BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • w25 February pp. 14-19
  • Mwakonsha Kwilekelangako Byepi Mambo Byonka Byuba Yehoba?

Vidyo ufwamo.

Yakana kushinkuka.

  • Mwakonsha Kwilekelangako Byepi Mambo Byonka Byuba Yehoba?
  • Kyamba kya Usopa Kibena Kubijika Bufumu bwa Yehoba (Kya Kufundamo)—2025
  • Tumitwe tucheche
  • Byambo Bipashako
  • KANGE MUFWILENGATU MUKACHI NE
  • BYO MWAKONSHA KULEKA KUTWAJIJILA KUZHINGILA
  • IKALAI NA MILANGULUKO YAWAMA
  • TAI MUCHIMA PA BINTU BYAWAMA BIFUMA MU KWILEKELAKO MAMBO
  • Ilekelaingako Mambo
    Kyamba kya Usopa—2012
  • Yehoba “Ubuka Balajika Michima”
    Kyamba kya Usopa Kibena Kubijika Bufumu bwa Yehoba (Kya Kufundamo)—2024
  • Kupwanañana na Balongo ne Banyenga Kwanema Bingi
    Kyamba kya Usopa Kibena Kubijika Bufumu bwa Yehoba (Kya Kufundamo)—2025
  • Yehoba Upesha Bantu Balekelako Bakwabo Mambo
    Kyamba kya Usopa Kibena Kubijika Bufumu bwa Yehoba (Kya Kufundamo)—2022
Monai Bikwabo
Kyamba kya Usopa Kibena Kubijika Bufumu bwa Yehoba (Kya Kufundamo)—2025
w25 February pp. 14-19

MUTWE WA KUFUNDA 8

LWIMBO 130 Ilekelaingako Mambo

Mwakonsha Kwilekelangako Byepi Mambo Byonka Byuba Yehoba?

“Byonkatu Yehoba byo emulekejileko mambo, ne anweba byo byo mwafwainwa kubanga.”​—KOLO. 3:13.

BYO TUSAKWISAMBAPO

Uno mutwe usakwamba pa byo twafwainwa kuba pa kuba’mba tulekeleko muntu mambo wituzhingijisha.

1-2. (a) Ñanyi kintu kikatakata kyakonsha kulengela kwitukatazha kulekelako bakwetu mambo? (b) Nyenga Denise wamwesheshe byepi kyubilo kya kwilekelako mambo?

NANCHI kimukatazha kulekelako bakwenu mambo nyi? Atweba bavula kitukatazha kikatakata inge muntu witwambila nangwa kwituba kyatama kitukozha ku muchima. Nangwa byonkabyo, kuji bintu byo twafwainwa kuba pa kuba’mba tulekelengako bakwetu mambo ne kubula kutwajijila kuzhingila. Akilangulukai pa byapichilemo nyenga Denise,a walekejileko mukwabo mambo kya kine. Mu 2017, nyenga Denise ne kisemi kyanji bayile na kufwakasha pa Ofweshi Mukatampe wa Ntanda Yonse wa Bakamonyi ba kwa Yehoba. Byo babwelelenga ku nzubo, mwanamulume umo wapaakile motoka wabo na motoka wanji. Nyenga Denise wapungijile mu ano mapuso a pa mukwakwa. Byo abuukile, wataaine kuba’mba baana banji bekozhezhe bingi kabiji mwatawanji aye Brian wafwa. Kulanguluka pa kino kyamwekele, nyenga Denise waambile’mba: “Naumvwine bingi bulanda kabiji navulañene.” Palutwe kacheche, wayukile’mba uno dalaivwa kafwako kyamuvulañenye ne, kabiji nyenga walombele kwi Yehoba kuba’mba amupe mutende wa Lesa.

