MUTWE WA KUFUNDA 33
Yehoba Uzhikijila Bantu Banji
“Meso a Yehoba atalatala pa boba bamwakamwa.”—SALA. 33:18.
LWIMBO 4 “Yehoba ye Kafunga Wami”
BIJI MU UNO MUTWEa
1. Mambo ka Yesu o alombejile Yehoba kutwajijila kuzhikijila baana banji ba bwanga?
BUFUKU bwapeleleko, Yesu saka akyangye kufwa walombele kwi Shanji wa mwiulu. Walombele’mba Yehoba atwajijile kuzhikijila baana banji ba bwanga. (Yoa. 17:15, 20) Bino Yehoba watwajijila kuta muchima bantu banji ne kwibazhikijila. Nangwa byonkabyo, Yesu wayukile’mba Satana ukamanyikanga baana banji ba bwanga. Kabiji Yesu wayukile kuba’mba Yehoba ye yenkatu wafwainwa kwibakwasha kushinda mikika ya kwa Diabola.
2. Kwesakana na Salamo 33:18-20, mambo ka o twafwainwa kubujila kwakamwa inge tubena kupita mu makatazho?
2 Ino ntanda ibena kutangijilwa na Satana ibena kuletela bena Kilishitu makatazho avula bingi lelo jino. Ano makatazho akonsha kwitulengela kulefulwa ne kubula kutwajijila kwikala bakishinka kwi Yehoba. Nangwa byonkabyo, mu uno mutwe tusakufunda kuba’mba kechi twafwainwa kwakamwa ne. Yehoba wayuka byo tupitamo kabiji ukeba kwitukwasha. Twayai twisambe pa bintu bibiji bimwesha’mba Yehoba utalatala “pa boba bamwakamwa.”—Tangai Salamo 33:18-20.
YEHOBA UKEMUKWASHA INGE KE MUMONE NOBE MUJI BUNKE
3. Ñanyi bintu byakonsha kwitulengela kumona nobe tujitu bunke?
3 Nangwa kyakuba tuji na balongo ne banyenga bavula mu kipwilo, kimo kimye twakonsha kumona nobe tujitu bunke. Banyike bakonsha kulanguluka’mba kafwako muntu nangwa umo wakonsha kwibakwasha kulumbulwila bakwabo bintu byo baitabilamo. Bamo nabo inge bavilukila ku kipwilo kikwabo, kibakatazha bingi kukasulukila bantu bo bataana. Bakwabo nabo bakonsha kwikala na bijikila nangwa kulefulwa na mambo a kulanguluka’mba makatazho o babena kupitamo bakonsha kwiapwishatu bunke. Kabiji kimye kimo twakonsha kukankazhama kubuulako bakwetu makatazho o tubena kupitamo na mambo a kulanguluka’mba kechi bakonsha kwitukwasha ne. Kimye kimo mwakonsha kulanguluka’mba kafwako muntu nangwa umo wimuta muchima ne. Kabiji kumona nobe tujitu bunke kwakonsha kwitulengela kukankalwa kuyuka mwakubila na makatazho ne kwitulengela kukizhamo kwakamwa. Yehoba kechi ukeba’mba tulangulukenga bino ne. Mambo ka?
4. Mambo ka ngauzhi Elaija o aambijile’mba: “Yami yenka nashalapo”?
4 Akilangulukai pa mwanamulume umo aye Elaija. Yezebeli wakebelenga kumwipaya. Onkao mambo, Elaija wanyeme pa moba 40 kuchiina’mba bakamwipaya. (1 Mfu. 19:1-9) Wakafyamine mu jiyengo kabiji waambijile Yehoba amba: “Yami yenka [ngauzhi] nashalapo.” (1 Mfu. 19:10) Kechi washajile bunke ne. Kwajinga ne bangauzhi bakwabo. Mambo Obadiya wapokolwele bangauzhi 100 bo bakebelenga kwipaya kwi Yezebeli. (1 Mfu. 18:7, 13) Mambo ka Elaija o alangulukijilenga’mba washalatu bunke? Nanchi walangulukilenga’mba bangauzhi bapulwishe Obadiya nabo bafwa kala nyi? Nanchi walangulukilenga bino na mambo a kuba’mba kafwako nangwa umo wapopwelanga Yehoba kimye bantu bonse kyo bayukile’mba Yehoba ye Lesa wa kine pa mutumba wa Kamela nyi? Nanchi walangulukilenga’mba kafwako muntu nangwa umo wayuka’mba babena kukeba kumwipaya nenyi, inyi walangulukilenga’mba kafwako muntu nangwa umo wamuta muchima? Baibolo kechi waambapo kine kintu kyalengejile’mba alangulukenga’mba washalatu bunke ne. Bino kishinka kyo twayukakotu ke kya kuba’mba Yehoba wayukile bintu byapichilengamo Elaija kabiji wayukile bya kumukwasha.
