ចំណុចហាត់រៀនទី១៤
បង្ហាញអារម្មណ៍សាទរ និងភាពកក់ក្ដៅ
១ អារម្មណ៍សាទរធ្វើឲ្យសុន្ទរកថាមានភាពរស់រវើក។ បើយើងគ្មានអារម្មណ៍សាទរនឹងអ្វីដែលយើងនិយាយទេ នោះអ្នកស្ដាប់ក៏មិនមានអារម្មណ៍សាទរដែរ។ បើសុន្ទរកថានោះមិនបានជំរុញចិត្តយើងទេ នោះក៏មិនជំរុញចិត្តអ្នកស្ដាប់ដែរ។ ប៉ុន្តែ បើយើងចង់បង្ហាញអារម្មណ៍សាទរដ៏ស្មោះ យើងត្រូវតែជឿយ៉ាងមុតមាំថា អ្នកស្ដាប់ត្រូវការឮនូវពត៌មានដែលយើងនឹងថ្លែង។ នេះបានសេចក្ដីថា យើងបានគិតអំពីអ្នកស្ដាប់ពេលដែលយើងរៀបចំសុន្ទរកថា ហើយបានជ្រើសរើសចំណុចដែលមានប្រយោជន៍ចំពោះពួកគេ ទាំងពន្យល់ចំណុចនោះឲ្យអ្នកស្ដាប់យល់ដឹងថា ពិតជាសំខាន់មែន។ បើយើងបានធ្វើដូច្នេះ នេះនឹងជំរុញចិត្តយើងឲ្យនិយាយអស់ពីចិត្ត ហើយអ្នកស្ដាប់នឹងមានចិត្តចង់ស្ដាប់យើងជាក់ជាពុំខាន។
២ ការបង្ហាញអារម្មណ៍សាទរដោយថ្លែងយ៉ាងរស់រវើក: អារម្មណ៍សាទរគឺត្រូវឃើញច្បាស់ដោយការថ្លែងយ៉ាងរស់រវើក។ យើងមិនគួរបង្ហាញអារម្មណ៍ថា យើងមិនយកចិត្តទុកដាក់នឹងពត៌មានដែលយើងកំពុងថ្លែងឬដូចជាមិនចាប់អារម្មណ៍អ្វីសោះនោះឡើយ។ យើងត្រូវបង្ហាញនូវអារម្មណ៍សាទរដោយទឹកមុខ ការផ្លាស់ប្ដូរសម្លេង និងរបៀបដែលយើងនិយាយ។ នេះបានន័យថា យើងត្រូវតែនិយាយឲ្យបានខ្លាំង។ ពាក្យសំដីរបស់យើងត្រូវបង្ហាញថា យើងជឿស៊ប់ទៅលើអ្វីដែលយើងប្រាប់ពួកគេនោះ តែមិនគួរមើលទៅដូចជាយើងមានះតាមគំនិតរបស់យើងទេ។ ទោះជាយើងត្រូវមានអារម្មណ៍សាទរក៏ដោយ យើងក៏មិនគួរបង្ហាញអារម្មណ៍សាទរជ្រុលហួសពេកនោះទេ។ បើយើងបង្ហាញអារម្មណ៍សាទរហួសហេតុពេក នោះអ្នកស្ដាប់ប្រហែលជាលែងចង់ស្ដាប់យើងទៀត។
៣ បើយើងមានអារម្មណ៍សាទរស្តីអំពីអ្វីដែលយើងថ្លែងនោះ អ្នកស្ដាប់ក៏នឹងមានអារម្មណ៍ដូចយើងដែរ។ ជាលទ្ធផល យើងនឹងឃើញថាអ្នកស្ដាប់ក៏មានអារម្មណ៍សាទរដែរ ហើយនេះនឹងជួយយើងឲ្យមានអារម្មណ៍សាទរជាបន្តទៀត។ ផ្ទុយទៅវិញ បើយើងគ្មានអារម្មណ៍សាទរទេ នោះអ្នកស្ដាប់ក៏គ្មានអារម្មណ៍សាទរដែរ។
