April
Pa Kisatu, April 1
[Yesu] wamwambijile Petelo amba: “Pichila kunyuma yami, Satana! . . . Mambo ulanguluka milanguluko ya bantu kechi ya Lesa ne.”—Mat. 16:23.
Nga atweba kiji byepi? Tulanguluka milanguluko ya Lesa nyi, inyi ya bantu ba mu ino ntanda? Byo tuji bena Kilishitu, twibikako kuba bintu bitokesha Lesa ku muchima. Pano nga milanguluko yetu iji byepi? Nanchi twibikako kulanguluka byonka bilanguluka Yehoba ne kumona bintu byonka byo ebimona nyi? Kechi kyapeela kuba bino ne. Pano bino, kyapeela bingi kutendeka kulanguluka bilanguluka bantu ba mu ino ntanda. Kiji bino na mambo a kuba’mba mupashi wa pano pa ntanda wakumbanatu konse konse. (Efi. 2:2) Kabiji na mambo a kuba’mba bantu betutundaika kwitemwatu atweba bene, twakonsha kumona nobe milanguluko yabo ijitu bulongo. Kya kine, kyakatazha bingi kulanguluka byonka bilanguluka Yehoba, bino kyapeela bingi kulanguluka bilanguluka bantu ba mu ino ntanda. Pano bino, inge ketulondele milanguluko ya bantu ba mu ino ntanda, tukakebangatu kuba bintu bisakasaka mubiji wetu ne kukeba kwifuukwila kyawama ne kyatama. (Mako 7:21, 22) Onkao mambo, twafwainwa kwibikako kulanguluka milanguluko “ya Lesa” kechi “ya bantu ne.” w18.11 18 ¶1; 19 ¶3-4
Pa Kina, April 2
Uno ye Mwanami ye natemwa, mo mmwena lusekelo.—Mat. 3:17.
Yesu watundaikilwe bingi byo aumvwine jiwi ja Yehoba kufuma mwiulu pa bimye bisatu kumwesha byo amutemenwe. Yesu byo abatizhiwetu mu mukola wa Yodano, Yehoba waambile byambo biji mu kinembelo kya lelo. Kyamweka Yoano Mubatizhi ye yenkatu waumvwineko bino byambo. Bino byo kwashajiletu mwaka uno kuba’mba bamwipaye, batumwa banji basatu baumvwine Yehoba byo aambile pe Yesu amba: “Uno ye Mwanami ye natemwa, mo mmwena lusekelo. Mumvwinai.” (Mat. 17:5) Kabiji byo kwashajiletu moba acheche Yesu kumwipaya, Yehoba waambile jikwabo kwi aye kufuma mwiulu. (Yoa. 12:28) Nangwa kya kuba Yesu wayukile’mba bakamubepela’mba wa mwenga ne kufwa lufu lwatama, walombele’mba kyaswa muchima wa Yehoba kyubiwe kechi kyaswa muchima wanji ne. (Mat. 26:39, 42) “Wachinchikile pa kichi kya lumanamo, kabiji kechi wateleko muchima ku bumvu ne,” mambo wakebelenga kuyukanyikwa kwi Shanji, kechi ku ntanda ne.—Hebe. 12:2. w18.07 10-11 ¶15-16
Kutanga Baibolo mu Moba a Kivuluko: (Byamwekele pa kuzhika juba pa Nisanyi 9) Mako 14:3-9
Pa Kitanu, April 3
Tata, umvwe mukeba, fumyai kano katomeno kwi amiwa.—Luka 22:42.
Yesu byo apwishishetu kunengezha Kijiilo kya Nkambo kya Mabanga, wamwesheshe byo abujile moyo. Mu ñanyi jishinda? Yesu waswile kuba kyaswa muchima wa Shanji, nangwa kya kuba wayukile’mba kuba bino kwalumbulwilenga’mba bakamwipaya na mambo atama bingi a bubela a kuba’mba waubilenga Lesa mwenga. (Mat. 26:65, 66) Yesu watwajijile kwikala wa kishinka pa kuba’mba atumbijike jizhina ja Yehoba, kubingisha bumfumu bwa Lesa, ne kushinkula jishinda ja bumi bwa myaka ne myaka ku bantu balapila. Kabiji pa kimye kimotu, Yesu wakwashishe baana banji ba bwanga kwinengezha ku bintu byo bakapitamo. Kabiji wamwesheshe kubula moyo kupichila mu kubula kuta muchima pa bijikila byo akonsheshe kwikala nabyo ne kupichila mu kuta muchima pa bintu byafwainwe kukwasha batumwa banji bakishinka. Kijiilo kicheche kyo atendekele kimye kyo apangilemo Yudasa, kivululamo baana banji ba bwanga bashingwa buneme bwa mashi a kwa Yesu aichikile ne kwikala mu lulayañano lupya.—1 Ko. 10:16, 17. w19.01 22 ¶7-8
Kutanga Baibolo mu Moba a Kivuluko: (Byamwekele pa Nisanyi 9) Mako 11:1-11
Pa Kibelushi, April 4
Tata tumbijikai jizhina jenu.—Yoa. 12:28.