2 Uno dalaivwa wibapaakile bamutaaine na mambo a kwipaya mwatawanji. Umvwe kya kuba bamuzhachishe bafwainwe kumukasa mu kaleya. Nangwa byonkabyo, nchibamambo wabuujile nyenga Denise kuba’mba kukasa uno muntu kwaimenejile pe aye byo akonsheshe kubuula kije. Nyenga Denise waambile’mba: “Naumvwinetu nobe muntu umo wambika mukele wavula bingi pa kilonda kyami mambo nakonsheshe kwambapo pa kino kintu kyatama kyammwekejile mu bwikalo bwami.” Panyuma ya kupitapo milungu icheche, nyenga Denise wayile ku kochi pa kuba’mba ambe byaubile uno muntu byaletele bulanda mu kisemi kya kwa Denise. Ñanyi bintu byo aambile? Nyenga Denise waambijile nchibamambo kuba’mba bamubile lusa uno mwanamulume.b Uno nyenga byo apwishishe kwamba bino, awa nchibamambo watendekele kujila. Waambile’mba: “Naingila mwingilo wa bunchibamambo pa myaka 25, bino nkyangye kumvwapo kintu kya uno mutundu ne. Kechi nakyumvwapo kisemi kyo balenga mambo kulombelako muntu wibalenga mambo kuba’mba bamubile lusa ne. Kabiji kechi ñumvwapo bantu na kwamba pa butemwe ne kwilekelako mambo ne.”

3. Ñanyi kintu kyakwashishe nyenga Denise kulekelako yewa mwanamulume mambo?

3 Ñanyi kintu kyakwashishe nyenga Denise kulekelako yewa mwanamulume mambo? Walangulukile langulukile pe Yehoba byo alekelako bantu mambo. (Mika 7:18) Inge ketulanguluke languluke pe Yehoba byo etulekelako mambo, kino kiketukwasha ne atweba kulekelako bakwetu mambo.

4. Ñanyi kintu Yehoba kyo akeba’mba tubenga? (Efisesa 4:32)

4 Yehoba ukeba’mba tulekelengako bakwetu mambo byonkatu byo etulekelako mambo. (Tangai Efisesa 4:32.) Aye ukeba’mba tulekelengako bakwetu mambo betuzhingijisha. (Sala. 86:5; Luka 17:4) Mu uno mutwe, tusakwisamba pa bintu bisatu byakonsha kwitukwasha kulekelangako bakwetu mambo.

KANGE MUFWILENGATU MUKACHI NE

5. Kwesakana na Byambo bya Maana 12:18, twakonsha kumvwa byepi inge muntu wituzhingijisha?

5 Kyakonsha kwitukozha bingi ku muchima inge muntu witwambila nangwa kuba byatama kikatakata umvwe awo muntu mulunda netu nangwa wa mu kisemi. (Sala. 55:12-14) Pa bimye bimo, akwa kukola ko tumvwa, twakonsha kwikwesakanya ku muntu ye baasa mpoko. (Tangai Byambo bya Maana 12:18.) Kimye kimo inge betuzhingijisha twakonsha ketufwiletu mukachi. Pano bino, kuba bino kyakonsha kwikala nobe muntu ye baasa mpoko pa mubiji ne kwiilekelamo. Po pamotu, ne atweba kechi twakonsha kukasuluka ne kwikala ba lusekelo inge ketufwiletu mukachi ne.

6. Twakonsha kuba byepi inge muntu wituzhingijisha?

6 Inge muntu wituzhingijisha, javula tuzhingila. Baibolo waamba’mba twakonsha kuzhingila. Pano bino, Baibolo witujimunako’mba kechi twafwainwa kutwajijila kuzhingila ne. (Sala. 4:4; Efi. 4:26) Mambo ka? Mambo byo tumvwa ku muchima bitulengela kuba kyawama nangwa kyatama. Javula kuzhingila kwitulengela kuba bintu byatama. (Yako. 1:20). Vulukai’mba bantu bonse bazhingila, pano bino, kechi kyawama kutwajijila kuzhingila ne.

