Twajijilai Kukomesha Kipwilo
“Ikoseshai anwe bene na bene, ne kwikomesha anwe bene.”—1 TESA. 5:11.
1. Bintu ka byawama bifuma mu kwikala mu kipwilo kya bena Kilishitu, pano bino makatazho ka akonsha kwikalako?
KWIKALA mu kipwilo kya bena Kilishitu ke jishuko jikatampe bingi. Muji na bulunda bwawama ne Yehoba. Kuketekela Mambo anji kwimuzhikijila ku bintu byatama byakonsha kufuma mu bwikalo bwabula bwa bwina Kilishitu. Muji na balunda nenu bakine bavula bakeba kuba’mba mubenga byawama. Ee kine, muji na mapesho avula bingi. Nangwa byonkabyo, bena Kilishitu bavula babena kupita mu makatazho apusana pusana. Bamo bakonsha kukeba bukwasho bwa kumvwisha byazhika bya mu Mambo a Lesa. Bakwabo nabo bakolwa kolwa nangwa kwikala na bulanda, nangwa kampe babena kumanama na mambo a bintu byatama bifuma mu byo bafuukulapo. Kabiji atweba bonse tubena kwikala mu ntanda itolwela kwi Lesa.
2. Twakonsha kubapo byepi pa makatazho apitamo balongo betu, kabiji mambo ka?
2 Kafwako nangwa umo mwi atweba ukeba bakwabo bena Kilishitu kumanama. Mutumwa Paulo waesakenye kipwilo ku mubiji ne kwamba’mba, “umvwe kya mubiji kimo kyamanama, byonse byamanama pamo.” (1 Ko. 12:12, 26) Mu bino bimye bya makatazho, twafwainwa kwibikishako kukwasha balongo ne banyenga yetu. Mu Binembelo muji mashimikila avula aamba pa ba mu kipwilo byo bakwashishe bakwabo kushinda makatazho. Pano byo tusakwisambanga pa ano mashimikila, langulukai pa mashinda o mwakonsha kukwashañenamo. Mwakonsha kukwasha byepi balongo benu ku mupashi ne kukomesha kipwilo kya Yehoba?
“Bamutwajile Kwabo”
3, 4. Ñanyi jishinda Akwila ne Pilisila jo bakwashijilemo Apolosa?
3 Apolosa byo aikelenga mu Efisesa, wajinga musapwishi wabambakana kala. Jishimikila ja mu buku wa Byubilo jaamba amba: ‘Byo ajinga na muchima wa lupata, waambilenga ne kufunjisha bulongotu bintu bya kwa Yesu, kasa ayuka lonkalwa lubatizhilo lwa kwa Yoano.’ Apolosa byo abujile kuyuka mwatajile kubatizwa ‘mu jizhina ja Tata ne ja Mwana ne ja mupashi wazhila’ kyamweka nobe bamusapwijile ku baana ba bwanga ba kwa Yoano Mubatishi nangwa ku baana ba bwanga ba kwa Kilishitu bajingako kimye kya Pentekosita mu 33 C.E saka kikyangye kufika. Nangwa kya kuba Apolosa wabambakene mu mwingilo, kuji bintu bimo byanema byo abujile kumvwisha. Pano kupwanañana na bakwabo ba mu lwitabilo kwamukwashishe byepi?—Byu. 1:4, 5; 18:25; Mat. 28:19.
4 Bamulume ne mukazhi bena Kilishitu ba Akwila ne Pilisila byo bamumvwine Apolosa saka amba na kuchinchika mu nshinagoga, bamutwajile kwabo na kumufunjishishapo bintu bikwabo. (Tangai Byubilo 18:24-26.) Kino kyo baubile kyajinga kintu kya butemwe. Nangwa byonkabyo, ba Akwila ne Pilisila bayukile bya kumusolomoka Apolosa ne kumukwasha kwakubula kumulengela kwiumvwa nobe bamuzhachishishenga. Wabujiletu kuyuka jishimikila ja kipwilo kya bena Kilishitu batanshi. Kabiji kwakubula nangwa kuzhinaukatu ne, Apolosa wasanchijile bingi bakwabo bakatataka pa bintu byanema byo bamubujile. Byo ayukile bino bintu, Apolosa ‘wibakwashishenga bingi’ balongo banji mu Akaya ne kushimuna bulongo bukine.—Byu. 18:27, 28.