Shanji waambile kufuma mwiulu amba: “Amiwa ne jitumbijika kabiji nkejitumbijika jibiji.” Muchima wamukatezhe bingi Yesu mambo wafwainwe kutwajijila kwikala wakishinka kwi Yehoba. Yesu wayukile’mba usakumanama bingi ne kufwa lufu lwatama. (Mat. 26:38) Kintu kyanemene bingi kwi Yesu ke kutumbijika jizhina ja Shanji. Yesu bamupelemo mambo a kuba mwenga Lesa, kabiji waakaminwe’mba lufu lwanji lusakuleta myendeleko pe Lesa. Byonka byaubile Yesu, ne atweba kyakonsha kwitwikala ku muchima pa mambo a myendeleko bantu yo baleta pa jizhina ja Yehoba. Kampe ne atweba betuba shinji byonka byo baubile Yesu. Nangwa kampe kitukola ku muchima pa kumvwa balwanyi betu byo betubepela bubela. Twakonsha kulanguluka pa bubela bo betubepela byo bwakonsha kuleta mwenga pa jizhina ja Yehoba. Pa bimye bya uno mutundu, byambo bya Yehoba bitutekenesha bingi. Yehoba kechi ukakankalwa kutumbijika jizhina janji ne.—Sala. 94:22, 23; Isa. 65:17. w19.03 11-12 ¶14-16
Kutanga Baibolo mu Moba a Kivuluko: (Byamwekele pa Nisanyi 10) Mako 11:12-19
Pa Mulungu, April 5
Yesu watatwile kulumbulwila baana banji ba bwanga amba . . . bakamumanyika kyabaya bingi . . . kabiji bakamwipaya.—Mat. 16:21.
Baana ba bwanga ba kwa Yesu bakuminye bingi pa byambo byo baumvwine. Yesu ye baketekejilenga’mba usakubwezha bufumu bwa bena Isalela, wibabuujile’mba katatakatu amaname ne kufwa. Mutumwa Petelo ye watendekejilepo kwamba. Waambile’mba: “Kwakamwa ne, Nkambo; kino kechi kikemumwekela ne.” Yesu wamukumbwile’mba: “Pichila kunyuma yami, Satana! Obewa wi kya kwituntulako kyami, mambo ulanguluka milanguluko ya bantu kechi ya Lesa ne.” (Mat. 16:22, 23; Byu. 1:6) Yesu byo aambile bino, wamwesheshe lupusano luji pa milanguluko ya Lesa ne milanguluko ya bantu ba mu ino ntanda ya kwa Satana. (1 Yoa. 5:19) Petelo watundaikilenga Yesu kwikala na muchima uji na bantu ba mu ino ntanda wa kwitemwatu bene. Bino Yesu wayukile’mba milanguluko ya Shanji yapusana na milanguluko ya bantu. Mukumbu wa kwa Yesu kwi Petelo umwesha’mba wakaine milanguluko ya bantu ba mu ino ntanda, bino wasajilepo kulondela milanguluko ya Yehoba. w18.11 18 ¶1-2
Kutanga Baibolo mu Moba a Kivuluko: (Byamwekele pa Nisanyi 11) Mako 11:20–12:27, 41-44
Pa Kimo, April 6
Musapwila lufu lwa Nkambo poso akafike.—1 Ko. 11:26.
Fwanyikizhai bintu bimona Yehoba inge bantu bavula mwaya ntanda bakonkana ku Kijiilo kya Nkambo kya Mabanga. Kechi umonatu jibumba ja bantu ne, bino witumona atweba bonse pa muntu pa muntu. Umona ne boba batanwako pa mwaka pa mwaka. Pa bano bantu pakonsha kwikala boba batanwako nangwa kya kuba babena kwibamanyika. Bakwabo kechi beya na kupwila kimye kyonse ne, bino bamona’mba kutanwa ku Kivuluko ke kintu kyanema bingi. Kabiji Yehoba umona ne boba beya na kutanwako kimye kitanshi ku Kivuluko, kampe na mambo a kuba’mba bakeba kuyuka byo tupwila. Yehoba umvwa bingi bulongo pa kumona bantu bavula batanwako ku Kivuluko. (Luka 22:19) Pano bino, aye uta bingi muchima pa kintu kibalengela kutanwako. Nanchi tukebesha kwitufunjisha kwi Yehoba ne jibumba jo abena kwingijisha nyi?—Isa. 30:20; Yoa. 6:45. w19.01 26 ¶1-3
Kutanga Baibolo mu Moba a Kivuluko: (Byamwekele pa Nisanyi 12) Mako 14:1, 2, 10, 11; Mateo 26:1-5, 14-16
Juba ja Kivuluko
Inge Juba Jazhika
Pa Kibiji, April 7
Kilishitu witufwijile.—Loma 5:8.
Yesu wipaine kufwila baana banji ba bwanga kabiji wibakwashanga pa juba pa juba kechi witeletu muchima aye mwine ne. Watanwanga na baana banji ba bwanga nangwatu inge wakooka nangwa inge uji na bijikila. (Luka 22:39-46) Kabiji watele muchima pa kukwasha bakwabo kechi aye kukeba bukwasho ku bantu ne. (Mat. 20:28) Tuji mu kisemi kya bena Kilishitu ba kine, kabiji twingila na mukoyo kwita bantu bakwabo kwiya mu kino kisemi. Pano bino, twata muchima pa kukwasha “bakwetu ba mu lwitabilo” kikatakata aba baleka kusapwila ne kupwila. (Nga. 6:10) Tumwesha byo twibatemwa kupichila mu kwibatundaika kutanwa ku kupwila, kikatakata ku Kivuluko. Byonka byuba Yehoba ne Yesu, ne atweba tusangalala bingi inge muntu walekele kupwila ne kusapwila wabwela kwi Yehoba.—Mat. 18:14. w19.01 29 ¶12, 14; 30 ¶15
Kutanga Baibolo mu Moba a Kivuluko: (Byamwekele pa Nisanyi 13) Mako 14:12-16; Mateo 26:17-19 (Byamwekele pa kuzhika juba pa Nisanyi 14) Mako 14:17-72
Pa Kisatu, April 8
Uno ubena kwimenako mubiji wami. . . . Kano kabena kwimenako “mashi ami a lulayañano.”—Mat. 26:26-28.
