Kushiina Bulongo

UMVWE mwaamba kintu, banteleki benu baji na lūsa lwa kushikisha’mba: “Mambo ka o kyaikela kya kine? Ñanyi kishiino kijipo kya kuba’mba bantu betabile bintu bibena kwamba ñambi?” Byo muji mufunjishi, muji na mutembo wa kukumbula oo mepuzho nangwa kukwasha banteleki benu kutana mikumbu. Umvwe akyo kishinka kyanema bingi ku kintu kyo mubena kwambapo, monai’mba banteleki benu mwibabula ene mambo o bafwainwa kwikitabizhizha. Kino kikalengela ñambilo yenu kwitabisha bantu.

Mutumwa Paulo waitabishanga bantu. Kupichila mu kulumbulula bulongo, kwambañana nabo ne kwibasashijila, wakebanga bantu bo aambangako kwalula milanguluko yabo. Waikala wa kumwenako wetu wawama. (Byu. 18:4; 19:8) Bino, bañambi bamo bengijisha ñambilo ya kwitabisha kuba’mba batwale bantu mungi. (Mat. 27:20; Byu. 14:19; Kolo. 2:4) Bakonsha kutendeka na bintu bibena kumvwanyika nobe bya kine bino sabiji bya bubela, kutongola bishinka biji mu mabuku abula kulumbulula bintu bulongo, kulumbulwila bintu mungi, kukana bishinka bibena kubula kwitabunzhana na mulanguluko wabo, nangwa kuzakulatu bantu michima mu kifulo kya kwambañana nabo. Twafwainwa kumona’mba kechi tubena kwingijisha mashinda a uno mutundu ne.

Byafwainwa Kufuma mu Mambo a Lesa. Bintu byo tufunjisha kechi byafwainwa kwikala bya mu milanguluko yetu atwe bene ne. Tukebesha bingi kubulako bantu bintu byo twafunda mu Baibolo. Mu uno mwingilo wetu wa bufunjishi, mabuku a jibumba ja kalume wa kishinka kabiji wa maana etukwasha bingi pakatampe. Ano mabuku etutundaika kubalaulabalaula mu Binembelo bulongo. Kabiji kitulengela kukwasha bantu kutanga Baibolo, kechi na mulanguluko wa kwibamwesha’mba yetu twayuka bukine ne, bino na mulanguluko wawama wa kwibalengela kwimwena abo bene Baibolo byo aamba. Twitabizha byaambile Yesu Kilishitu mu lulombelo lwanji kwi Shanji amba: “Mambo enu bo bukine.” (Yoa. 17:17) Kafwako muntu mukwabo uji na lūsa lukatampe kukila Yehoba Lesa, Mulenga wa jiulu ne ntanda ne. Pa kuba’mba bishinka byetu bikale byaumvwanyika bulongo, byafwainwa kwimena pa Mambo anji.

Kimye kimo mwakonsha kwisamba na bantu babula kuyuka Baibolo nangwa babula kumuswa’mba Mambo a Lesa. Mwafwainwa kulangulukapo bulongo pa kimye po mwafwainwa kuletelamo binembelo kabiji ne jishinda jo mwafwainwa kwisambilamo nabo. Pano bino, mwafwainwa bukiji bukiji kwibalengela kuyuka uno buku mo mubena kufumya byambo byo mubena kwisambapo nabo.

Nanchi mwafwainwa kulanguluka’mba kwambatu byambo biji mu kinembelo kwakonsha kulengela bantu kushiinwa’mba akyo kintu kya kine nyi? Ine kechi kyakonsheka ne. Mwafwainwa kubula bantu kintu kyo mubena kwisambapo nabo ne kwibamwesha’mba akyo kinembelo kibena kukosesha kintu kyo mubena kwamba. Umvwe mubena kwambatu pa jifunde jiji mu kinembelo kabiji ne kuba’mba byambo bijimo kechi bibena kwamba pa yewo mutwe ne, mwafwainwa kwikala na bishiino byavula. Mwafwainwa kwingijisha binembelo bikwabo byalamata ku kyokyo kintu kuba’mba bantu bayuke’mba kintu kyo mubena kwambapo kya kine kyafuma mu Binembelo.

Kulondolwela kitala byaamba kinembelo ne. Kitangai bulongo. Kyakonsha kwikala na byambo bibena kumwesha bukine bwa mutwe ye mubena kwisambapo. Bino pa kuba’mba bantu betabile kintu byo mubena kwamba, bafwainwa kumonamo kishiino kibena kumwesha bukine bwakyo.

Bishiino Bikwabo Bibena Kukosesha Kishinka. Kimye kimo kyakonsha kukwasha bingi kwingijisha bishiino kufuma kuntutu kungi kuba’mba mukwashe bantu kumvwisha mwatala Binembelo.

