ សេចក្ដីអធិដ្ឋាននេះបានត្រូវរកឃើញក្នុងបទគម្ពីរដែលគេហៅថាសញ្ញាថ្មី។ សេចក្ដីអធិដ្ឋាននេះចាប់ផ្ដើមដោយថា៖«ឱបិតារបស់យើងដែលនៅស្ថានសួគ៌អើយ សូមឲ្យនាមរបស់លោកបានបរិសុទ្ធ»។ (ម៉ាថាយ ៦:៩) នាមរបស់ព្រះជាភាសាអង់គ្លេសគឺ«យេហូវ៉ា»ឬ«យ៉ាវេ»។ តែកម្រឃើញនាមនោះក្នុងសេចក្ដីបកប្រែជាភាសាអង់គ្លេសនៃសញ្ញាថ្មីណាស់។ ប៉ុន្តែ សេចក្ដីបកប្រែទាំងនេះមានឈ្មោះរបស់ព្រះមិនពិត ដូចជាសឺស ហឺមេស និងអាតេមីសជាដើម។ ដូច្នេះ នាមរបស់ព្រះពិតដែលជាអ្នកនិពន្ធគម្ពីរគួរតែមាននៅក្នុងសេចក្ដីបកប្រែទាំងនោះដែរ មែនទេ?—សកម្មភាព ១៤:១២; ១៩:៣៥; ធីម៉ូថេទី២ ៣:១៦
ក្នុងសញ្ញាថ្មីមាននាមរបស់ព្រះមិនពិតផ្សេងៗ ដូច្នេះជាការសមហេតុសមផលទេដែលនាមរបស់ព្រះពិតក៏គួរមានដែរ មែនទេ?
អ្នកបកប្រែគម្ពីរជាភាសាអង់គ្លេស ឈ្មោះលេនសឺឡាត សេតវែល និងហ្វ្រីឌីរិក ផាកខឺ បានជឿថានាមរបស់ព្រះគួរដាក់នៅក្នុងបទគម្ពីរសញ្ញាថ្មីឡើងវិញ។ ហេតុអ្វីយើងនិយាយថា«ឡើងវិញ»? ព្រោះពួកគាត់បានសន្និដ្ឋានថានាមព្រះមាននៅទីនោះតាំងពីដំបូង តែក្រោយមកបានត្រូវដកចេញ។ ហេតុអ្វីពួកគាត់បានសន្និដ្ឋានដូច្នេះ?
សេតវែល និងផាកខឺ បានដឹងថាឯកសារគម្ពីរដែលគេច្រើនតែហៅថាសញ្ញាចាស់ ដែលភាគច្រើនបានត្រូវសរសេរជាភាសាហេប្រឺ មាននាមរបស់ព្រះរាប់ពាន់ដង។ ដូច្នេះ ពួកគាត់ឆ្ងល់ថាហេតុអ្វីក្នុងឯកសារសញ្ញាថ្មី នាមរបស់ព្រះទាំងអស់បានត្រូវគេដកចេញដូច្នេះ?a ម្យ៉ាងទៀត សេតវែលបានកត់សម្គាល់ថាពេលដែលឯកសារសញ្ញាថ្មី ប្រើពាក្យដែលច្រើនតែមានក្នុងសញ្ញាចាស់ ដូចជា«ទេវតារបស់ព្រះយេហូវ៉ា» តាមមើលទៅអ្នកចម្លងឯកសារនៃសញ្ញាថ្មីជាភាសាក្រិច បានដាក់ពាក្យឃីរីអុស ដែលមានន័យថា«ព្រះជាម្ចាស់»ជំនួសនាមព្រះវិញ។—បណ្ដាស្ដេចទី២ ១:៣, ១៥; សកម្មភាព ១២:២៣
នាមរបស់ព្រះជាភាសាហេប្រឺ
សូម្បីតែមុនសេតវែលនិងផាកខឺ បានបោះពុម្ពសេចក្ដីបកប្រែរបស់ពួកគាត់ជាភាសាអង់គ្លេសក្ដី អ្នកបកប្រែឯទៀតក៏បានដាក់នាមព្រះឡើងវិញក្នុងសេចក្ដីបកប្រែរបស់ពួកគេក្នុងសញ្ញាថ្មីដែរ ប៉ុន្តែមានតែនៅប៉ុន្មានកន្លែងប៉ុណ្ណោះ។b មុនឆ្នាំ១៨៦៣ ពេលដែលផាកខឺបោះពុម្ពសេចក្ដីបកប្រែន័យត្រង់ពីសញ្ញាថ្មី(A Literal Translation of the New Testament) គ្មានអ្នកបកប្រែភាសាអង់គ្លេសណាម្នាក់បានដាក់នាមរបស់ព្រះឡើងវិញដែលមាននៅច្រើនកន្លែងក្នុងសេចក្ដីបកប្រែពីសញ្ញាថ្មីដែលពួកគេបានបោះពុម្ពឡើយ។ តើលេនសឺឡាត សេតវែល និងហ្វ្រីឌីរិក ផាកខឺជាអ្នកណា?
