Londelainga Yehoba byo Aambapo pa Maalwa

KWAKUBULA nangwa kuzhinaukatu ne, mumwenamo mu bya bupe byavula bingi bitupa Yehoba. Kabiji mumusanchila bingi Yehoba pa kwimupa luusa lwa kwifuukwilapo anwe bene bya kuba na bino bya bupe. Kwesakana na byaamba Baibolo, binyu ke bupe bwitupa Lesa. Waamba’mba: “Kajo kaletela muntu lusekelo, ne binyu nabyo bilengela muntu kusangalala.” (Sapwi. 10:19; Sala. 104:15) Nangwa byonkabyo, kampe ne anweba mwimwena kuba’mba maalwa abika bantu bamo mu lukatazho. Kabiji bantu mwaya ntanda yonse bamba byapusana pusana pa ntomeno ya maalwa. Pano ñanyi bintu byakonsha kukwasha bena Kilishitu kufuukula bulongo pa ntomeno ya maalwa?

Inge tubena kufuukula pa kutoma maalwa, twafwainwa kulondela Yehoba byo aambapo, kechi kulondela byamba bantu ko twikala, kisho ne nkomeno yetu ne. Kuba kino kuketuletela lusekelo mu bwikalo bwetu.

Byonka byo mwayukila jimo, bantu bavula mu ino ntanda batoma maalwa kimye kyonse kabiji batoma avula bingi. Bamo batoma maalwa pa kuba’mba ebasangajike. Bakwabo nabo batoma maalwa pa kuba’mba balubeko ku makatazho abo. Kabiji mu mapunzha amo, bantu balanguluka’mba kutoma maalwa avula bo bwanabulume.

Nangwa byonkabyo, Mulenga wetu ye utangijila bena Kilishitu pa ntomeno ya maalwa. Witubuula bintu byatama bifuma mu kutoma maalwa avula. Kampe mwayuka byambo biji pa Byambo bya Maana 23:29-35 byaamba pa muntu kitomi ne makatazho afumamo.a Daniel mukulumpe mu kipwilo wikala ku Europe uvuluka byajinga bwikalo bwanji saka akyangye kwikala mwina Kilishitu. Waambile’mba: “Natomanga bingi maalwa avula kabiji andengelanga kubula kufuukula bulongo bintu. Napichile mu bintu bya malwa kabiji nangwatu luno inge nalangulukapo kinkola bingi ku muchima.”

Twakonsha kufuukula byepi bulongo pa kutoma maalwa ne kuchinuzhuka makatazho eya na mambo a kutoma maalwa avujisha? Twafwainwa kuswisha Yehoba kwitukwasha kufuukula bulongo pa byo tukeba kuba.

Pano twayai twisambe pa Baibolo byo aambapo pa maalwa ne bintu bilengela bantu bamo kutoma maalwa.

BAIBOLO BYO AAMBAPO PA KUTOMA MAALWA

Mambo a Lesa kechi akanya kutoma maalwa mu kwesakanya ne. Kabiji aamba’mba kutoma maalwa kwakonsha kusangajika bingi muntu. Aamba’mba: “Jainga kajo kenu na lusekelo ne kutoma binyu byenu saka mwasangalala.” (Sapwi. 9:7) Pa kimye kimo Yesu watomenepo binyu. Kabiji bantu ba Yehoba ba kishinka nabo pa kimye kimo batomenepo maalwa.​—Mat. 26:27-29; Luka 7:34; 1 Timo. 5:23.

Nangwa kya kuba Mambo a Lesa kechi akanya kutoma binyu ne, bino akanya kupendwa. Aamba’mba: “Kange mupendwenga binyu ne.” (Efi. 5:18) Kabiji aamba’mba “bapendwapendwa . . . kechi bakaswana Bufumu bwa Lesa ne.” (1 Ko. 6:10) Yehoba wakanya kutoma binyu byavula ne kupendwapendwa. Kechi twafwainwa kulondelanga byuba bantu ba ku mpunzha ko twikala ne. Bino pa kuba’mba tufuukule bulongo, twafwainwa kulondela byaambapo Yehoba pa maalwa.

Bamo balanguluka’mba bakonsha kutoma maalwa avula kwakubula kupendwa. Pano bino, uno mulanguluko watama bingi. Binembelo byaamba patoka’mba ‘kunonkwa buzha ku binyu’ kulengela mwanamulume (nangwa mwanamukazhi) kuba byatama ne kulenga mambo kwi Yehoba. (Titu. 2:3; Maana 20:1) Kabiji Yesu witujimwineko’mba “kupendwapendwa” kwakonsha kulengela muntu kubula kutwela mu ntanda ipya ya Lesa. (Luka 21:34-36) Pano ñanyi bintu byakonsha kwitukwasha kuchinuzhuka bizumba biji mu kutoma maalwa avula?