Bantu bonse bazhingila, pano bino, kutwajijila kuzhingila kechi kwawama ne

7. Twakonsha kumvwa byepi inge muntu witukozha ku muchima?

7 Inge bakwetu betuba kintu kyatama, tumvwa bingi kukola ku muchima. Kino kyo kyamwekejile ne nyenga Ann. Waambile’mba: “Byo najinga mwanyike, batata bakaine bamama ne kusongola mwanamukazhi waingilanga pa nzubo petu. Naikeletu nobe mwana wa kishale. Byo basemene baana, kechi banteleko muchima ne. Nakomenenga na binyenge.” Nyenga Georgette walumbulula byo aumvwine ku muchima bamwatawanji byo baubile meso meso. Waambile’mba: “Twajinga balunda kufumatu ku bwanyike. Twaingijilanga pamo mwingilo wa bupainiya. Naumvwine bingi kukola ku muchima.” Kabiji nyenga Naomi waambile’mba: “Kechi nekilangulukilepo’mba bamwatawami bakankozha ku muchima ne. Byo bambujile’mba batambanga bya mulekese mu bufyamfya, naumvwinetu nobe muntu ye bafutukamo.”

8. (a) Ñanyi bintu byafwainwa kwitulengela kulekelako bakwetu mambo? (b) Ñanyi bintu byawama byo tumwenamo inge ketulekeleko bakwetu mambo? (Monai kakitenguluzha ka kuba’mba “Byo Twafwainwa Kuba Inge Mukwetu Witukozha ku Muchima.”)

8 Kechi twakonsha kukanya bintu byakonsha kwitwambila nangwa kwituba bakwetu ne. Pano bino, twakonsha kuyuka mwa kubila kabiji kintu kyawama kyo twafwainwa kuba ke kwibalekelako mambo. Mambo ka? Mambo twatemwa Yehoba kabiji ukeba’mba tulekelengako bakwetu mambo. Inge twatwajijila kuzhingila nangwa kubula kulekelako bakwetu mambo, twakonsha kuba kintu kyatama ne kukolelwamotu. (Maana 14:17, 29, 30) Akilangulukai pa kyamwekejile nyenga, aye Christine. Waambile’mba: “Inge bakwetu banzhingijisha bingi, nkankalwa ne kumwemwesela. Nkankalwa ne kuja kajo kalumbuluka. Tulo kechi netumonapo ne, kabiji kechi ngikala na lusekelo ne. Kino kindengela kubula kumvwañana na bamwatawami ne bantu bakwabo.”

Byo Twafwainwa Kuba Inge Mukwetu Witukozha ku Muchima

Twafwainwa kuvulukanga’mba inge twalekela muntu mambo, kino kechi kilumbulula’mba twaitabizha bintu byatama byo auba nangwa kumuswisha kutwajijila kwituba byatama ne. Pano bino, tufuukulapo kubula kutwajijila kuzhingijila yewo muntu wituzhingijisha. Kuba bino kuketukwasha kubula kuyanda na milanguluko na mambo a kutwajijila kulanguluka pa bintu byatama bitubile yewo muntu. Kubula kutwajijila kuzhingila kwitukwasha bingi. Kwitulengela kukasuluka ne kwikala na lusekelo mu bwikalo bwetu. Nangwatu inge twaleka kutwajijila kuzhingila ne kubila muntu mfika, twafwainwa kuyuka’mba awo muntu uketotolwela aye mwine kwi Yehoba pa bintu byatama byo auba. Onkao mambo, kubula kufila mukwenu mfika ne kuzhingila, jo jishinda jikwabo jo tulondelamo byambo byaambile nyimbi wa salamo amba: “Twika Yehoba kisendwa kyobe.” (Sala. 55:22) Tushiila bintu byonse mu maboko a Yehoba ne kuketekela’mba ukachibila mambo yewo muntu witukozhezhe ku muchima. Kabiji Yehoba uchibila bantu mambo monka mo aolokela kukila atweba. Kabiji jishinda Yehoba jo achibilamo mambo japusana na jetu. Onkao mambo, Yehoba ukachibila bantu mambo monka mo kyafwainwa kukila mo twakonsha kuchibila atweba.