លេនសឺឡាត សេតវែល
លេនសឺឡាត សេតវែល(ឆ្នាំ១៨០៨-១៨៦១) ជាមេធាវីមួយរូប និងជាកូនប្រុសរបស់ប្រធានាធិបតីបម្រុងនៃប្រទេសអង់គ្លេស ហើយគាត់ជាសមាជិកនៃវិហារឌឺឆឺចអូហ្វអ៊ីងលេន។ ទោះជាគាត់ជឿលើលទ្ធិព្រះបីរួមជាព្រះតែមួយក្ដី តែគាត់បង្ហាញការគោរពចំពោះនាមព្រះ ដោយរៀបរាប់ថានាមនោះជា«នាមដ៏រុងរឿងរបស់Aព្រះយេហូវ៉ាB»។ ក្នុងការបកប្រែរបស់គាត់ដែលមានចំណងជើងថា សៀវភៅដំណឹងល្អរៀបរាប់ដោយម៉ាថាយ និងដោយម៉ាកុស(The Gospels of Matthew, and of Mark) គាត់បានប្រើនាម«យេហូវ៉ា»អស់២៨ដងក្នុងបទគម្ពីរ ហើយនៅកំណត់ផ្សេងៗដែលជាប់ជាមួយខគម្ពីរទាំងនោះ មាននាមព្រះ៤៦៥ដង។
សេតវែលប្រហែលជាបានស្គាល់នាមព្រះដោយសារគាត់ឃើញនាមនោះនៅក្នុងសញ្ញាចាស់ជាភាសាហេប្រឺដើម។ គាត់បាននិយាយថាអស់អ្នកដែលប្ដូរនាមព្រះដោយពាក្យឃីរីអុស ក្នុងសេចក្ដីបកប្រែនៃសញ្ញាចាស់ជាភាសាក្រិច «គឺជាអ្នកបកប្រែមិនស្មោះត្រង់»។
The Gospel according to Matthew rendered into English with notes, by L. Shadwell (1859), provided by the Bodleian Libraries. Licensed under CC BY-NC-SA 2.0 UK. Modified: Text highlighted
សេចក្ដីបកប្រែរបស់សេតវែលបង្ហាញនៅម៉ាថាយ ១:២០
សេតវែលបានប្រើនាម«យេហូវ៉ា»ជាលើកដំបូងក្នុងសេចក្ដីបកប្រែរបស់គាត់នៅម៉ាថាយ ១:២០។ គាត់បានដាក់កំណត់សម្រាប់ខនេះថា៖«ក្នុងសេចក្ដីបកប្រែសញ្ញាថ្មី ពាក្យ[ឃីរីអុស]ក្នុងខនេះនិងខជាច្រើនឯទៀតមានន័យថាAយេហូវ៉ាB។ នេះជានាមពិតរបស់ព្រះ។ ដូច្នេះហើយគឺសំខាន់បំផុតឲ្យយើងដាក់នាមនេះឡើងវិញនៅក្នុងសេចក្ដីបកប្រែជាភាសាអង់គ្លេស»។ គាត់ក៏បានបន្ថែមថា៖«យើងត្រូវធ្វើដូច្នេះដើម្បីលើកកិត្តិយសព្រះ។ លោកបានប្រកាសដោយផ្ទាល់ថានាមលោកគឺAយេហូវ៉ាB ហើយគ្មានអ្វីប្រសើរជាងការប្រើនាមនោះពេលយើងនិយាយអំពីលោក»ទេ។ រួចមក គាត់បាននិយាយថា៖«ក្នុងសេចក្ដីបកប្រែE.V.[ឬសេចក្ដីបកប្រែគម្ពីរឃីងជេម្ស] យើងកម្រឃើញនាមAយេហូវ៉ាBណាស់ . . . ប៉ុន្តែ យើងបែរជាឃើញពាក្យព្រះជាម្ចាស់បានត្រូវដាក់ជំនួសនាមពិតប្រាកដរបស់ព្រះទៅវិញ»។ សេតវែលបានអះអាងថា៖«ពាក្យព្រះជាម្ចាស់ឬលោកម្ចាស់ . . . គឺជាឋានៈដែលមិនសមគ្រប់គ្រាន់»ដើម្បីប្រើជំនួសនាមព្រះទេ។ គាត់បន្ថែមថា អ្នកឯទៀតក៏បានហៅគាត់ជា«លោកម្ចាស់»នៅក្នុងវិមានរបស់គាត់ដែរ។