LANGULUKAI PA ENE MAMBO O MUTOMENA MAALWA NE PO MUPELELA KUTOMA MAALWA

Inge tubena kufuukulapo kutoma maalwa, kechi twafwainwa kulondela kisho kiji ku mpunzha ko twikala nangwa byuba bantu bavula ne. Bena Kilishitu boba bintu bitokesha Yehoba ku muchima inge babena kufuukula bintu nabiji pa kutoma maalwa ne kuja kajo. Baibolo wituvululamo’mba: “Inge mubena kuja, nangwa mubena kutoma nangwa mubena kuba kintu kya byepi nangwa kya byepi, bintu byonse saka mwibyubila lukumo lwa Lesa.” (1 Ko. 10:31) Ano o mepuzho amo ne mafunde a mu Baibolo o mwafwainwa kulangulukapo.

Nanchi ntoma maalwa pa kuba’mba bakwetu bantemwe nyi? Pa Kulupuka 23:2 paamba’mba: ‘Kechi wafwainwa kulondela jibumba ne.’ Yehoba papo wajimwinengako bena Isalela kubula kulondela bantu babulanga kumutokesha ku muchima. Bino byambo byanema bingi ne ku bena Kilishitu lelo jino. Inge ke tuswishe bakwetu kwitulengela kulanguluka byonka byo balanguluka pa maalwa ne kufuukwila monka mo bafuukwila, pachepache tukaleka kulondela mizhilo ya Yehoba kabiji bulunda bwetu ne aye bukonaika.​—Loma 12:2.

Nanchi ntoma maalwa pa kuba’mba bakwetu bammone amba yami nakosa nyi? Mu bisho byavula, bantu batoma malwa kimye kyonse kabiji batoma avula bingi. (1 Pe. 4:3) Pano monai bitutundaika 1 Kolinda 16:13. Paamba’mba: “Labainga, kosai mu lwitabilo, ikalai byafwainwa banabalume, kabiji kosai.” Nanchi maalwa kya kine akonsha kulengela muntu kwikala wakosa nyi? Ine, kwalepeshatu. Maalwa alengela muntu kubula kulanguluka bulongo ne kubula kufuukula bintu bulongo. Onkao mambo, kutoma maalwa avula kechi ko kulengela muntu kwikala wakosa ne. Bino kumweshatu’mba muntu wakosama. Kinembelo kya Isaya 28:7 kyaamba pa muntu uya mungi na mambo a kutoma maalwa kabiji ubalangila ne kwituntula.

Yehoba ye wakonsha kwitupa bulume kabiji twafwainwa ‘kulabanga ne kukosa mu lwitabilo.’ (Sala. 18:32) Twakonsha kuba bino inge ke tuchinuzhuke bintu byatama ne kubula kufuukula bintu byakonsha konauna bulunda bwetu ne Yehoba. Yesu wajinga na bulunda bwakosa bingi ne Yehoba byo ajinga pano pa ntanda. Kabiji bantu bavula bamunemekele bingi mambo wajinga wakosa mu lwitabilo kabiji watwajijile kuba byawama.

Nanchi ntoma maalwa pa kuba’mba ndubeko ku makatazho ami nyi? Nyimbi wa Salamo wanembele’mba: “Bijikila byamvujiile, anweba [Yehoba] mwantekeneshe ne kunsangajika.” (Sala. 94:19) Umvwe mwaikala na bijikila, mwafwainwa kulomba kwi Yehoba kwimutekenesha. Kechi kuya na kutoma maalwa ne. Jishinda jawama jakonsha kwimukwasha kupwishishamo bijikila ke kulomba kwi Yehoba bimye byavula. Kabiji bavula bataana kuba’mba kwisamba na mulunda wakosa mu lwitabilo wa mu kipwilo kwibakwasha bingi. Kutoma maalwa pa kuba’mba muchinchike makatazho o mubena kupitamo, kwakonsha kwimulengela kuba byatama. (Ho. 4:11) Daniel ye twaji kwambapo waambile’mba: “Najinga bingi na bijikila kabiji nezhachishanga. Natomenenga maalwa pa kuba’mba ndubeko ku byo napichilengamo. Pano bino, neletejiletu makatazho akwabo avula kabiji bantu balekele kunnemeka.” Ñanyi kintu kyakwashishe Daniel? Waambile’mba: “Navulukile kuba’mba nafwainwe kuketekela mwi Yehoba kunkwasha, kechi maalwa ne. Byo naubile bino, Yehoba wankwashishe kuchinchika makatazho o napichilengamo.” Kishinka ke kya kuba’mba Yehoba kimye kyonse winengezha kwitukwasha nangwa kya kuba makatazho abayepotu byepi.​—Fili. 4:6, 7; 1 Pe. 5:7.