Pa kutendeka Kivuluko kya lufu lwanji, Yesu waingijishe shinkwa wabula mbizho wa pa Kijiilo kya Lupitailo ne binyu byo bajinga nabyo. Yesu wabuujile batumwa banji amba bino bintu bibiji byaimenejilengako mubiji wanji walumbuluka ne mashi anji, byo ajingatu pepi kupana na mambo a abo. Batumwa kechi bakuminye pa jishinda japeela jo anengezhezhemo kino kijiilo kyanema ne. Mambo ka? Yesu saka akyangye kunengezha Kivuluko kimye kyo ayile na kufwakesha balunda nanji abo ba Lazalasa, Mata ne Maliya, Yesu watendekele kufunjisha. Mata wajingapo, pano bino, wapayankene na kunengezha kijiilo kikatampe kya mwenyi ye anemekele bingi. Yesu byo amwene kino, wakwashishe Mata kuyuka’mba bintutu bicheche byo byakebewenga. (Luka 10:40-42) Mu kuya kwa kimye, byo kwashajiletu pacheche kupana bumi bwanji kwikala kitapisho, Yesu walondejile byambo byonka byo afunjileko Mata. Wanengezhezhe kijiilo kicheche kya Kivuluko. w19.01 20-21 ¶3-4
Kutanga Baibolo mu Moba a Kivuluko: (Byamwekele pa Nisanyi 14) Mako 15:1-47
Pa Kina, April 9
Tata, ntumbijikai na lukumo lo najinga nalo.—Yoa. 17:5.
Yehoba waubijile Yesu kintu kikatampe kupichila mu kumusangula ne kumupa “kifulo kikatampe” ne kumupa kintu kyabujile kutambulapo muntu mukwabo pa kyo kya kimye, ko kuba’mba bumi bwa kubula kufwa. (Fili. 2:9; 1 Timo. 6:16) Ino ke mfweto yanema bingi yo bapele Yesu pa bukishinka bwanji. Ñanyi kintu kiketukwasha kuchinuzhuka kukeba kuyukanyikwa mu ino ntanda? Twafwainwa kuvulukanga’mba kimye kyonse Yehoba uvuluka bakalume banji bakishinka kabiji wibafweta mu mashinda o babula ne kuketekela. Onkao mambo, kechi twayuka Yehoba byo aketufweta kulutwe ne. Bino byo tubena kuchinchika makatazho ne meseko aji mu ino ntanda ibi, twafwainwa kuvulukanga’mba ino ntanda ibena kupita. (1 Yoa. 2:17) Shetu wa butemwe aye Yehoba ‘waoloka kabiji kechi wakonsha kuvulama mingilo yetu ne butemwe bo twamwesha jizhina janji ne.’—Hebe. 6:10. w18.07 11 ¶17-18
Kutanga Baibolo mu Moba a Kivuluko: (Byamwekele pa Nisanyi 15) Mateo 27:62-66 (Byamwekele pa kuzhika juba pa Nisanyi 16) Mako 16:1
Pa Kitanu, April 10
[Nalomba] kuba’mba bekale ke umo.—Yoa. 17:20, 21.
Kimye kyo ajiilenga kijiilo kyapeleleko, Yesu waakaminwe bingi pa lukwatankano lwa batumwa banji. Wibalombejileko kuba’mba bekale ke umo, byonkatu aye ne Shanji byo baji umo. Lukwatankano lwabo lwafwainwe kumwesha patoka’mba kine Yehoba ye watumine Yesu pano pa ntanda na kuba kyaswa muchima wanji. Butemwe bwibakwashishe kukwatankana kabiji kyo kiyukilo kikatampe kyamwesheshenga’mba bajinga baana ba bwanga ba kwa Yesu. (Yoa. 13:34, 35) Yesu waambile bingi pa lukwatankano mambo bimye byavula wamwene kuba’mba batumwa banji kechi bakwatankene ne. Nangwatu pa juba jo bajiilenga kijiilo kyapeleleko, pabuukile mapata akatampe pakachi kabo “pa mambo a wajinga mukulumpe pe abo.” (Luka 22:24-27; Mako 9:33, 34) Pa kimye kikwabo, Yakoba ne Yoano balombele Yesu kuba’mba akebape bifulo bikatampe mu bufumu bwanji.—Mako 10:35-40. w18.06 8 ¶1-2
Kutanga Baibolo mu Moba a Kivuluko: (Byamwekele pa Nisanyi 16) Mako 16:2-8
Pa Kibelushi, April 11
Mwanamulume ukasha bashanji ne bainanji ne kulamachila ku mukazhanji, ne abo bakekala ke mubiji umo.—Nte. 2:24.
Yehoba ukeba’mba baji mu masongola betemwe kya kine pa kuba’mba butemwe bwabo butwajijile. (Mat. 19:3-6) Bukende o mambo atama bingi abula kumwesha butemwe mu masongola. O ene mambo mukambizho wa butanu na bubiji pa Mikambizho Jikumi o akainye kuba bukende. (Mpitu. 5:18) Kuba bukende ke “kumulenga mambo aye Lesa” kabiji kimwesha’mba muntu washikwa bingi mwinakwanji. (Nte. 39:7-9) Inge muntu wauba bukende wakonsha kulengela mwinakwanji kwikala na kilonda kya ku muchima pa myaka yavula bingi. Kabiji Yehoba ukeba’mba baana bekalenga na lusekelo ne kuzhikijilwa. Yehoba wakambizhe bansemi kukebela baana babo bintu bikebewa ne kwibakwasha kwikala na bulunda bwakosa ne Lesa. Bansemi bafwainwe kwingila na ngovu kukwasha baana babo kuyuka ne kunemeka Mizhilo ya Yehoba ne kumutemwa. (Mpitu. 6:6-9; 7:13) Bansemi kechi bafwainwe kumonanga baana nobe kipe kyo bakonsha kubula kuta muchima nangwa kyo babula kulama bulongo ne, bino bafwainwe kwibamonanga’mba buswanyi kabiji bupe bwafumine kwi Yehoba bo bafwainwe kuta bingi muchima.—Sala. 127:3. w19.02 21 ¶5, 7
Pa Mulungu, April 12
Lesa . . . usakuyuka bulumbuluke bwami.—Yoba 31:6.