លេនសឺឡាត សេតវែល បានរៀបរាប់ថា«[ព្រះ]បានប្រកាសថានាមលោកគឺAយេហូវ៉ាB ហើយគ្មានអ្វីប្រសើរជាងការប្រើនាមនោះពេលយើងនិយាយអំពីលោកឡើយ»។
សេតវែលបានបោះពុម្ពសេចក្ដីបកប្រែនៃសៀវភៅម៉ាថាយរបស់គាត់នៅឆ្នាំ១៨៥៩ ហើយគាត់ដាក់សៀវភៅម៉ាថាយនិងសៀវភៅម៉ាកុសបញ្ចូលគ្នា នៅឆ្នាំ១៨៦១។ ប៉ុន្តែគួរឲ្យស្ដាយ កិច្ចការរបស់គាត់បានឈប់ ដោយសារគាត់បានស្លាប់នៅថ្ងៃទី១១ ខែមករា ឆ្នាំ១៨៦១ ពេលគាត់មានអាយុ៥២ឆ្នាំ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការខំព្យាយាមរបស់គាត់មិនបានអសារឥតការឡើយ។
ហ្វ្រីឌីរិក ផាកខឺ
អ្នកជំនួញដ៏ស្ដុកស្ដម្ភម្នាក់ឈ្មោះហ្វ្រីឌីរិក ផាកខឺ(ឆ្នាំ១៨០៤-១៨៨៨) បានដឹងអំពីសេចក្ដីបកប្រែសៀវភៅម៉ាថាយរបស់សេតវែល ហើយបានចាប់ផ្ដើមបកប្រែបទគម្ពីរសញ្ញាថ្មី នៅពេលគាត់មានអាយុប្រហែល២០ឆ្នាំ។ ខុសពីសេតវែល ផាកខឺមិនបានជឿលើសេចក្ដីបង្រៀនអំពីព្រះបីរួមជាព្រះតែមួយនោះទេ។ គាត់បានសរសេរថា៖«[សូមឲ្យ]វិហារទាំងមូលរបស់បុត្រជាទីស្រឡាញ់[របស់ព្រះ] . . . ក្រសោបយកសេចក្ដីពិត . . . ហើយគោរពប្រណិប័តន៍យេហូវ៉ាជាព្រះតែមួយដែលមានឫទ្ធានុភាពដ៏ខ្លាំងក្លាបំផុត»។ ផាកខឺក៏មានអារម្មណ៍ថាឯកសារនៃសញ្ញាថ្មីដែលប្រើពាក្យឃីរីអុសសម្រាប់ព្រះជាម្ចាស់ផងនិងលោកម្ចាស់យេស៊ូផង ធ្វើឲ្យពិបាកដឹងថាលោកទាំងពីរគឺខុសគ្នា។ ហេតុនេះ គាត់បានចាប់អារម្មណ៍ជាខ្លាំង ពេលគាត់ឃើញថានៅខគម្ពីរមួយចំនួន សេតវែលបានបកប្រែពាក្យឃីរីអុស ជា«យេហូវ៉ា»។
តើតាមរបៀបណាផាកខឺអាចយល់អំពីរឿងទាំងនេះ? គាត់បានសិក្សាភាសាក្រិច ហើយគាត់បាននិពន្ធសៀវភៅមួយចំនួននិងខិត្តប័ណ្ណខ្លះៗដែលពន្យល់អំពីវេយ្យាករណ៍ភាសាក្រិច។ គាត់ក៏បានក្លាយជាសមាជិកនៃវិទ្យាស្ថានគម្ពីរមួយ(Anglo-Biblical Institute) ដែលបានលើកស្ទួយការស្រាវជ្រាវឯកសារគម្ពីរ ដើម្បីផលិតគម្ពីរជាភាសាអង់គ្លេសឲ្យបានប្រសើរជាង។ នៅឆ្នាំ១៨៤២ ផាកខឺបានចាប់ផ្ដើមបោះពុម្ពសេចក្ដីបកប្រែសញ្ញាថ្មីជាលើកទី១របស់គាត់។ ការបោះពុម្ពនោះបានចេញជាផ្នែកៗនិងជាកំណែមួយចំនួន។c
សេចក្ដីបកប្រែសញ្ញាថ្មីដោយផាកខឺ(Heinfetter)
ការព្យាយាមរបស់ផាកខឺដើម្បីដាក់នាមព្រះនៅកន្លែងដើមវិញ