៤ សាវ័កប៉ុលបាននិយាយថា យើងគួរព្យាយាមខាងឯវិញ្ញាណរបស់ព្រះឬក៏សម្ដែងឲ្យឃើញថាយើងមានវិញ្ញាណរបស់ព្រះ។ បើធ្វើដូច្នេះ យើងនឹងថ្លែងសុន្ទរកថាដោយមានភាពរស់រវើក ហើយនេះអាចជួយវិញ្ញាណរបស់ព្រះជំរុញចិត្តអ្នកស្ដាប់ឲ្យមានសកម្មភាពដែរ។ អ័ប៉ុឡូសបានបង្ហាញនូវអារម្មណ៍សាទរបែបនេះពេលដែលគាត់និយាយ ហើយមនុស្សបានចាត់ទុកគាត់ជាអ្នកមានវោហារ។—រ៉ូម ១២:១១; កិច្ច. ១៨:២៥; យ៉ូប ៣២:១៨-២០; យេ. ២០:៩
៥ បើយើងចង់បង្ហាញអារម្មណ៍សាទរពេលថ្លែងសុន្ទរកថា យើងត្រូវតែជឿស៊ប់ថា យើងមានពត៌មានដ៏សំខាន់ដែលមានប្រយោជន៍ដល់អ្នកស្ដាប់។ ចូរខំរៀបចំពត៌មានដែលត្រូវថ្លែងនោះ ទាល់តែយើងមានអារម្មណ៍ថា នេះជាពត៌មានដែលពិតជាជំរុញចិត្តយើងសូម្បីតែយើងជាអ្នកថ្លែងក៏ដោយ។ មិនចាំបាច់ឲ្យយើងរកពត៌មានថ្មីប្លែកៗនោះទេ ប៉ុន្តែយើងគួរថ្លែងប្រាប់ពត៌មាននោះតាមវិធីថ្មីមិនច្រំដែលៗ។ បើយើងមានអារម្មណ៍ថា យើងមានពត៌មានដែលអាចជួយធ្វើឲ្យការថ្វាយបង្គំរបស់អ្នកស្ដាប់បានមាំមួនជាង ក៏នឹងជួយពួកគេឲ្យធ្វើជាអ្នកបំរើឬជនគ្រីស្ទានប្រសើរជាង នេះពិតជាហេតុដែលនាំឲ្យយើងបង្ហាញអារម្មណ៍សាទរ ហើយមុខជានឹងជួយឲ្យយើងបង្ហាញអារម្មណ៍នោះពេលថ្លែងសុន្ទរកថា។
៦ ការបង្ហាញអារម្មណ៍សាទរស្របតាមពត៌មាន: បើយើងចង់ឲ្យផ្នែកផ្សេងៗនៃសុន្ទរកថារបស់យើងមានលក្ខណៈខុសៗគ្នា ហើយចង់ឲ្យអ្នកស្ដាប់ទទួលប្រយោជន៍នោះ យើងមិនគួរថ្លែងសុន្ទរកថាទាំងមូលដោយបង្ហាញអារម្មណ៍សាទរយ៉ាងខ្លាំងនោះទេ។ បើយើងធ្វើដូច្នេះ អ្នកស្ដាប់នឹងអស់កម្លាំងចិត្តហើយលែងយកចំណុចសំខាន់ៗនោះមកអនុវត្តទៀត។ នេះក៏បញ្ជាក់ឲ្យយើងដឹងម្ដងទៀតថា យើងត្រូវរៀបចំពត៌មានឲ្យមានលក្ខណៈផ្សេងពីគ្នា ដើម្បីឲ្យអាចថ្លែងសុន្ទរកថាបែបយ៉ាងណាដែលមានភាពខុសៗគ្នាដែរ។ នេះបានន័យថា ជួនកាលយើងពិគ្រោះចំណុចខ្លះដែលតម្រូវឲ្យយើងបង្ហាញអារម្មណ៍សាទរច្រើនជាងការពិគ្រោះចំណុចឯទៀត។ ដូច្នេះ យើងគួរត្រៀមពិគ្រោះចំណុចដែលមានរបៀបថ្លែងផ្សេងៗពីគ្នា តែចំណុចគួរទាក់ទងគ្នាយ៉ាងហូរហែក្នុងសុន្ទរកថាទាំងមូលវិញ។