Ñanyi bintu byo twafwainwa kufunjilako kwi Yehoba pa byo akwashishe Elaija umvwe ke tumone nobe tujitu bunke? (Monai mafuka 5-6)
5. Yehoba wakwashishe byepi Elaija kuyuka’mba kechi washajile bunke ne?
5 Yehoba wakwashishe Elaija mu mashinda avula. Wamutundaikile kwamba biji ku muchima. Wamwipwizhe Elaija jibiji amba: “Ubena kuba ka kuno?” (1 Mfu. 19:9, 13) Elaija wabuujile Yehoba byonse byajinga ku muchima. Kabiji Yehoba watelekelenga. Yehoba wamukumbwile Elaija byo amumwesheshe bulume bwanji bukatampe. Kabiji wamutundaikile’mba kwajinga bakwabo bena Isalela bapopwelanga Yehoba. (1 Mfu. 19:11, 12, 18) Kwamba kine, Elaija waumvwine bingi bulongo pa kumubuula Yehoba byajinga ku muchima ne Yehoba byo amukumbwile. Yehoba wamupele mingilo yavula bingi. Wamwambijile’mba ashinge manyi Hazela kuba’mba ekale mfumu wa Silya, Yehu ekale mfumu wa mu Isalela ne Elisha ekale ngauzhi. (1 Mfu. 19:15, 16) Yehoba byo apele Elaija ino mingilo yonse wamukwashishe kubula kuta muchima ku bijikila. Kabiji Yehoba wamupele Elisha kuba’mba engijilenga pamo nanji. Yehoba wafwainwa kwimukwasha byepi umvwe ke mumone nobe mujitu bunke?
6. Ñanyi bintu byo mwafwainwa kulomba kwi Yehoba umvwe ke mumone nobe mujitu bunke? (Salamo 62:8)
6 Yehoba ukeba’mba mulombenga kwi aye. Wayuka makatazho o mubena kupitamo kabiji wimulaya’mba ukatelekanga ku milombelo yenu kimye kyonse. (1 Tesa. 5:17) Milombelo ya bapopweshi banji imusangajika bingi. (Maana. 15:8) Ñanyi bintu byo mwafwainwa kulomba umvwe ke mumone nobe mwashala bunke? Mwafwainwa kubuulanga Yehoba byonse biji ku muchima wenu byonkatu byaubile Elaija. (Tangai Salamo 62:8.) Mubuulai bijikila byenu byonse ne byo bibena kwimulengela kumvwa ku muchima. Lombai kwi Yehoba kuba’mba emukwashe kuyuka mwakubila inge mwaikala na bijikila. Inge bakwenu mo mufunjila ku sukulu batatula kwimwipuzha mepuzho pa bintu byo mwaitabilamo, mwafwainwa kulomba kwi Yehoba amba emukwashe kuyuka mwakwibakumbwila. Kabiji mwafwainwa kulomba maana a kuyuka mwakwibalumbulwila bulongo kwakubula kwibazhingijisha ne. (Luka 21:14, 15) Umvwe mwalefulwa, mwafwainwa kulomba kwi Yehoba kuba’mba emukwashe kwisamba na mwina Kilishitu wakonsha kwimukwasha kuyuka mwakupwishisha byobyo bijikila. Kabiji mwafwainwa kulomba’mba muntu ye mukeba kwisamba nanji emuteleke ne kuyuka bintu byo mubena kupitamo. Buulai Yehoba byonse biji ku muchima wenu. Kabiji monai Yehoba byo akumbula milombelo yenu ne kulondela bimukwasha bakwenu. Umvwe mwauba bino, kechi mukamona nobe mujitu bunke ne.
Ñanyi mashinda akwabo o mwafwainwa kwingijisha pa kuba’mba mwingilenga kimye kyabaya na bakwenu? (Monai jifuka 7)
7. Ñanyi bintu byo mwafunjilako kwi Mauricio?