Yoba walamine bulumbuluke bwanji kupichila mu kuketekela’mba Lesa ukamufweta. Wayukile’mba Lesa wanemekele bingi bulumbuluke bwanji. Nangwa kya kuba wapichilenga mu meseko, Yoba waketekejile’mba Yehoba ukamufweta. Luno luketekelo lwamukwashishe kukakachila ku bulumbuluke bwanji. Yehoba waumvwine bingi bulongo pa bulumbuluke bwa kwa Yoba kya kuba wamufwetele na bintu byavula saka akiji mbulwa kulumbuluka. (Yoba 42:12-17; Yako. 5:11) Kabiji Yoba ukatambula mfweto ikatampe kulutwe. Lesa wetu kechi waluka ne. (Mala. 3:6) Inge saka tuvuluka’mba bulumbuluke bwetu bwanema bingi, tukatwajijila kwikala na luketekelo lwa bintu byawama biji kulutwe. (1 Tesa. 5:8, 9) Bimye bimo, mwakonsha kumona nobe bantu bo mwikala nabo kechi babena kulama bulumbuluke byonka byo mubena kuba ne, bino yukai’mba kechi muji bunke ne. Muji pa biumbi bya bantu bakishinka mwaya ntanda yonse babena kulama bulumbuluke bwabo. Kabiji muji ne pa jibumba ja banabalume ne banabakazhi bakishinka bajingako kala balamine bulumbuluke bwabo nangwa kya kuba bumi bwabo bwajinga mu kizumba.—Hebe. 11:36-38; 12:1. w19.02 7 ¶15-16
Pa Kimo, April 13
Kwatankanai mu milanguluko, iubilainga lusa, temwainga balongo, iubilainga kifyele ne kwipelula.—1 Pe. 3:8.
Inge Kivuluko kyapwa, twafwainwa kwiipuzha atweba bene ano mepuzho: ‘Nakonsha kumwesha byepi butemwe byonka byaubile Yesu? Nanchi nta muchima pa bintu byakajilwa bapopweshi bakwetu kukila kwitatu muchima amiwa mwine nyi? Nanchi nkeba balongo ne banyenga kuba bintu byakila pa bulume bwabo nyi, inyi nayuka papelela bulume bwabo?’ Twayai tulondelenga Yesu kupichila mu kubila bakwetu “lusa.” Kechi tukatwajijila kwikala na Kivuluko kya lufu lwa kwa Kilishitu ne. Inge Yesu “akafike” mu kimye kya malwa akatampe ne kukakonkanya pamo “basalwa” bakiji pano pa ntanda ne kuya mwiulu, tukaleka kwikala na Kivuluko. (1 Ko. 11:26; Mat. 24:31) Nangwatu inge twaleka kwikala na Kivuluko, twafwainwa kushiinwa kuba’mba bantu ba Yehoba bakatwajijila kulanguluka pa kino kijiilo kicheche kimwesha kwipelula, kubula moyo ne butemwe bukatampe. w19.01 25 ¶17-19
Pa Kibiji, April 14
Anweba musekela mu bukine buji mwine mukachi ka muchima; funjishai muchima wami maana a kine.—Sala. 51:6.
Akilangulukai pa butuntulu bwetu bwa mubiji byo bwakonsha kulumbulula buneme bwa kuyuka byo tuji mukachi. Kitanshi, pakuba’mba twikale na butuntulu bwa mubiji bwawama, twafwainwa kuja kajo kawama ne kukaya makayo akosesha mubiji kimye kyonse. Byo byo kikala ne na bulunda bwetu ne Lesa. Pa kuba’mba twikale na bulunda bwakosa ne Lesa, twafwainwa kujanga kajo kawama pa juba pa juba, ko kuba’mba kutanga Baibolo ne mabuku alumbulula Baibolo, kabiji twafwainwa kumwesha patoka’mba tuji na lwitabilo mwi Yehoba. Tumwesha lwitabilo lwetu mwi Yehoba kupichila mu kwingijisha bintu byo tufunda ne kwamba pa lwitabilo lwetu. (Loma 10:8-10; Yako. 2:26) Kya bubiji, na mambo a mwekelo yetu, twakonsha kulanguluka’mba tuji na butuntulu bwa mubiji bwawama bino mukachi saka tuji na kikola. Kyo kimotu, na mambo a kwingila mingilo ya Lesa, twakonsha kulanguluka’mba tuji na lwitabilo lwakosa, bino bya kusakasaka byatama saka bibena kujimba mizhazhi mu muchima wetu. (1 Ko. 10:12; Yako. 1:14, 15) Twafwainwa kuvulukanga’mba Satana ukeba kubika milanguluko yatama mu muchima wetu. w19.01 15 ¶4-5
Pa Kisatu, April 15
Yanga ukobenga byonkabyo.—Luka 10:37.
Twakonsha kwishikisha’mba: ‘Nanchi ne amiwa byo byo nguba nyi? Nanchi ngubila bantu lusa byonka byaubile mwina Samaliya nyi?’ (Luka 10:30-35) ‘Abya nakonsha kubila lusa ne kukwasha boba babena kuyanda nyi? Nanchi nakonsha kukwasha balongo bakoma mu kipwilo, bafwilwa nangwa baana baji na bansemi babula kwitabila nyi? Nanchi nakonsha kutekenesha “bantu bapopomenwa” nyi?’ (1 Tesa. 5:14; Yako. 1:27) Umvwe twaubila lusa bantu, twikala na lusekelo lufuma mu kupana. Kintu kyanema ke kya kuba’mba tutokesha Yehoba ku muchima. (Byu. 20:35; Hebe. 13:16) Mfumu Davida waambile pa muntu ubila bakwabo lusa amba: “Ye mwine wa lusekelo awa ukwasha muyanji; Yehoba ukamupokolola mu juba ja bya malwa.” (Sala. 41:1, 2) Umvwe ketubile bantu lusa ne kifyele, Yehoba uketubila lusa kabiji tukekala na lusekelo lwa myaka ne myaka.—Yako. 2:13. w18.09 19 ¶11-12
Pa Kina, April 16
Kange uchine ne, mambo amiwa nji ne obewa. Kange wakamwe ne, mambo amiwa yami Lesa wobe. Amiwa nkakukosesha ne kukukwasha.—Isa. 41:10.