៧ សំខាន់បំផុត ពេលយើងប្រាប់ពីគោលចំណុច យើងត្រូវបង្ហាញអារម្មណ៍សាទរយ៉ាងខ្លាំង។ សុន្ទរកថារបស់យើងត្រូវមានចំណុចសំខាន់ខ្លះដែលលេចធ្លោជាងគេ ហើយក៏ជាចំណុចដែលយើងត្រូវពន្យល់ឲ្យខ្លាំងជាងគេដែរ។ ដោយសារមានចំណុចខ្លះនោះសំខាន់ជាងគេក្នុងសុន្ទរកថារបស់យើង តាមធម្មតាចំណុចទាំងនោះនឹងជំរុញទឹកចិត្តអ្នកស្ដាប់ ហើយជួយឲ្យយល់ពីមូលហេតុដែលត្រូវអនុវត្តតាមជាដាច់ខាត និងពន្យល់នូវមូលហេតុទាំងនោះ ឬទុកជាឱវាទជូនអ្នកស្ដាប់។ ពេលដែលយើងបានធ្វើឲ្យអ្នកស្ដាប់ជឿហើយ យើងក៏ត្រូវជំរុញទឹកចិត្តគេ ហើយបង្ហាញដល់ពួកគេនូវប្រយោជន៍ដែលមកពីការអនុវត្តតាមចំណុចដែលយើងបានពិគ្រោះ ព្រមទាំងបង្ហាញអំពីអំណរនិងឯកសិទ្ធិផ្សេងៗដែលពួកគេអាចទទួលបាន ដោយមានជំនឿនេះ។ នេះតម្រូវឲ្យយើងថ្លែងសុន្ទរកថាដោយបង្ហាញអារម្មណ៍សាទរ។
៨ ទោះជាយើងបញ្ជាក់ចំណុចខ្លះទុកជាកំពូលសំខាន់ក៏ដោយ យើងមិនត្រូវពិគ្រោះចំណុចឯទៀតហាក់ដូចជាយើងមិនសូវរវីរវល់ចំពោះចំណុចឯទៀតនោះទេ។ យើងគួរបង្ហាញអារម្មណ៍អបអរឲ្យបានខ្លាំងជានិច្ចចំពោះប្រធាន ហើយមិនត្រូវមើលទៅដូចជាធុញទ្រាន់សោះឡើយ។ សូមគិតអំពីសត្វក្ដាន់ដែលកំពុងតែស៊ីស្មៅ។ ទោះជាសត្វក្ដាន់មើលទៅដូចជាស្ងៀមស្ងាត់មិនខ្វល់ខ្វាយអ្វីក៏ដោយ ប៉ុន្តែពេលដឹងថាមានគ្រោះថ្នាក់ នោះវាមានកម្លាំងអាចលោតផ្លោះយ៉ាងលឿនទៅបាត់។ សត្វក្ដាន់នេះមានអារម្មណ៍ស្រួល តែវាប្រុងប្រយ័ត្នជានិច្ច។ ដូចគ្នាដែរ សូម្បីតែពេលដែលយើងមិននិយាយដោយបង្ហាញអារម្មណ៍សាទរយ៉ាងខ្លាំងក៏ដោយ យើងនៅតែមានអារម្មណ៍នោះខ្លាំងក្នុងចិត្តដដែល។