9. Mambo ka o twafwainwa kulekela kutwajijila kuzhingila?

9 Nangwa kya kuba muntu wituzhingijishe kechi waubapo kintu nangwa kimo ne, twakonsha kubapo kintu kimo kyakonsha kwitulengela kubula kutwajijila kuzhingila. Mu ñanyi jishinda? Nyenga Georgette ye twaambapo kala waambile’mba: “Papichile kimye kyabaya, pano bino, kuzhingila ko nazhingijijile bamwatawami kwapwile. Kyafuminemo, naikele jikwabo na lusekelo.” Inge twaleka kutwajijila kuzhingila, kechi tukakolwa bikola biiya na mambo a bukaji ne. Kabiji kino kiketulengela kukasuluka ne kwikala na lusekelo jikwabo mu bwikalo bwetu. (Maana 11:17) Mwakonsha kuba byepi inge mwakankalwa kulekelako muntu mambo ye mwazhingijila?

BYO MWAKONSHA KULEKA KUTWAJIJILA KUZHINGILA

10. Mambo ka o pakebewa kupitapo kimye pa kuba’mba tuleke kutwajijila kuzhingila? (Monai ne bipikichala.)

10 Mwakonsha kuleka byepi kutwajijila kuzhingila? Kintu kimo kyo mwafwainwa kuba ke kwipako kimye kya kutontoloka. Pakebewa kupitapo kimye pa kuba’mba muntu ye bakozha akose panyuma ya kumupa muchi. Po pamotu, papita kimye pa kuba’mba tuleke kutwajijila kuzhingila ne kulekelako muntu mambo na muchima yense.​—Sapwi. 3:3; 1 Pe. 1:22.

Bipikichala: Mulongo wikozhezhe ubena kukosa pa kupitapo kimye. 1. Badokotala babena kumubika mu motoka wa kukipatela. 2. Babena kumukwasha kwenda jikwabo. 3. Watendeka kwiendela aye mwine.

Byonkatu kilonda byo kikebewa kwikita muchima ne kimye kya kuba’mba kipwe, byo byo kikala inge betukozha ku muchima. (Monai jifuka 10)


11. Lulombelo lwakonsha kwimukwasha byepi kulekelako bakwenu mambo?

11 Lombai kwi Yehoba pa kuba’mba emukwashe kulekelako bakwenu mambo.c Nyenga Ann ye twaambapo kala walumbulwile lulombelo byo lwamukwashishe. Waambile’mba: “Nalombele kwi Yehoba kuba’mba etulekeleko mambo atweba bonse mu kisemi pa muntu pa muntu pa bintu byatama byo twaambile nangwa kuba. Kepo nanembele nkalata ku batata ne bakazhi babo bakatataka ne kwibambila’mba nebalekelako mambo.” Nyenga Ann waswile kuba’mba kuba bino kechi kyamupelejile ne. Bino waambile’mba: “Naketekejile kuba’mba inge nebikako kulekelako bakwetu mambo byonkatu Yehoba byo oba, batata ne benakwabo bakafunda byavula pe Yehoba.”