Nyenga wakishinka aye Yoshiko bamubuujile sawakya watama. Dokotala wamubuujile’mba washajiletu na bañondo bacheche kuba’mba afwe. Uno nyenga waubile byepi? Wavulukile kyepelo kya mu Baibolo kyo atemwa bingi. Yoshiko wavulukile kino kyepelo kya mu Baibolo kiji mu kinembelo kya lelo, wabuujile dokotala amba kechi waakaminwe ne, mambo Yehoba wamukwachile ku kuboko. Byambo bya lutekenesho biji pa kino kyepelo byakwashishe nyenga yetu kuketekela mwi Yehoba na muchima yense. Kino kyepelo kyakonsha kwitukwasha ne atweba kubula kubambisha muchima inge tubena kupita mu meseko akatampe. Yehoba wabuujile Isaya kunemba bino byambo pa kuba’mba atekeneshe Bayudea bo batwajile mu buzha mu Babilona byo papichiletu kimye kicheche. Nangwa byonkabyo, Yehoba walamine bino byambo kuba’mba bantu banji bonse bakamwenengamo, kechi Bayudea bonkatu bo batwajile mu buzha ne. (Isa. 40:8; Loma 15:4) Lelo jino, tubena kwikala mu “bimye byakatazha,” onkao mambo, tukeba bingi lutundaiko luji mu buku wa Isaya.—2 Timo. 3:1. w19.01 2 ¶1-2
Pa Kitanu, April 17
Umvwe muntu wabula kwitabila wafuukulapo kwabana, babane.—1 Ko. 7:15.
Umvwe ba mulume ne mukazhi baabana, kechi kilumbulula’mba masongola apwa ne, nangwa kya kuba kechi bekala pamo ne, bakapitanga mu makatazho. Mutumwa Paulo waambile pa kino kintu kyafwainwa kulengela ba mulume ne mukazhi kutwajijla kwikala pamo. Wanembele’mba: “Mwanamulume wabula kwitabila wazhijikwa na mambo a mukazhanji, kabiji mwanamukazhi wabula kwitabila wazhijikwa na mambo a mwatawanji waitabila; mambo inge ne, baana benu bakonsha kwikala ba muzhilo, bino bazhijikwa.” (1 Ko. 7:14) Bena Kilishitu bavula bakishinka batwajijila kwikala na benakwabo babula kwitabila nangwa kya kuba bapita mu makatazho. Bamo bomvwa bingi bulongo pa kumona’mba kuchinchika kwabo kwalengela benakwabo kufunda bukine ne kwikala Bakamonyi ba kwa Yehoba. (1 Ko. 7:16; 1 Pe. 3:1, 2) Ne lelo jino, mu bipwilo bya bena Kilishitu mwaya ntanda muji balongo ne banyenga baikala bingi bulongo mu masongola. Kampe mumona balongo ne banyenga baji mu kipwilo kyenu baji na lusekelo mu masongola. Mu bipwilo muji balongo batemwa bakazhi babo kabiji banyenga nabo batemwa bamwatawabo, kino kimwesha’mba bonse banemeka masongola.—Hebe. 13:4. w18.12 14 ¶18-19
Pa Kibelushi, April 18
Yehoba Lesa wajimine bujimi mu Edena, . . . wabikilemo ne muntu ye alengele.—Nte. 2:8.
Kyambo kya kuba’mba Edena kilumbulula “Kuwama,” ne kya kine buno bujimi bwawamine bingi. Mwajinga kajo kavula bingi ne mapunzha awama, kabiji bantu ne banyama baikalanga mu mutende. (Nte. 1:29-31) Kyambo kya Kihebelu kya “bujimi” kyatuntululwa mu Kingiliki amba pa·raʹdei·sos. Buku wa Cyclopaedia wanembele ba M’Clintock ne ba Strong walumbulula kyambo kya pa·raʹdei·sos amba: “Mpunzha ikatampe yawama bulongo mwabula bintu bya kwikozhako, muji bichi byapusana-pusana bipanga bipangwa ne mikola itekezha bino bichi kabiji ku ino mikola kwamena munyemvu uja banyama nabiji balupala nangwa mikooko. Abino byo byalangulukanga Bangiliki inge baumvwa kyambo kya kuba’mba pa·raʹdei·sos.” Kino kitukwasha kuyuka’mba byambo bya kuba’mba bujimi bwa Edena byalumbulwilenga paladisa. (Esakanyaiko Ntendekelo 2:15, 16) Lesa wabikile Adama ne Evwa mu paladisa, pano bino, bafuminemo mambo balekele kukookela Lesa. Onkao mambo, bebapangilemo mu paladisa kabiji baana babo kechi baikelepo mu paladisa ne. (Nte. 3:23, 24) Nangwa kya kuba kechi mwaikalanga bantu ne, paladisa watwajijile kwikalako kufikatu ne kimye kya Muyulo wa Nowa. w18.12 3-4 ¶3-5
Pa Mulungu, April 19
Amiwa yami Yehoba . . . yenka wimufunjisha kuba’mba mumwenemo.—Isa. 48:17.