៩ តើនេះមានន័យយ៉ាងណា? នេះបានសេចក្ដីថា ការថ្លែងដែលមានភាពរស់រវើកត្រូវធ្វើឡើងដោយមិនបង្ខំ។ យើងត្រូវមានមូលហេតុថ្លែងយ៉ាងរស់រវើក ហើយពត៌មានក្នុងសុន្ទរកថាគួរផ្ដល់មូលហេតុនោះ។ អ្នកជូនឱវាទនឹងយកចិត្តទុកដាក់មើលថា តើយើងបានបង្ហាញអារម្មណ៍សាទរស្របទៅតាមពត៌មានឬទេ? តើយើងបានបង្ហាញអារម្មណ៍សាទរច្រើនពេក តិចពេក ឬមិនស្របតាមពត៌មានវិញ? គាត់មុខជានឹងយោគយល់ចំពោះលក្ខណៈរបស់យើងម្នាក់ៗ ប៉ុន្តែគាត់នឹងលើកទឹកចិត្តយើង បើយើងជាមនុស្សអៀន។ ហើយគាត់ក៏នឹងជូនឱវាទបើយើងមើលទៅដូចជានិយាយរំភើបហួសហេតុពេកអំពីអ្វីៗទាំងអស់ដែលយើងថ្លែងប្រាប់នោះ។ ដូច្នេះ ចូរបង្ហាញអារម្មណ៍សាទរឲ្យស្របតាមពត៌មាន និងរៀបចំពត៌មានឲ្យមានលក្ខណៈខុសពីគ្នា ដើម្បីឲ្យមានតុល្យភាពពេលបង្ហាញអារម្មណ៍សាទរក្នុងសុន្ទរកថាទាំងមូល។
**********
១០ ការបង្ហាញអារម្មណ៍សាទរគឺជាប់ទាក់ទងនឹងការបង្ហាញអារម្មណ៍កក់ក្ដៅ។ ប៉ុន្តែ ការសម្ដែងនូវអារម្មណ៍សាទរឬភាពកក់ក្ដៅនោះ គឺផុសចេញពីចំណង់ចំណូលចិត្តផ្សេងពីគ្នា ហើយជាលទ្ធផលចិត្តរបស់អ្នកស្ដាប់នឹងបង្កើតឲ្យមានអារម្មណ៍ខុសៗពីគ្នា។ ជាអ្នកថ្លែងសុន្ទរកថា ធម្មតាយើងមានអារម្មណ៍សាទរដោយសារពត៌មានដែលយើងកំពុងតែថ្លែងនោះ ប៉ុន្តែ យើងក៏មានអារម្មណ៍កក់ក្ដៅវិញ ពេលដែលយើងគិតអំពីអ្នកស្ដាប់ដោយប្រាថ្នាចង់ជួយពួកគេ។ គួរគប្បីឲ្យយើងយកចិត្តទុកដាក់នឹង«ការបង្ហាញអារម្មណ៍កក់ក្ដៅ»ដែលបានកត់ទុកលើប័ណ្ណឱវាទសំរាប់ការហាត់និយាយ។
១១ បើយើងបង្ហាញអារម្មណ៍កក់ក្ដៅ នោះអ្នកស្ដាប់នឹងដឹងថាយើងជាបុគ្គលដែលបង្ហាញសេចក្ដីស្រឡាញ់ មានចិត្តសប្បុរស ហើយចេះមេត្ដា។ ពួកគេនឹងមានអារម្មណ៍ថាចង់ចូលមកជិតយើង ប្រៀបដូចជាចូលទៅជិតភ្នក់ភ្លើងនៅរាត្រីត្រជាក់ដែរ។ ការថ្លែងសុន្ទរកថាដោយមានភាពរស់រវើកគឺជំរុញទឹកចិត្តមែន ប៉ុន្តែយើងគួរបង្ហាញមនោសញ្ចេតនាដ៏ជ្រាលជ្រៅផងដែរ។ យើងមិនគ្រាន់តែចង់ជួយអ្នកស្ដាប់ឲ្យមានចំណេះដើម្បីឲ្យគេជឿប៉ុណ្ណោះទេ តែយើងក៏ចង់ជំរុញទឹកចិត្តរបស់ពួកគេផងដែរ។