អស់ប៉ុន្មានឆ្នាំ ផាកខឺបានសរសេរអំពីសំណួរដូចតទៅនេះ៖«តើពេលណាពាក្យឃីរីអុសសំដៅទៅលើលោកម្ចាស់យេស៊ូ ហើយតើពេលណាពាក្យនោះសំដៅទៅលើព្រះជាម្ចាស់?» «ហេតុអ្វីពាក្យឃីរីអុសច្រើនតែប្រើជានាម មិនមែនជាឋានៈ?»។
ពេលផាកខឺបានឃើញសេចក្ដីបកប្រែសៀវភៅម៉ាថាយរបស់សេតវែលដែលបានចេញនៅឆ្នាំ១៨៥៩ និងកំណត់អំពីឃីរីអុស គាត់ចាប់ផ្ដើមជឿជាក់ថាកន្លែងខ្លះដែលមានពាក្យឃីរីអុស «គួរតែបកប្រែថាយេហូវ៉ា»។ ដូច្នេះ គាត់បានធ្វើកំណែថ្មីនៃសេចក្ដីបកប្រែសញ្ញាថ្មីទាំងមូលរបស់គាត់ ដើម្បីដាក់ឈ្មោះ«យេហូវ៉ា»នៅកន្លែងណាដែលគាត់ជឿថាបរិបទឬវេយ្យាករណ៍ភាសាក្រិចបានបញ្ជាក់អំពីនោះ។ ហេតុនេះហើយបានជាសៀវភៅរបស់គាត់ សេចក្ដីបកប្រែន័យត្រង់នៃបទគម្ពីរសញ្ញាថ្មី(A Literal Translation of the New Testament) ដែលចេញនៅឆ្នាំ១៨៦៣ មាននាមព្រះ១៨៧ដងក្នុងបទគម្ពីរ។ តាមមើលទៅ នោះជាសេចក្ដីបកប្រែទី១ជាភាសាអង់គ្លេសដែលបានត្រូវបោះពុម្ព ដែលមាននាមព្រះនៅក្នុងបទគម្ពីរគ្រិស្តសាសនិកជាភាសាក្រិចទាំងមូល។d
ទំព័រចំណងជើងនៃសេចក្ដីបកប្រែសញ្ញាថ្មីរបស់ផាកខឺ ដែលចេញនៅឆ្នាំ១៨៦៤
នៅឆ្នាំ១៨៦៤ ផាកខឺក៏បានចេញផ្សាយការប្រៀបធៀបសេចក្ដីបកប្រែនៃសញ្ញាថ្មីជាភាសាអង់គ្លេស . . . ទៅនឹងសេចក្ដីបកប្រែជាភាសាអង់គ្លេសមួយដែលបានត្រូវអនុញ្ញាត(A Collation of an English Version of the New Testament . . . With the Authorized English Version)។ មូលហេតុដែលគាត់បញ្ចូលគម្ពីរសញ្ញាថ្មីទាំងពីរនេះជាក្បាលតែមួយ គឺដើម្បីបង្ហាញអំពីទីកន្លែងនិងរបៀបដែលសេចក្ដីបកប្រែរបស់គាត់ខុសពីសេចក្ដីបកប្រែឯទៀត។e
ដើម្បីបង្ហាញនូវតម្លៃនៃការដាក់នាមព្រះឡើងវិញ ផាកខឺបានលើកបញ្ជាក់ខគម្ពីរមួយចំនួនក្នុងសេចក្ដីបកប្រែដែលបានត្រូវអនុញ្ញាត(Authorized Version) រួមមានរ៉ូម ១០:១៣ ដែលចែងថា៖«ព្រោះអស់អ្នកណាដែលហៅរកនាមលោកម្ចាស់នឹងត្រូវសង្គ្រោះ»។ ផាកខឺបានសួរថា៖«តើអ្នកណាធ្លាប់យល់ទេ ថាខគម្ពីរទាំងនេះពីសេចក្ដីបកប្រែដែលបានត្រូវអនុញ្ញាត(Authorized English Version) ថាពាក្យលោកម្ចាស់គឺជាយេហូវ៉ា មិនមែនជាបុត្ររបស់ព្រះ គឺយេស៊ូគ្រិស្តដែលជាម្ចាស់របស់យើង?»។