Bansemi bebikako kufunjisha baana babo mafunde awama. Inge basalapo kulondela mafunde ebafunjishe bansemi babo, bakafuukulanga bintu bulongo kya kuba kechi bakelangulushapo ne. Kikafumamo, kechi bakebikanga mu makatazho nangwa kwikala na bijikila byavula ne. Byonka biji nsemi wawama, Yehoba ukeba baana banji kwikala bwikalo bwawama. (Isa. 48:18) Onkao mambo, witupa mafunde etukwasha kwikala na byubilo byawama ne kumvwañana na bakwetu. Kino kitukwasha kumona bintu byonka byo ebimona. Kulondela mafunde a Lesa kechi kwitwangata bwana bwa bene bo etupa ne. Pakuba kwitukwasha kwikala na milanguluko yawama pa bintu. (Sala. 92:5; Maana 2:1-5; Isa. 55:9) Kabiji kwitukwasha kufuukula bulongo ne kwikala ba lusekelo ne kutwajijila kwikala na byubilo byawama. (Sala. 1:2, 3) Kulanguluka byonka bilanguluka Yehoba kwawama kabiji tumwenamo byawama. w18.11 19-20 ¶7-8
Pa Kimo, April 20
Bemwambila byatama.—1 Pe. 4:4.
Pa kuba’mba tutwajijile kwenda mu bukine, kechi twafwainwa kulondelanga byubilo byatama bya bakwetu ne. Kimye kyo twatendekele kwenda mu bukine, twalekele kupwanañana na balunda netu ne balongo betu babula Bakamonyi. Bamo kampe banemekele bintu byo twaitabilamo, pakuba bakwabo balengulwile. Balongo betu, bantu bo twingila nabo nkito, ne bo tufunda nabo sukulu bakonsha kwitutundaika kuba’mba tusekelelenga nabo moba a kukookoloka. Twakonsha kukana byepi bintu bifichisha Yehoba ku muchima, nabiji bisho ne kusekelela moba a kukookoloka? Twakonsha kuba bino inge saka tumona bino bisho byonka Yehoba byo ebimona. Kabiji kutanga byambo mu mabuku etu byamwesha kwafumine bisho bya kusekelela moba a kukookoloka kwakonsha kwitukwasha bingi. Inge saka tuvuluka bishinka bya mu Binembelo bitulengela kubula kwivwanga mu bino bisho, tukashiinwa kuba’mba tubena kuba kintu “kimutokesha Nkambo ku muchima.” (Efi. 5:10) Kuketekela mwi Yehoba ne mu byambo byanji bya bukine kuketuzhikijila ku kitewa kya “kuchina bantu.”—Maana 29:25. w18.11 11 ¶10, 12
Pa Kibiji, April 21
Yehoba wajinga ne Yosefwa kabiji Yehoba wamukwashanga mu bintu byonse byo aubanga.—Nte. 39:23.
Umvwe kwaikala lupimpu mu bwikalo bwetu, twakonsha kwikala bingi na bijikila kya kuba twatatu muchima pa lukatazho. Kino kyo kyakonsheshe kumwekela ne Yosefwa. Pano bino, aye wateletu muchima pa kuba byawama, kino kyalengejile Yehoba kumupesha. Nangwa kya kuba wajinga mu kaleya, Yosefwa waingilanga na ngovu nkito yonse yo bamupanga ku mukulumpe wa kaleya, byonka byo aubanga byo ajinga mu nzubo ya kwa Potifwalo. (Nte. 39:21-22) Byonkatu byo kyajinga kwi Yosefwa, ne atweba twakonsha kwikala na lukatazho lo twabula bulume bwa kwilupwisha. Pano bino, inge twatwajijila kwikala batekanya mu bimye byo uno mutundu ne kubako byo twakonsha kuba, Yehoba uketupesha. (Sala. 37:5) Ibyo kuba’mba, bimye bimo twakonsha kwikala ‘basusubala,’ pano bino byonkatu byaambile mutumwa Paulo, “kechi twashala kwa kubula luketekelo ne.” (2 Ko. 4:8; tubyambo twa munshi.) Bino byambo bya kwa Paulo bikekala bya kine kwi atweba, inge twata muchima pa mwingilo wa kusapwila. w18.10 29 ¶11, 13
Pa Kisatu, April 22
Lesa waoloka kabiji kechi wakonsha kuvulama mingilo yenu ne butemwe bo mwamwesha jizhina janji ne.—Hebe. 6:10.
Mumvwa byepi ku muchima inge muntu ye mwayuka ne kunemeka walubamo jizhina jenu, nangwa waamba’mba kechi wimuyuka ne? Kino kyakonsha kwimukola bingi ku muchima. Mambo ka? Mambo tukeba bantu kwituyuka byo tuji ne kwitusanchila pa bintu byo twaubapo mu bwikalo. Kechi tukebatu bantu kuyuka jizhina jetu ne, bino tukeba bantu kwituyuka byo tuji ne kuyuka mingilo ikatampe yo twaingilapo kala. (Bala. 11:16, tubyambo twa munshi; Yoba 31:6) Na mambo a kuba’mba twibambulwa kulumbuluka, bintu bimo byo tukeba byakonsha kwitutwala mungi. Kino kyavwangamo ne kukeba kwitusanchila. Twakonsha kwikala na muchima wa kukeba kutumbalala ne kunemekwa. Ntanda ya kwa Satana itundaika bantu kukeba kuya nkuwa, kabiji bino bintu byakonsha kulengela bantu kuleka kuta muchima pa mwine ye bafwainwa kuyuka ne kupopwela, ko kuba’mba Shetu wa mwiulu, Yehoba Lesa.—Lum. 4:11. w18.07 7 ¶1-2
Pa Kina, April 23
Pano pa ntanda ponse paji mu bulume bwa kwa aye mubi.—1 Yoa. 5:19.
