Mambo a Yehoba o Omi
Bishinka Bikatampe Kufuma mu Makalata a kwa Yoano ne Nkalata ya kwa Yuda
ANO makalata asatu a mutumwa Yoano anembelwe nobe mu 98 C.E. ku Efisesa, aji pa mabuku apelako a mu Binembelo byanembeshiwa na mupashi. Makalata atanshi abiji atundaika bena Kilishitu kutwajijila kwenda mu kyeya ne kweseka na ngovu kubula kusenduka mu lwitabilo. Mu nkalata ya busatu, Yoano kechi waambatu pa kwendanga mu bukine kwapwa ne, bino watundaika ne bena Kilishitu kukwatankana.
Mu nkalata yanji yo anembejile ku Palestine, nobe mu 65 C.E., nkasanji Yesu aye Yuda wajimwine bena Kilishitu bakwabo pa mambo a bangubabibi baongolokejilemo mu kipwilo, kabiji wibajimwineko pa byo bafwainwe kubula kwibongola. Kumvwina byambo bya mu ano makalata asatu a kwa Yoano ne nkalata ya kwa Yuda kwakonsha kwitukwasha kwikala bakosa mu lwitabilo nangwatu tupite mu makatazho a mutundu ka.—Hebe. 4:12.
TWAJIJILAI KWENDA MU KYEYA, MU BUTEMWE NE MU LWITABILO
Yoano wanembele nkalata yanji itanshi ku kipwilo kyonse kya boba ba mwi Kilishitu, kabiji muji ne lujimuno lwa kukwasha bena Kilishitu pa mambo a kubula kusenduka mu lwitabilo ne kwikala bakosa mu bukine ne mu bololoke. Waambapo bingi pa kutwajijila kwenda mu kyeya, mu butemwe ne mu lwitabilo.
Yoano wanembele’mba: “Umvwe twenda mu kyeya, pamo byonka byo aji mu kyeya aye mwine [Lesa], twaikala na lumvwañano lumo.” Byo kiji kuba’mba Lesa Ye butemwe, mutumwa waamba’mba: “Tutemwañane atwe bene na bene.” “Kutemwa Lesa” byo kwitulengela ‘kulama mikambizho yanji,’ tushinda panopantanda kupichila mu “lwitabilo lwetu” mwi Yehoba Lesa, mu Mambo anji ne mu Mwananji.—1 Yoa. 1:7; 4:7; 5:3, 4.
Mepuzho a mu Binembelo Akumbulwa:
2:2; 4:10—Yesu waikala byepi “mfuto ya mambo”? Kufuta kulumbulula “kufikizha,” nangwa’mba “kubila monkamo.” Yesu wapaine bumi bwanji kwikala mfuto ya mambo ko kuba’mba, wafikizhe nangwa’mba kubila monka mwayila bololoke bwakebewenga. Na mambo a kyokya kitapisho, Lesa witubila lusa, ne kulekela mambo a boba betabila mwi Yesu.—Yoa. 3:16; Loma 6:23.
2:7, 8—Mukambizho ka Yoano ye aambilepo amba “mupya” kabiji amba “wa kala”? Yoano waambilenga pa mukambizho wa kutemwa balongo. (Yoa. 13:34) Waamba pa uno mukambizho amba wa “kala” mambo Yesu wamupaine myaka kukila pa 60 kunyuma Yoano saka akyangye kunemba nkalata yanji itanshi. Onkao mambo, aba ba mu lwitabilo bamulondelanga uno mukambizho kufuma “ku ntendekelo” ya bwikalo bwabo bwa bwina Kilishitu. Kabiji uno mukambizho ke “mupya” mambo wakila pa ‘kutemwa mukwenu pamo byonka byo witemwa obe mwine,’ kabiji kikebewa kwikala na buno butemwe.—Levi 19:18; Yoa. 15:12, 13.
3:2—Ki ka “kikyangye kumweka” ku bena Kilishitu bashingwa, kabiji ñanyi ye bakamona “byonka byo aji”? Akya kikyangye kumweka kwi abo ke byo bakekala umvwe basangulwa ne kuya mwiulu mu mibiji ya mupashi. (Fili. 3:20, 21) Nangwa byonkabyo, kyo bayuka ke kya kuba’mba ‘pa kukamweka aye [Lesa], bakapashañana nanji; mambo bakamumona byonka byo aji,’ ko kuba’mba “Mupashi.”—2 Ko. 3:17, 18.