7 Yehoba witupa mwingilo wanema bingi. Mwafwainwa kuketekela kuba’mba umona ne kusanta pa mingilo yonse yo muba mu kipwilo ne mu mwingilo wa kusapwila. (Sala. 110:3) Kupayankana mu mwingilo kwakonsha kwimukwasha byepi inge ke mumone nobe mwashalatu bunke? Akilangulukai pa byaubile mulongo mwanyike aye Mauricio.b Byo papichiletu bañondo bacheche kufuma kimye kya batizhiwe Mauricio, mulunda nanji wa pa muchima walekele kwingijila Yehoba byonka byo aingilanga kala. Mauricio waambile’mba: “Naakaminwe bingi byo namwene mulunda nami waleka kwingijila Yehoba. Nalangulukilenga’mba kampe kechi nkafikizha byo namulaile Yehoba kuba’mba nkamwingijilanga ne kutwajijila kwikala mu kisemi kyanji ne. Nalangulukilenga’mba kyapwa nashalatu bunke kabiji kafwako wakonsha kunkwasha ne.” Pano ñanyi bintu byakwashishe Mauricio? Waambile’mba: “Natatwile kwingila kimye kyabaya mu mwingilo wa kusapwila. Kino kyankwashishe kuleka kwikala na milanguluko yatama. Na mambo a kuba’mba naingilanga kimye kyabaya na bakwetu mu mwingilo, kino kyandengejile kuleka kulanguluka’mba nashalatu bunke kabiji najinga bingi na lusekelo.” Nangwa kyakuba kechi tubena kwingila mwingilo wa kusapwila ku nzubo ku nzubo ne, bino twatundaikwa bingi mambo tubena kwingila na bakwetu uno mwingilo kwingijisha makalata ne mafoni. Ñanyi bintu bikwabo byakwashishe Mauricio? Wanungilepo’mba: “Naingila mingilo yavula ya pa kipwilo. Nanengezhanga kupwila ne kwamba majashi a baana ba sukulu. Bino byonse byankwashishe kuyuka’mba nanema bingi kwi Yehoba ne ku bakwetu.”
YEHOBA WITUKWASHA INGE TWALEFULWA
8. Meseko akatampe etulengela kumvwa byepi?
8 Tusakupitanga mu meseko avula bingi mu ano moba a kupelako. (2 Timo. 3:1) Twayuka’mba byo tuji mu moba a kupelako, tukapitanga mu meseko. Nangwa byonkabyo, tukumya bingi inge ano meseko etufikila. Twakonsha kupita mu meseko nabiji kubula mali, kwitutaana na kikola nangwa kufwisha mulongo wetu. Bino byonse byakonsha kwitulengela kukakilwa, kikatakata inge ano meseko alondankana nangwa amwekela pa kimye kimo. Nangwa byonkabyo, vulukainga’mba Yehoba ubena kumona meseko onse o mubena kupitamo kabiji ukemukwasha kuchinchika ano meseko.
9. Lumbululai meseko apichilemo Yoba.
9 Akilangulukai Yehoba byo akwashishe muntu wa kishinka aye Yoba. Wapichile mu meseko avula bingi mu kimyetu kacheche. Juba jino Yoba bamubuujile’mba bangivi basenda bilelwa byobe, bakalume ne baana bobe bebepaya. (Yoba 1:13-19) Yoba byo akijijilenga na mambo a byatama byamumwekejile, wakolelwe kikola kyatama bingi. (Yoba 2:7) Yoba wapichile mu meseko atama bingi amulengejile kwamba’mba: “Nashikwa bumi bwami; kechi mbena kukeba kutwajijila kwikala na bumi ne.”—Yoba 7:16.
Yehoba wamubuujile Yoba kuba’mba watemwa bilengwa Byanji byonse kabiji wibilama bingi bulongo. Wamubuujile bino pa kuba’mba Yoba ayuke’mba Yehoba wamutemwa bingi kabiji ukamulamatu bulongo (Monai jifuka 10)