5. Bukwasho ka bwa butemwe bubena kupana basapwishi bavula ba Bufumu, kabiji bintu ka bibena kufumamo?
5 Bavula mu kipwilo kya bena Kilishitu lelo jino nabo basanchila bingi boba bebakwashishe kumvwisha mwatala Baibolo. Aba bafunda bukine kabiji ne boba bebafunjisha balenga bulunda bwakosa bingi. Javula kukwasha bantu kufunda bukine kukebewa kunengezha kwisambanga nabo javula. Pano bino basapwishi ba Bufumu bepana kuba bino mambo bayuka kuba’mba mufuma bumi nangwa lufu. (Yoa. 17:3) Kabiji kileta bingi lusekelo kumona bantu byo babena kutambwila bukine, kwibwingijisha ne kuba kyaswa muchima wa Yehoba mu bwikalo bwabo!
“Bamutelelenga Bulongo”
6, 7. (a) Mambo ka Paulo o asajijile Timoti kwikala wa kwenda nanji? (b) Timoti bamukwashishe kununguluka kufika pepi?
6 Mutumwa Paulo ne mutumwa Silasa byo bayile ku Lisitila pa lwendo lwabo lwa bubiji lwa bumishonale, bataine nsongwalume wa jizhina ja Timoti, kampe saka aji na myaka ya kusemwa nobe 20. “Bamutelelenga bulongo ku balongo bajinga mu Lisitila ne Ikonyuma.” Bainanji Timoti ba Yunisa, ne bankambo yanji babakazhi ba Loisa bajinga bena Kilishitu bepana, pano bino bashanji kechi baitabijile ne. (2 Timo. 1:5) Kyamweka Paulo wayukile kino kisemi kimye kitanshi kyo ayile ku yoya mpunzha myaka ibiji yapichilepo. Uno mutumwa byo abweleleko jikwabo wamutemenwe Timoti mambo wamumwene amba wapuseneko na bakwabo bakyanyike. Onkao mambo, jibumba ja bakulumpe byo jamwitabizhe, Timoti waikele nkwasho kwi Paulo mu mwingilo wa bumishonale.—Tangai Byubilo 16:1-3.
7 Timoti wajinga na byavula bya kufunda ku uno mulunda nanji wakikulumpe. Wanungulukile bingi kya kuba mu kuya kwa kimye Paulo wakonsheshe kutuma Timoti kuya na kufwakesha bipwilo ne kumwimenako. Pa myaka 15 nangwa kukilapo Timoti yo aingijile ne Paulo, uno nsongwalume wabujile kupilwa bya kwingila kabiji kampe wajinga na bumvu wanungulukile kufika pa kwikala kalama wawama.—Fili. 2:19-22; 1 Timo. 1:3.
8, 9. Ba mu kipwilo bakonsha kuba byepi pa kuba’mba batundaike bakyanyike? Ambaipo kyakumwenako.
8 Bansongwalume ne bansongwakazhi bavula ba mu kipwilo kya bena Kilishitu lelo jino, ne abo bamwesha amba bakonsha kwingila bulongo. Umvwe bebatundaika ne kwibafunjisha ku balunda nabo bakoma ku mupashi, bano bakyanyike bakonsha kukanamina mingilo ne kwingilako mingilo ikatampe ingilwa na bantu ba Yehoba. Monai biji kipwilo kyenu. Nanchi muji bakyanyike bakonsha kwipana byonka bipaine Timoti nyi? Umvwe mwibakwasha ne kwibatundaika, ne abo bakonsha kwikala bapainiya, kwingijila pa Betele, kwikala bamishonale, nangwa kwikala bakalama benda. Pano mwakonsha kuba byepi pa kuba’mba mwibakwashe kufikizha bino bikonkwanyi?
