BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • cl Kitango 3 pp. 26-35
  • “Wazhila, Wazhila, Wazhila, Yehoba”

Vidyo ufwamo.

Yakana kushinkuka.

  • “Wazhila, Wazhila, Wazhila, Yehoba”
  • Fwenyai Kwipi ne Yehoba
  • Tumitwe tucheche
  • Byambo Bipashako
  • Buzhile Bo Buka?
  • “Buzhile bo bwa Yehoba”
  • Jizhina Jazhila, Mupashi Wazhila
  • Ene Mambo Buzhile bwa Yehoba o Bwitufwenyesha kwi Aye
  • Twikale Na ‘Buzhile mu Moyo wa Kwakamwa Lesa’
    Kyamba kya Usopa—2008
  • “Mwafwainwa Kwikala Bazhila”
    Kyamba kya Usopa Kibena Kubijika Bufumu bwa Yehoba (Kya Kufundamo)—2021
  • Twajijilai Kwenda mu “Mukwakwa Wazhila”
    Kyamba kya Usopa Kibena Kubijika Bufumu bwa Yehoba (Kya Kufundamo)—2023
  • Kwikala Bazhila Kulumbulula Ka?
    Mepuzho a mu Baibolo a Kumbulwa
Monai Bikwabo
Fwenyai Kwipi ne Yehoba
cl Kitango 3 pp. 26-35

Kitango 3

“Wazhila, Wazhila, Wazhila, Yehoba”

1, 2. Ngauzhi Isaya wamwene ñanyi kimwesho, kabiji kitufunjishapo ka pa mambo a Yehoba?

ISAYA wakankamenetu pa kumona kimwesho kyafumine kwi Lesa. Kino kimwesho kyamwekele kya kine bingi kya kuba panyuma ya kwikimona, wikilondolwele nobe ‘wamwene Nkambo’ pa jitanda Janji jasuntulwa peulu pene. Kivwalo kya Yehoba kyasompokeleko kyakumbene monse mu nzubo yazhila mu Yelusalema.—Isaya 6:1, 2.

2 Kabiji Isaya wakankamenetu pa kumvwa kwimba kwa ngovu ko aumvwine kwatenkenye nzubo yazhila ne bitendekesho byayo pamo. Baselafi bilengwa bya mupashi bya pa kifulo kikatampe bo baimbilenga uno lwimbo. Uno lwimbo ye baimbijilenga pamo na kimenge wajinga na byambo bya kuba’mba: “Wazhila, wazhila, wazhila, Yehoba wa mabumba; lukumo lwanji lwakumbana ntanda yonse.” (Isaya 6:3, 4) Kwimba jisatu kyambo kya kuba’mba “wazhila,” kwajinga kwikitentemesha, kabiji kino kyayijilemo mambo Yehoba wazhila kukila uji yense. (Lumwekesho 4:8) Buzhile bwa Yehoba bwatentemeshiwa bingi mu Baibolo. Muji byepelo byavula bingi jizhina janji mo jakwatankanyiwa na “buzhile.”

3. Kwikala na ndangulukilo yatama pa mambo a buzhile bwa Yehoba kwalengela byepi bavula kumukana mu kifulo kya kufwenya kwipi ne aye?

3 Onkao mambo, pa bintu bitanshi Yehoba byo akeba’mba tuyuke byo aji, ke kuba’mba wazhila. Pano bino, kino kintu kilefula bingi bavula lelo jino. Bantu bamo balangulukila mu jishinda jatama’mba, buzhile ke kwimona obe mwine amba waoloka kukila bakwenu nangwa’mba kiji nobe wi mupopweshi wa kwibepekezhatu. Bantu baji na ino ndangulukilo yatama bamona’mba buzhile bwa Lesa bulenga moyo mu kifulo kya kwibukomoka. Bakonsha kuchina’mba kechi bakonsha kufwenya kwipi na uno Lesa wazhila ne. Onkao mambo, bavula bamukana Lesa na mambo a buzhile bwanji. Kino ke kya bulanda bingi, mambo buzhile bwa Lesa kyo kine kishinka kitulengela kufwenya kwipi ne aye. Mambo ka? Saka tukyangye kukumbula buno bwipuzho, patanshi twayai twisambe pa buzhile bwa kine byo buji.

Buzhile Bo Buka?

4, 5. (a) Buzhile bulumbulula ka, kabiji ki ka kyo bubula kulumbulula? (b) Mu ñanyi mashinda akatampe abiji Yehoba ‘mo epatwila’?