Kechi tukumya pa kuyuka’mba Satana ne bandemona banji baji na bulume bwakonsha kulengela bantu baji pa bifulo bikatampe ‘kwamba bya bubela’ ne. (1 Timo. 4:1, 2) Bantangi ba bupopweshi bwa bubela bazhatwa mambo babena kubika mu kizumba bumi bwa bantu baitabila mu bintu byo bafunjisha. Inge muntu waswa mafunjisho a bubela ne kuba bintu byakanya Lesa, kyakonsha kumulengela kubula kukekala na bumi bwa myaka ne myaka. (Ho. 4:9) Yesu wayukile’mba bantangi ba bupopweshi bajingako mu moba o ajinga pano pa ntanda bazhachilwe mambo a byubilo byabo bya bujimbijimbi. Wibambijile kipasu amba: “Malwa enu anweba banembeshi ne Bafaliseo, bakamfutumfutu! mambo mulalankanya kalunga ka mema ne ntanda na kukeba muntu amba mumwalule ke Muyudea, kabiji umvwe waaluka, mumulengela kuya mu Ngehena [lonaiko lwa myaka ne myaka] bimye bibiji kukila anweba.” (Mat. 23:15; tubyambo twa munshi.) Yesu wibazhachishe bano bantangi ba bupopweshi bwa bubela. Kya kine, bafumine kwi ‘shabo Diabola, mbanzhi.’—Yoa. 8:44. w18.10 7 ¶5-6
Pa Kitanu, April 24
Mwi ba lusekelo umvwe bantu bemwambila mwenga [ne] kwimumanyika . . . na mambo a amiwa.—Mat. 5:11.
Yesu watazhizhe mwepi byo aambile bino byambo? Watwajijile kwamba’mba: “Sekelai ne kusangalala, mambo mfweto yenu ya mwiulu yabaya, mambo byo byo bamanyikilenga ne bangauzhi bajingako anweba saka mukyangye kusemwa.” (Mat. 5:12) Batumwa byo bebapumine ne kwibakanya kusapwila, “bafumine mu kije kya Saniedilini saka basekela.” Pano bino, kechi basekejile na mambo a kwibapuma ne. Basekejile “mambo Lesa wibanemekele byo bebanenene na mambo a jizhina ja Yesu.” (Byu. 5:41) Lelo jino, bantu ba Yehoba bachinchika na lusekelo umvwe kebebamanyike na mambo a jizhina ja Yesu nangwa inge kebapite mu meseko. (Yako. 1:2-4) Byonkatu byo kyajinga ku batumwa, ne atweba kechi tusekela na mambo a kwitumanyika ne. Bino inge twatwajijila kwikala bakishinka kwi Lesa kimye kya meseko, Yehoba witukwasha kuchinchika. Kuyuka kuba’mba tusangajika muchima wa “Lesa wa lusekelo,” kwitulengela kwikala na lusekelo nangwa kya kuba babena kwitumanyika na mambo byo twaitabilamo, nangwa kwitukanya kwingijila Lesa ku ba mu kisemi.—1 Timo. 1:11. w18.09 21 ¶18-20
Pa Kibelushi, April 25
Yayulatu na makatazho ne bulanda.—Sala. 90:10.
Na mambo a kuba’mba bantu bavula mu bino “bimye byakatazha” babena kupita mu makatazho apusana pusana, bantu bavula kechi bakeba ne kutwajijila kwikala na bumi ne. (2 Timo. 3:1-5) Kyataanwa kuba’mba bantu kukila pa 800,000 bekujika pa mwaka pa mwaka, ko kuba’mba mu masekondi 40 muntu umo wafwainwa kufwa. Kya bulandatu ke kya kuba’mba ne bena Kilishitu bamo nabo bekujika na mambo a makatazho. Nangwa kya kuba balongo ne banyenga kechi balanguluka pa kuleka kwikala na bumi ne, bino bavula lelo jino bapita mu makatazho abaya bingi kabiji bakebewa kwibatundaika ne kwibakosesha mu butemwe. Bamo babena kuchinchika lumanamo ne myendeleko. Bakwabo bebambila byatama nangwa kwibayebeka pa makito. Nangwa bakooka bingi na mambo a kwingila kupitaila pa kimye kyo bafwainwa kukotokelapo nangwa kukeba kufikizha bikonkwanyi byo bebabikila pa nkito. Bakwabo bapita mu makatazho pa mazubo abo, nabiji kwibamanyika ku benakwabo babula kwitabila. Na mambo a bino byonse ne makatazhotu akwabo, bavula mu kipwilo bekala bingi na bijikila kabiji bakooka bingi. w18.09 13¶3, 5
Pa Mulungu, April 26
Kafwako kintu kindetela lusekelo kyakila kino ne: kya kumvwa’mba baana bami batwajijila kwenda mu bukine.—3 Yoa. 4.
Bansemi bena Kilishitu bengijila pamo ne Yehoba kupichila mu kutundaika baana babo kwibikila bikonkwanyi mu mwingilo wa Yehoba. Bansemi bavula bauba bino bemwena baana babo byo befuukwilapo abo bene kutendeka mwingilo wa kimye kyonse ne kuya na kwingijila kwalepa. Bamo bamishonale, bakwabo bapainiya bengijila kwakepa basapwishi ba Bufumu, kabiji bakwabo nabo bengijila pa Betele. Na mambo a kwingijila kwalepa bansemi ne baana kechi bamonañana javula ne. Nangwa byonkabyo, bansemi baji na muchima wa kwipana batundaika baana babo kutwajijila kwingila mwingilo wa kimye kyonse. Mambo ka? Bekala bingi na lusekelo na mambo a kuba’mba baana babo batangizhako Bufumu patanshi. Kampe bansemi bavula bomvwatu byonka byaumvwinenga Hana, waambile’mba “namwashimisha” Samwela kwi Yehoba. Bansemi bavula banemeka bingi kwingijila pamo ne Lesa.—1 Sam. 1:28. w18.08 24 ¶4
Pa Kimo, April 27
Kikakatazha bingi nonshi kutwela mu Bufumu bwa mwiulu.—Mat. 19:23.