5:5-8—Nga mema, mashi ne mupashi bishimuna byepi amba “Yesu ye Mwana Lesa?” Mema amushimwine Yesu mambo kimye kyo abatizwe mu mema, Yehoba aye mwine waitabizhe amba ye Mwananji. (Mat. 3:17) Mashi nangwa’mba bumi bwa kwa Yesu byo bwapainwe ke “kya kwibakula bonse,” bwamwesheshe’mba Yesu ye Mwana Lesa. (1 Timo. 2:5, 6) Kabiji mupashi wazhila washimwine’mba Yesu ye Mwana Lesa byo amwikijile kimye kya lubatizhilo lwanji, ne kumulengela ‘kupitañananga na kwingila byawama, ne kubuka bonse bo bamanyikilenga kwi Diabola.’—Yoa. 1:29-34; Byu. 10:38.
Lufunjisho Kotuji:
2:9-11; 3:15. Umvwe mwina Kilishitu waleka bintu byonse nangwa muntu kumonawina butemwe bwanji bwa kutemwa balongo, ko kuba’mba ubena kwenda mu mfishi ya ku mupashi, kwa kubula kuyuka ko abena kuya ne.
TWAJIJILAI ‘KWENDA MU BUKINE’
Yoano watendeka nkalata yanji ya bubiji na byambo bya kuba’mba: ‘Amiwa mukulumpe kuji inamfumu wasalululwa ne baana banji.’ Wasekejile bingi byo ataine ‘baana banji bamo kasa benda mu bukine.’—2 Yoa. 1, 4.
Panyuma ya kutundaikañana pa kumwesha butemwe, Yoano wanembele’mba: “Buno bo butemwe, namba, twende monka mwayila mikambizho yanji.” Kabiji Yoano wajimunañana pa mambo a ‘mujimbijimbi ne antikilishitu.’—2 Yoa. 5-7.
Mepuzho a mu Binembelo Akumbulwa:
1, 13—Ñanyi “wa mukazhi wasalululwa”? Yoano kyamweka watazhizhenga ku mwanamukazhi umo watelelwe mu Kingiliki amba Kyria kulumbulula’mba “mwanamukazhi.” Nangwa kimo kimye waambilenga ñambilo ya bukifwanyikizho kutongola kipwilo kimo pa kuba’mba aba bamanyikañananga bakaulepotu bwishi. Umvwe yajinga ñambilo ya bukifwanyikizho, ko kuba’mba baana banji bajinga ba mu kyokya kipwilo, kabiji ‘baana ba kwa mulongo wanji wa mukazhi’ bajinga ba mu kipwilo kikwabo.
7—Ñanyi “kwiya” kwa kwa Yesu ko aambilengapo Yoano pano, kabiji bajimbijimbi “babula kwitaba” byepi? Kuno kechi “kwiya” kwa kwa Yesu kukobiwa kulutwe na lwendo kwa kubula kumweka ne. Ke kwiya kwanji mu bumuntu ne kushingwa kwikala Kilishitu. (1 Yoa. 4:2) Bajimbijimbi kechi betaba’mba waishile mu bumuntu ne. Kampe bakana’mba Yesu kechi wajingako ne nangwa kukana amba kechi washingilwe na mupashi wazhila ne.
Lufunjisho Kotuji:
2, 4. Byo twafunda “bukine,” ko kuba’mba mafunjisho onse a bwina Kilishitu aji mu Baibolo ne kwialondela, aketulengela kupuluka.—3 Yoa. 3, 4.
8-11 Pa kuba’mba twikale na “bupe, ne lusa, ne mutende, . . . bifuma kwi Lesa Tata, ne kwi Yesu Kilishitu,” kubikakotu ne kupwanañena pamo kwa bapopweshi bakwetu, twafwainwa ‘kwiketa’ atwe bene ne kumona’mba tubena kulondela mafunjisho a Kilishitu ne kubula kwipapika na boba babula kulondela “mafunjisho a Kilishitu.”—2 Yoa. 3.
TWIKALE “BA KWINGILA NABO MU MWINGILO WA KWINGIJILA BUKINE”
Nkalata ya busatu ya kwa Yoano yanembejilwe mulunda nanji Ngayusa. Wanembele’mba: ‘Kechi nji na lusekelo lwakila lo luno, lwa kumvwa’mba, baana bami babenakwenda mu bukine, ne.’—3 Yoa. 4.
Yoano watakaikile Ngayusa byo aingijile “mwingilo wa kishinka” wa kukwasha balongo bafwakashishe. Mutumwa waambile’mba: “Atweba twafwainwa kwibasekelela ba byonkabi, namba, twikale ba kwingila nabo mu mwingilo wa kwingijila bukine.”—3 Yoa. 5-8.
Mepuzho a mu Binembelo Akumbulwa:
11—Mambo ka bamo kyo betumpila mu byubilo byatama? Mambo a kubula kuta muchima ku mupashi, bamo kechi bamumona Lesa na meso abo a ku mupashi ne. Byo bakonsha kubula kumumona na meso abo onkae, boba bintu nobe kechi ubena kwibamona ne.—Ezi. 9:9.