12. Mambo ka o twafwainwa kuketekela mwi Yehoba kukila kwiketekela atweba bene? (Byambo bya Maana 3:5, 6)

12 Ketekelai mwi Yehoba kechi kwiketekela anweba bene ne. (Tangai Byambo bya Maana 3:5, 6.) Kimye kyonse Yehoba wayuka bintu byawama byo tukeba. (Isa. 55:8, 9) Kabiji kechi uketwambila kuba kintu kyakonsha kwituletela makatazho ne. Onkao mambo, inge witutundaika kulekelako bantu mambo, twafwainwa kushiinwa’mba tukamwenamo byawama. (Sala. 40:4; Isa. 48:17, 18) Pano bino, inge ketwiketekele atweba bene, kiketukatazha kulekelako bakwetu mambo. (Maana 14:12; Yele. 17:9) Nyenga Naomi ye twaji kwambapo kala waambile’mba: “Patanshi nalangulukilenga’mba kyajingatu bulongo kubula kulekelako bamwatawami mambo byo batambile bya mulekese. Nachiinenga’mba bakabwezhapo jikwabo nangwa kulubamo byo bankozhezhe ku muchima. Kabiji nalangulukilenga’mba kijitu bulongo Yehoba wayuka byo mbena kumvwa. Pano bino, nangwa kya kuba Yehoba wayukile byo naumvwinenga, bino kechi kyalumbulwilenga’mba waswisha milanguluko yami ne. Wayuka byo ñumvwa ku muchima kabiji papita kimye pa kuba’mba bukaji butontoloke, pano bino, ukeba’mba ndekelengako ne bakwetu mambo.”d

IKALAI NA MILANGULUKO YAWAMA

13. Kwesakana na Loma 12:18-21, ñanyi bintu byo twafwainwa kuba?

13 Inge twalekelako muntu mambo witukozhezhe ku muchima, kechi twafwainwa kulekatu kwamba pa kintu kyamwekele ne. Umvwe mulongo nangwa nyenga ye witufichishe ku muchima, kintu kyo twafwainwa kuba ke kupwana. (Mat. 5:23, 24) Inge ketubile bakwetu lusa ne kukeba kwibalekelako mambo, kiketulengela kubula kutwajijila kwibazhingijila nangwa kuba bukaji. (Tangai Loma 12:18-21; 1 Pe. 3:9) Ñanyi bintu byakonsha kwitukwasha kuba bino?

14. Ñanyi kintu kyo twafwainwa kuba kabiji mambo ka?

14 Twafwainwa kumonanga muntu wituzhingijishe byonka Yehoba byo amumona. Yehoba umonamo byubilo byawama mu bantu. (2 Moba 16:9; Sala. 130:3) Inge ketukebe byatama mu bakwetu tukebitaana kabiji inge ketukebe byawama mu bakwetu nabyo tukebitaana. Abino byo byaubile ne mulongo, aye Jarrod. Waambile’mba: “Kimpelela bingi kulekelako mulongo mambo inge naesakanya kintu kyatama kyo angubile na bintu byawama byavula byo natemwa pe aye.”

15. Mambo ka o kyanemena kubuula muntu amba mwamulekelako mambo?

15 Kintu kikwabo kyanema kyo mwafwainwa kuba ke kwambila muntu amba mwamulekelako mambo. Mambo ka? Nyenga Naomi ye twaji kwambapo kala waambile’mba: “Bamwatawami bangipwizhe’mba, ‘Wandekelako mambo nyi?’ Nakebelenga kwamba’mba, ‘Nemulekelako mambo,’ pano bino nakankelwe. Nayukile’mba kechi nebalekejileko mambo kufuma panshi ya muchima ne. Pa kupitapo kimye, naambile bino byambo byanema bya kuba’mba ‘Nemulekelako mambo.’ Byo naambile bino byambo, bamwatawami mipolo yayengelejile mu meso kabiji nakasulukile bingi. Kufumatu kyokya kimye nebaketekela bingi kabiji twaikala balunda jikwabo.”

16. Ñanyi bintu byo mwafunda pa kulekelako bakwenu mambo?

16 Yehoba ukeba’mba tulekelengako bakwetu mambo. (Kolo. 3:13) Nangwa byonkabyo, kyakonsha kwitukatazha bingi kuba bino. Pano bino, twakonsha kulekelako bakwetu mambo inge twayuka byo tubena kumvwa ku muchima ne kwibikako kuleka kutwajijila kuzhingila. Kabiji twafwainwa kwikala na milanguluko yawama.​—Monai kakitenguluzha ka kuba’mba “Bintu bisatu byo twafwainwa kuba.”

Bintu Bisatu byo Twafwainwa Kuba pa Kuba’mba Tulekeleko Bakwetu Mambo

Nyenga uji na bijikila ubena kutala pa windo.