រ៉ូម ១០:១៣ ក្នុងសេចក្ដីបកប្រែឃីងជេម្ស(King James Version)(ខាងលើ) និងសេចក្ដីបកប្រែរបស់ផាកខឺ ដែលចេញនៅឆ្នាំ១៨៦៤
ផាកខឺបានចំណាយអស់រាប់ពាន់ផោន(ដែលជាតម្លៃដ៏ច្រើននៅសម័យនោះ) ដើម្បីបោះពុម្ពនិងចែកចាយខិត្តប័ណ្ណ ក្រដាស និងសំណេរផ្សេងៗរបស់គាត់។ តាមពិតគ្រាន់តែក្នុងមួយឆ្នាំប៉ុណ្ណោះ គាត់បានចំណាយ៨០០ផោន ដែលស្មើនឹង១៣២.០០០ដុល្លារអាម៉េរិកនៅសព្វថ្ងៃនេះ។ គាត់ក៏បានផ្ញើសៀវភៅផ្សេងៗរបស់គាត់ដោយឥតគិតថ្លៃអស់ជាច្រើនច្បាប់ ទៅកាន់ពួកអ្នកដែលគាត់ស្គាល់ និងទៅកាន់បព្វជិតដែលមានឋានៈខ្ពស់ដើម្បីឲ្យពួកគេអាចអានបាន។
សំណេរនានានិងសេចក្ដីបកប្រែសញ្ញាថ្មីរបស់ផាកខឺ បានត្រូវបោះពុម្ពតែបន្តិចបន្តួច ហើយក៏ទទួលការរិះគន់ពីបណ្ឌិតគម្ពីរខ្លះទៀតផង។ តែបណ្ឌិតទាំងនោះមិនឲ្យតម្លៃចំពោះការខំព្យាយាមដ៏ស្មោះរបស់គាត់ ព្រមទាំងសេតវែល និងអ្នកឯទៀត ដើម្បីដាក់នាមរបស់ព្រះនៅកន្លែងដើមវិញក្នុងសញ្ញាថ្មីជាភាសាអង់គ្លេសទេ។
លោកអ្នកក៏អាចទស្សនាវីដេអូដែលមានរយៈពេល១០នាទី: ការទស្សនាសារមន្ទីរនៅក្រុងវ័រវិក៖ «គម្ពីរនិងនាមរបស់ព្រះ»។
a «យ៉ា»ដែលជាឈ្មោះកាត់របស់«ព្រះយេហូវ៉ា» មាននៅក្នុងការបើកបង្ហាញ ១៩:១, ៣, ៤, ៦។ ពាក្យ«ហាឡេលូយ៉ា!»មានន័យថា«ចូរអ្នករាល់គ្នាសរសើរយ៉ា!»។
b សេតវែលមិនបានបកប្រែសញ្ញាថ្មីទាំងមូលឡើយ។ អ្នកបកប្រែឯទៀតរួមមានហ្វីលីព ដាដ្រិច អេឌវ៉ាដ ហាវូត វីល្លាម ញូវខម អ៊ែតហ្គឹ ថេល័រ និងហ្គៀលបឺត វែកហ្វីល។
c ដើម្បីឲ្យជីវិតជាអ្នកជំនួញ ដាច់ដោយឡែកពីការស្រាវជ្រាវគម្ពីរ ផាកខឺបានប្រើឈ្មោះមួយទៀត។ គាត់ប្រើឈ្មោះហឺម៉ឺន ហ៊ីនហ្វីថឺ ក្នុងសំណេរសាសនានិងសេចក្ដីបកប្រែគម្ពីររបស់គាត់។ ឈ្មោះនេះមានជាច្រើនដងនៅក្នុងសេចក្ដីពន្យល់បន្ថែមនៃគម្ពីរបរិសុទ្ធសេចក្ដីបកប្រែពិភពលោកថ្មី។
d នៅឆ្នាំ១៨៦៤ ផាកខឺបានចេញសេចក្ដីបកប្រែនៃសញ្ញាថ្មីជាភាសាអង់គ្លេស(An English Version of the New Testament) ដែលមាននាមព្រះ១៨៦ដង។
e មុនសេចក្ដីបកប្រែរបស់ផាកខឺ សេចក្ដីបកប្រែភាសាហេប្រឺជាច្រើននៃសញ្ញាថ្មី មាននាមព្រះនៅខគម្ពីរផ្សេងៗ។ បន្ថែមទៅទៀត នៅឆ្នាំ១៧៩៥ យ៉ូហាន យ៉ាកូប ស្ដត់ បានបោះពុម្ពគម្ពីរសេចក្ដីបកប្រែមួយជាភាសាអាល្លឺម៉ង់ ដែលមាននាមព្រះជាង៩០ដង ចាប់ពីសៀវភៅម៉ាថាយដល់សៀវភៅយូដាស។