14—Bañanyi batelwa’mba “balunda”? Kyambo kya kuba’mba “balunda” kyaambiwapo pano kechi kyatalatu ku boba bonka bapwanañena pamo ne. Yoano waingijisha kino kyambo ku bakwabo bonse ba mu lwitabilo.
Lufunjisho Kotuji:
4. Balongo ne banyenga bakoma ku mupashi baji mu kipwilo basekela bingi inge bamona bakyanyike baji mu kipwilo saka “babena kwenda mu bukine.” Kabiji bansemi bekala bingi na lusekelo umvwe bakwasha baana babo kwikala bakalume ba Yehoba!
5-8. Pa boba bengila na ngovu mu kukwasha balongo babo na mambo a kwibatemwa ne kutemwa Yehoba paji bakulumpe benda, bamishonale, aba bengijila pa Betele nangwa’mba pa maofweshi a misampi, ne boba bengila bupainiya. Lwitabilo lwabo lwawama bingi kulonda, kabiji twafwainwa kwibatundaikanga mu butemwe.
9-12. Twafwainwa kulonda kya kumwenako kya kwa Demeteliusa wajinga wa kishinka, ne kubula kulonda Diotelefesa mambo wajinga wa luntepentepe.
‘ILAMAI MONKA MU BUTEMWE BWA LESA’
Yuda watela boba batamisha kipwilo amba “bo ba kunyinyita, ne ba kutamauka, kasa balonda monka mu bya lwiso lwabo.” Bamba “byambo bikatampe bya kwitota, kasa bamba bya kwibalambisha bantu.”—Yuda 4, 16.
Bena Kilishitu bakonsha kuchinuzhuka byepi kupwanañana na bantu batama? Yuda wanembele’mba: “Anweba, batemwe, vulukai byambo byo baambile kala batumwa ba Nkambo yetu, Yesu Kilishitu.” Wanungilepo’mba: ‘Ilamai monka mu butemwe bwa Lesa.’—Yuda 17-21.
Mepuzho a mu Binembelo Akumbulwa:
3, 4—Mambo ka Yuda o akoseshe bena Kilishitu ‘kwibitabila na muchima yense abya byaitabilwa’? Mambo ‘ko baji bantu bamo baongolokejilemo mu kipwilo.’ Bano bantu ‘baalwilenga bupe bwa Lesa wetu ke mwakubila bya bunya.’
20, 21—Twakonsha kwilama byepi “monka mu butemwe bwa Lesa”? Twakonsha kwilama kupichila mu kuba bintu bisatu: (1) kwikomesha atweba bene ‘mu lwitabilo lwetu lwazhila’ kupichila mu kwikala na mukoyo wa kufunda Mambo a Lesa ne kuswikwa na mwingilo wa kusapwila; (2) kupichila mu kulomba “mu Mupashi Wazhila,” nangwa lutangijilo lwanji; ne (3) kupichila mu kwikala na lwitabilo mu kintu kilengela kwikala na bumi bwa myaka, ko kuba’mba mu kitapisho kya bukuzhi bwa kwa Yesu Kilishitu.—Yoa. 3:16, 36.
Lufunjisho Kotuji:
5-7. Nanchi bangubabibi bakonsha kunyema luzhachisho lwa Yehoba nyi? Kwesakana na lujimuno lusatu lwaambilepo Yuda, kechi bakonsha kunyema ne.
8-10. Twafwainwa kulondela kya kumwenako kya kwa Mikela malaika mwine mukatampe ne kunemeka boba bo bapa lūsa kwi Yehoba.
12. Aba bantu basenduka mu lwitabilo bamweka nobe baji na butemwe bakonsha kwitonawina lwitabilo lwetu. Bafunjishi ba bubela bakonsha kumweka nobe bampanyi, bino baji nobe makumbi abula kunokesha mvula mu jishinda ja kuba’mba kafwako ne kyo bayuka ku mupashi ne. Bano bantu bajitu pamo nobe bichi bibula kupanga bipangwa kimye kya kisalo. Bonaunwa byonkatu biji bichi byo bazhula. Twafwainwa kujimuka ne kuchinuzhuka bano bantu basenduka mu lwitabilo.
22, 23. Bena Kilishitu ba kine bashikwa byatama. Mu kwibikako kupulusha boba “bazhinauka,” ne kwibafumya mu mujilo wa lonaiko lwa myaka, aba bakoma ku mupashi baji mu kipwilo, kikatakata bakalama batongolwa bebakwasha kukosesha bumupashi bwabo.
[Bipikichala pa peja 28]
Mema, mupashi, ne mashi bishimuna amba “Yesu ye Mwana Lesa”