១២ ជាឧទាហរណ៍ បើអានកាឡាទី ៥:២២, ២៣ ស្តីអំពីសេចក្ដីស្រឡាញ់និងចិត្តអត់ធ្មត់ ហើយសេចក្ដីសប្បុរសនិងភាពស្លូតបូត តើសមទេបើយើងនិយាយដោយមិនបង្ហាញទឹកចិត្តដែលបញ្ជាក់ឲ្យឃើញនូវគុណសម្បត្ដិទាំងនោះ? ចូរកត់សម្គាល់ផងដែរនូវអារម្មណ៍ដ៏កក់ក្ដៅដែលប៉ុលបានបង្ហាញនៅក្នុងថែស្សាឡូនីចទី១ ២:៧, ៨។ ពាក្យទាំងនេះតម្រូវឲ្យយើងនិយាយយ៉ាងណាដែលបង្ហាញនូវអារម្មណ៍កក់ក្ដៅ។ តើយើងត្រូវបង្ហាញអារម្មណ៍នោះ យ៉ាងដូចម្ដេច?
១៣ អារម្មណ៍កក់ក្ដៅត្រូវបង្ហាញដោយទឹកមុខ: បើយើងមានអារម្មណ៍កក់ក្ដៅមែនចំពោះអ្នកស្ដាប់ ទឹកមុខរបស់យើងនឹងសឲ្យឃើញអារម្មណ៍នោះជាក់ជាមិនខាន។ បើទឹកមុខរបស់យើងមិនបង្ហាញអារម្មណ៍កក់ក្ដៅទេ នោះអ្នកស្ដាប់ប្រហែលជាមិនជឿថា យើងមានអារម្មណ៍កក់ក្ដៅយ៉ាងស្មោះចំពោះពួកគេឡើយ។ ប៉ុន្តែ អារម្មណ៍កក់ក្ដៅដែលយើងមានគឺត្រូវចេញមកពីចិត្ត មិនមែនធ្វើពុតនោះទេ។ យើងក៏មិនត្រូវថ្លែងដោយបង្ហាញអារម្មណ៍ជ្រុលពេក ដ្បិតនេះអាចធ្វើឲ្យអ្នកស្ដាប់គិតថា យើងនិយាយពុំស្មោះ។ ទឹកមុខរួសរាយនឹងបង្ហាញថា យើងមានចិត្តស្មោះហើយគួរឲ្យទុកចិត្តបាន។
១៤ តាមធម្មតាយើងនិយាយទៅកាន់អ្នកស្ដាប់ដែលចង់ស្ដាប់យើង។ ដូច្នេះ បើយើងមើលមុខអ្នកស្ដាប់ដោយយកចិត្តទុកដាក់ យើងក៏នឹងមានអារម្មណ៍កក់ក្ដៅចំពោះពួកគេដែរ។ យើងនឹងមានអារម្មណ៍ស្រួលហើយនិយាយតាមសម្រួលដែរ។ ចូរមើលមនុស្សម្នាក់ដែលមានទឹកមុខរួសរាយ ហើយនិយាយទៅកាន់គាត់មួយភ្លែតសិន។ រួចមក មើលម្នាក់ទៀតហើយនិយាយទៅកាន់គាត់ដែរ។ នេះនឹងជួយយើងឲ្យមើលអ្នកស្ដាប់ផង ហើយយើងនឹងមានអារម្មណ៍ស្និទ្ធស្នាលចំពោះអ្នកស្ដាប់ ហើយទឹកមុខដ៏កក់ក្ដៅរបស់យើងក៏នឹងទាក់ទាញចិត្តអ្នកស្ដាប់ផងដែរ។
១៥ អារម្មណ៍កក់ក្ដៅស្របទៅតាមសូរសម្លេង: មនុស្សដឹងទូទៅថា សូម្បីតែសត្វក៏អាចដឹងនូវអារម្មណ៍របស់យើងបាន ដោយសារសូរសម្លេងរបស់យើង។ បើដូច្នេះ អ្នកស្ដាប់ក៏នឹងមានអារម្មណ៍កក់ក្ដៅដូចអារម្មណ៍កក់ក្ដៅដែលយើងបង្ហាញតាមរយៈសម្លេងរបស់យើងជាជាងអំបាលម៉ានទៅទៀត!
១៦ បើយើងមិនសូវយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះអ្នកស្ដាប់ ហើយគិតតែពីការពោលពាក្យ ជាជាងគិតអំពីអារម្មណ៍របស់អ្នកស្ដាប់វិញ នោះអ្នកស្ដាប់ដែលប្រុងស្មារតីនឹងដឹងនូវអារម្មណ៍របស់យើង។ ប៉ុន្តែ បើយើងចាប់អារម្មណ៍យ៉ាងស្មោះនឹងអ្នកស្ដាប់ ហើយប្រាថ្នាចង់ប្រាប់ពីគំនិតរបស់ខ្លួនដល់ពួកគេ ដើម្បីឲ្យពួកគេមានគំនិតដូចយើងដែរ នោះសូរសម្លេងរបស់យើងនឹងសឲ្យឃើញអារម្មណ៍នោះជាក់ជាពុំខាន។
១៧ បើយើងពិតជាចង់ធ្វើដូច្នេះមែន យើងច្បាស់ជាត្រូវបង្ហាញចំណាប់អារម្មណ៍ដ៏ស្មោះចំពោះអ្នកស្ដាប់។ យើងមិនអាចធ្វើពុតក្នុងការបង្ហាញអារម្មណ៍កក់ក្ដៅ ហើយក៏មិនអាចធ្វើពុតជាអ្នកបង្ហាញអារម្មណ៍សាទរបានដែរ។ អ្នកថ្លែងសុន្ទរកថាមិនគួរធ្វើពុតនិយាយផ្អែមពីរោះតែមាត់ក្រៅឡើយ។ ការបង្ហាញអារម្មណ៍កក់ក្ដៅគឺខុសពីការថ្លែងដែលបង្ហាញអារម្មណ៍ជ្រុល ឬក៏ធ្វើឲ្យសម្លេងទៅជាញ័រៗ ដើម្បីទាក់ទាញអារម្មណ៍របស់មនុស្សឡើយ។
១៨ បើយើងមានសម្លេងស្អក ប្រហែលជាពិបាកសម្ដែងនូវភាពកក់ក្ដៅ។ យើងគួរខំអស់ពីចិត្តដើម្បីយកឈ្នះនូវបញ្ហានេះ។ នេះគឺទាក់ទងនឹងលក្ខណៈនៃសម្លេង ហើយត្រូវចំណាយពេលយូរដើម្បីដោះស្រាយ។ ប៉ុន្តែ ការយកចិត្តទុកដាក់ឲ្យបានមែនទែន នឹងជួយយើងបង្កើនឲ្យមានសម្លេងដែលបង្ហាញនូវភាពកក់ក្ដៅ។
១៩ អារម្មណ៍កក់ក្ដៅស្របទៅតាមពត៌មាន: ដូចដែលយើងបានពិគ្រោះអំពីការបង្ហាញអារម្មណ៍សាទរនោះ ការបង្ហាញអារម្មណ៍កក់ក្ដៅគឺច្រើនតែអាស្រ័យលើពត៌មានដែលយើងត្រូវថ្លែង។ ឧទាហរណ៍មួយនៅម៉ាថាយជំពូកទី២៣ ដែលរៀបរាប់អំពីពេលព្រះយេស៊ូផ្ដន្ទាទោសពួកស្ក្រែបនិងពួកផារិស៊ី។ យើងនឹងមិនគិតថា ទ្រង់ផ្ដន្ទាទោសពួកគេដោយប្រើសូរសម្លេងខ្សោយនោះឡើយ។ ប៉ុន្តែ កំឡុងដែលទ្រង់កំពុងតែមានសេចក្ដីក្រោធនោះ ក៏មានឃ្លាដែលបង្ហាញភាពកក់ក្ដៅនិងមនោសញ្ចេតនាដ៏ជ្រាលជ្រៅដែរ ពេលព្រះយេស៊ូមានបន្ទូលថា៖ «ឱ . . . តើប៉ុន្មានដងហើយដែលអញចង់ប្រមូលកូនឯងទាំងប៉ុន្មាន ដូចជាមេមាន់ក្រុងកូនវាឲ្យជ្រកក្រោមស្លាប? តែឯងមិនព្រមទេ!»