10. Yehoba wakwashishe byepi Yoba kuchinchika meseko o apichilengamo? (Monai kipikichala kiji pa nkupiko.)
10 Yehoba wamwenenga byapichilengamo Yoba. Na mambo a kuba’mba Yehoba watemenwe Yoba, wamukwashishe kuchinchika meseko o apichilengamo kabiji watwajijile kwikala wa kishinka kwi aye. Yehoba wamubuujile Yoba amba kafwako muntu nangwa umo wamukila maana kabiji ulama bulongo bilengwa Byanji ne. Waambile pa banyama bavula balenga moyo. (Yoba 38:1, 2; 39:9, 13, 19, 27; 40:15; 41:1, 2) Kabiji Yehoba waingijishe nsongwalume Elihu kukosesha ne kutekenesha Yoba. Wabuujile Yoba amba Yehoba ufweta bapopweshi banji batwajijila kwikala bakishinka kwi Aye. Kabiji Yehoba waingijishe Elihu kololako Yoba. Elihu wakwashishe Yoba kuleka kulanguluka pe aye mwine, wamuvulwilemo kuba’mba kechi twaesakana pamo ne Yehoba ne, mambo ye walengele bintu byonse. (Yoba 37:14) Yehoba wapele Yoba mwingilo mukwabo. Wamubuujile kulombelako bakwabo basatu balengele mambo. (Yoba 42:8-10) Mu ano moba Yehoba witukwasha byepi umvwe ketupite mu meseko?
11. Baibolo witukwasha byepi umvwe ketupite mu meseko?
11 Yehoba kechi wamba ne atweba byonka byo aambanga ne Yoba ne, bino wamba ne atweba kwingijisha Mambo Anji, Baibolo. (Loma 15:4) Witutekenesha pa kwitubuula bintu byo akoba kulutwe. Akilangulukai pa bintu bimo biji mu Baibolo bitutekenesha umvwe ketupite mu meseko. Mu Binembelo bimo, Yehoba witubuula kuba’mba kafwako lweseko nangwa lumo lwakonsha “kwitwabanya na butemwe [bwanji]” ne. (Loma 8:38, 39) Kabiji witubuula kuba’mba “uji kwipi na bonse bamwita” mu lulombelo. (Sala. 145:18) Yehoba witubuula’mba umvwe twamuketekela twakonsha kuchinchika lweseko lonse na lusekelo nangwa kyakuba tubena kumanama. (1 Ko. 10:13; Yako. 1:2, 12) Mambo a Lesa nao etuvululamo’mba meseko o tubena kupitamo ke a pa kakimyetu kacheche kabiji kechi aesakana pamo na mfweto yo baketupa kulutwe ne. (2 Ko. 4:16-18) Yehoba witulaya’mba ukamonauna Satana Diabola ne bonse boba byatama, mambo bo balengela’mba tupitenga mu makatazho. (Sala. 37:10) Nanchi mwalabijilapo Binembelo bimo byakonsha kwimukwasha kuchinchika meseko ne kwimutekenesha kulutwe nyi?
12. Yehoba ukeba’mba tubenga ka pa kuba’mba tumwenemo mu Mambo anji?
12 Yehoba ukeba’mba twikalengapo na kimye kya kutanga Baibolo pa juba pa juba ne kulanguluka langulukapo pa byo tubena kutanga. Umvwe ketwingijishe byo tubena kutanga, lwitabilo lwetu lukakoselako kabiji tukafwenya kwipi na Shetu wa mwiulu. Kuba bino kuketulengela kuchinchika meseko. Yehoba upana mupashi wanji wazhila ku bonse balondela byo aamba mu Mambo anji. Kabiji mupashi wanji ye etupa witulengela kwikala na “bulume bwakila bwa bantu” bwitukwasha kuchinchika meseko onse.—2 Ko. 4:7-10.
13. Byambo bya mu Baibolo bitunengezhezha “kalume wa kishinka kabiji wa maana” bitukwasha byepi kuchinchika meseko?
13 Yehoba ubena kukwasha “kalume wa kishinka kabiji wa maana” kwitunengezhezha mabuku, mavidyo ne nyimbo bitukwasha kukosesha lwitabilo lwetu ne kwitukwasha kutwajijila kufwenya kwipi ne aye. (Mat. 24:45) Twafwainwa kwingijisha bintu byonse byo abena kwitunengezhezha. Nyenga wikala ku United States wasanchile bingi pa kano kajo ka ku mupashi. Waambile’mba: “Pa myaka 40 yo naingijila Yehoba bukishinka bwami bwaesekwa javula.” Wapichile mu meseko avula bingi. Ba nkambo yanji bafwile byo bebapakile ku dalaivwa wapendelwe. Bansemi banji bakolelwe bingi kabiji bafwile. Aye mwine wakolelwe kikola kya kansa jibiji. Pano ñanyi bintu byamukwashishe kuchinchika? Waambile’mba: “Yehoba wankwashishe bingi. Mambo byambo bya mu Baibolo byo etupa kupichila mu kalume wa kishinka kabiji wa maana byankwashishe kuchinchika. Na mambo abino naambile byonka byaambile Yoba amba: ‘Kufikatu ne byo nkafwa, kechi nkasankilapo bulumbuluke bwami ne.’”—Yoba 27:5.