KANGE MUFWILENGATU MUKACHI NE

  • Kyakonsha kwitukatazha kuleka kutwajijila kuzhingila inge ketufwiletu mukachi.

Pa kipikichala kikwabo ubena kulomba kufuma panshi ya muchima.

BYO MWAKONSHA KULEKA KUTWAJIJILA KUZHINGILA

  • Ipai kimye kya kutontoloka.

  • Lombai kwi Yehoba pa kuba’mba emukwashe kuleka kutwajijila kuzhingila.

  • Ketekelainga Yehoba, kechi kwiketekela anweba bene ne.

Nyenga ne mwinakwanji baji na lusekelo.

IKALAI NA MILANGULUKO YAWAMA

  • Monainga muntu byonka Yehoba byo amumona.

  • Lombai kwi Yehoba kwimukwasha kulekelako bakwenu mambo.

  • Buulai muntu kuba’mba mwamulekelako mambo.

TAI MUCHIMA PA BINTU BYAWAMA BIFUMA MU KWILEKELAKO MAMBO

17. Tumwenamo byepi inge ketulekeleko bakwetu mambo?

17 Twisamba pa bishinka byavula byafwainwa kwitulengela kulekelangako bakwetu mambo. Akilangulukai pa bino bishinka bimo. Kitanshi, tulondela ne kutokesha ku muchima Shetu uji na lusa, aye Yehoba. (Luka 6:36) Kya bubiji, tumwesha’mba tusanchila Yehoba pa kwitulekelako mambo. (Mat. 6:12) Ne kya busatu, twikala na butuntulu bwa mubiji bwawama ne kwikala na bulunda bwakosa na bakwetu.

18-19. Ñanyi kintu kyawama kyakonsha kufumamo inge twalekelako muntu mambo?

18 Inge ketulekeleko bakwetu mambo, twakonsha kumwenamo bintu byawama byo twabujilenga ne kuketekela. Akimonai byamwekejile nyenga Denise ye twaambapo kala. Nangwa kya kuba nyenga Denise kechi wayukile byajinga mu muchima wa uno mwanamulume ne, uno mwanamulume walengejile mapuso wakebelenga kwiipaya panyuma ya kumutotolwesha. Nangwa byonkabyo, wapimpwile milanguluko yanji byo bamulekejileko mambo kwi nyenga Denise kabiji watendekele kufunda Baibolo na Bakamonyi ba kwa Yehoba.

19 Twakonsha ketulanguluke’mba kulekelako muntu mambo kyakonsha kwitukatazha bingi kuba, pano bino, mu kulekelako muntu mambo mufuma bintu byawama bingi. (Mat. 5:7) Onkao mambo, twayai twibikengako kulekelako bakwetu mambo byonka byuba Yehoba.

INGE MUNTU WIMUZHINGIJISHA, . . .

  • mambo ka o mwafwainwa kubujila kufwilatu mukachi?

  • ñanyi kintu kyakonsha kwimukwasha kuyuka mwa kubila inge mwazhingila?

  • mwakonsha kwikala byepi na milanguluko yawama?

LWIMBO 125 “Ba Lusekelo Aba Baji na Lusa!”

a Mazhina amo apimpulwa.

b Inge kintu kya uno mutundu kyamweka, mwina Kilishitu yense wafwainwa kwifuukwila mwine bya kuba.

c Monai pa jw.org mavidyo a nyimbo ikwabo ya kuba’mba “Forgive One Another,” “Forgive Freely,” ne “Kubwezha Lumvwañano.”

d Nangwa kya kuba kutamba bya mulekese kwatama, pano bino ano kechi o mambo o baambapo mu binembelo afwainwa kulengela muntu kufuukulapo kupwisha masongola ne.

    Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
    Shinkai
    Shinkulai
    • Kikaonde
    • Tuminaiko Bakwenu
    • Byo Mukeba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Shinkulai
    Tuminaiko Bakwenu