Umvwe kimye kimo mutoma maalwa, mwafwainwa kulangulukapo ne kwiipuzha ano mepuzho: ‘Nanchi wa mu kisemi nangwa mulunda nami waambilepo pa ntomeno yami yatama ya maalwa nyi?’ Inge ibyo, ko kuba’mba mwatendeka kwikala na muteeto watama nangwa lukatazho lo mwabula kuyuka anweba bene. ‘Nanchi luno mbena kukizhamo kutoma maalwa kukila byo natomanga kala nyi?’ Kino kyakonsha kumwesha’mba muntu wa uno mutundu waikala na uno muteeto wa kutoma maalwa avula ye abujile kwikala naye kala. ‘Nanchi nkankalwa kwikala moba acheche nangwa avula kwakubula kutomapo maalwa nyi?’ Inge ibyo, ko kuba’mba muji na muteeto watama wa kukizhamo kutoma maalwa. Kabiji mwafwainwa kuya na kumona bashayuka bayuka kukwasha bantu baji na lukatazho lwa uno mutundu.

Bena Kilishitu bamo basalapo kubula kutoma maalwa na mambo a makatazho afuma mu kutoma maalwa. Bakwabo nabo bafuukulapo kubula kutoma maalwa mambo kechi omvwanyika bulongo mu kanwa ne. Inge mukwenu wafuukulapo bino, mwafwainwa kunemeka byo afuukulapo kwakubula kumupamo mambo.

Nangwa kampe mwimwena byawama bifuma mu kwibikila pa kupelela mu kutoma maalwa. Mwina Kilishitu wakonsha kwibikila kimye kyo afwainwa kutomenapo maalwa nabiji kutoma jimo mu mulungu nangwa kutoma tucheche kimye kyo abena kuja kajo. Bakwabo nabo bafuukulapo kubula kutoma mitundu imo ya maalwa nabiji maalwa ashinta a kuvwangakanyako bintobyantobya. Pano bino bafuukulapo kutoma waini nangwa maalwatu akwabo mu kwesakanya. Umvwe muntu wauba bino, kikamupelela bingi kulondela byo afuukulapo. Mwina Kilishitu uji na bulunda bwakosa ne Yehoba kechi ulanguluka’mba bakwabo basakumusekanga ne. Kabiji utwajijila kulondela byo afuukulapo.

Kimye kyo tubena kufuukula pa kutoma maalwa, twafwainwa ne kulanguluka pa bakwetu byo bamona maalwa. Pa Loma 14:21 paamba’mba: “Kyawama kubula kuja nyama, kutoma binyu nangwa kubula kuba kintu kyonse kyakonsha kutuntwisha mulongo wenu.” Mwakonsha kwingijisha byepi luno lujimuno? Mweshai’mba mwatemwa bakwenu. Umvwe mwamona’mba kutoma maalwa kusakutuntwisha mukwenu, kutemwa bakwenu kwafwainwa kwimulengela kubula kutoma maalwa pa kyokyo kimye. Inge mwauba bino, mukamwesha’mba mwatemwa bakwenu kabiji mwibata muchima.​—1 Ko. 10:24.

Kabiji kafulumende wakonsha kubikako mizhilo yaamba pa kutoma maalwa. Mwina Kilishitu wafwainwa kulondela ino mizhilo. Ino mizhilo yakonsha kwamba pa jifumbi jafwainwa kutomenapo muntu maalwa nangwa kubula kutoma maalwa inge ubena kwendesha motoka nangwa inge ubena kwingila na munkinyi.​—Loma 13:1-5.

Yehoba witunemeka bingi pa kwitupa bya bupe byavula kuvwangakotu ne luusa lwa kwifuukwila atweba bene bintu nabiji kajo ko tukeba kuja ne bya kutoma. Twayai atweba bonse tumweshenga’mba twanemeka luusa lwa kwifuukwila bintu ne kufuukula bintu bitokesha Shetu wa mwiulu ku muchima.