4 Lesa byo aji wazhila kechi kilumbulula’mba witota, wilundumika nangwa kuba mukeyu ne. Aye washikwa bino byubilo. (Byambo bya Mana 16:5; Yakoba 4:6) Pano nanchi kyambo kya “kuzhila” kilumbulula ka? Mu Kihebelu kya mu Baibolo, kino kyambo kyafuma ku kyambo kilumbulula’mba “kupatula.” Mu mpopwelo, “kuzhila” kulumbulula kintu kyapatulwa kyo babula kwingijisha ku bintu bingi, nangwa’mba kyo bazhijika. Kabiji buzhile bulumbulula butooto ne kutoka. Pano kino kyambo kingijishiwa byepi kwi Yehoba? Abya kilumbulula’mba ‘wipatulako’ ku bantu bambulwakoloka ne kwitolwela kwalepa ne atweba nyi?

5 Ine, kechi ibyo ne. Byo aji “Wazhila wa Isalela,” Yehoba wilondolola aye mwine’mba wajinga “mukachi” ka bantu banji, nangwa kya kuba bajinga bambulwakoloka. (Isaya 12:6; Hoseya 11:9) Onkao mambo, buzhile bwanji kechi bumulengela kwitolwela ne. Pano nanchi ‘wipatula’ byepi? Wipatula mu mashinda abiji akatampe. Patanshi, wipatula ku bilengwa byonse mambo a kuba aye bunke ye Mwine Wakila. Butooto bwanji bwalumbuluka kabiji kechi bupwa ne. (Masalamo 40:5; 83:18) Kya bubiji, Yehoba wipatula ku bubi bonse, kabiji kino kyafwainwa kwitutekenesha. Mambo ka?

6. Mambo ka kwipatula kwa Yehoba ku bundengamambo o kwafwainwa kwitutekeneshisha?

6 Tuji mu ntanda buzhile bwa kine mo bubula kumweka mweka. Bintu byonse byuba bantu bepatula kwi Lesa byatamako mumo mumo, byasombela na bundengamambo ne bumbulwakoloka. Atweba bonse tulwa na bundengamambo bo tuji nabo. Kabiji atweba bonse tuji mu kizumba kya kuponena mu bundengamambo umvwe twabula kujimuka. (Loma 7:15-25; 1 Kolinda 10:12) Yehoba kechi ujipo mu kino kizumba ne. Byo abula bubi, bundengamambo kechi bukamutamishapotu nangwa pacheche ne. Kino kibena kukosesha ndangulukilo yetu ya kuba’mba Yehoba ye Shetu wakila bonse, mambo kibena kulumbulula’mba waketekelwa kya kine kine. Kupusanako na bashetu ba bumuntu bandengamambo, Yehoba kechi ukekalapotu nangwa pacheche na byubilo byatama, nangwa kutama muchima ne. Buzhile bwanji bumukanya kwikala na bino byubilo. Pa bimye bimo, Yehoba wachipanga luchipo na buzhile bwanji kabiji kino kilengela luchipo lwanji kuketekelwa bingi. (Amosi 4:2) Nanchi kino kechi kitupa luketekelo nenyi?

7. Mambo ka o kyambiwa amba buzhile bo bwikalo bwa Yehoba?

7 Buzhile bo bwikalo bwa Yehoba. Kino kyalumbulula ka? Pa kuba’mba twikilumbulule kyumvwanyike bulongo, akilangulukai pa bino byambo: “Bantu” ne “bumbulwakoloka.” Kechi mwakonsha kulumbulula bantu kwa kubula kulanguluka pa bumbulwakoloka bwabo ne. Bumbulwakoloka bwakumbana monse mo tuji kabiji ne mu byonse byo tuba. Pano akilangulukai ne pa bino byambo bibiji byapusanako—“Yehoba” ne “buzhile.” Buzhile bwamukumbana Yehoba. Bintu byanji byonse bya butooto, byatoka kabiji byaoloka. Kechi twakonsha kumuyukisha Yehoba byo aji kwa kubula kulangulukishapo bulongo ne kumvwisha biji kino kyambo kikatampe kya “buzhile” ne.

“Buzhile bo bwa Yehoba”

8, 9. Ki ka kimwesha’mba Yehoba ukwasha bantu bambulwakoloka kwikala bazhilako?