9 Martin, waikala mu kisemi kya Betele pa myaka 20 usanta bingi inge wavuluka lusekelo lwamumwesheshe kalama wa mwanzo pa myaka 30 yapichilepo byo baingijilenga bonse mu mwingilo wa mu bujimi. Uno kalama waambanga na lusekelo pa byo aingijile pa Betele kimye kyo ajinga nsongwalume. Watundaikile Martin kumona inge naye wakonsheshe kwipana kwingila mu jibumba ja Yehoba byonka byo aubile. Pa kino kimye Martin watana kuba amba uno mwisambo wawama wamukwashishe bingi kufuukulapo bulongo. Umvwe mwisamba na balunda nenu bakyanyike pa mambo a bikonkwanyi bya ku mupashi, nanchi kechi mwakonsha kufuma byawama nenyi?
“Koseshai ba Michima Yapungila”
10. Epafolodita wiumvwine byepi, kabiji mambo ka?
10 Epafolodita waendele museke walepa bingi kufuma ku Filipai kuya ku Loma na kufwakesha mutumwa Paulo ye bakashile mu kaleya na mambo a lwitabilo lwanji. Uno kañenda ye wajinga muluwe wa bena Filipai. Kechi wasendeletu bupe bwa kupa mutumwa ne, bino walangulukilepo ne kwikala nanji na kwingila papelejile bulume bwanji kumukwashako kimye Paulo kyo ajinga mu makatazho. Pano bino byo akijinga mu Loma, Epafolodita wakolelwe ‘pepi na kufwa.’ Byo amwene amba wakankalwa kwingila mingilo, Epafolodita waikele na bulanda.—Fili. 2:25-27.
11. (a) Mambo ka o twakonsha kubula kukumya umvwe bamo mu kipwilo baikala na bulanda? (b) Paulo waambilepo amba ka pa mambo a kwa Epafolodita?
11 Kuji bintu byavula bilengela bantu kwikala na bulanda. Kipamo kya World Health Organization kyamwesha kuba’mba paji bantu batanu, umo mwi abo wakonsha kupitapo mu bimye bya bulanda mu bwikalo bwanji. Ne bantu ba Yehoba nabo kibamwekela. Makatazho a kumwena ba mu kisemi byo bakeba, kubelabela, kulefuulwa na mambo a kukankalwa kuba bintu, nangwa makatazhotu akwabo, byakonsha kulengela muntu kwikala na bulanda. Nga bena Filipai bakonsheshe kuba byepi pa kuba’mba bakwashe Epafolodita? Paulo wanembele amba: “Mutambulai mwi Nkambo ne lusekelo lonse; ne kwibanemeka ba byonkabyo: mambo na mambo a mingilo ya kwa Kilishitu wajinga pepi na lufu, kechi waakaminwe bumi bwanji ne, mambo a kuba’mba, afikizhe akya kyabujilwepo pa mingilo yenu ya kwingijila amiwa.”—Fili. 2:29, 30.
12. Ki ka kyakonsha kutekenesha baji na bulanda?
12 Ne atweba twafwainwa kutundaika balongo balefulwa nangwa baji na bulanda. Kwakubula nangwa kuzhinaukatu ne, kuji bintu byawama byo twakonsha kwamba pa mambo a mingilo yabo kwi Yehoba. Kampe bapimpula bingi bintu mu bwikalo bwabo pa kuba’mba bekale bena Kilishitu ne kwingilako mwingilo wa kimye kyonse. Tusanta bingi pa mingilo yo bengila kabiji bafwainwa kuyuka amba Yehoba naye wibasanchila bingi. Umvwe bukote nangwa kubelabela ke bilengele bakishinka kubula kuba bintu byo baubanga kala, twafwainwa kwibanemeka mambo a mingilo yo baingila pa myaka yavula. Monse mo kyakonsha kwikela, Yehoba watundaika bonse bakishinka kuba amba: “Koseshai ba michima yapungila, kwashai banekena, mwikale bakoka michima ku bonse.”—1 Tesa. 5:14.