Twakonsha kukwashanga byepi bakwetu mu kipwilo? (Monai jifuka 14)
14. Yehoba wingijisha byepi balongo ne banyenga kwitukwasha kuchinchika meseko? (1 Tesalonika 4:9)
14 Yehoba wafunjisha bantu banji kutemwa ne kutekenesha bakwabo babena kupita mu makatazho. (2 Ko. 1:3, 4; tangai 1 Tesalonika 4:9.) Balongo ne banyenga betukwasha kutwajijila kwikala bakishinka kwi Yehoba inge tubena kupita mu makatazho byonkatu byaubile Elihu. (Byu. 14:22) Akilangulukai pe Diane ye bakwashishe ku balongo ne banyenga bo apwilanga nabo. Kimye kyakolelwe bingi bamwatawanji bamutundaikile ne kumukwasha kufwenya kwipi ne Yehoba. Waambile’mba: “Bintu kechi byampelejile ne. Pano bino, mu bano bañondo bintu mo byakatezhe, Yehoba wamwesheshe’mba witutemwa kabiji witukwashishe bingi. Balongo ne banyenga betubijile bintu byavula bingi. Betupempwilenga, betutumijilenga mafoni ne kwitupakachilamo. Bino byonse bitulengejile kuchinchika luno lweseko. Na mambo a kuba’mba kechi nayukile kwendesha motoka ne, balongo ne banyenga bansendanga kuya na kupwila ne kuya mu mwingilo wa kusapwila.” Kitusangajika bingi kuyuka’mba balongo ne banyenga betutemwa bingi.
TUMUSANCHILA BINGI YEHOBA PA BYO ETUZHIKIJILA
15. Ñanyi bintu bitulengela kushiinwa’mba twakonsha kuchinchika meseko?
15 Atweba bonse tupita mu meseko. Nangwa byonkabyo, inge tubena kupita mu makatazho kechi twafwainwa kumonanga nobe tujitu bunke ne. Shetu wa butemwe aye Yehoba umona bintu byonse byo tubena kupitamo, kechi uji kwalepa ne atweba ne, mambo uteleka ku milombelo yetu inge tubena kukeba bukwasho kabiji ukebesha bingi kwitukwasha. (Isa. 43:2) Twashiinwa kuba’mba nangwa kyakuba tubena kupita mu makatazho Yehoba witunengezhezha bintu byakonsha kwitukwasha kuchinchika meseko. Witupa bupe bwa lulombelo, Baibolo ne mabuku alumbulula Baibolo avula bingi kabiji tuji na balongo ne banyenga betutemwa bingi betukwasha inge tubena kupita mu meseko.
16. Ñanyi bintu byo twafwainwa kuba pa kuba’mba Yehoba atwajijile kwizhikijila?
16 Tumusanchila bingi Shetu wa mwiulu mambo wituzhikijila. “Michima yetu yasangalela mwi aye.” (Sala. 33:21) Tumwesha’mba tumusanchila bingi Yehoba umvwe ke twingijishe bintu byonse byo etunengezhezha bitukwasha kuchinchika. Twafwainwa kutwajijila kwikala bakishinka pa kuba’mba Lesa atwajijile kwituzhikijila. Onkao mambo, umvwe twatwajijila kukookela Yehoba ne kuba byaoloka, ukatwajijiila kwituzhikijila myaka ne myaka!—1 Pe. 3:12.
LWIMBO 30 Tata, Lesa Wami Kabiji Mulunda Nami
a Yehoba wakonsha kwitukwasha kushinda makatazho o tubena kupitamo mu ano moba. Uno mutwe ubena kwituvululamo kuba’mba Yehoba wituta muchima. Yehoba wayuka bintu byo tupitamo pa muntu pa muntu kabiji witukwasha kuyuka bya kuchinchika ano makatazho.
b Mazhina amo apimpulwa.