8 Yehoba byo azhila, kyamufwainwa kumutongola amba ye nsulo ya buzhile bonse. Kechi uji na kichima kya kufya kino kyubilo kya buya ne; wikipana ne ku bantu. Kimye Lesa kyo aambilenga ne Mosesa kupichila mwi malaika mu kipupu kyatemenenga mujilo, mpunzha po kyajinga nayo yazhijile mambo pajinga Yehoba!—Kulupuka 3:5.

9 Nanchi bantu babumbulwakoloka bakonsha kwikala bazhila na bukwasho bwa Yehoba nyi? Ee, bakonsha kwikala bazhilako pacheche. Lesa wapele bantu banji bena Isalela luketekelo lwa kwikala “mukoka wazhila.” (Kulupuka 19:6) Wibapele mpopwelo yazhila kabiji ya butooto. Buzhile bo bwajinga kishina mu Mizhilo ya Mosesa. Ñanga mukatampe wavwalanga kyela kya ngolode kyo bakimbakenye pa kitebo kyanji bantu bonse sa bekimona na kubekauka mu kyeya. Panembelwe byambo bya kuba’mba: “Buzhile bo bwa Yehoba.” (Kulupuka 28:36, NW) Onkao mambo, butooto bwine bwine bo bwapusanyangako mpopwelo yabo ne bwikalo bwabo. Yehoba wibabujile’mba: “Mukekalenga bazhila; mambo amiwa Yehoba Lesa wenu ne wazhila.” (Bena Levi 19:2) Bena Isalela byo baumvwijilenga bibabujile Lesa kwesakana na papelela bulume bwa bantu bambulwakoloka, baikele bazhilako pacheche.

10. Pa mambo a buzhile, ñanyi lupusano lwajingapo pakachi ka bena Isalela ne mikoka ya bantu ibazhokolokele?

10 Kutentemesha buzhile kwapusene bingi na mpopwelo ya mikoka ingi yazhokolokele bena Isalela. Aya mikoka yapopwelanga balesa ba bubela kabiji ba bujimbijimbi, bo balenganga sa bamweka kushinta, bakichima, kabiji ba byubilo byatama. Kechi bazhijilepotu nangwa pacheche ne. Kupopwela balesa ba uno mutundu kwalengejile bantu kubula kuzhila. Yehoba kyo kyo asopeshejile bakalume banji kwipatula ku bantu bapopwelanga balesa ba bubela ne ku byubilo byabo byatama bya bupopweshi.—Bena Levi 18:24-28; 1 Bamfumu 11:1, 2.

11. Nga buzhile bwa jibumba ja Yehoba ja mwiulu bumweka byepi (a) mu bamalaika? (b) baselafi? (c) mwi Yesu?

11 Nangwatu kimye kyo baubangako bulongo bintu, mukoka wa bena Isalela ye asajile Yehoba kechi wamweshanga buzhile byonka bimwesha jibumba janji ja mwiulu ne. Bilengwa bya mupashi bya kukankalwa kubala bingijila Lesa na bukishinka bitongolwa’mba “biumbi ne biumbi bya bazhila banji.” (Mpitulukilo ya mu mizhilo 33:2; Yuda 14) Bimwesha buzhile bwa buya bwine bwa Lesa. Kabiji vulukai baselafi bo amwene Isaya mu kimwesho kyanji. Byambo biji mu lwimbo wabo bimwesha’mba bino bilengwa bya mupashi bingila mwingilo mukatampe bingi wa kuyukanyikisha buzhile bwa Yehoba ku bilengwa byonse. Pano bino, Mwana Lesa yenkawa umo ye kilengwa kya mupashi kyakila bilengwa byonse. Yesu ye yenkatu wakila bonse mu kumwesha buzhile bwa Yehoba. Kyo kyo atelelwa’mba “Wazhila wa kwa Lesa.”—Yoano 6:68, 69.

Jizhina Jazhila, Mupashi Wazhila

12, 13. (a) Mambo ka jizhina ja Lesa o jatongwelwa’mba jo jine jazhijisha? (b) Mambo ka jizhina ja Lesa o jafwainwa kuzhijikilwa?

12 Pano ibyepi jizhina janji mwine Lesa? Byonka byo twamwene mu Kitango 1, jino jizhina kechi jizhinatu ja mushingi nangwa ja kumuyukilakotu ne. Jimenako Yehoba Lesa, ne byubilo byanji byonse. O ene mambo Baibolo o etubujila amba ‘jizhina janji jazhila.’ (Isaya 57:15) Mizhilo ya kwa Mosesa yaswishishe kwipaya muntu umvwe wazhilulula jizhina ja Lesa. (Bena Levi 24:16) Kabiji akimonai mutwe mutanshi ye atongwele Yesu mu lulombelo: “Tata wetu wa mwiulu, jizhina jenu jizhile.” (Mateo 6:9) Kuzhijika kintu kulumbulula kwikipatula’mba kyazhila ne kwikinemekesha. Pano nga kintu kyatokela jimo nabiji jizhina ja Lesa kyafwainwa byepi kuzhijikwa?