“Mwafwainwa Kumulekela Mambo ne Kumukwasha”
13, 14. (a) Kintu ka kyanema kyaubile kipwilo kya mu Kolinda, kabiji mambo ka? (b) Ki ka kyafuminemo mu kupangañana kwaubiwe?
13 Mu kipwilo kya mu Kolinda kya mu myaka kitota kitanshi mwajinga muntu wakatezhe bingi wabujile kulapila pa bulalelale bo aubilenga. Byubilo byanji byatamishe jizhina ja kipwilo kabiji kino kyakumishetu ne bantu babujile kwitabila. Na mambo a kino, Paulo wakambizhe kuba amba uno mwanamulume apangiwe mu kipwilo.—1 Ko. 5:1, 7, 11-13.
14 Mu kuno kumujimuna mwafumine bintu byawama. Kipwilo kyazhikijilwe ku buno bubi, kabiji nguba bibi walekele byubilo byanji byatama ne kulapila kya kine. Na mambo a byubilo byawama bya lulapilo byamwesheshe uno muntu, Paulo mu nkalata yanji ya bubiji wanembejile kyokya kipwilo kuba’mba uno muntu abwezhiwe. Pano bino kino kechi kyo kyonka kyakebewenga ne. Paulo wabwelele wakambizha ne kuba’mba kipwilo ‘kyafwainwa kumulekela mambo ne kumukwasha [ndengamambo walapijile], kuchina’mba, wa byonkabyo wakafwijijila na bulanda bwavula.’—Tangai 2 Kolinda 2:5-8.
15. Twafwainwa kumona byepi bandengamambo babwezhiwa mu kipwilo?
15 Tufunjilako ka ku jino jishimikila? Kituletela bingi bulanda umvwe muntu bamupanga mu kipwilo. Wakonsha kulengela jizhina ja Lesa kunenwa bibi ne kupwisha munema wa kipwilo. Kabiji kampe wakonshatu ne kwitulenga mambo. Pano bino umvwe bakulumpe mu kipwilo batongolwa kupesapesa biji ano mambo kwesakana na mwayila mashinda a Yehoba, bamona kuba’mba uno ndengamambo walapila wafwainwa kutwajijila kwikala mu kipwilo, kimwesha kuba’mba bamulekelako mambo kwi Yehoba. (Mat. 18:17-20) Nanchi kechi twafwainwa kulondela kyakumwenako kya kwa Yehoba nenyi? Kukanama muchima ne kubula kulekelako bakwetu mambo po pamotu ne kwikala mulwanyi wa Yehoba. Pa kuba’mba mu kipwilo kya Lesa mwikale mutende ne lukwatankano kabiji ne kwitabilwa kwi Yehoba, nanchi kechi twafwainwa ‘kumwesha butemwe bwetu’ ku bandengamambo balapila kya kine kabiji babwezhiwa nenyi?—Mat. 6:14, 15; Luka 15:7.
“Aye Unkwasha Bulongo”
16. Mambo ka Paulo o amuzhingijile Mako?
16 Kuji jishimikila jikwabo ja mu Binembelo jimwesha amba kechi twafwainwa kujimina kapila boba betulengesha bumvu ne. Kyakumwenako, Yoano Mako walengeshe mutumwa Paulo bumvu. Mu ñanyi jishinda? Paulo ne Banabasa byo bayilenga pa lwendo lwabo lutanshi lwa bumishonale, Mako wayile nabo na kwibakwasha. Byo bayilenga pa lwendo lwabo, Yoano Mako washile balunda nanji ne kubwelamo ku muzhi nangwa kya kuba kine kintu kyalengejile kechi kyaambiwapo ne. Paulo wazhingijile bingi pa mambo a byaubile Mako kya kuba kimye kikwabo kyo banengezhezhenga lwendo lwabo lwa bubiji, Paulo ne Banabasa batobokele pa mambo a kuya jikwabo ne Mako nangwa ne. Na mambo a kintu kyaubiwe pa lwendo lutanshi, Paulo kechi wasakilenga amba baye ne Mako jibiji ne.—Tangai Byubilo 13:1-5, 13; 15:37, 38.