Kya kumwenako, mwakonsha kutongola milela kwikala kishiino kya kuba’mba Mulenga koaji. Mwakonsha kwamba pa mizhilo ya bilengwa, nabiji ngovu ikoka bintu ne kwambañanapo kuba’mba mizhilo ya uno mutundu imwesha’mba kuji wiibikileko. Ndumbulwilo yenu ya bintu yakonsha kumvwanyika umvwe yailamo na byaamba Mambo a Lesa. (Yoba 38:31-33; Sala. 19:1; 104:24; Loma 1:20) Bishiino bya uno mutundu bikwasha bingi mambo bimwesha’mba bintu byo aamba Baibolo twimwenabyo na meso.

Nanchi mubena kukwasha muntu kuyuka’mba Baibolo kya kine Mambo a Lesa nyi? Mwakonsha kwambapo byambo bimo byaambapo bashayuka bamo baswa’mba Baibolo Mambo a Lesa. Nangwa byonkabyo, abya kino kimwesha’mba kine Baibolo Mambo a Lesa nyi? Byambo bya uno mutundu bikwashatu bantu baswa byaamba bobo bashayuka. Nanchi mwakonsha kwingijisha sayansi kumwesha’mba Baibolo wa kine nyi? Umvwe kemwambe bintu bilanguluka bashayuka ba bya sayansi, ko kuba’mba mubena kushimika pa kitendekesho kyabula kukosa. Bino umvwe mwakitendekelapo na Mambo a Lesa bino mwabwela mwaamba ne pa bintu byo batana bashayuka ba bya sayansi byo bibena kumwesha kuluñama kwa Baibolo, byambo byenu bikekala na kitendekesho kyakosa.

Kintu kyonse kyo mubena kukeba kumwesha bukine bwakyo, mweshai bishiino byawaina. Kuvula kwa bishiino byo mwafwainwa kwamba kuyila pa bantu bo mubena kwambako byo baji. Kya kumwenako, umvwe mubena kwamba pa moba apelako byonka byo bealondolola mu 2 Timoti 3:1-5, mwakonsha kulondolwela bantu bo mubena kwambako sawakya ye bayuka bavula ubena kumwesha’mba bantu kechi baji na “muchima wa bumuntu” ne. Kino kya kumwenako kyakonsha kuwama bingi kumwesha amba luno lubaji lonse lwa kiyukilo kya moba akupelako lubena kufika.

Kupashañanya bintu bibiji biji na bintu byanema bya mutundu umotu—javula kwakonsha kukwasha bingi. Mpashañeno ya bintu ayo ine bunke kechi imwesha bukine bwa kintu ne; bukine bwayo bwafwainwa kumwekela mu byaamba Baibolo. Bino, mpashañeno ya bintu yakonsha kukwasha muntu kumona buneme bwa mulanguluko ye mubena kwambapo. Kya kumwenako, kupashañanya bintu kwa uno mutundu kwakonsha kwingila umvwe mubena kulumbulula’mba Bufumu bwa Lesa ke kafulumende. Mwakonsha kwamba’mba byonka biji makafulumende a bantu, Bufumu bwa Lesa buji na bakalama, bangikazhi, mizhilo, kije ne masukulu.

Bintu bimweka mu bwikalo bwa bantu javula byakonsha kwingila kumwesha byo kyawamina kwingijisha lujimuno lwa mu Baibolo. Bintu byaubiwapo mu bwikalo bwetu nabyo mwakonsha kwibingijisha kukosesha bishinka byo tubena kwambapo. Kya kumwenako, umvwe mubena kubula muntu buneme bwa kutanga ne kufunda Baibolo, mwakonsha kumulondolwela kino byo kimukwasha mu bwikalo bwenu. Pa kutundaika balongo banji, mutumwa Petelo waambile pa kimwesho kya kwaluka kyo emwenejile na meso. (2 Pe. 1:16-18) Paulo naye waambilepo pa bintu byamumwekejile mu bwikalo bwanji. (2 Ko. 1:8-10; 12:7-9) Pano bino, kechi mwafwainwa kukizhamo kwingijisha bintu byo mwapitamo anweba ne, mambo byakonsha kulengela bantu kunemekako anweba.

Bantu byo bapusana mu nkomeno ne mu ndangulukilo yabo, bishiino byakonsha kushiina muntu umo kechi byakonsha kushiina mukwabo ne. Onkao mambo, mwafwainwa kuyuka bibena kulanguluka banteleki pa kusala bishiino byo mukengijisha kabiji ne byo mukebyamba. Byambo bya Mana 16:23 byaamba’mba: ‘Muchima wa wa maana ubula kanwa kanji bya kwamba, kabiji ukwasha byambo byanji kwitabisha bantu.’