13 Jizhina jazhila ja Lesa jalengululwa ne kutamishiwa na bubela ne lubabo. Mu Edena, Satana wabepejile Yehoba ne kwikitazha mu kuba’mba Mfumu wakanama. (Ntendekelo 3:1-5) Kutatwilatu pa kyonkakya kimye, Satana aye mfumu wa panopantanda pabula kuzhila, ubena kumona kuba’mba buno bubela bwa kubepela Lesa bwasampukila ne pakatele. (Yoano 8:44; 12:31; Lumwekesho 12:9) Bupopweshi bumwesha’mba Lesa watama kabiji washinta kechi ukeba bantu ne. Bamba kuba’mba ye wibakwasha mu makondo abo mo bepaya bantu bavula. Mushingi wa kukinjika Lesa na mambo a bintu byo alenga bamufumyapo, bamba’mba bintu bilengeletu abyo bine. Ee kine, jizhina ja Lesa bejibepela kyatama bingi. Jafwainwa kuzhijikwa; ne kwijibwezhela lukumo lwajo lwijifwainwa. Tubena kukeba jizhina janji kuzhijikwa ne bumfumu bwanji kubingishiwa, kabiji tusekela bingi pa lubaji lonse lo twingila mu ino nkebelo ikatampe.

14. Mambo ka mupashi wa Lesa o atelelwa’mba wazhila, kabiji mambo ka o aikela mambo a bulala kumuba mwenga mupashi wazhila?

14 Kuji ne kintu kikwabo kya Yehoba kitongolwa javula amba kyazhila. Kino kintu ke mupashi wanji nangwa’mba bulume bwanji. (Ntendekelo 1:2) Yehoba wingijisha buno bulume bwanji bwakila kwingijilamo nkebelo yanji. Bintu byonse byo oba Lesa, wibyubila mu jishinda jazhila, ja butooto. Onkao mambo, bulume bwanji kyo kyo butelelwa’mba mupashi wazhila nangwa’mba mupashi wa buzhile. (Luka 11:13; Loma 1:4) Kubilamotu bintu kya nshiji mwapusena nkebelo ya Yehoba, ko kumuba mwenga mupashi wazhila, kabiji mambo a uno mutundu ke mambo abula kulekelwa.—Mako 3:29.

Ene Mambo Buzhile bwa Yehoba o Bwitufwenyesha kwi Aye

15. Mambo ka moyo wa kwakamwa Yehoba o aikela moyo wa kwakamwa buzhile bwanji, kabiji uno moyo walumbulula ka?

15 Onkao mambo, kechi kyakatazha pa kumona ene mambo Baibolo o aambila’mba muntu wafwainwa kwikala wa buzhile kwi Lesa ne kwikala na moyo wa kumwakamwa ne. Kya kumwenako, mu Masalamo 99:3 mutangiwa’mba: “Batote jizhina jenu jikatampe, jileta moyo: Aye ye Wazhila.” Uno moyo kechi moyo wa kuzakama ne. Ke moyo wa mushingi wa kunemeka muntu. Kitufwainwa kwikala na uno moyo, mambo buzhile bwa Lesa bwitukila atweba. Bwatokatu to, kabiji bwa lukumo. Nangwa byonkabyo, kechi bwafwainwa bwitupangila kwalepa ne. Umvwe sa twibumona bulongo buzhile bwa Lesa byo buji, bwitufwenyesha kwipi ne aye. Mambo ka?

16. (a) Buzhile bwakwatankanyiwa byepi na buya? Ambai kya kumwenako. (b) Kimwesho kyo bamulumbulwilamo Yehoba kimwesha byepi butooto, kutoka ne kyeya?