។ ពាក្យទាំងនេះបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់នូវអារម្មណ៍កក់ក្ដៅ ប៉ុន្តែ ឃ្លាបន្ទាប់មិនសម្ដែងនូវអារម្មណ៍ដូចគ្នាទេដែលថា៖ «មើល! ផ្ទះឯងនឹងត្រូវចោលស្ងាត់ទុកឲ្យឯង»។ សូរនេះគឺជារបៀបបដិសេធទាំងមានអារម្មណ៍ស្អប់ខ្ពើម។
២០ តើយើងគួរបង្ហាញអារម្មណ៍កក់ក្ដៅនៅពេលណា? តាមធម្មតាយើងបង្ហាញអារម្មណ៍កក់ក្ដៅក្នុងកិច្ចបំរើផ្សាយ ឬពេលថ្លែងសុន្ទរកថាក្នុងកម្មវិធីសាលាកិច្ចបំរើព្រះធិបតេយ្យ។ ប៉ុន្តែជាពិសេស យើងគួរបង្ហាញអារម្មណ៍កក់ក្ដៅពេលដែលយើងកំពុងតែពិគ្រោះវែកញែកហេតុផល ឬពេលលើកទឹកចិត្ត ដាស់តឿន និងបង្ហាញចិត្តអាណិតអាសូរជាដើម។ ក្នុងការបង្ហាញអារម្មណ៍កក់ក្ដៅ យើងក៏មិនគួរភ្លេចបង្ហាញអារម្មណ៍សាទរដែរ ដែលត្រូវបង្ហាញស្របទៅតាមកាលៈទេសៈសមរម្យ។ ចូរឲ្យមានតុល្យភាពក្នុងគ្រប់ការទាំងអស់ ប៉ុន្តែដំណាលគ្នានោះ សូមខំប្រឹងថ្លែងឲ្យអស់ពីដួងចិត្តដែរ។
[សំណួរសម្រាប់អត្ថបទសិក្សា]
១. តើអ្វីនឹងជួយយើងបង្ហាញនូវអារម្មណ៍សាទរ?
២-៥. តើសុន្ទរកថាដែលមានភាពរស់រវើក បង្ហាញនូវអារម្មណ៍សាទរយ៉ាងដូចម្ដេច?
៦-៩. តើពត៌មានក្នុងសុន្ទរកថាទាក់ទងយ៉ាងណាទៅនឹងការបង្ហាញអារម្មណ៍សាទរ?
១០-១២. តើការបង្ហាញអារម្មណ៍កក់ក្ដៅមានន័យយ៉ាងណា?
១៣, ១៤. តើទឹកមុខរបស់យើងអាចបង្ហាញនូវអារម្មណ៍កក់ក្ដៅបានយ៉ាងណា?
១៥-១៨. សូមប្រាប់អំពីអ្វីដែលនឹងជួយអ្នកថ្លែងឲ្យនិយាយដោយមានភាពកក់ក្ដៅ?
១៩, ២០. តើពត៌មានក្នុងសុន្ទរកថាអាចមានអានុភាពលើអារម្មណ៍កក់ក្ដៅយ៉ាងដូចម្ដេច?