17, 18. Twayuka byepi kuba amba lukatazho lwajinga pe Paulo ne Mako belupwishishe, kabiji twakonsha kufunjilako ka ku kino?
17 Kyamweka Mako kechi wakizhizhemo kulefulwa pa kumukana kwi Paulo ne, mambo watwajijile na kwingila mwingilo wanji wa bumishonale mu nyaunda ingi pamo ne Banabasa. (Byu. 15:39) Bukishinka bwanji ne kuketekelwa byamwekejile mu byambo byanembele mutumwa Paulo pe aye panyuma ya kupitapo myaka. Paulo byo ajinga mu kaleya mu Loma, wanembejile Timoti nkalata ya kumwita. Mu ino yonka nkalata Paulo waambile’mba: “Upitule ne Mako wiye nanji kuno; mambo aye unkwasha bulongo mu mingilo.” (2 Timo. 4:11) Ee, Paulo wamwene kuba’mba Mako wapimpula byubilo.
18 Ne atweba twakonsha kufunjilako ku kino. Mako waikele na byubilo byawama bya bumishonale. Kechi wituntwile na mambo a byo bamukaine kimye kitanshi kwi Paulo ne. Aye ne Paulo bakomene ku mupashi kabiji kechi batwajijile kwizhingijila ne. Palutwe kacheche, Paulo wayukile amba Mako wajinga nkwasho wawama. Onkao mambo, umvwe balongo bapwisha makatazho o baji nao, bafwainwa kutwajijila kukwasha bakwabo kukoma ku mupashi. Kumona byawama mu bakwetu kukosesha kipwilo.
Kipwilo ne Anweba
19. Bukwasho ka bonse ba mu kipwilo kya bwina Kilishitu bo bakonsha kwikwasha bene na bene?
19 Mu bino “bimye byakatazha,” ne anweba mukebewa bukwasho kufuma ku balongo ne banyenga yenu mu kipwilo, kabiji ne abo bakebewa bukwasho bwenu. (2 Timo. 3:1) Bena Kilishitu pa muntu pa muntu kechi kimye kyonse kyo bayuka bya kuba pa kuba’mba bapwishe makatazho o bapitamo ne, bino Yehoba wayuka. Kabiji wakonsha kwingijisha ba mu kipwilo bapusana pusana kubikakotu ne anweba kukwasha bakwenu kulondela jishinda jawama. (Isa. 30:20, 21; 32:1, 2) Onkao mambo, twayai twibikishengako kulondela lutundaiko lwa kwa mutumwa Paulo! Twajijilai ‘kwikosesha anwe bene na bene, ne kwikomesha anwe bene, monka mo mubila.’—1 Tesa. 5:11.
Musakukumbula’mba Ka?
• Mambo ka kukosesha bakwetu kyo kukebewa mu kipwilo kya bena Kilishitu?
• Makatazho ka o mwakonsha kukwasha bakwenu kupwisha?
• Mambo ka o tukebela bukwasho kufuma ku bakwetu mu kipwilo?
[Kipikichala pa peja 11]
Umvwe mukwetu mwina Kilishitu keapite mu lukatazho, twakonsha kumukwasha
[Kipikichala pa peja 12]
Bansongwalume ne bansongwakazhi bavula ba mu kipwilo kya bwina Kilishitu lelo jino bamwesha amba bakonsha kwingila bulongo