16 Baibolo wakwatankanya buzhile na buya. Mu Isaya 63:15, mwiulu mwalondololwa’mba mwa Lesa ‘mwazhila kabiji mwa lukumo nangwa’mba mwa buya.’ Buya bwitukebula. Kya kumwenako, monai kipikichala kiji pa peja 33. Nanchi kino kipikichala kechi kibena kwimukebula nenyi? Ki ka kyalengela’mba kiwame bibye? Akimonai mema byo awama bulongo. Ne mwela naye wawama mambo jiulu jakenguluka kabiji kyeya nakyo kyasama. Pano umvwe kya kuba ino mpunzha beitamisha, mu kakola mwayulatu ndochi paa, kabiji pa bichi ne pa mabwe bashabaula shabaulapotu, mwela naye bamukutankanya na bwishi, ino mpunzha kuba keitukebule ne; yuba keilenge bunya. Atweba bantu mu kisemwa kyetu tukwatankanya buya na butooto, kutoka ne kyeya. Bino byambo bintutu bimo byakonsha kwingijishiwa kulumbulwilamo buzhile bwa Yehoba. Kyo kine kintu kyo kitusangajikila akya kimwesho kyo bamulumbulwilamo Yehoba. Buya bwa Lesa wetu wazhila busama mintetenga, bubeka nobe mabwe a buneme, butema nobe mujilo nangwa nobe mabwe a buneme awamisha kabiji o batubula bulongo.—Ezikyo 1:25-28; Lumwekesho 4:2, 3.

17, 18. (a) Pa kutendeka Isaya waubile byepi na kimwesho kyo amwene? (b) Nga Yehoba waingijishe byepi selafi kutekenesha Isaya, kabiji abya byaubile selafi byalumbulwile ka?

17 Nanchi buzhile bwa Lesa bwafwainwa kwitulengela kulanguluka’mba twi ba panshi bingi inge twiesakanyako nyi? Mukumbu ke wa kuba’mba ee. Twi ba panshi bingi kwi Yehoba—kabiji kuno ke kwesakanya bintu byapusana. Nanchi kuyuka kino kwafwainwa kwitupatula kwi aye nyi? Akilangulukai byaubile Isaya aku umvwatu byaimbilenga baselafi pa buzhile bwa Yehoba. “Kepo amiwa naambile namba: Malwa ami! Napelelwa; mambo amiwa ne muntu uji na kanwa katama, kabiji naikala mukachi ka bantu baji na tunwa twatama; mambo meso ami amona Mfumu, Yehoba wa mabumba.” (Isaya 6:5) Ee, buzhile bukatampe bwa Yehoba bwamuvulwile Isaya amba ndengamambo kabiji mbulwakoloka. Patanshi uno muntu wa lwitabilo wakikankamenetu. Bino Yehoba kechi wamulekele’mba obe moyo ne.

18 Selafi umo wafikenejiletu kumutekenesha uno ngauzhi. Wamutekeneshe byepi? Watumbukijile pa kya kusokelapo bya kufutumuna ne kutolapo jikala ja mujilo ne kuya na kumushishikajo Isaya pa kanwa. Kino kyakonsha kumvwanyika nobe wamusokele kechi kumutekenesha ne. Bino vulukai amba kino kyajingatu kimwesho kya kifwanyikizho. Isaya, aye Muyudea wa lwitabilo wayukile bingi bulongo kuba’mba bitapisho byapanwanga pa kya kusokelapo bya kufutumuna mu nzubo yazhila pa juba pa juba kufuchila bundengamambo. Kabiji selafi wamuvulwileko uno ngauzhi mu butemwe kuba’mba nangwa kya kuba wajinga mbulwakoloka, na “kanwa katama,” wakonsheshe kwikala watoka kwi Lesa.a Yehoba wamwene uno muntu mbulwakoloka kabiji ndengamambo amba wazhilako.—Isaya 6:6, 7.

19. Twakonsha kwikala byepi bazhilako nangwa kya kuba twibambulwakoloka?

19 Byo byo kiji ne lelo jino. Bitapisho byonse byo bapananga pa kya kusokelapo bya kufutumuna mu Yelusalema byaimenangako kintu kikatampe—kitapisho kimotu kyalumbuluka, kyo apaine Yesu Kilishitu mu 33 C.E. (Bahebelu 9:11-14) Umvwe twalapila kya kine ku bundengamambo bwetu, twawamisha ne byubilo byetu byatama, ne kwikala na lwitabilo mu kino kitapisho, mambo etu alekelwa. (1 Yoano 2:2) Ne atweba twakonsha kwikala na jizhina jawama na Lesa wetu wazhila. Mu jino jishinda mutumwa Petelo wituvululako atweba bonse amba: ‘Kyanembwa’mba, Mwikale bazhila; mambo ne amiwa nazhila.’ (1 Petelo 1:16) Monai amba Yehoba kechi waambile’mba twafwainwa kuzhila byonka byo aji ne. Kechi ukeba atweba kuba bintu byo twakonsha kukankalwa kuba ne. (Masalamo 103:13, 14) Yehoba witubula kwikala bazhila mambo aye wazhila. Byo tuji bandengamambo, tukeba kumulonda papelela bulume bwetu mambo twi ‘baana bo atemwa.’ (Efisesa 5:1) Onkao mambo, kufika pa buzhile ke mwingilo ubula kupwa. Byo tuya na kukomenako ku mupashi, pa juba pa juba twingila na ngovu amba “tulumbulule buzhile.”—2 Kolinda 7:1.