Yesu kechi waambile’mba kechi kikakonsheka ne. Kabiji waambile ne kuba’mba: “Mwi ba lusekelo anweba balanda, mambo Bufumu bwa Lesa bo bwenu.” (Luka 6:20) Pano bino, kino kechi kyalumbulwilenga’mba bayanji bonse bakaswa byambo bya kwa Yesu ne kutambula mapesho ne. Bayanji bavula bakaine kulondela Yesu. Kishinka ke kya kuba’mba muntu kechi wakonsha kwikala mulunda ne Yehoba na mambo a bunonshi ne. Tuji na balongo ne banyenga banonshi ne bayanji batemwa Yehoba kabiji bamwingijila na muchima yense. Binembelo bitundaika banonshi kuba’mba “kange baketekele mu bunonshi bwatutu ne, kana kuketekela mwi Lesa.” (1 Timo. 6:17-19) Kabiji Mambo a Lesa ajimunako bantu ba Lesa bonse, banonshi ne bayanji kubula kutemwa mali. (1 Timo. 6:9, 10) Inge ketumone balongo ne banyenga byonka Yehoba byo ebamona, kechi tukebazhachishanga na mambo a bintu byo babula nangwa byo baji nabyo ne. w18.08 10-11 ¶11-12
Pa Kibiji, April 28
Nekenenainga Lesa.—Yako. 4:7.
Tukeba kumwesha’mba tusanchila Yehoba pa kwitusala kwikala ku lubaji lwanji. Twayuka kuba’mba kwipana kwi aye ke kintu kyanema bingi. Onkao mambo, twafwainwa kushikwa bubi. Kabiji twatemwa bapopweshi bakwetu ne kwibanemeka, mambo twayuka’mba nabo bantu ba Yehoba. (Loma 12:10) Baibolo walaya’mba: “Yehoba kechi ukebataya bantu banji [ne].” (Sala. 94:14) Nangwa tupite mu bya malwa, Yehoba kechi uketutaya ne. Nangwatu lufu kechi lwakonsha kulengela Yehoba kuleka kwitutemwa ne. (Loma 8:38, 39) “Nangwa tuji na bumi nangwa twafwa twi ba kwa Yehoba.” (Loma 14:8) Tubena kutengela juba Yehoba jo akasangula balunda nanji bonse bakishinka bafwa. (Mat. 22:32) Nangwatu luno tubena kwiyowa mapesho avula. Byonkatu byaamba Baibolo amba: “Kyo kya lusekelo akya kisaka kya bantu kiji na Lesa wakyo Yehoba, bantu bo asala kwikala bunonshi bwanji.”—Sala. 33:12. w18.07 26 ¶18-19
Pa Kisatu, April 29
Bintu byonse bijitu bulongo mwayila mizhilo, bino kechi byonse byafwainwa kuba muntu ne. Bintu byonse bijitu bulongo mwayila mizhilo, bino kechi byonse bikomesha muntu ne.—1 Ko. 10:23.
Bantu bamo bakonsha kulanguluka’mba bintu bimo bifuukulapo kuba bantu mu bwikalo nabiji kufunda sukulu, kutwela nkito ne bintutu bikwabo, muntu mwine ye wafwainwa kwisajilapo, wakonsha kwikala na bwana bwa bene bwa kwisajila kyonse kyo akeba kwesakanatu na jiwi janji ja mu muchima. Kampe balanguluka pa byambo mutumwa Paulo byo anembejile bena Kilishitu mu Kolinda pa kajo, amba: “Mambo ka bwana bwa bene bwami o bebuzhachishisha ku jiwi ja mu muchima ja muntu mukwabo?” (1 Ko. 10:29) Ibyo kuba’mba tuji na luusa lwa kwisajilapo bino bintu, pano bino, twafwainwa kuvulukanga’mba tuji na pa kupelela mu kwingijisha luusa lwa kwifuukwila kabiji mu byo tufuukula mufuma byawama nangwa byatama. Kino kyo kyalengejile Paulo kwamba byambo biji mu kinembelo kya lelo. Kino kitukwasha kuyuka’mba kuji bintu byavula byo twafwainwa kulangulukapo kukila bintu byo twatemwa kimye kyo twingijisha luusa lwetu pa kufuukula bintu mu bwikalo. w18.04 10 jifu. 10
Pa Kina, April 30
Bwelai kwi amiwa ne amiwa nkabwela kwi anweba.—Mala. 3:7.
Mwina Kilishitu lelo jino wakonsha kubanga byubilo byatama bino saka abena kwamba’mba upopwela Yehoba. (Yuda 11) Wakonsha kutendeka kwikala na milanguluko ya bulalelale, nshiji nangwa kushikwa bakwabo bena kilishitu. (1 Yoa. 2:15-17; 3:15) Kwikala na bino byubilo kwakonsha kulengela muntu kulenga mambo. Wakonsha kupayankana mu busapwishi ne kupwila kimye kyonse. Kabiji bantu kechi bakonsha kuyuka milanguluko yetu nangwa bintu byo tuba ne, bino Yehoba umona byonse kabiji wayuka inge kine tuji ku lubaji lwanji. (Yele. 17:9, 10) Nangwa byonkabyo, Yehoba kechi ufikenatu kwitusankilapo ne. Inge bantu bafuma mu jishinda janji, Yehoba Lesa wibatundaika’mba: “Bwelai kwi amiwa.” Yehoba wayuka’mba kitukatazha kusankilapo byubilo byatama, bino ukeba’mba tushindenga bubi. (Isa. 55:7) Umvwe twauba bino, Lesa ukekala ku lubaji lwetu ne kwitukwasha kwikala na bulume bwa ‘kushinda’ bya kusakasaka byatama.—Nte. 4:7. w18.07 18 ¶5-6