20. (a) Mambo ka o kyanemena kuyuka’mba twakonsha kwikala batooka ku meso a Lesa wetu wazhila? (b) Isaya waubile byepi byo ayukile’mba bundengamambo bwanji bwafuchilwa?

20 Yehoba watemwa byaoloka ne byatoka. Washikwa bundengamambo. (Habakuka 1:13) Pano bino, kechi witushikwa ne. Kikulutu ke tumone bundengamambo byonka byo ebumona, kushikwa byatama, kutemwako byawama ne kwibikako kulonda mungayo yalumbuluka ya kwa Yesu Kilishitu, Yehoba witulekelako mambo etu. (Amosi 5:15; 1 Petelo 2:21) Umvwe twayuka kuba’mba twakonsha kwikala batooka ku meso a Lesa wetu wazhila, mufuma bintu bikatampe bingi. Vulukai kuba’mba buzhile bwa Yehoba patanshi bwamuvulwileko Isaya bubi bwanji. Wajijile’mba: “Malwa ami!” Bino byo ayukile’mba bundengamambo bwanji bwafuchilwa, ndangulukilo yanji yaalukile. Yehoba byo akebele muntu wa kwingila mwingilo, Isaya bukiji bukiji wipaine nangwa kya kuba kechi wayukile ne byajinga mu yewo mwingilo ne. Wabijikile’mba: “Amiwa bano! Ntumai amiwa.”—Isaya 6:5-8.

21. Kishinka ka kyo tuji nakyo kya kwikelamo na luketekelo kuba’mba twakonsha kwikala ba buzhile?

21 Twalengwa mu kipasha kya Lesa wazhila, kabiji witupa byubilo ne bulume bwa kuyuka bintu byalamata kwi aye. (Ntendekelo 1:26) Atweba bonse twakonsha kwikala bazhila. Byo tutwajijila na kukomesha buzhile, Yehoba wakonsha kwitukwasha. Mu kuba bino, twakonsha kufwenyesha kwipi ne Lesa wetu wazhila. Kabiji byo tulangulukanga pa byubilo bya Yehoba mu bitango biji kulutwe kwe, tumonanga kuba’mba kuji bishinka bikatampe byavula bya kwitulengela kufwenya kwipi ne aye!

[Tubyambo twa mushi]

a Byambo bya kuba’mba “kanwa katama” byayilamo, mambo mu Baibolo kanwa kaingijishiwa mu bukifwanyikizho kwimenako ñambilo nangwa mulaka. Mu bantu bonse bambulwakoloka, lubaji lukatampe lwa bundengamambo lwakonsha kuyukanyikilwa mu ñambilo yo twambilamo.—Byambo bya Mana 10:19; Yakoba 3:2, 6.

Mepuzho a Kulangulukapo

Bena Levi 19:1-18 Umvwe tukeba byubilo byetu kwikala byazhila, ñanyi mafunde amo o twafwainwa kwingijisha?

Mpitulukilo ya mu mizhilo 23:9-14 Nga butooto bwa muntu bwalamata byepi ku buzhile? Kino kyafwainwa kulengela mvwajilo, mwekelo yetu kabiji ne mwekelo ya nzubo yetu kwikala byepi?

Loma 6:12-23; 12:1-3 Byo tubena kwibikako kwikala bazhila, twafwainwa kwibumonanga byepi bundengamambo ne byubilo bya ino ntanda?

Bahebelu 12:12-17 Twakonsha kulondalonda byepi buzhile?

[Kipikichala pa peja 33]

Byonka buya byo bwitukebula, ne buzhile nabo bwafwainwa kwitukebula

    Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
    Shinkai
    Shinkulai
    • Kikaonde
    • Tuminaiko Bakwenu
    • Byo Mukeba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Shinkulai
    Tuminaiko Bakwenu